Zalety bliskiej mobilności. Jak można strategicznie wykorzystać jej potencjał?

Transkrypt

1 Zalety bliskiej mobilności. Jak można strategicznie wykorzystać jej potencjał? Spotkanie konsultacyjne w ramach projektu Polsko-niemiecka współpraca na rzecz ochrony klimatu i utrzymania czystości powietrza w miastach Essen, r. Sebastian Lenz NVBW Nahverkehrsgesellschaft Baden-Württemberg mbh

2 Agenda 1) Wprowadzenie i warunki ramowe 2) Bliska mobilność w działaniach administracji, koncepcja bliskiej mobilności 3) Dobre przykłady, małe kroki 4) Podsumowanie i zakończenie Wystąpienie w Essen r. Sebastian Lenz, NVBW 2

3 Wprowadzenie Warunki ramowe Wystąpienie w Essen r. Sebastian Lenz, NVBW 3

4 Wprowadzenie I: Bliska mobilność przybliżenie pojęcia Sztuczne pojęcie planistyczne, wymagające wyjaśnienia Wg Monheima istnieją trzy definicje (2009; w mobilogisch! 4/2009): Mobilność w ramach małych odległości w krótkim czasie; na małych obszarach (dzielnica, osiedle, okolice miejsca pracy, sklepów); bez silników (przede wszystkim ruch pieszy i rowerowy, w tym na wózku, hulajnodze czy rolkach). Wg Morkisza / Wulfhorsta (2010; w PLANERIN 4/10): mobilność w obrębie dzielnicy w ramach niezmotoryzowanych środków transportu Wg stowarzyszenia badawczego FGSV (Forschungsgesellschaft für Straßenund Verkehrswesen e. V., 2014): Bliska mobilność odnosi się do krótkich tras, ofert i okazji, które umożliwiają aktywność w najbliższym otoczeniu, w dzielnicy lub na osiedlu. Pojęcie to nie dotyczy przede wszystkim określonych środków transportu; angielski odpowiednik: neighbourhood mobility Wystąpienie w Essen r. Sebastian Lenz, NVBW 4

5 Wprowadzenie II: Dobre powody przemawiające za bliską mobilnością Bliska mobilność jest warunkiem, by miejscowość tętniła życiem podstawową formą mobilności i istotnym filarem transportu miejskiego wsparciem dla lokalnej gospodarki efektywnym wykorzystaniem przestrzeni formą mobilności, na którą stać każdego prosta i socjalna kluczowa dla samostanowienia i niezależności w zakresie mobilności (dzieci i młodzież, osoby starsze) zdrowa przyjazna dla klimatu i środowiska Źródło: FGSV (red.) 2014: Hinweise zur Nahmobilität Wystąpienie w Essen r. Sebastian Lenz, NVBW 5

6 Wprowadzenie III: Dobre powody przemawiające za bliską mobilnością 23% wszystkich tras pokonuje się w Badenii-Wirtembergii wyłącznie na piechotę, zaś 8% na rowerze Ponadto: Na piechotę pokonuje się wiele etapów pośrednich (droga z domu na przystanek lub parking) Ruch pieszy łączy ze sobą inne środki transportu Udział różnych form mobilności w Badenii- Wirtembergii (MiD 2008) Źródło: Planersocietät Wystąpienie w Essen r. Sebastian Lenz, NVBW 6

7 Aktualne warunki ramowe I: Szanse i ryzyka Co wspiera bliską mobilność? Zachowania konsumenckie Reorientacja na dzielnicę / najbliższe otoczenie Zakupy jako forma spędzania wolnego czasu w połączeniu z inną aktywnością Świadomy zdrowy styl życia Co przeszkadza bliskiej mobilności? Zachowania konsumenckie Handel internetowy i usługi kurierskie Zakupy robione po drodze, częściowo daleko od domu Wygoda Planistyka Bliska mobilność jako integralna część planistyki komunalnej Wzór Miasto krótkich dystansów => Zabudowa mieszana na (nowych) osiedlach Zmiana percepcji u handlarzy detalicznych Rowery towarowe i rowery elektryczne Planistyka Zaniedbanie ruchu pieszego w ostatnich dekadach => złe warunki dla pieszych Śródmiejski handel detaliczny był ostatnio pod presją Centra handlowe budowane na terenach niezabudowanych 34 % % 2006 Wystąpienie w Essen r. Sebastian Lenz, NVBW 7

8 Aktualne warunki ramowe II: Bliska mobilność i handel detaliczny Źródło: AGFK Bayern (red.) 2016: WirtschaftsRad. Mit Radverkehr dreht sich was im Handel. Wystąpienie w Essen r. Sebastian Lenz, NVBW 8

9 Aktualne warunki ramowe III: Bliska mobilność a handel detaliczny Żródło: AGFK Bayern (red.) 2016: WirtschaftsRad. Mit Radverkehr dreht sich was im Handel. Osoby z najbliższego sąsiedztwa to często stali klienci, którzy mają ponadprzeciętną siłę nabywczą. Średni roczny zysk z klientów: przyjeżdżających rowerem to 7500 /m², zaś z tych przyjeżdżających autem to 6625 /m². Nie docenia się potencjału, jaki bliska mobilność daje w zakresie handlu detalicznego i wzrostu obrotów. Wystąpienie w Essen r. Sebastian Lenz, NVBW 9

10 Bliska mobilność w działaniach administracji Koncepcja bliskiej mobilności Wystąpienie w Essen r. Sebastian Lenz, NVBW 10

11 Duże różnice między poszczególnymi gminami: Co odróżnia Pforzheim od Oldenburga? Źródło: Ministerium für Verkehr Baden-Württemberg. Wystąpienie w Essen r. Sebastian Lenz, NVBW 11

12 Bliska mobilność jako zintegrowany i strategiczny element procesów planistycznych Urbanistyka: urbanistyczna planistyka ramowa, plan zabudowy Planistyka w zakresie zarządzania ruchem: Plan rozwoju ruchu drogowego, plan komunikacji publicznej, plan utrzymania czystości powietrza Budownictwo: Planowanie, budowa, utrzymanie i modernizacja dróg; przystosowanie do potrzeb osób niepełnosprawnych Planowanie przestrzeni zielonych i wolnych od zabudowy: projektowanie wolnych przestrzeni, place zabaw Wspieranie gospodarki: aktywne centra Komunikacja publiczna: forma przystanków, dostępność, Bike+Ride Zarządzanie mobilnością: na poziomie zakładów, szkół => Konieczna szeroka partycypacja w działaniach administracji W nawiązaniu do: FGSV (red.) 2014: Hinweise zur Nahmobilität Wystąpienie w Essen r. Sebastian Lenz, NVBW 12

13 Bliska mobilność wymaga planu / koncepcji bliskiej mobilności Wymóg konieczny, aby celowo wydać ograniczone środki budżetowe i złożyć wnioski o dofinansowanie Większe bezpieczeństwo w planowaniu działań administracji Sensowne elementy: Zintegrowana koncepcja sieci (szersza perspektywa, wykraczająca poza perspektywę podmiotu odpowiedzialnego za drogę) Lista działań Wyznaczenie działań priorytetowych Oszacowanie kosztów Cele, wymagane środki finansowe, podmioty uczestniczące / personel Kontrola skuteczności, kontynuacja Szeroka perspektywa (wychodząca poza kwestie infrastrukturalne, np. komunikaty dotyczące partycypacji obywateli i interesariuszy, działania w zakresie Public Relations itd.) Wystąpienie w Essen r. Sebastian Lenz, NVBW 13

14 Grupy uczestniczący w opracowaniu koncepcji bliskiej mobilności Szczebel decyzyjny w administracji: burmistrz, lokalni politycy (np. rada dzielnicy, rada gminy) Urzędy miejskie (np. Urząd Planowania Urbanistycznego i Planowania Ruchu, Urząd Budowlany, Urząd Dróg Publicznych, Urząd Porządku Publicznego, Pełnomocnik ds. Seniorów, Równego Traktowania, Niepełnosprawnych) Urząd odpowiedzialny za budowę i utrzymanie dróg Policja Przedsiębiorstwo komunikacji miejskiej (ew. stowarzyszenie takich przedsiębiorstw) Obywatele (na poziomie dzielnicy i ew. bezpośredniego sąsiedztwa) Przedstawiciele interesów różnych grup (dzieci, rodzin, seniorów itd.) Przedstawiciele lokalnych inicjatyw i grup roboczych Instytucje (w tym lokalny handel detaliczny), stowarzyszenia Moderatorzy / mediatorzy Eksperci (zewnętrzni) Wystąpienie w Essen r. Sebastian Lenz, NVBW 14

15 Potrzeby i możliwości działania Rozwój bliskiej komunikacji a relatywnie niewielkie zasoby (np. środki finansowe / budżetowe, priorytety polityczne) [patrząc na długość tras; obraz ulega relatywizacji, jeśli spojrzeć na wydajność ruchu] Konsekwentne uwzględnianie bliskiej mobilności w polityce i planowaniu (w tym udostępnienie niezbędnych zasobów w ramach administracji publicznej) Małe kroki są pomocne: ławki, stojaki na rowery, chodniki... Wyzwanie: pozyskanie handlu detalicznego jako partnera bliskiej mobilności; szansa: wielki potencjał tkwiący we współpracy między administracją publiczną a lokalnym handlem detalicznym Innowacyjność, gotowość do eksperymentów, korzystanie z dofinansowania Wystąpienie w Essen r. Sebastian Lenz, NVBW 15

16 Dobre przykłady Małe kroki Wystąpienie w Essen r. Sebastian Lenz, NVBW 16

17 Dobre przykłady I: Zaangażowanie handlu detalicznego Miasto Heidelberg (ok mieszkańców) Rower nakręca gospodarkę (wsparcie współpracy między ratuszem a sklepami detalicznymi) Ogólnomiejski konkurs na wystawę sklepową o tematyce rowerowej Miasto Kirchheim unter Teck (ok mieszkańców): W odpowiedzi na wskazówkę ze strony inicjatywy obywatelskiej duży supermarket instaluje wysokiej jakości stojaki rowerowe dla różnych typów rowerów. Różne miasta i gminy Akcja z torebkami na bułki (p. zdjęcie) Wynajem rowerów towarowych przez markety budowlane Dowożenie towarów rowerem, rowerowe usługi kurierskie Źródło: AGFK-BW / Ambiente Media Service Wystąpienie w Essen r. Sebastian Lenz, NVBW 17

18 Dobre przykłady II: TINK Transportrad Initiative Nachhaltiger Kommunen [Rower Transportowy Inicjatywa Zrównoważonych Gmin] Pomysł: Publiczny system wynajmu rowerów towarowych do śródmiejskiego transportu dużych i ciężkich przedmiotów bez korzystania z samochodu Miasta biorące udział w projekcie: Konstancja (ok mieszkańców) i Norderstedt (ok mieszkańców) Źródło: Wystąpienie w Essen r. Sebastian Lenz, NVBW 18

19 Dobre przykłady III: Włącz głowę, wyłącz silnik. Na rzecz zerowej emisji CO 2 na krótkich dystansach (kampania / komunikacja) Pomysł: Kampania dociera do kierowców z prowokującymi, zabawnymi hasłami tam, gdzie powinni zmienić swoje nawyki: na trasach, którymi ludzie dojeżdżają do pracy, przed szkołami, przy sklepach. Zarezerwowane dla bohaterów klimatu Drodzy rodzice, za pokonywanie krótkich dystansów samochodem dostaje się dwóję! Źródło: miasto Karlsruhe Źródło: Wystąpienie w Essen r. Sebastian Lenz, NVBW 19

20 Dobre przykłady IV: Działania marketingowe skierowane do nowych mieszkańców / Pakiet informacyjny dla nowych mieszkańców (komunikacja / zmiana nawyków) Pomysł: Wykorzystanie reorientacji po przeprowadzce w kierunku zmian w zakresie własnej mobilności na rzecz komunikacji publicznej, ruchu rowerowego i pieszego Quelle: Landeshauptstadt München Żródło: Ministerstwo Transportu, Badenia-Wirtembergia Wystąpienie w Essen r. Sebastian Lenz, NVBW 20

21 Dobre przykłady V: Kontrole jakości ruchu pieszego (Partycypacja obywateli / planowanie) Pomysł: Analiza jakości lokalnego ruchu pieszego, opracowanie koncepcji rozwiązań, kontakt z obywatelami, politykami i administracją zorientowany na dialog Źródło: Planersocietät Przejścia dla pieszych Konflikty z autami Dostępność Jakość chodników i przebywania na nich Wystąpienie w Essen r. Sebastian Lenz, NVBW 21

22 Dobre przykłady VI: Kultura bliskiej mobilności w życiu codziennym (zaangażowanie polityków / danie przykładu) Pomysł: Burmistrz i dyrektor ds. infrastruktury i transportu na trzy tygodnie całkowicie rezygnują z własnych samochodów Źródło: AGFK-BW Wystąpienie w Essen r. Sebastian Lenz, NVBW 22

23 Dobre przykłady VII: Przebudowa ulicy prowadzącej przez miejscowość Rudersberg [ca mieszkańców] (dopasowanie infrastruktury) Pomysł: Zwiększenie znaczenia ulicy; sprawienie, aby miło się na niej przebywało Druga nagroda w konkursie na planowanie ruchu stowarzyszenia SRL w 2016 r. przed po Źródło: Gmina Rudersberg Wystąpienie w Essen r. Sebastian Lenz, NVBW 23

24 Małe kroki na rzecz budowania świadomości Parklet: Poszerzenie chodnika kosztem miejsc parkingowych; każdy parklet ma chrzestnego odpowiedzialnego za projekt i utrzymanie Park(ing) Day: Czasowe przekształcenie miejsc parkingowych w wartościowe miejsca pobytu i spotkań Plaża miejska (np. Vaihinger Strandleben w Vaihingen/Enz Cele: Sprawienie, aby w mieście mówiło się o bliskiej mobilności, ukazanie pozytywnych skutków czasowych przekształceń Źródło: Stuttgarter Zeitung Źródło: miasto Ulm Źródło: agencja tippingpoints Wystąpienie w Essen r. Sebastian Lenz, NVBW 24

25 Podsumowanie i zakończenie Wystąpienie w Essen r. Sebastian Lenz, NVBW 25

26 Wnioski I Szeroka perspektywa Uznanie dla bliskiej mobilności w administracji rośnie Zmiana nastawienia i stylów mobilności wśród obywateli na korzyść bliskiej mobilności Partycypacja stowarzyszeń i związków oraz indywidualnych obywateli, stworzenie kultury partycypacji Często nie trzeba wyważać otwartych drzwi => sieci kontaktów, wymiana doświadczeń Komunikowanie nowości Pielęgnowanie i utrzymywanie stworzonej infrastruktury Aktualnie dobre warunki dla promocji bliskiej mobilności Duże uzależnienie od lokalnych warunków, konkretne pomysły i rozwiązania trzeba najczęściej dostosować do konkretnego przypadku Wystąpienie w Essen r. Sebastian Lenz, NVBW 26

27 Wnioski II W odniesieniu do organizacji i zarządzania w ramach administracji Promocja bliskiej mobilności jako wspólne zadanie Przyswojenie znaczenia i mechanizmów oraz stworzenie struktur wymagają czasu Działalność różnych podmiotów powinna się uzupełniać, wzbogacać i nawzajem pozytywnie wzmacniać; koordynacja i aktywne zarządzanie ze strony administracji Oddolny lobbying może pomóc osiągnąć wyznaczone cele Czynniki decydujące o sukcesie: Odpowiednia kultura w administracji Wzajemna wiedza o sobie wśród podmiotów uczestniczących i udokumentowany podział odpowiedzialności za poszczególne zadania Partycypacja i trwała motywacja lokalnych podmiotów Radość z pracy i wewnętrzne przekonanie Wystąpienie w Essen r. Sebastian Lenz, NVBW 27

28 Na zakończenie: Dobre argumenty za zaangażowaniem gmin Wystąpienie w Essen r. Sebastian Lenz, NVBW 28

29 Dziękuję za Państwa uwagę i zainteresowanie! Kontakt: Sebastian Lenz NVBW Nahverkehrsgesellschaft Baden-Württemberg mbh Tel. +49 (0) lenz@nvbw.de Wystąpienie w Essen r.

30 Dodatkowa literatura (wybór) AGFK Bayern (red.) 2016: WirtschaftsRad. Mit Radverkehr dreht sich was im Handel. AGFS e. V. (red.) 2015: Zu Fuß durch die Stadt (= nahmobil Heft 06, październik 2015), Kolonia BUND Berlin e. V. (red.) 2008: Radverkehr belebt das Gescha ft. Empfehlungen fu r Handel und Verwaltung, broszura. ( Deutsches Institut für Urbanistik (Difu) ggmbh (red.) 2011: Mit dem Fahrrad zum Einkaufen (= Forschung Radverkehr Analysen A-4/2011), Berlin Forschungsgesellschaft für Straßen- und Verkehrswesen e. V. (red.) 2014: Hinweise zur Nahmobilität. Strategien des nichtmotorisierten Verkehrs auf Quartiers- und Ortsteilebene, Kolonia Wystąpienie w Essen r. Sebastian Lenz, NVBW 30