PLONOWANIE ANTURIUM (ANTHURIUM CULTORUM SCHOTT) UPRAWIANEGO W KERAMZYCIE * Wstęp

Transkrypt

1 Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu CCCLI (2007) TOMASZ KLEIBER, ANDRZEJ KOMOSA PLONOWANIE ANTURIUM (ANTHURIUM CULTORUM SCHOTT) UPRAWIANEGO W KERAMZYCIE * Z Katedry Nawożenia Roślin Ogrodniczych Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu ABSTRACT. The studies were done in two specialist farms. The most popular varieties of anthurium (Anthurium cultorum Schott) in Poland were tested. They were: Baron, Choco, Midori, Pistache, President and Tropical. The plants were grown in expanded clay with drip fertigation system. The yield and influences of cultivar and real solation were analysed. It was found that the lowest yield was from November to January, but highest from May to August. Dynamics of yielding was covered with the curve of the real solation. The highest yield was for Tropical and Midori, lower for Pistache and Choco, and the lowest for President and Baron. Key words: anthurium, expanded clay, variety, yielding Wstęp Do niedawna anturium było uprawiane w Polsce na skalę produkcyjną jedynie w podłożach organicznych, głównie w mieszaninie torfu wysokiego z korą sosnową (Hetman i in. 1992). Dokładne żywienie roślin w tym podłożu było utrudnione, ze względu na właściwości sorpcyjne oraz pogarszające się właściwości fizyczne zwłaszcza tlenowe. Alternatywą dla podłoży organicznych są podłoża inertne (Komosa i Kleiber 2003). Zapewniają one optymalne warunki powietrzno-wodne, możliwość precyzyjnego żywienia roślin oraz bardziej dokładne regulowanie ph i EC pożywki w strefie korzeniowej (Nowbuth 2001, Olympios 1992). Plonowanie roślin uprawianych w tych podłożach jest większe i lepszej jakości niż w podłożach organicznych. Obecnie dominuje uprawa w podłożach inertnych, zwłaszcza w keramzycie o średnicy granul 8-16 mm i w wełnie mineralnej formowanej w granule, kostki lub brykiety (Komosa i Kleiber 2003). Celem badań było określenie plonowania sześciu odmian * Praca dofinansowana przez Komitet Badań Naukowych, umowa nr 0381/P06/2004/26. Rocz. AR Pozn. CCCLI, Ogrodn. 41: Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, Poznań 2007 PL ISSN

2 58 T. Kleiber, A. Komosa anturium uprawianych w keramzycie oraz wskazanie na związek między usłonecznieniem rzeczywistym a liczbą kwiatów w trzyletnim okresie badań. Materiał i metody Doświadczenia wegetacyjne przeprowadzono w latach w dwóch specjalistycznych gospodarstwach (nr I i ) w rejonie Poznania. Przedmiotem badań były najpopularniejsze odmiany anturium (Anthurium cultorum Schott): Baron, Choco, Midori, Pistache, President i Tropical. Sadzonki rosnące w doniczkach z wełny mineralnej (pojemność 75 cm 3 ) posadzono w szklarni do zagonów wypełnionych keramzytem (o średnicy 8-16 mm) w dniach Badania rozpoczęto roku (na dwuletnich roślinach), a zakończono roku. Jeden zagon uprawny, o wymiarach 1,2 46 m, obejmował 55,2 m 2. Na 1 m 2 było posadzonych 14 roślin. Na podstawie analiz chemicznych wód stosowanych w gospodarstwach przygotowano pożywki standardowe do fertygacji kroplowej dla anturium uprawianego w podłożach inertnych (mg dm -3 ): N-NH 4 < 14,0, N-NO 3 105,0, P 31,0, K 176,0, Ca 60,0, Mg 24,0, S-SO 4 48,0, Fe 0,840, Mn 0,160, Zn 0,200, B 0,220, Cu 0,032, Mo 0,048, ph 5,5-5,7, EC 1,5-1,8 ms cm -1 (za Komosą 2000). Częstotliwość i czas nawodnień zależały od pory roku. Około 20% pożywki wyciekało ze środowiska korzeniowego. Zabiegi pielęgnacyjne wykonywano zgodnie z zaleceniami agrotechnicznymi. Dla poprawy wilgotności powietrza i podłoża, uprawę zraszano wodą deszczową za pomocą mikrozraszaczy. W trakcie badań rejestrowano szczegółowo plonowanie roślin. Dane o usłonecznieniu rzeczywistym uzyskano z IMiGW w Poznaniu (stacja Ławica). Wielkość promieniowania słonecznego rejestrowano we własnej stacji meteorologicznej usytuowanej na zewnątrz obiektów szklarniowych. Wyniki opracowano statystycznie, przeprowadzając analizę wariancji dla doświadczeń trójczynnikowych. Wnioskowano przy poziomie istotności α = 0,05. Wyniki W pracy dokonano oceny plonowania na podstawie liczby kwiatostanów uzyskanych z 1 m 2 powierzchni uprawnej. Badane odmiany anturium charakteryzowały się dużym plonem dobrej jakości. W 2002 roku w obydwu gospodarstwach największy średni plon kwiatostanów uzyskano z odmiany Tropical (66,5 szt. m -2 ), a najmniejszy z odmiany President (38,6 szt. m -2 ; tab. 1). Średni roczny plon ze wszystkich badanych odmian wynosił 50,9 kwiatostanów m -2. Kolejny rok badań (2003) potwierdził te tendencje. Największy plon uzyskano również z odmiany Tropical (67,2 szt. m -2 ), a najmniejszy z odmiany President (32,2 szt. m -2 ). Średni roczny plon z wszystkich badanych odmian wynosił 50,7 szt. m -2. W 2004 roku największy średni plon w obydwu gospodarstwach wydała odmiana Midori (65,2 szt. m -2 ). Najsłabiej natomiast plonowała odmiana President (32,0 szt. m -2 ). Średni plon z wszystkich badanych odmian był największy w 2004 roku i wynosił 53,7 szt. m -2.

3 Plonowanie anturium (Anthurium cultorum Schott) Tabela 1 Plon ogólny odmian anturium w latach (kwiatostanów m -2 rok -1 ) Total yield of anthurium cultivars in (flowers m -2 year -1 ) Odmiana ariety (A) Tropical Baron Pistache Choco Midori President Rok Year (B) x (A) gospodarstwo farm (C) I x I x I x I x 67,6 51,7 46,0 49,7 68,1 43,7 65,4 34,3 47,2 47,0 55,8 33,5 66,5 43,0 46,6 48,4 62,0 38,6 68,1 47,7 62,6 67,0 37,6 66,3 29,4 52,9 26,7 67,2 38,6 57,8 58,4 32,2 64,4 49,0 58,1 75,3 61,0 37,3 54,6 33,3 67,4 47,7 69,3 26,7 59,5 41,2 62,8 61,5 65,2 32,0 66,7 49,5 51,3 62,5 65,4 39,5 62,1 32,3 54,8 49,2 58,3 29,0 64,4 40,9 53,1 55,9 61,9 34,2 x (B) 54,5 47,2 50,9 55,5 45,8 50,7 57,5 53,7 55,8 47,6 51,7 x (C) Gospodarstwo I Farm I 55,8 Gospodarstwo Farm 47,6 Czynniki: A odmiana, B rok, C gospodarstwo, r.n. różnice nieistotne, NIR α = 0,05 dla A = 7,9; NIR α = 0,05 dla B r.n.; NIR α = 0,05 dla C = 4,61; NIR α = 0,05 dla A B r.n.; NIR α = 0,05 dla B C r.n.; NIR α = 0,05 dla A B C r.n. Factors: A variety, B year, C farm; n.s. non-significant; LSD α = 0.05 for A = 7.9; LSD α = 0.05 for B n.s.; LSD α = 0.05 for C = 4.61; LSD α = 0.05 for A B n.s.; LSD α = 0.05 for B C n.s.; LSD α = 0.05 for A B C n.s. Wykazano istotny wpływ gospodarstwa oraz odmiany na plonowanie. Większy średni plon (55,8 szt. m -2 ) wydały rośliny uprawiane w gospodarstwie I, a mniejszy (47,6 szt. m -2 ) w gospodarstwie. Statystycznie największy średni roczny plon wydała odmiana Tropical (64,4 szt. m -2 ), a najmniejszy odmiana President (34,2 szt. m -2 ; tab. 1). Na podstawie trzech lat badań w dwóch gospodarstwach można uszeregować plonowanie badanych odmian w następującej kolejności: Tropical (64,4 szt.), Midori (61,9), Choco (55,9), Pistache (53,1), Baron (40,9), President (34,2). Stwierdzono spadek plonowania wszystkich badanych odmian w okresie jesienno- -zimowym i maksymalne plonowanie w miesiącach wiosenno-letnich. Wykazano pozytywny wpływ usłonecznienia rzeczywistego na plonowanie anturium (ryc. 1). Wraz z poprawą warunków świetlnych następowało wzmożone kwitnienie roślin.

4 I 60 T. Kleiber, A. Komosa Usłonecznienie rzeczywiste (h) Real solation (h) I I I I I I I I I I Termin Term Usłonecznienie rzeczywiste Real solation 10,00 Ryc. 1. Zależność między usłonecznieniem rzeczywistym (średnie miesięczne) a ilością wytworzonych kwiatostanów (średnia z sześciu odmian i dwóch gospodarstw) w latach Fig. 1. Relations between real solation (monthly mean) and flowers quantity (mean from six varieties and two farms) in I I I I I I 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00 Liczba kwiatów m -2 Quantity of flowers m -2 Średnie plonowanie Mean of yielding I Dyskusja Prawidłowe plonowanie roślin zależy głównie od nawożenia i nawadniania, zdrowotności roślin, stanu ich odżywienia, stosowanego podłoża, światła i temperatury (Nowbuth 2001, Dufour i Clairon 1997, Dufour i Guérin 2003). W dotychczasowych badaniach podkreśla się uzyskiwanie większego plonowania roślin i ich lepszej jakości w podłożach inertnych niż w organicznych (Treder 2000). Badane odmiany anturium plonowały prawidłowo zarówno pod względem ilościowym, jak i jakościowym. Mimo że w obydwu gospodarstwach stosowano najnowsze technologie uprawy, plony w gospodarstwie I były większe. Wzrost ten wynosił dla odmiany Tropical 6,9%, Midori 12,2%, Choco 27,0%, President 36,2%, a dla odmiany Baron 53,3%. Jedynie odmiana Pistache plonowała lepiej o 6,8% w gospodarstwie. Średni plon kwiatów w gospodarstwie I był o 17,2% większy (55,8 szt. m -2 rok -1 ) niż w gospodarstwie (47,6 szt. m -2 rok -1 ). Spadek plonowania był wynikiem gorszej jakości wody stosowanej do przygotowywania pożywek, zwłaszcza zaś skutkiem przekroczenia stężeń hydroponicznych wapnia i siarczanów. Przytoczone badania potwierdzają prezentowany przez wielu autorów pogląd o kluczowym znaczeniu jakości wody dla uprawy anturium, rośliny o małej tolerancji na zasolenie. Dufour i Guérin (2003) badali plonowanie anturium odmiany Cancan uprawianej w podłożu mieszanym, składającym się z przekompostowanych wiórów drzewnych oraz żużla wulkanicznego (1:2 = v/v), w zagęszczeniu 9,5 rośliny m -2. Średni roczny plon wynosił około 60 kwiatów m -2. Natomiast Dufour i Clairon (1997) podają, że średnie plonowanie anturium w tym samym podłożu wynosiło 26 szt. m -2 rok -1. Sonneveld i oogt (1993) badali plonowanie anturium uprawianego w granulowanej piance polifenolowej, w zagęszczeniu 10 roślin m -2. Stwierdzili większy roczny plon odmiany Tropical (80-88,5 szt. m -2 ) niż odmiany Cuba (37,0-50,0 szt. m -2 ). Różnice odmianowe w wytwarzaniu kwiatów podkreślają także Chen i in. (2001). W badaniach własnych stwierdzono cykliczność plonowania anturium, potwierdzoną wcześniejszymi badaniami Dufoura i Guérina (2003).

5 Plonowanie anturium (Anthurium cultorum Schott) Wnioski 1. Anturium charakteryzuje się cyklicznością plonowania. Najmniejsze plony kwiatów uzyskuje się od listopada do stycznia, natomiast największe od maja do sierpnia. 2. Dynamika plonowania anturium pokrywa się z przebiegiem usłonecznienia rzeczywistego. 3. Do grupy odmian najlepiej plonujących należy zaliczyć Tropical i Midori, średnio plonujących Pistache i Choco, a najsłabiej plonujących President i Baron. Literatura Chen J., Henny R.J., McConnell D.B., Nell T.A. (2001): Cultivar differences in interior performances of acclimatized plants. Acta Hortic. 543: Dufour L., Clairon M. (1997): Advances in fertilization of Anthurium hybrid in Guadeloupe (F.W.I). Acta Hortic. 450: Dufour L., Guérin. (2003): Growth, developmental features and flower production of Anthurium andreanum Lind. in tropical conditions. Sci. Hortic. 98: Hetman J., Laskowska H., Pudelska K. (1992): Anturium. PWRiL, Warszawa. Komosa A. (2000): Analiza podłoża i roślin jako wskaźniki odżywiania anturium. W: Mater. z Konferencji dla Producentów Anturium. ISiK, Skierniewice, : Komosa A., Kleiber T. (2003): Anturium podłoża i odżywianie. W: I Konferencja dla Producentów Anturium. ISiK, Skierniewice, : Nowbuth R. (2001): Alternate substrates for anthurium production. Agricultural Research and Extension Unit, Mauritius. Olympios C.M. (1992): Soilless media under protected cultivation. Rockwool peat, perlite and other substrates. Acta Hortic. 323: 2: Sonneveld C., oogt W. (1993): The concentration of nutrients for growing Anthurium andreanum in substrate. Acta Hortic. 342: Treder W. (2000): Obieg zamknięty pożywki w uprawie anturium. W: Mater. z Konferencji dla Producentów Anturium. ISiK, Skierniewice, I.2000: YIELDING OF ANTHURIUM (ANTHURIUM CULTORUM SCHOTT) GROWN IN EPANDED CLAY Summary The studies were carried out since 2002 till The most popular cultivars of anthurium (Anthurium cultorum Schott) in Poland were tested. Plants were grown in expanded clay with application of fertigation system. The most productive variety was Tropical (64.4 flowers m -2 ) a next Midori (61.9), Choco (55.9), Pistache (53.1), Baron (40.9) and President (34.2). Yearly tendency of anthurium yielding was found. During autumn-winter period (November- -January) there was found a decreasing tendency to flowers number, but in the summer time (May-August) the flower yield reached its maximum. Real solation had an important influence on the level of anthurium blooming.