Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego

Transkrypt

1 Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego w Szkole Podstawowej nr 2 im. Mikołaja Kopernika w Pruszczu Gdańskim. rok szkolny 2017/2018 Opracowała: Agnieszka Kustosz szkolny doradca zawodowy Danuta Kochman psycholog szkolny Wstęp Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego (WSDZ) jest skierowany do uczniów, ich rodziców i nauczycieli. Stanowi integralną część programu wychowawczego szkoły. Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego pomaga uczniom w samopoznaniu własnych predyspozycji zawodowych (osobowości, potrzeb, uzdolnień, zainteresowań, możliwości), w przygotowaniu do wejścia na rynek pracy i w złagodzeniu startu zawodowego. Uczeń ma możliwość dostępu do usług doradczych, w celu wspólnego rozwiązania problemów edukacyjno-zawodowych, ponieważ środowisko szkolne odgrywa szczególną rolę w kształtowaniu decyzji zawodowej uczniów. Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego w Szkole Podstawowej nr 2 obejmuje ogół działań podejmowanych przez szkołę w celu prawidłowego przygotowania uczniów do wyboru zawodu, poziomu i kierunku kształcenia ponadpodstawowego/ponadgimnazjalnego. System określa rolę, zadania i metody oraz formy pracy zawodoznawczej nauczycieli w ramach rocznego planu działania i jest włączony do statutu szkoły. Przygotowanie młodzieży do trafnego wyboru zawodu i drogi dalszego kształcenia ponadpodstawowego/ponadgimnazjalnego jest jednym z najważniejszych celów wychowawczych szkoły. Aktualny rynek pracy stawia coraz wyższe wymagania młodzieży w zatrudnieniu. I dlatego realizacja Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego (WSDZ) jest tak istotna we właściwym przygotowaniu uczniów do racjonalnych decyzji edukacyjno-zawodowych. 1

2 PODSTAWOWE POJĘCIA Z ZAKRESU DORADZTWA ZAWODOWEGO: DORADCA ZAWODOWY - osoba udzielająca pomocy, w formie grupowych i indywidualnych porad zawodowych, młodzieży i osobom dorosłym w wyborze zawodu, kierunku kształcenia i szkolenia, uwzględniając ich możliwości psychofizyczne i sytuację życiową a także potrzeby rynku pracy oraz możliwości systemu edukacyjnego, współpracując z rodzicami i nauczycielami w procesie orientacji zawodowej uczniów oraz wykorzystując w tym celu wiedzę o zawodach, znajomość psychologicznych i pedagogicznych technik, diagnozę rynku pracy oraz techniczne środki przekazywania informacji zawodowej. 1 DORADZTWO ZAWODOWE - świadczenie pomocy w dokonywaniu kolejnych decyzji wyboru zawodu lub pracy w formie indywidualnej porady zawodowej, poprzez analizę pola problemowego jednostki i udzielenie jej informacji zawodowych, podawanie wskazówek, sugestii oraz instrukcji. 2 INFORMACJA ZAWODOWA - zbiory danych potrzebnych jednostce do podejmowania kolejnych decyzji zawodowych oraz związanych z zatrudnieniem. Zakres treści, metod i kanały przekazywanych informacji są dostosowane do etapu rozwoju zawodowego jednostki oraz rodzajów podejmowanych decyzji. 3 INFORMACJA EDUKACYJNA - zbiory danych potrzebnych jednostce do podejmowania decyzji związanych z dalszym kształceniem i nabywaniem kwalifikacji. (oprac. G. Sołtysińska) ORIENTACJA ZAWODOWA - działania wychowawcze szkoły, rodziców, i innych osób, grup i instytucji - mające na celu przygotowanie młodzieży do planowania kariery zawodowej, których ważnym elementem jest podejmowanie kolejnych decyzji wyboru zawodu i szkoły. 4 PORADNICTWO ZAWODOWE - długofalowe i wieloetapowe działania wychowawcze, towarzyszące jednostce w trakcie jej rozwoju zawodowego. Obejmuje ono udzielanie pomocy uczniom i dorosłym w planowaniu, tworzeniu i rozwoju kariery zawodowej, przynoszącej jednostce satysfakcję i zawodowy sukces. 5 1 Klasyfikacja Zawodów i Specjalności. Tom V, Zeszyt 2, Cz. II. Warszawa: Wyd. MPiPS, 1995, s K. Lelińska: Założenia i kierunki rozwoju poradnictwa zawodowego w warunkach reformy edukacji, Problem Poradnictwa Psychologiczno Pedagogicznego, 1999, nr 2/11,s K. Lelińska: Przygotowanie uczniów do wyboru zawodu metodą zajęć praktycznych. Warszawa: WSiP. 1985, s K. Lelińska: Założenia i kierunki rozwoju poradnictwa zawodowego w warunkach reformy edukacji, Problemy Poradnictwa Psychologiczno Pedagogicznego, 1999, nr 2/11, s Ogólne zasady funkcjonowania poradnictwa zawodowego w systemie urzędów pracy. Maszynopis, Wyd. KUP, 1996, s. 4 2

3 1. PODSTAWY PRAWNE: Obowiązujące ustawy zapisy ustawowe dotyczące doradztwa zawodowego: Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. nr 256 poz.2572zpóźn.zm.), Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r.- Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe ( Dz. U r. poz.59,60), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 marca 2017r. w sprawie ramowych planów nauczania dla szkół publicznych( Dz.U.2017 r.poz.703) ) m.in. w Ramowym planie nauczania został określony minimalny wymiar godzin zajęć z zakresu doradztwa zawodowego( szkoła podstawowa: klasa VII 10 godz. W ciągu roku, klasa VIII 10 godz. W ciągu roku, liceum ogólnokształcące, technikum, branżowa szkoła I stopnia: minimum 10 godz. w całym cyklu nauczania), 2.ZAŁOŻENIA ZWIĄZANE ZREALIZACJĄWEWNĄTRZSZKOLNEGO SYSTEMU DORADZTWA ZAWODOWEGO: Wybór zawodu nie jest pojedynczym, świadomym aktem decyzyjnym jest procesem rozwojowym stanowiącym sekwencje decyzji podejmowanych na przestrzeni wielu lat życia. Na wybór zawodu wpływają: predyspozycje osobowościowe jednostki, (zainteresowania, zdolności), posiadana przez nią wiedza i umiejętności i doświadczenia, wyznawane wartości i normy, wykształcenie, wychowanie i wpływy środowiska, czynniki emocjonalne, aktywność własna jednostki ( jej wizja kariery)- Środowisko szkolne odgrywa szczególną rolę w kształtowaniu decyzji zawodowej uczniów w gimnazjum, szkole podstawowej. Preferencje zawodowe wywodzą się z doświadczenia z dzieciństwa i rozwijają się wraz z upływem czasu. WSDZ obejmuje indywidualną i grupowa prace z uczniami, ich rodzicami, nauczycielami (Radą Pedagogiczną), środowiskiem i samorządem lokalnym(m.in. Instytucjami rynku pracy, poradniami psychologiczno pedagogicznymi, strukturami OHP). Wspieranie nauczycieli w planowaniu i realizacji WSDZ oraz w planowaniu lekcji przedmiotowych i zajęć związanych z wyborem ścieżki edukacyjno zawodowej przez uczniów. 3

4 Działania w ramach WSDZ nie mogą mieć charakteru doraźnego, sporadycznego, niezaplanowanego musza mieć charakter zaplanowanych, systematycznych i profesjonalnych działań. 3. CELE WEWNĄTRZSZKOLNEGO SYSTEMU DORADZTWA ZAWODOWEGO: Cele ogólne: Celem doradztwa edukacyjno zawodowego jest przygotowanie uczniów do świadomego planowania edukacyjno zawodowego przy uwzględnieniu znajomości własnych zasobów oraz informacji o systemie oświaty i rynku pracy. Udzielanie informacji na temat dostępnych ścieżek edukacyjno zawodowych w kraju i za granicą. Wspieranie nauczycieli w włączaniu treści doradczych na prowadzonych lekcjach przedmiotowych, prowadzeniu zajęć związanych z wyborem przez młodzież drogi edukacyjno zawodowej. Prowadzenie warsztatów doradztwa zawodowego. Prowadzenie spotkań z rodzicami na temat zagadnień związanych z rozmową rodzica z dzieckiem o jego przyszłości edukacyjno zawodowej. Informowanie rodziców o ofertach szkół ponadpodstawowych itd. Cele szczegółowe: Przygotowanie uczniów do świadomego i umiejętnego planowania kariery zawodowej, do podjęcia trafnej decyzji edukacyjnej i zawodowej. Wyzwalanie aktywności uczniów w kierunku samopoznania i samooceny. Modyfikacja samooceny w przypadku, gdy odbiega ona od realnych możliwości. Kształtowanie umiejętności analizowania swoich cech osobowości, stanu zdrowia w aspekcie wyboru zawodu. Dostarczanie informacji o zawodach, kwalifikacjach, wymaganiach rynku pracy. Dostarczanie informacji o strukturze szkolnictwa ponadpodstawowego/ ponadgimnazjalnego, wyższego pod kątem możliwości dalszego kształcenia. Zapoznanie uczniów z kryteriami przyjęć do szkół. Kształtowanie umiejętności pracy w zespole, komunikatywności, zaangażowania. Kształtowanie szacunku do pracy. 4

5 Przekazanie informacji na temat umiejętności efektywnego uczenia się, rozwijania zainteresowań, talentów, pasji. Kształtowanie umiejętności podejmowania decyzji. Budowanie w uczniach pozytywnych postaw wobec kształcenia zawodowego. 4. ADRESACI DZIAŁAŃ DORADCZYCH: Adresatami działań podejmowanych w Szkole Podstawowej nr 2 z zakresu doradztwa zawodowego są przede wszystkim uczniowie, którzy już od początku swojej edukacji powinni wiedzieć, ze wybór zawodu to złożony proces, który wynika z wielu doświadczeń a także wrodzonych predyspozycji i zdolności, jak również i decyzji podejmowanych na przestrzeni wielu lat życia. Działania doradztwa zawodowego w Szkole Podstawowej im. Mikołaja Kopernika nr 2 w Pruszczu Gdańskim są kierowane również do rodziców uczniów, którzy powinni wspierać swoje dzieci w wyborze ścieżki kształcenia oraz pomóc w rozpoznaniu, pielęgnowaniu ich zainteresowań i zdolności. Na nauczycielach przedmiotów, wychowawcach, pedagogu i psychologu szkolnym spoczywa podobne zadanie. To oni pokazują uczniom otaczający ich świat. Uwrażliwiają na ich własne predyspozycje i talenty. Wspomagają w rozpoznaniu i rozwijaniu na poszczególnych zajęciach zarówno dodatkowych jaki i obowiązkowych. 5. CZAS, MIEJSCE, OSOBY ODPOWIEDZIALNE ZA REALIZACJĘ WEWNATRZSZKOLNEGO SYSTEMU DORADZTWA ZAWODOWEGO: Opracowany Wewnątrzszkolny System Doradztwa zawodowego realizowany jest w szkole Podstawowej nr 2 im. Mikołaja Kopernika w Pruszczu Gdańskim. Sposób realizacji zadań w ramach WSDZ ciągły i planowy. Wspólnie planowanie działań na poszczególnych etapach kształcenia pozwala na rozdzielenie poszczególnych zadań adekwatnych do posiadanej wiedzy, doświadczeń i kompetencji w obszarze wychowania, przedsiębiorczości, doradztwa i orientacji zawodowej. Za realizację WSDZ odpowiada: Dyrektor szkoły mgr Urszula Niklas Szkolny doradca zawodowy mgr Agnieszka Kustosz 5

6 Osoby współuczestniczące: Wychowawcy klas, Nauczyciele przedmiotowi, informatyki oraz biblioteki szkolnej, Pedagog, psycholog szkolny. Instytucje zajmujące się kształtowaniem kariery zawodowej m.in.: PPP, Młodzieżowe Centrum Kariery w Pruszczu Gdańskim itd. 6. TREŚCI PROGRAMOWE WYNIKAJĄCE Z REALIZACJI: Treści z zakresu doradztwa zawodowego są realizowane w szkole w ciągu całego roku szkolnego w ramach zajęć lekcyjnych, wychowawczych, spotkań tematycznych, gazetek tematycznych, wycieczek np. studyjnych do zakładów pracy, spotkań z przedstawicielami zawodów, konkursów przedmiotowych. Klasy 7 Szkoły Podstawowej POZNANIE SIEBIE uczeń: Warsztaty zajęć I Rozpoznaje swoje zasoby(zainteresowania, zdolności, umiejętności, predyspozycje zawodowe, mocne i słabe strony, jakie czynniki należy brać pod uwagę przy wyborze przyszłego zawodu i szkoły ). Hierarchizuje wartości z uwzględnieniem wartości pracy. Określa aspiracje i potrzeby w zakresie własnego rozwoju i możliwe sposoby ich realizacji. ŚWIAT ZAWODÓW I RYNEK PRACY uczeń: Wyszukuje informacje na temat zawodów i charakteryzuje wybrane zawody. Zna drogi zdobywania wybranych zawodów. Uzasadnia znaczenie pracy w życiu człowieka. Porównuje własne zasoby i preferencje z wymaganiami rynku pracy. RYNEK EDUKACYJNY uczeń: Charakteryzuje strukturę systemu edukacji. Analizuje oferty szkolnictwa ponadpodstawowego i wyższego pod kątem możliwości dalszego kształcenia. 6

7 PLANOWANIE WŁASNEGO ROZWOJU uczeń: Określa marzenia, cele i plany edukacyjno-zawodowe na podstawie własnych zasobów. Planuje ścieżkę kariery biorąc pod uwagę konsekwencje podjętego wyboru. Identyfikuje osoby i instytucje wspomagające planowanie kariery. 1. Czym jest doradztwo zawodowe. 2. Predyspozycje zawodowe. 3. Kim jestem? 4. Czym się interesuję? 5. Moje mocne i słabe strony. 6. Jak radzić sobie ze stresem? 7. Umiejętności a zawód. 8. Świat zawodów. 9. Zawody w moim najbliższym otoczeniu. Tematyka warsztatów: 10.Moja przyszłość edukacyjno zawodowa. burza mózgów, ankieta, kwestionariusz, ćwiczenia grupowe, test samooceny, studium przypadku, pogadanka, kolaż, plakat, dyskusja, wizytówka, indywidualna, kalambury, Metody pracy: 7

8 praca w grupach, filmy, prezentacje multimedialne. Klasy II, III Gimnazjum PORADNICTWO INDYWIDUALNE. Główny cel poradnictwa indywidualnego: II Pomoc uczniowi w przyswojeniu sobie wiedzy o świecie pracy i edukacji, pomoc w rozwijaniu postaw i umiejętnego i skutecznego radzenia sobie w różnych sytuacjach życiowych i zawodowych, a także umiejętności komunikowania się z innymi. Klasa II zbieranie informacji o zawodach: Informacje o świecie zawodów ( wymagania, kwalifikacje, charakterystyka, możliwości kształcenia). Charakterystyka rynku pracy, zawody przyszłości. Planowanie ścieżki kariery zawodowej. Preferencje zawodowe. Praca i kształcenie w Unii Europejskiej. Klasa III Podejmowanie decyzji edukacyjno zawodowych - zbieranie informacji o ścieżkach edukacyjnych i o rynku pracy. Charakterystyka poszczególnych typów szkół. Zasady obliczania punktów rekrutacyjnych. Harmonogram rekrutacji. Konfrontacja samooceny z wymaganiami szkół i zawodów. Ostateczny wybór szkoły. Metody pracy: rozmowa, obserwacja, metody testowe np. kwestionariusz zainteresowań, wywiad. 7. METODY I FORMY PRACY DORADCZEJ: Gromadzenie, aktualizacja i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych przez szkolnego doradcę zawodowego, prowadzenie tablicy informacyjnej na temat doradztwa zawodowego. 8

9 Osobom zainteresowanym ( młodzieży, nauczycielom, rodzicom) źródeł dodatkowej, rzetelnej informacji na temat szkół, rynku pracy). Prowadzenie grupowych zajęć aktywizujących, wspierających uczniów w świadomym planowaniu ścieżki edukacyjno zawodowej. Udzielanie indywidualnych porad edukacyjnych i zawodowych uczniom klas gimnazjalnych. Kierowanie w trudnych sprawach do odpowiednich specjalistów np. doradców zawodowych w poradniach psychologiczno pedagogicznych. Kierowanie do instytucji i organizacji wspierających funkcjonowanie osób niepełnosprawnych w życiu zawodowym. Organizowanie spotkań m.in. z pracodawcami, doradcami zawodowymi. Diagnozowanie zapotrzebowania uczniów na informacje np. analiza potrzeb doradczych. Współpraca z nauczycielami w celu tworzenia bazy informacji o zawodach np. nauczycielem informatyki i biblioteką szkolną. Współpraca z nauczycielami przedmiotów w celu zapewnienia ciągłości działań WSDZ. 8. SPOSOBY REALIZACJI DZIAŁAŃ DORADCZYCH: Działania doradcze, w ramach WSDZ, realizowane są w ramach: Lekcji wychowawczych Lekcji przedmiotowych Zastępstw na lekcjach przedmiotowych Zajęć pozalekcyjnych Wycieczek Indywidualnych porad 9. WSPÓŁPRACA: Współpraca z rodzicami: Prezentacja założeń pracy informacyjno doradczej szkoły na rzecz uczniów. Włączanie rodziców jako przedstawicieli różnych zawodów, do działań z zakresu poradnictwa zawodowego, przykłady różnych karier. Uświadamianie rodzicom jaki mają wpływ na decyzje edukacyjno zawodową swoich dzieci rodzic- pierwszy doradca zawodowy swojego dziecka. 9

10 Diagnozowanie potrzeb rodziców służących efektywnej współpracy z rodzicami w zakresie doradztwa zawodowego. Udostępnianie informacji i materiałów do pracy z uczniem. Współpraca z Nauczycielami: Tworzenie warunków do wymiany doświadczeń i dzielenia się wiedzą. Tworzenie i zapewnienie ciągłości działań Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa zgodnie ze statutem szkoły. Realizacja działań z zakresu przygotowania uczniów do wyboru drogi zawodowej i roli pracownika. Współpraca ze środowiskiem i instytucjami, zajmującymi się doradztwem edukacyjno zawodowym: Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna w Pruszczu Gdańskim. Gdański Urząd Pracy. Szkoły ponadgimnazjalne/ponadpodstawowe na terenie gminy Pruszcz Gdański. Ośrodek Rozwoju Edukacji. Centrum Rozwoju Talentów w Gdańsku. Młodzieżowe Centra Kariery - Ochotnicze Hufce Pracy w Pruszczu Gdańskim. Szkoły dni otwarte. Targi edukacji. 10. ZAKŁADANE EFEKTY REALIZACJI ZADAŃ WSDZ: Uczeń: Zna pojęcia związane z tematyką rynku pracy, kwalifikacji zawodowych. Rozpoznaje swoje zasoby własne m.in.: mocne, słabe strony, zdolności, zainteresowania, umiejętności. Potrafi dokonać adekwatnej samooceny. Rozumie zależności pomiędzy zainteresowaniami a wyborem zawodu. Zna umiejętności niezbędne do prawidłowego funkcjonowania w różnych rolach zawodowych i społecznych. Skutecznie współpracuje z kolegami w zespole. Rozwiązuje konflikty pojawiające się podczas pracy w grupie. Potrafi rozwijać swoje zainteresowania. Potrafi analizować źródła informacji edukacyjno zawodowej. Uczeń nabywa wiedzy i umiejętności w planowaniu ścieżki edukacyjno zawodowej. 10

11 Potrafi sporządzić dokumenty aplikacyjne ( CV, list motywacyjny). Rodzice/ nauczyciele: Uzyskają pomoc i wsparcie w zakresie wiedzy zawodoznawczej. Uzyskają rzetelną informację o rynku pracy, możliwościach dalszego kształcenia młodzieży. Uzyskanie indywidualnych porad zawodowych/ rodzic. 11. EWALUACJA DZIAŁAŃ REALIZOWANYCH W SZKOLE: Ewaluacja działań realizowanych w szkole w ramach Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego obejmuje: Informacje uzyskiwane od absolwentów na temat np. dalszej ścieżki edukacji. Obserwacja własna zajęć grupowych /ankieta ewaluacyjna/ Sprawozdanie z realizacji WSDZ w Szkole Podstawowej nr 2 w Pruszczu Gdańskim. 11