Modeleniepełnosprawności i neurorehabilitacja

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Modeleniepełnosprawności i neurorehabilitacja"

Grzegorz Niemiec
5 lat temu
Przeglądów:

Modeleniepełnosprawności i neurorehabilitacja www.leonardo.org.pl www.leonardo.org.uk www.leonardodavinci.

1 Modeleniepełnosprawności i neurorehabilitacja Neil Brownlee Head of Service/Long Term Conditions Lead Tłumaczenie z języka angielskiego dr Marcin Leśniak

2 Prezentowane materiały edukacyjne powstały w ramach projektu realizowanego z funduszy europejskich w ramach programu Leonardo da Vinci pt. Rehabilitacja Środowiskowa w Neurologii Program Edukacyjny w latach

3 Cele Spojrzenie na statystykę niepełnosprawności w UK i w Europie Definicja niepełnosprawności w modelach medycznym i społecznym Zarys powstawania modelu społecznego wuk Opis przypadku: znaczenie neurorehabilitacji w kontekście modelu społecznego w pracy środowiskowej

4 Statystyki niepełnosprawności w UK i w Europie Ponad 6 milionów osób niepełnosprawnych w UK Ponad3½ milionaosób niepełnosprawnych w wieku zawodowym. Jedynie30% z nich jest zatrudnionych W Europie jest 50 milionów osób niepełnosprawnych 11% całkowitej populacji

5 Statystyki niepełnosprawności w UK i w Europie c.d. Niepełnosprawność jest związana ze starzeniem się; jedynie17% osób niepełnosprawnych rodzi się z dominującym zaburzeniem. Do roku2030 populacja ogólna europejczyków wzrośnie o 7%, liczba osób > 65 r.ż. wzrośnie o40%.

6 Empowerment upodmiotowienie Pytanie: w jakim stopniu osoby niepełnosprawne doświadczają zaangażowania i upodmiotowienia Zrozumieć potrzebę zrozumienia społecznego i medycznego modelu niepełnosprawności

7 Modelmedyczny: Punkt widzenia osób niepełnosprawnych Definicje zaburzenia, niepełnosprawności i ograniczenia sformułowane dla wygody zawodów medycznych Osoba niepełnosprawna postrzegana jako problem Ciało jest chore i potrzebuje leczenia Sposoby na niepełnosprawność są w posiadaniu i są dostarczane przez specjalistów Pacjent powinien być posłuszny i wdzięczny Ten model dominował do lat 80-tych XX wieku

8 Vic Finkelstein: coś musi się zmienić

9 Vic Finkelstein: nowy sposób myślenia Jedna z pierwszych osób wykorzystująca termin Społeczny Model Niepełnosprawności Walczący z apartheidem aktywista, który osiadł w UK w 1968 jako uchodźca polityczny W UK zwrócił uwagę na brak infrastruktury oraz wsparcia dla niepełnosprawnych, który wyłączał ich z uczestnictwa w życiu społecznym. Podobnie jak w RPA apartheid wyłączał czarnych z wielu obszarów życia. Świadomość ta pomogła mu sformułować pogląd, iż osoby z niepełnosprawnością są niepełnosprawne nie z powodu zaburzeń ale przez sposób, w jaki otoczenie jest skonstruowane i niezdolność społeczeństwa do włączenia ludzi z różnorodnymi potrzebami.

10 Perspektywa modelu społecznego Stan medyczny osoby jest tylko częścią problemu Społeczeństwo jest zorganizowane i skonstruowane w ten sposób, aby odpowiadać na potrzeby ludzi pełnosprawnych. W ten sposób niepełnosprawni są segregowani i wykluczeni z pełnego uczestnictwa Bariery, które osoby niepełnosprawne napotykają, to bariery związane z postawami, bariery architektoniczne, polityczne oraz instytucjonalne Osoby nie powinno się winić za jej sytuację. W wielu przypadkach efekty uniesprawniające można usunąć z pomocą rozumiejącego i umiejącego dostosować się społeczeństwa.

11 Model społeczny niepełnosprawności Niepełnosprawność jest niedogodnością lub ograniczeniem aktywności spowodowanym jednoczesną taką organizacją społeczną, która nie bierze pod uwagę w sposób wystarczający ludzi, którzy mają fizyczne zaburzenia i przez to wyklucza ich z głównego nurtu społecznych działań. British Council of Organisations of Disabled People

12 Definicjaniepełnosprawności: 30 lat zmian Niepełnosprawność oznacza wszelkie ograniczenie lub brak -wynikający z uszkodzenia -zdolności wykonywania jakiejś czynności w sposób lub w zakresie uważanym za normalny dla człowieka. WHO 1980 Niepełnosprawność jest wynikiem złożonego związku pomiędzy sytuacją zdrowotną człowieka, czynnikami osobistymi oraz czynnikami zewnętrznymi, które reprezentują okoliczności, w których żyje człowiek. Disability and Rehabilitation: WHO Action Plan

13 Rehabilitacja w modelu społecznym: Przypadek z zakresu rehabilitacji zawodowej

14 Praca po urazie mózgu: Dlaczego to takie ważne? Powrót do pracy jest kluczowy ponieważ grupą ryzyka są osoby poniżej 30 r.ż., które większość swojego życia zawodowego mają przed sobą Niezdolność utrzymania zatrudnienia uderza w samoocenę i poczucie tożsamości osoby Nieudane próby podjęcia pracy mogą prowadzić do zubożenia i długotrwałej zależności od pomocy społecznej Zatrudnienie zapewnia strukturę, przyzwyczajenia i działanie mające znaczenie Wielu chorych postrzega skuteczną rehabilitację w kategoriach reintegracji w dotychczasowych rolach rodzinnych, społecznych i zawodowych

15 Uraz czaszkowo-mózgowy Obustronna kraniotomia Prawostronna hemiplegia Trudności z mową Trudności z pamięcią Depresja PanH.

16 Sytuacja przed urazem Rolnik: własne gospodarstwo Oddalone miejsce zamieszkania Pracuje z synem Jego praca wymaga użycia ciężkiego sprzętu: w chwili wypisu ze szpitala było to niemożliwe Nie mógł prowadzić pojazdów w chwili wypisu

17 Wyzwania dla rehabilitacji Obniżenie nastroju spowodowane niemożliwością pełnienia dotychczasowej roli oraz utratą przedchorobowych zdolności Możliwość uczestnictwa w pracach gospodarczych lecz w niewielkim stopniu Próby dostosowania się do zmian dokonywane przez pacjenta i jego żonę Rehabilitacja postrzegana jako wizyty terapeutów H.miał motywację do uczestnictwa w rehabilitacji, ale tylko w tych rodzajach aktywności, które uważał za wartościowe

18 Co zrobiliśmy? Wypracowaliśmy wspólne cele Mierzyliśmy wyniki rehabilitacji (Mayo Portland) Stworzyliśmy wykres, który uwypuklał jego osiągnięcia (motywacja) Opracowaliśmy zestaw czynności stymulujących zdolności, których H. potrzebował, aby wrócić do pracy

19 Zręczność

20 Prowadzenie lewą ręką

21 Punkty kluczowe Wykorzystanie Mayo Portland jako miary wyników, aby ułatwić ustalenie przez zespół celów rehabilitacji Praca w środowisku pacjenta była kluczowa dla zmiany postawy jestem poddany terapii. Pacjent mógł uzyskać więcej dzięki wykonywaniu znanych mu zadań w znanym otoczeniu. Zadania miały dla niego istotne znaczenie i cel.

22 Punkty kluczowe Koncentracja na modelu społecznym utwierdzało terapeutów w pracy nastawionej na pokonywaniu barier w środowisku Pana H. To z kolei wpłynęło na jego zaangażowanie w rehabilitację i zmaksymalizowało jego potencjał zdrowienia i uczestnictwa.

23 Literatura Abrams, D., Barker, L.T., Haffrey, W, & Nelson, H. (1993). The economics of return to work for survivors of traumatic brain injury: Vocational services are worth the investment. Journal of Head Trauma Rehabilitation, 8 (4), Finkelstein, V.(1992) No River to Cross. New Internationalist Finkelstein (1996) Modelling Disability based on a presentation at the workshop organised for the Breaking The Moulds conference, Dunfermline, Scotland May 1996 National Traumatic Brain Injury Study 1998 Powell T. (2004) Head Injury: a practical guide, second edition, Speechmark Publishing Ltd. Johnson, B., Mount, D., & Schopp, L.H. (2003) Financial and vocational outcomes 1 year after traumatic brain injury. Arch Phys med Rehab, Vol 84, February Kampfe, C.M.(2007) RSA Services and employment outcome in consumers with traumatic brain injury. The Journal of Rehabilitation, April Disability and Rehabilitation: WHO Action Plan

24 Modeleniepełnosprawności i neurorehabilitacja Dziękuję

Podobne dokumenty

Community Head Injury Service, Aylesbury, UK

Community Head Injury Service, Aylesbury, UK www.leonardo.org.pl www.leonardo.org.uk www.leonardodavinci.nl Dr. Andy Tyerman Consultant Clinical Neuropsychologist / Head of Service andy.tyerman@buckspct.nhs.uk