Analiza koncepcji ustawienia według Jose Mourinho w odniesieniu do Sir Alexa Fergusona.

Transkrypt

1 Analiza koncepcji ustawienia według Jose Mourinho w odniesieniu do Sir Alexa Fergusona. Tłumaczenie i opracowanie prezentacji Trener Marek Zub

2 Wprowadzenie 4-3-3, oraz to najczęściej używane obecnie przez najsłynniejszych trenerów systemy gry. Jose Mourinho i Sir Alex Ferguson. analiza systemów gry preferowanych przez tych trenerów. sugestie dotyczące stosowania tych systemów gry. przykłady zastosowania oraz przeciwko najbardziej popularnemu w świecie systemowi i odwrotnie: jak używać w odniesieniu do i uwagi i spostrzeżenia Jose Mourinho i Sir Alexa Fergusona, do wykorzystania w pracy trenerskiej.

3

4 ROBBEN DUFF DROGBA Arjen Robben, Damien Duff i Joe Cole jako skrzydłowi, Didier Drogba jako jedyny wysunięty napastnik.

5 BALLACK SHEVCHENKO DROGBA Transfery Andriy Shevchenko i Michaela Ballacka, spowodowały zmianę systemu z na

6 Zalety systemu ofensywny pomocnik ustawiony za duetem napastników; dwa trójkąty zawodników: jeden w środku, drugi z przodu; silnie zorganizowane centrum obrony z jednym defensywnym pomocnikiem i dwoma środkowymi; szczególnie duże możliwości prowadzenia akcji ofensywnych w oparciu o mało przewidywalne dla przeciwnika kombinacje.

7 Wady systemu trudności z zabezpieczeniem skrzydeł-tylko po jednym nominalnym zawodniku w bocznych sektorach boiska; konieczność wykorzystywania ofensywnych środkowych pomocników do zabezpieczenia i asekuracji szczególnie bocznych stref obrony;

8 Zalety systemu nieprzewidywalność działań skrzydłowych ścinających do środka boiska; łatwość korzystania z pełnej szerokości boiska w ofensywie; możliwość tworzenia zwartej strefy obronnej dzięki wycofywaniu się skrzydłowych do układu w fazie bronienia; ustawienie sprzyjające stosowaniu wysokiego i agresywnego pressingu;

9 Wady systemu system wymagający doskonałej motoryki i kondycji fizycznej; Wiele problemów w defensywie przy braku powrotów skrzydłowych na czas do ustawienia w strefie obronnej ;

10

11 czwórka obrońców przeciw dwójce napastników

12 przewaga liczebna w środkowej strefie boiska;

13 trójka napastników utrzymująca formację obrony przeciwnika głęboko; skrzydłowi ograniczający działania ofensywne bocznych obrońców.

14 Rozpoczęcie akcji ofensywnej następuje poprzez rozegranie piłki w defensywie wykorzystujące liczebną przewagę nad dwójką napastników. Jeżeli dwójka napastników ustawiona jest centralnie wówczas podanie kierowane jest do bocznego obrońcy.

15 Jeżeli para napastników wykonuje presję na bocznego obrońcę, wówczas można rozpocząć atak środkiem, w sytuacji 2x1 z napastnikiem.

16 Jeżeli przeciwnik decyduje się na wsparcie działania defensywnego napastników skrzydłowym należy pamiętać, że defensywa w dalszym ciągu pozostaje w liczebnej przewadze.

17 Kiedy przeciwnik decyduje się na bardzo agresywne działania w strefie obrony desygnując czwartego zawodnika do wykonania pressingu wówczas obrońca powinien wykonać podanie do środkowej strefy boiska, gdzie istnieje liczebna przewaga w ataku 3x2.

18 Kolejna ofensywna korzyść przeciw to pozycja rozgrywającego głęboko; przed frontem obrony, dlatego jego działania z piłką relatywnie często prowadzone są bez presji przeciwnika.

19 Niektórzy z trenerów w takiej sytuacji decydują się na stosowanie celowej presji na tego zawodnika wycofując jednego z napastników.

20 Innym rozwiązaniem jest zagęszczenie środka poprzez ruch pomocników w kierunku centrum boiska. Krycie rozgrywającego odbywa się kosztem uwolnienia przestrzeni do gry na skrzydłach.

21 Oba warianty nie zmieniają przewagi taktycznej w ofensywie systemu W pierwszym przypadku mamy możliwość wyprowadzania piłki do przodu przez środkowego obrońcę bez presji lub podanie jej do bocznego.

22 W drugim przypadku mamy możliwość wykonania stosunkowo łatwego podania do jednego z centralnych pomocników.

23 Jeżeli przeciwnik decyduje się na wykonanie presji na piłkę poprzez bocznego obrońcę to wówczas otwiera się przestrzeń na skrzydle za jego plecami do wykorzystania przez skrzydłowego.

24 Kiedy piłka znajduje się w środku boiska, a przeciwnik decyduje się wykonać presję na rozgrywającego przez jednego ze swoich centralnych pomocników wówczas ustawienie w systemie pozwala na korzystanie z dwóch innych, wolnych zawodników w centralnej strefie nr 8 i 10.

25 Jeżeli wszyscy pomocnicy są kryci przez przeciwników wówczas najlepszym rozwiązaniem jest skierowanie piłki w boczny sektor boiska i wprowadzenie do ataku bocznego obrońcy.

26 Posiadając piłkę na połowie przeciwnika należy korzystać z szerokiego ustawienia skrzydłowych w celu rozciągnięcia linii obrony rywala a centralnych pomocników wykorzystywać jako atakujących. Obrońcy muszą zdecydować: 1. asekurować skrzydła i pozostać szeroko (duże odległości) 2. Koncentrować się na atakujących środkiem i pozostać blisko siebie (zwarta linia obrony).

27 W obu przypadkach system ustawienia posiada przewagę taktyczną: 1. Kiedy defensywa ustawiona szeroko przewaga liczebna 3x2 w centralnej strefie obrony. 2. Kiedy defensywa zwarta przewaga taktyczna na skrzydłach.

28 Podanie piłki z defensywy na skrzydło typowe działanie w strefie ataku zespołu grającego przeciwko

29 Skrzydłowy [11] ma do wyboru następujące warianty podania piłki: 1. do obiegającego skrzydłem środkowego pomocnika; 2. do środkowego napastnika atakującego przestrzeń za plecami środkowych obrońców; 3. do drugiego środkowego pomocnika; 4. do grającego po przeciwnej stronie drugiego skrzydłowego ścinającego do środka.

30 Kolejne typowe działanie ofensywne w ustawieniu 4-3-3: - podanie prostopadłe od bocznego obrońcy do ścinającego skrzydłowego; - podanie do tyłu do środkowego pomocnika; - podanie w kierunku obiegającego bocznego obrońcy.

31 Kluczem gry ofensywnej w tym systemie jest środkowy napastnik jako piwot koncentrujący na sobie uwagę defensywy przeciwnika i tworzący przestrzeń do wbiegnięcia dla atakujących partnerów. Typowe działanie wykorzystujące środkowego napastnika: - podanie penetrujące do napastnika - podanie do tyłu do drugiego pomocnika - dwie opcje rozegrania : a/ w boczny sektor boiska do skrzydłowego b/ lub przeniesienie gry na drugą stronę boiska do drugiego skrzydłowego

32 Szybkie przeniesienie ciężaru gry do słabej strony, jako podstawowa forma przeciwdziałania obronie strefowej. Skrzydłowy [7] w słabej stronie musi analizować ustawienie defensywy-jeżeli jest ona zwarta pozostaje szeroko w słabej stronie Kiedy linia obrony ustawiona szeroko wówczas powinien rozważać przede wszystkim możliwości atakowania przestrzeni pomiędzy obrońcą bocznym a centralnym.

33 Od pierwszego sezonu w Chelsea, Mourinho stosował ustawienie Nie był to jednak klasyczny wariant, w którym bardzo ofensywnie i różnorodnie grający skrzydłowi często atakują do środka, gdzie centralny pomocnik i boczni obrońcy są bardzo aktywni w atakowaniu pola karnego. Mourinho stosował o bardziej zachowawczym wymiarze, jeżeli chodzi o fazę atakowania, którą opierał na grze skrzydłami. Skrzydłowi grający bardzo szeroko mieli powodować otwarcie, maksymalne rozszerzenie defensywnego ustawienia przeciwnika.

34 Od pierwszego sezonu w Chelsea, Mourinho stosował ustawienie Nie był to jednak klasyczny wariant, w którym bardzo ofensywnie i różnorodnie grający skrzydłowi często atakują do środka, gdzie centralny pomocnik i boczni obrońcy są bardzo aktywni w atakowaniu pola karnego. Mourinho stosował o bardziej zachowawczym wymiarze, jeżeli chodzi o fazę atakowania, którą opierał na grze skrzydłami. Skrzydłowi ustawieni bardzo szeroko mieli powodować otwarcie, maksymalne rozszerzenie defensywnego ustawienia przeciwnika: - ścinać do środka lub atakować do linii końcowej i dośrodkowywać piłkę w pole karne.

35 Zadania skrzydłowych w pobliżu pola karnego przeciwnika: a/ atak bezpośrednio w pole karne; b/ atak w kierunku linii końcowej i dośrodkowanie. b a

36 Kiedy lewy skrzydłowy z piłką w strefie dośrodkowania wówczas: - środkowy napastnik [9] - prawy skrzydłowy [7] - jeden ze środkowych pomocników [8] lub [10] są odpowiedzialni za atakowanie piłki w polu karnym.

37 Kiedy prawy skrzydłowy z piłką w strefie dośrodkowania wówczas: - środkowy napastnik [9] - lewy skrzydłowy [11] - jeden ze środkowych pomocników [8] lub [10] są odpowiedzialni za atakowanie piłki w polu karnym.

38 Charakterystyczny skrzydłowy Joe Cole - często dryblował z piłką w przestrzeń pomiędzy formacje przeciwnika (pomiędzy linię obrony a pomocy). Mourinho był w stanie wygrywać mecze pomimo tego, że oprócz Didie Drogby nie miał w zespole typowych snajperów. Kluczem do uzyskania efektów z gry w takim systemie i celem działań trenerskich Mourinho był szczególny dobór zawodników do pozycji. Odpowiedni zawodnik w odpowiednim miejscu. Bez eksperymentów i ustawiania np. skrzydłowego w środku, czy defensywnego pomocnika w bocznym sektorze boiska, ale każdy z grających na optymalnej dla siebie pozycji!!! D. Drogba J. Cole

39 D. Drogba F. Lampard Frank Lampard jest klasycznym pomocnikiem, który jest bardzo efektywny zarówno w fazie atakowania jak i bronienia. W ataku bardzo często wbiega w pole karne kończąc akcję uderzeniem na bramkę. Potrafi również doskonale obsłużyć podaniem któregoś z trójki najbardziej ofensywnych zawodników. Jego wielką zaletą jest również nieszablonowy atak z głębi boiska, co jest szczególnie trudne do powstrzymania i bardzo destabilizuje organizację grę obronną drużyny przeciwnej. Istotnym elementem treningu były długie podania do będącego pod kryciem D. Drogby.

40 Główna idea gry ofensywnej Mourinho polega na jak najszybszym podaniu piłki do napastnika. Jego zespół jest zawsze zdolny do szybkiego zamknięcia przestrzeni do gry w defensywie; wykorzystania przestrzeni do gry ofensywnej za plecami linii obrony rywala, rozegrania szybkiego kontrataku. Najpierw zespół potem zawodnik to główne motto Mourinho. Makelele Geremi Dwójka defensywnych pomocników C. Makelele i Geremi tworzyli defensywną ścianę w środku boiska. Makelele specyficzny środkowy pomocnik, który nie opiera swojej gry na technice operowania piłką, ale jest wysokiej klasy specjalistą w wykonywaniu zadań defensywnych. Jego podstawowym zadaniem jest odbiór piłki rywalom i przekazanie jej prostym podaniem do partnerów z drużyny o bardziej ofensywnych predyspozycjach.

41 Podanie rozpoczynające nową akcję ofensywną może być skierowane w bok Makelele Geremi Albo prostopadle wzdłuż osi pionowej boiska Makelele Geremi

42 Filozofia gry Mourinho w Chelsea była prosta: kiedy jest możliwość do ataku atakujemy, kiedy jesteśmy zepchnięci do obrony przez przeciwnika-wówczas jesteśmy przygotowani na zdecydowany kontratak. Kiedy broniący się zespół Chelsea zepchnięty do defensywy (10 zawodników za linią piłki) odbierał ją przeciwnikowi, wówczas szybki atak rozpoczynany był od długiego podania do napastnika (Drogba). Jeżeli napastnik miał możliwość ataku indywidualnego to atakował starając się zdobyć bramkę bez wsparcia zespołu bazując na swoich umiejętnościach. Drogba Kiedy nie było takiej możliwości podejmował najczęściej działania ze skrzydłowym lub pomocnikiem w głębi boiska kreując sytuacje do zdobycia bramki. Drogba

43 Kluczowym elementem gry dla Mourinho jest faza przejścia z jednej fazy gry do drugiej. Najczęściej w jego systemie piątka piłkarzy pozostaje w defensywie, kiedy zespół atakuje. Natomiast kiedy następuje strata piłki wszyscy pomocnicy z wyłączeniem napastnika natychmiast starają się powrócić za linię piłki tworząc układ zabezpieczający własną bramkę. W fazie bronienia układ taktyczny zbudowany z 10 zawodników.

44 Drogba Ustawienie w układzie 4-5-1, często w głębokiej defensywie pozwala jednak po odbiorze piłki na wykorzystanie długiego podania do rozpoczęcia kontrataku.

45 W fazie defensywy nie stosuje wysokiego pressingu jak wielu innych trenerów, ale najczęściej decyduje się na rozpoczynanie pressingu w strefie środkowej a nawet jeszcze bliżej - w okolicy własnego pola karnego, jeżeli jest to zasadne w odniesieniu do pełnej taktyki meczowej.

46 * W pressingu Mourinho oszczędnie manewruje całym zespołem opierając się bardziej na odpowiedniej jakości działania jednego lub dwóch zawodników niż na wykonywaniu bardzo kolektywnego działania!!!. Asekuracja w formacji opiera się na jednej linii.

47 * Obrońcy rzadko wspierają zespół w ataku. Ich podstawowym zadaniem jest bronienie (jakość i skuteczność działań obronnych zarówno indywidualnych jak i grupowych). Mourinho preferuje silnych i wysokich obrońców. Kiedy piłka znajdująca się w bocznej strefie zostaje wycofana w głąb boiska linia defensywy nie wykonuje zdecydowanego wyjścia w przód, ale raczej utrzymuje swoją pozycję z defensywnym pomocnikiem jako buforem przed formacją defensywy.

48 Kiedy Mikael Ballack i Andriej Szewczenko pojawili się w Chelsea Mourinho przestawił cały swój system taktyczny z na Główne aspekty taktyki w nowym ustawieniu zespołu Chelsea to: - bardzo szybki kontratak - wysoki poziom wykorzystania rzutów wolnych (sfg) - bardzo szybkie przekazanie piłki ze strefy obrony do strefy ataku positive transition - mix krótkich i długich podań w rozegraniu pozycyjnego ataku - celowe wykorzystywanie przestrzeni pomiędzy liniami przeciwnika - dynamika działań z piłką (gra na jeden-dwa kontakty) - kiedy zawodnik znajduje się w polu karnym jego pierwszym celem jest oddanie strzału na bramkę. Kiedy dochodzi do rywalizacji zespołu z przeciwnikiem ustawionym w systemie 4-4-2, pierwszym podstawowym celem jest wykorzystanie obecności ofensywnego pomocnika w przestrzeni pomiędzy formacją defensywną a linią pomocników przeciwnika. Cechą charakterystyczną tego systemu jest posiadanie dwóch rozgrywających: jednego na własnej a drugiego na połowie przeciwnika.

49 Rola i odpowiedzialność wolnego defensywnego pomocnika (rozgrywający na swojej połowie) jest taka sama jak rozgrywającego w systemie Daje to jeszcze większą przewagę w centralnej strefie boiska, gdzie mamy 4 zawodników przeciwko 2 (gdy przeciwnik gra 4-4-2). Podstawowym celem taktycznym w prowadzeniu gry jest szybkie przekazanie piłki do jednego z centralnych pomocników.

50 Wykorzystanie szerokości boiska w grze odbywa się poprzez działania ruchowe bocznego obrońcy.

51 Przez ruch do przodu jednego z centralnych pomocników.

52 Lub wbiegnięcie napastnika w boczny sektor boiska.

53 Można zastosować wyjście w przód kilku zawodników jednocześnie i spowodować duże problemy w linii obrony zespołu przeciwnego. Jednocześnie taki ruch daje swobodę w działaniu niskiego rozgrywającego [5].

54 Jednak nawet bez tak zaplanowanego działania zawodnikom systemu jest rudno działać przeciwko dwóm rozgrywającym. Tak więc kiedy piłka wchodzi w posiadanie niskiego rozgrywającego [5] ma on wiele możliwości prowadzenia akcji. - do środkowych pomocników - do ofensywnego pomocnika - do atakującego bocznego obrońcy

55 Kiedy piłka jest u jednego z napastników w bocznym sektorze boiska [11], następuje manewr obiegnięcia przez jednego ze środkowych pomocników [8], natomiast atakujący bramkę drugi napastnik [9] wpierany jest przez ofensywnego pomocnika, który ścina w kierunku bliższego słupka i drugiego środkowego pomocnika zamykającego akcję w okolicy słupka dalszego.

56 W fazie gry defensywnej układ Mourinho nie zostaje zachowany. Ofensywny pomocnik [10] Ballack ma zadania defensywne polegające na utworzeniu układu liniowego z pozostałą trójką pomocników. Tak więc działania obronne zespół stara się opierać na klasycznym układzie

57 Kiedy po stracie piłki ofensywny pomocnik [10] jest spóźniony w odniesieniu do momentu i miejsca straty piłki a to spóźnienie jest kompensowane przesunięciem w stronę piłki środkowych pomocników [6] i [8], wówczas odpowiada on za uzupełnienie linii pomocy od słabej strony gry.

58 Jeżeli przeciwnikowi uda się szybko zdobyć teren przy pomocy np. długiego krzyżowego podania, wówczas podstawowym zadaniem trójki pomocników jest jak najszybszy powrót i zbudowanie kompaktu z formacją defensywy. Celem działań jest przede wszystkim stworzenie znacznej przewagi liczebnej w fazie obrony.

59 Kluczowi piłkarze Mourinho Petr Cech jeden z najlepszych bramkarzy świata. Taktycznie bardzo mocny posiadanie takiego bramkarza jest kluczem skutecznej gry obronnej. Wysokie bramkarskie umiejętności pozwalają nie tylko na zapobieganie utraty bramek ale kształtują również zaufanie zespołu. Jest też doskonałym podającym (nogą i ręką), co pozwala często na wykonanie szybkiej i zaskakującej kontry. John Terry statua zespołu narodowego Anglii. Jeden z najlepszych obrońców w światowym futbolu. Rzeczywisty lider defensywy i zespołu (piłkarsko i mentalnie) wypełniający doskonale zadania w każdym z przyjmowanych systemów gry. Warunki fizyczne optymalne, pozwalające na osiąganie najwyższej skuteczności w grze. Ponadto doskonała szybkość i skuteczność przy sfg. Ashley Cole szybkość, mobilność i umiejętności techniczne, kreatywność. Boczny obrońca, niezwykle ważny w układach taktycznych Mourinho. Posiadając piłkarza o takiej charakterystyce mamy zapewnione skuteczne wykonywanie niezwykle istotnych elementów taktycznych takich jak: - dominacja w bocznym sektorze boiska - wykonywanie dośrodkowań w pole karne - wykonywanie dobrych podań do zawodników ofensywnych. W defensywie jego motoryka, głównie szybkość i siła pozwalają na zapobieganie kontratakom przeciwnika oraz asekurację i wsparcie dla centrum obrony. Claude Makelele podstawowy defensywny pomocnik w schematach taktycznych. Typowy zawodnik na tej pozycji. Bez błysku technicznego, ale niezwykle konsekwentny i skuteczny w wykonywaniu swoich ustalonych powinności. Fundament ustawienia zespołu w fazie bronienia, zabezpieczenie centrum boiska przed frontem linii obrony. Jego gra ofensywna jest krótka, prosta, często do najbliższego partnera, ale za to bardzo skuteczna. Tak grający i posiadający wysokie możliwości w zakresie wydolności i siły zawodnik daje zespołowi gigantyczne możliwości w zakresie kreowania ataku przez innych zawodników, szczególnie bocznych obrońców i środkowych pomocników. Wielka ilość przechwyconych podań przeciwnika to kolejna zaleta pozwalająca na wykonywanie szybkich, zaskakujących akcji ofensywnych.

60 Geremi piłkarz często niedoceniany ze względu na podobieństwo w grze do Makelele; najczęściej ustawiany w parze z nim w sytuacjach, w których Mourinho decydował się na grę dwoma defensywnymi pomocnikami. Układ takiej pary w centrum z linią obrony dawał najwyższą z możliwych gwarancji defensywnych. Franck Lampard klasyczny środkowy pomocnik zdolny do gry zarówno w defensywie i ofensywie, potrafiący zbalansować swoje umiejętności i wykorzystywać je w układzie 50/50. W ofensywie potrafiący zaatakować indywidualną akcją w pole karne ale również obsłużyć idealnym podaniem z głębi boiska innego zawodnika. Tak grający zawodnik jest w stanie zdestabilizować każdy układ taktyczny przeciwnika. Didier Drogba kluczowy piłkarz nie tylko ataku ale i całego systemu taktycznego Mourinho. On strzela bramki, ponieważ jest to jego powinność i rola. Jako centralny napastnik powinien to robić przede wszystkim i zawsze. Jednak istotna jest również kwestia zespołowości, tym bardziej, że w wielu zwycięskich meczach grał jako jedyny nomimalny napastnik. Wydawać by się mogło, że jest to stosunkowo łatwy układ taktyczny dla rywala, jednak nie w przypadku Drogby, który jest ściśle powiązany nie tylko z formacją pomocy ale również defensywy. Pełni rolę piwota, na którym opierają się działania ofensywne całego zespołu. Jego charakterystyka gry i możliwości piłkarskie oraz fizyczne powodują, że zespoły przeciwne grają bardzo głęboko w defensywie, mają problem z utrzymaniem należytej zwartości ustawienia, a tym samym oddają inicjatywę i panowanie nad przestrzenią pola gry. Arien Robben, Damine Duff, Shwan Wright-Phillips, Joe Cole ci wszyscy piłkarze posiadają bezwzględnie tak istotne umiejętności we współczesnym futbolu jak szybkość, dynamika, skuteczność działań w pojedynkach 1x1; jakość podań, dośrodkowań, uderzeń. Suma ich umiejętności daje olbrzymią siłę ofensywną. Ich mobilność pozwala na rozmontowanie każdego systemu defensywnego a jednocześnie na blokowaniu takich możliwości zespołowi przeciwnika.