Makroekonomiczne wyzwania i prognozy dla Polski

Transkrypt

1 Makroekonomiczne wyzwania i prognozy dla Polski Edycja

2 ekspertyza Europejskiego Kongresu inansowego W bieżącym roku Europejski Kongres inansowy rozpoczyna sporządzanie makroekonomicznych ekspertyz i prognoz dla Polski. Ogłaszane będą w czerwcu i grudniu każdego roku. Ich autorami są eksperci EK, wybitni makroekonomiści, głównie z największych banków oraz instytucji nadzorczych i regulacyjnych, renomowanych firm konsultingowych, a także ze środowiska akademickiego. Dzielą się oni pro publico bono swoją wiedzą, doświadczeniem i obliczeniami, wyrażając wyłącznie własne poglądy, a nie instytucji, w których pracują. Obok klasycznych prognoz makroekonomicznych, nasze badanie dużą wagę przykłada do czynników o charakterze jakościowym i behawioralnym. Do ekspertyz makroekonomicznych, podobnie jak i do opracowywanych przez EK stanowisk polskich ekspertów wobec różnych koncepcji budowania nowej architektury systemu finansowego w Unii Europejskiej, wykorzystujemy zmodyfikowaną metodę delficką. W pierwszym etapie prosimy ekspertów o przedstawienie swoich prognoz (jeśli takowe sporządzają) na rok bieżący i kolejne trzy lata, a ponadto o określenie w tym horyzoncie: - trzech największych zagrożeń dla koniunktury gospodarczej w Polsce, - trzech największych zagrożeń dla stabilności polskiego systemu finansowego, - trzech propozycji (rekomendacji) działań dla krajowej polityki gospodarczej. W drugim, i ewentualnie w trzecim, etapie sporządzania ekspertyzy grupowej, rozsyłamy prognozy i opinie wszystkich ekspertów do wiadomości pozostałych, z zachowaniem ich anonimowości. Opinie ekspertów dotyczące zagrożeń i rekomendacji grupujemy w homogeniczne klasy i prosimy każdego o rozdzielenie określonej ilości punktów () między poszczególne klasy pod względem ich ważności. Ponadto każdy ekspert nadaje swoją subiektywną ocenę prawdopodobieństwa zaistnienia przewidywanego zdarzenia. W ten sposób, obok klasycznej prognozy ilościowej, powstaje mapa wyzwań dla koniunktury gospodarczej i stabilności systemu finansowego w Polsce, a także rekomendacje pożądanych działań w krajowej polityce gospodarczej. Generalnie wśród makroekonomistów, ekspertów EK istnieje konsensus, że należy w najbliższych trzech latach oczekiwać spowolnienia tempa wzrostu gospodarczego. Można przyjąć, że lata 7 to szczyt koniunktury i choć polska gospodarka będzie nadal się szybko rozwijać, to już wolniej niż w roku. Kluczowe jest to, co będzie się działo u naszych głównych partnerów handlowych i to właśnie w tym obszarze eksperci EK dostrzegają najważniejsze źródło ryzyka dla rozwoju polskiej gospodarki. Z kolei najsilniej podkreślaną wewnętrzną barierą wzrostu jest ograniczona dostępność pracowników, wynikająca z niekorzystnych zmian demograficznych i niewystarczającej migracji. Zgodnie z prognozami, tempo wzrostu PKB w Polsce ma się obniżyć z,% w roku do poniżej % w roku. Prognozowany w r. wzrost popytu krajowego wynosi ok. %. Ważnym składnikiem popytu krajowego mają być nakłady brutto na środki trwałe, czyli inwestycje, które po okresie stagnacji w ostatnich latach powinny wzrosnąć o % w roku. Niestety, w następnych latach prognozowany jest spadek ich tempa wzrostu, co podkreśla potrzebę zdecydowanych działań na rzecz zwiększenia atrakcyjności inwestycyjnej Polski dla kapitału prywatnego. Wśród ekspertów EK nie ma pełnego konsensusu w zakresie przewidywanego tempa wzrostu inwestycji w następnych kilku latach. Odchylenie standardowe od średniego przewidywanego tempa wzrostu inwestycji w roku, szacowanego na,%, wynosi, pkt. proc. Spożycie indywidualne, czyli konsumpcja prywatna, pozostanie nadal istotnym czynnikiem wzrostu PKB, czemu będzie sprzyjało bardzo niskie bezrobocie (poniżej %) oraz szybko rosnące płace ( 7% rocznie). Nie należy jednak oczekiwać, że wzrost konsumpcji utrzyma się na obecnym poziomie ( - % rocznie) i prawdopodobnie spadnie do ok. % w roku. Zbieżność opinii ekspertów jest w tym zakresie wysoka. Szybki wzrost kosztów pracy może istotnie ograniczyć konkurencyjność polskich przedsiębiorstw i eksport. akt ten, a także oczekiwane szybsze tempo wzrostu importu niż eksportu, powinno znaleźć odzwierciedlenie w rosnącym deficycie na rachunku bieżącym. Eksperci zgodnie przewidują wzrost inflacji w Polsce. Mediana prognoz wskazuje na przejściowe nieznaczne przekroczenie celu inflacyjnego NBP w r., a następnie powrót inflacji do celu. Równocześnie oczekiwany jest wzrost stopy referencyjnej NBP i stawki WIBOR. WIBOR M może wzrosnąć z obecnych,7% do,%, co oznacza znaczny wzrost ceny kredytów. W tym kontekście niepokojące jest obecne i przewidywane tempo wzrostu zadłużenia gospodarstw domowych z tytułu kredytów. Ryzyko wzrostu stóp procentowych jest obecnie w Polsce niedoceniane.

3 PROGNOZY WYBRNYH WSKŹNIKÓW MKROEKONOMIZNYH W LTH - PKB 7 Popyt krajowy 7 P 9P P P 7 P 9P P P min max min max Inflacja PI [średnioroczna; %] Stopa bezrobocia [średnioroczna, BEL; %] 7 P 9P P P 7 P 9P P P min max min max Płace brutto w gospodarce narodowej, EUR/PLN [średnioroczny], 7 P 9P P P,,,,9, 7 P 9P P P min max min max Eksport [ceny stałe, r/r; %] WIBOR M [%] 7 P 9P P P 7 P 9P P P min max min max

4 PROGNOZY WYBRNYH WSKŹNIKÓW SEKTOR BNKOWEGO W LTH - Depozyty od sektora niefinansowego 7 P 9P P P min max Kredyty dla sektora niefinansowego 7 P 9P P P min max Wolumen zadłużenia z tytułu kredytów konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych 7 P 9P P P min max Wolumen zadłużenia z tytułu kredytów mieszkaniowych dla gospodarstw domowych - 7 P 9P P P min max

5 PROGNOZY WYBRNYH WSKŹNIKÓW MKROEKONOMIZNYH W LTH - WYNIKI NKIET Wskaźnik Miara 7 P 9P P P PKB Popyt krajowy Spożycie indywidualne Nakłady brutto na środki trwałe Wynik sektora finansów publicznych wg metodyki UE (% PKB) Stopa bezrobocia (średnioroczna, BEL) Płace brutto w gospodarce narodowej Eksport (ceny stałe; r/r; %) Import (ceny stałe; r/r; %) Inflacja (PI, średnioroczna) Inflacja bazowa po wył. cen żywności i energii EUR/PLN (średnioroczny) USD/PLN (średnioroczny) Stopa referencyjna (średnioroczna) WIBOR M Rentowność obligacji L (średnioroczna),,7,7,, odchylenie,,,,,,9,,7,7 odchylenie,,,,,,7,,, odchylenie,,,,7,,,,9, odchylenie,,9,,7 -, -, -, -, -,7 odchylenie,,,9,,9,7,7,, odchylenie,,,, 7, 7,,,,7 odchylenie,,7,9,,9,,,, odchylenie,,,, 7,,,,,7 odchylenie,,,,99,9,9,, odchylenie,9,9,9,,9,,,,7 odchylenie,,,7,7,,,,, odchylenie,,,,,,,,9,7 odchylenie,,,,,,,9,, odchylenie,,7,,,7,9,,9,7 odchylenie,,9,,,,,,7,7 odchylenie,,,,9

6 waga zagrożenia [w pkt] Makroekonomiczne wyzwania i prognozy dla Polski NJWŻNIEJSZE ZGROŻENI DL KONIUNKTURY GOSPODRZEJ W POLSE W PERSPEKTYWIE ROKU H J G L I E K B D % % % % % % prawdopodobieństwo wystąpienia czynniki zewnętrzne czynniki wewnętrzne * rozmiar kółka oznacza sumę iloczynów wagi czynnika oraz prawdopodobieństwa wystąpienia przyznanych przez poszczególnych ekspertów Waga Prawdopodobieństwo Odsetek respondentów Protekcjonizm i ograniczenia w handlu międzynarodowym 7% B Pogorszenie koniunktury w US % Pogorszenie koniunktury u głównych partnerów handlowych Polski % D Pogorszenie koniunktury w hinach % E Kryzys we Włoszech i nowe zaburzenia na rynkach prowadzące do kryzysu zadłużenia w strefie euro % Rozpad strefy euro % G Korekta i wzrost zmienności na globalnych rynkach finansowych skutkujące odpływem kapitału i deprecjacją walut gospodarek rozwijających się (w tym Polski) % H Nadmierny wzrost nierównowag w wyniku procyklicznej polityki fiskalnej i pieniężnej w Polsce 9% I Ograniczenie funduszy UE dla Polski w efekcie postępowania UE ws. praworządności % J Bariera podażowa na rynku pracy (ograniczona dostępność wykwalifikowanych pracowników; niekorzystna struktura demograficzna i niewystarczająca migracja pracowników) 7% K Trwały wzrost płac przekraczający wzrost wydajności % L Niepewność dot. polityki gospodarczej skutkująca spowolnieniem inwestycji prywatnych 7% czynników o najwyższej wadze ( oznacza najwyższą wagę) czynników o najwyższym prawdopodobieństwie ( oznacza najwyższe prawdopodobieństwo)

7 waga zagrożenia [w pkt] Makroekonomiczne wyzwania i prognozy dla Polski NJWŻNIEJSZE ZGROŻENI DL STBILNOŚI POLSKIEGO SYSTEMU INNSOWEGO W PERSPEKTYWIE ROKU E J K G D O H I L N M B % % % % % % prawdopodobieństwo wystąpienia * rozmiar kółka oznacza sumę iloczynów wagi czynnika oraz prawdopodobieństwa wystąpienia przyznanych przez poszczególnych ekspertów Waga Prawdopodobieństwo Odsetek respondentów Upadki banków spółdzielczych 7% B Upadki i restrukturyzacja największych SKOKów % Upadek średniej wielkości banku 7% D Niewystarczająca integracja polskiego sektora finansowego z systemami finansowymi strefy euro % E Kryzys bankowy/finansowy w Unii Europejskiej % Strukturalne niedopasowanie aktywów i pasywów krajowych banków 7% G Nadmierny udział państwa w sektorze bankowym 7% H gresywne wprowadzanie na rynek toksycznych instrumentów finansowych 7% I Problemy osób posiadających kredyty hipoteczne powiązane z walutami obcymi w sytuacji osłabienia złotego 7% J Ustawowa i przymusowa restrukturyzacja kredytów walutowych 7% K Gwałtowny i znaczący wzrost stóp procentowych prowadzący do wzrostu kosztów ponoszonych przez kredytobiorców 7% L Pogorszenie jakości portfela kredytowego, wynikające z malejącej rentowności firm działających w warunkach wysokiej presji kosztowej i niskiej inflacji % M Słaby nadzór nad sektorem parabankowym % N Spekulacyjny / znaczący wzrost cen nieruchomości 7% O Mniejsza odporność banków na ewentualne zawirowania z uwagi na większe obciążenia regulacyjno-fiskalne 7% czynników o najwyższej wadze ( oznacza najwyższą wagę) czynników o najwyższym prawdopodobieństwie ( oznacza najwyższe prawdopodobieństwo)

8 WSTĘPNE REKOMENDJE W ZKRESIE NJWŻNIEJSZYH DZIŁŃ W POLITYE GOSPODRZEJ W POLSE W PERSPEKTYWIE ROKU () () (G) () (B) (E) (D) (I) (H) % 9% % 7% % % % % % % % waga działania [lewa oś; w pkt.] odsetek respondentów [prawa oś] Odsetek respondentów Zapewnienie stabilności reguł gry i zwiększenie przewidywalności otoczenia regulacyjnego 7% B Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego 7% ktywizacja zawodowa - zmiana systemu emerytalnego w Polsce - wydłużenie wieku emerytalnego - aktywizacja zawodowa kobiet - pełne otwarcie na napływ pracowników z zagranicy 7% D Reforma systemu podatkowo-składkowego zmniejszająca dysproporcje między różnymi typami przedsiębiorców i stwarzająca bodźce do przesunięcia zasobów pracy z najmniej do bardziej produktywnych obszarów % E Poprawa otoczenia regulacyjnego przedsiębiorstw sprzyjająca inwestycjom prywatnym i innowacjom (np. efektywny patent box) 7% Działania zwiększające poziom oszczędności w gospodarce % G Reforma finansów publicznych i zmniejszenie ich nierównowagi strukturalnej 7% H Znaczna liberalizacja przepisów regulujących rynek pracy % I Określenie strategii przystąpienia (konkretnych warunków) do strefy euro %