Atak pozycyjny jako forma walki sportowej w piłce ręcznej metodyka nauczania gry w ataku pozycyjnym.

Transkrypt

1 Suwalski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Suwałkach Atak pozycyjny jako forma walki sportowej w piłce ręcznej metodyka nauczania gry w ataku pozycyjnym. Podstawowe systemy obrony systematyka ćwiczeń w nauczaniu obrony każdy swego w piłce ręcznej. Opracował: Tomasz Lebioda. Suwałki 2003 rok.

2 Wstęp. I. Atak pozycyjny jako forma walki sportowej w piłce ręcznej. Nazwa ataku pozycyjnego wywodzi się, że przed rozpoczęciem atakowania zawodnicy zajmują określone pozycje na polu gry. Atak pozycyjny w piłce ręcznej jest działaniem wtórnym. Stosuje się go w przypadku nieudania się lub uniemożliwienia przeprowadzenia ataku szybkiego, oraz jeżeli sytuacja na boisku jest niekorzystna do przeprowadzenia ataku szybkiego. Wśród różnorodnych podziałów ataku pozycyjnego najbardziej istotny jest następujący: 1. Gra według zasad. 2. Gra umowna. Gra według zasad oparta jest na uzgodnionym sposobie ustawienia i poruszania się zawodników i drogi lotu piłki. Wymaga ona współpracy wszystkich partnerów i zastosowaniu właściwego elementu techniki i fragmentu gry w zaistniałej sytuacji na boisku. Gra ta nie ogranicza indywidualnego działania zawodników i oparta jest na improwizacji. Gra umowna polega na realizacji ściśle określonych i wyznaczonych zadań, w których określa się formę przygotowania akcji, liczbę zawodników biorących udział w zagrywce, drogę i tempo poruszania się, kierunek podań i lotu piłki. Powyższy podział oparty jest na charakterystyce walki sportowej. Mając na uwadze grę zawodników na jednej lub więcej pozycjach, atak pozycyjny dzielimy na: 1. Atak bez zmian pozycji jednopozycyjny. 2. Atak ze zmianami pozycji wielopozycyjny lub bezpozycyjny. W ataku jednopozycyjnym zawodnicy atakują z przydzielonych im pozycji, nie zamieniając ze sobą miejsc. Gra w ataku ze zmianą pozycji opiera się na umiejętności gry zawodników co najmniej na dwóch pozycjach atak wielopozycyjny, lub na ciągłym zmiennym ruchu zawodników w polu ataku atak bezpozycyjny. Powodzenie walki sportowej podanymi powyżej typami ataku pozycyjnego oparte jest na prowadzeniu jej w 3 fazach: a) wstępnej, b) przygotowawczej, c) ataku właściwym. Faza wstępna zastosowana jest natychmiast po nieudanym ataku szybkim, lub po celowym przejściu do ataku pozycyjnego. Zadaniem jej jest: zajęcie przez zawodników ataku swych pozycji wyjściowych, wymiana piłki pomiędzy zawodnikami ataku celem zwiększenia ich gotowości do walki, 2

3 rozpoznanie rodzaju obrony przeciwnika, podjęcie decyzji w sprawie rodzaju gry, zmianie zawodnika w polu lub w bramce. Faza przygotowawcza jest drugą fazą ataku pozycyjnego. Zadaniami jej są: zmiana ustawienia podstawowego, prowadzenie ataku według zasad, poruszanie się zawodników według gry umówionej. W fazie ataku właściwego następuje zastosowanie elementów ataku w wyniku zaistniałej dogodnej sytuacji po ataku indywidualnym lub zastosowanych przed chwilą fragmentach gry. Zawodnicy w ataku pozycyjnym zajmują określone pozycje w grze. Do najczęściej stosowanych ustawień należą: ustawienie 2 : 1 : 3 ustawienie 2 : 2 : 2 O wyborze ustawienia w grze decydują przede wszystkim: skład osobowy zespołu i przydatność zawodników w grze, rodzaj obrony przeciwnika. Charakterystyczną cechą ataku pozycyjnego jest szybkie rozgrywanie piłki w poprzek boiska poprzedzone prostopadłymi wejściami w strefę. Celem jego jest uzyskanie tzw. pozornej przewagi liczebnej i sytuacji dogodnej do uzyskania bramki. Aby to osiągnąć zawodnicy powinni przestrzegać podstawowych zasad gry i posiadać niezbędne umiejętności techniczne. Do podstawowych zasad gry w ataku pozycyjnym należy: stosowanie szerokiej gry, stosowanie ataku wiążącego, przyjmowanie piłki w ruchu, podporządkowanie swojej gry grze zespołu. Każdy nauczyciel staje przed problemem jak nauczyć młodzież gry w ataku pozycyjnym? Na wstępnym etapuje ćwiczenia ataku pozycyjnego 2 : 1 : 3 stosujemy atak bez zmian pozycji. Szkolenie zawodników w piłce ręcznej winno odbywać się w określonych grupach, w zależności od predyspozycji i przeznaczenia w grze. Najważniejszą umiejętnością charakterystyczną dla ataku pozycyjnego jest prawidłowe wykonanie podania po prostopadłym ataku w kierunku bramki. Stosujemy tu następujące ćwiczenia: - podanie piłki po ataku prostopadłym na wprost, - podanie piłki po ataku prostopadłym w prawo i w lewo. Następnie przechodzimy do nauki gry na określonych pozycjach. 3

4 II. Metodyka nauczania gry w ataku pozycyjnym. A. Nauczanie gry zawodnika skrzydłowego. Zawodnik grający na skrzydle powinien opanować pewny chwyt, doskonały zwód i niezawodny rzut. W nauczaniu zawodników skrzydłowych stosujemy następujące ćwiczenia: 1. Zawodnik z piłką staje na pozycji skrzydłowego, wykonuje podrzut piłki w górę, chwyta ją i wykonuje rzut na bramkę w wyskoku. 2. Ćwiczenie jak wyżej tylko zmniejszamy światło bramki. W nauczaniu przechodzimy jak najszybciej do współdziałania zawodnika skrzydłowego i rozgrywającego. 3. Zawodnik skrzydłowy otrzymuje piłkę od zawodnika rozgrywającego i wykonuje rzut na bramkę /rys.1/. 4. To samo ćwiczenie, tylko z obrońcą /rys.2/. rys.1 rys To samo ćwiczenie, tylko zawodnik skrzydłowy wykonuje zwód pojedynczy w prawo lub w lewo / rys.3 i 4/. rys. 3 rys. 4 B. Nauczanie gry zawodnika rozgrywającego. Gra w ataku pozycyjnym w dużym zakresie opiera się na poczynaniach zawodników rozgrywających. Jedną z podstawowych umiejętności zawodnika rozgrywającego jest prawidłowe wykonanie wiążącego ataku prostopadłego kończącego się rzutem na bramkę lub przekazanie piłki do partnera. 1. W ruchu przyjęcie piłki podanej z boku od skrzydłowego i wejście prostopadłe pomiędzy dwóch stojących obrońców zakończone rzutem na bramkę /rys. 5/. 2. W ruchu przyjęcie piłki podanej z boku od skrzydłowego i rzut w wyskoku nad blokującym zawodnikiem /rys. 6/. 4

5 rys. 5 rys Przyjęcie piłki w ruchu podanej z boku, minięcie zawodnika zwodem stojącego obrońcę, a następnie szybki rzut na bramkę /rys. 7/. 4. Przyjęcie piłki w ruchu podanej z boku, minięcie zwodem stojącego obrońcę, a następnie szybki rzut na bramkę sprzed drugiego obrońcy /rys. 8/ rys. 7 rys Przyjęcie piłki w ruchu od partnera stojącego z boku a następnie wykonanie ataku wiążącego pomiędzy dwóch agresywnie grających obrońców. Zawodnik ataku musi podjąć decyzje o wykonaniu rzutu do bramki bądź też oddaniu piłki nadbiegającemu partnerowi. Ćwiczący z piłką winien starać się nie dopuścić do sytuacji, w której obrońca przerwałby akcję faulem /rys. 9/. rys. 9 rys. 10 C. Nauczanie gry zawodnika grającego na pozycji obrotowego. Ważne ogniwo w całokształcie gry ofensywnej stanowi zawodnik grający przed linią pola bramkowego zwany kołowym. Gra jego musi być podporządkowana potrzebą zespołu, jest on jednym z najlepszych graczy na boisku. W nauczaniu gry na tej pozycji prowadzimy następujące ćwiczenia: 1. Poruszanie się zawodnika pomiędzy chorągiewkami, chwyt i podanie piłki zawodnikowi rozgrywającemu /rys. 10/. 2. Rzut z padem przy aktywnej obronie po podaniu od rozgrywającego. Rzut bezpośrednio po podaniu lub ze zwodem. 5

6 3. Poruszanie się zawodnika przed linią pola bramkowego, chwyt i podania piłek zawodnikom rozgrywającym lub po podaniu rzuty na bramkę z padu lub w wyskoku /rys.11/. rys. 11 rys Ćwiczy dwóch atakujących i jeden obrońca. W ruchu przyjęcie piłki z boku. Obrońca aktywnie atakuje posiadającego piłkę. Zawodnik obrotowy wykonuje zasłonę z odejściem na zawodniku obrony. Rozgrywający po minięciu obrońcy oddaje rzut na bramkę lub podaje ją obrotowemu /rys.12/. Po opanowaniu ćwiczeń przez zawodników grających na poszczególnych pozycjach przechodzimy do współdziałania w grze. 1. Ćwiczy trzech zawodników: lewy skrzydłowy, lewy rozgrywający, środkowy rozegrania i na kole obrotowy. Piłkę posiada zawodnik grający na skrzydle. Zawodnicy podają sobie piłkę po ataku prostopadłym. Kolejność podań i kierunek oznaczony jest na rys To samo ćwiczenie po drugiej stronie pola bramkowego. 3. Ćwiczy sześciu zawodników. Piłkę trzyma zawodnik kołowy. Kolejność i kierunek podań oznaczony jest na rys. 14. rys. 13 rys. 14 Kolejnym etapem nauki ataku pozycyjnego bez zmian pozycji jest tzw. koronka. Należy zwrócić uwagę na prostopadły atak wiążący i przyjmowanie piłki w ruchu. 6

7 III. Podstawowe systemy obrony w piłce ręcznej. W piłce ręcznej jednym z warunków zwycięstwa jest dobrze zorganizowana obrona pozwalająca na szybkie i sprawne konstruowanie ataku. W nauczaniu techniki obrony wyjściowym systemem jest krycie każdy swego. Stanowi bowiem podstawowe ogniwo nauczania obrony strefowej. Stosowane w urozmaiconych formach ćwiczeń kształtujących technikę gry w obronie stanowi bardzo istotny element decydujący w dużej mierze o wyszkoleniu indywidualnym zawodnika. Mamy dwa sposoby krycia każdy swego; krycie luźne z przekazaniem lub bez przekazania zawodnika i krycie agresywne. Podstawowe zasady indywidualnej taktyki obrony: 1. Przestawić się natychmiast z ataku do obrony, 2. Prawidłowo wracać do obrony, 3. W obronie poruszać się między atakującym a swoją bramką, 4. Obserwować dodatkowo zawodnika z piłką, 5. Utrzymywać stałe połączenie z partnerem z obrony, 6. Uwalniać się od zasłon, 7. Nie iść nigdy za zwodem na zewnątrz pola rzutu, 8. Kryć rękę rzucającą, 9. Stosować blok, wygarnięcie, wybicie, przechwyt piłki, 10. Zmusić swym działaniem do popełnienia błędu przeciwnika, 11. Zawodnik obrony musi posiadać umiejętność przewidywania sytuacji. W nauczaniu techniki obrony najczęściej popełnianym błędem jest zbyt wczesne w wprowadzanie strefy przy słabym opanowaniu obron każdy swego. Rodzaje systemów obrony strefowej obrona 6:0 obrona 5:1 obrona 4:2 obrona 3:3 obrona 3:2:1 Ćwiczenia obrony strefowej mają uniwersalny charakter i możemy je stosować w nauczaniu każdej z nich. Przejście z obrony każdy swego do obrony strefowej musi odbywać się z uwzględnieniem metodyki nauczania. Obrona każdy swego należy do aktywnych i agresywnych, gdzie pole obrony jest bardzo duże. Prawidłowo rozumiane szkolenie metodyczne taktyki obrony winno zakładać przejście z obrony każdy swego do obron strefowych rodzaju 3:3, 3:2:1, 4:2, 7

8 które swym zasięgiem obejmują znaczne pole obrony. Bezpośrednie przejście do stosowania obrony strefowej 6:0 czy 5:1 w odmianie pasywnej jest metodycznym błędem. Obrona strefowa 3:2:1 podobnie jak 3:3 należy do obron ofensywnych jest obroną najbardziej wszechstronną i elastyczną. W trakcie akcji może przybrać formy 3:3, 4:2, 5:1. Zadania obrońców w strefie 3:2:1 1. Skrzydłowi agresywne krycie atakujących na pozycji skrzydeł do linii 9 m. Niedopuszczenie ich do wbiegów w głąb strefy. Wyrównanie linii obrony do poziomu obrońców na pozycji rozegrania lewego i prawego, przy wysokich obiegnięciach z przejściem roli krycia rozgrywającego. Organizacja szybkiego ataku. 2. Kołowy krycie zawodnika obrotowego, blokowanie piłki, kierowanie obroną, korygowanie błędów innych obrońców, współdziałanie przy wbiegach w głąb strefy skrzydłowych lub rozgrywających na bazie przekazania. 3. Rozgrywający lewy i prawy dokładne krycie swoich zawodników w strefie bronionej. Blokowanie rzutów. Uniemożliwienie wbiegów rozgrywających w głąb strefy. Organizacja szybkiego ataku. 4. Środkowy rozegrania aktywnie przeszkadza w rozegraniu piłki poprzez podwyższenie obrony, blokowanie rzutów z daleka, przechwytywanie piłek, przewidywanie działań atakujących. Rodzaje systemów obrony kombinowanej. obrona 5+1 obrona 4+2 obrona +1:5 obrona 4:1+1 obrona 3:2+1 Obrona kombinowana to połączenie dwóch systemów obrony; strefowej z obroną każdy swego. Obrona 3+3 określa zadania pierwszych trzech zawodników obrony do działań grupowych w pobliżu własnej strefy, a trzech zawodników do krycia każdy swego do wysokości 15 m. Obrona 4+2 ma zastosowanie przeciwko zespołowi posiadającemu dwóch wyróżniających się skutecznością zawodników. Obrona 5+1 ma zastosowanie przeciwko zawodnikowi o wybitnych walorach techniczno taktycznych. Obrona 4:1+1, z jednym kryciem indywidualnie, zawodnik wysunięty utrudnia w organizacji ataku. Natomiast ustawienie +1:5 zakłada krycie indywidualne obrotowego. 8

9 IV. Systematyka ćwiczeń stosowanych przy nauczaniu obrony każdy swego. Ćwiczenia w formie ścisłej. 1. Ćwiczący w dwóch rzędach twarzą do siebie w odległości 3 m. Wykonują krok dostawny i doskok do siebie. 2. Zawodnicy ustawieni w parach twarzą do siebie. Pierwszy wykonuje poruszanie się w różnych kierunkach, drugi naśladuje jego ruchy. 3. Zawodnicy ustawieni w parach twarzą do siebie. Pierwszy kozłuje piłkę, poruszając się krokiem dostawnym. Drugi utrzymuje stałą odległość od partnera trzymając złączone ręce za plecami. 4. Odmiana, partner asekuruje ręką bliższą piłki kozłowanej przez partnera. 5. Zawodnicy ustawieni twarzą do siebie. Pierwszy kozłuje piłkę, poruszając się tyłem a partner wygarnia piłkę. Po wygarnięciu porusza się tyłem, i tak dalej. 6. Poruszanie się po obwodzie pola bramkowego i doskok z wykonaniem bloku /rys. 15/. rys Ćwiczący wykonują doskok do zawodnika z piłką /rys.16/. rys W kole znajduje się obrońca i atakujący. Zadaniem obrońcy jest nie, wpuszczenie atakującego na drugą połowę /rys.17/. rys. 17 9

10 9. To samo, tylko atakujący kozłując piłkę stara się położyć ją na drugą połowę koła. 10. Na przestrzeni 3 m zadaniem obrońcy jest przeszkadzanie w podaniu piłki /rys. 18/. rys Po rzucie atakujący staje się obrońcą /rys. 19/. rys. 19 Gry i zabawy w nauczaniu obrony każdy swego. 1. Berek w trójkach: jeden goni, pozycją ochronną dla uciekających jest podanie sobie rąk. 2. Na boisku do siatkówki, berek w ciągu 30 s musi chwycić jak największa liczbę uciekających. 3. Na polu bramkowym, jedna drużyna rozgrywa piłkę, druga kryje każdy swego. Za każde wybicie piłki drużyna obrony otrzymuje 1 punkt. Gramy do 10 pkt. 4. Zawodnicy ataku podają między sobą piłkę, starają się podać do zawodnika w kole, obrońca utrudnia /rys. 20/. Odmiana dwóch obrońców /rys. 21/. rys.20 rys Zawodników stojących na obwodzie koła dzieli się atakujących i obrońców. Kapitan gra razem z zawodnikami atakującymi /rys. 22/. rys

11 6. Zawodnicy ataku podają między sobą piłkę, nie można podać piłki do zawodnika od, którego dostało się piłkę. Zadaniem podających jest dotknięcie piłką obrońcy, a obrońca stara się przechwycić piłkę. Po dotknięciu lub przechwycie piłki następuje rzut na bramkę /rys.23/. rys Na boisku od siatkówki: czas gry 5 x 5 min. zawodnicy ataku starają się podać przez linię boiska 1 pkt. Przez 2 linie 2 pkt./rys 23/. rys Sześciu zawodników ataku a czterech obrony, boisko od siatkówki. Punkt gdy przechwycą piłkę, atakujący podają zawsze do następnego. Czas gry 5 x 5 min./rys 24/. rys

12 9. Na polu bramkowym, jedna drużyna rozgrywa piłkę, druga kryje każdy swego. Za każde 5 podań piłki (bez kozła), drużyna ataku wyprowadza kontratak zakończony rzutem na bramkę. Gramy do 10 bramek. Zamiana roli po drugiej stronie połowy boiska /rys.25/. rys.25 Piśmiennictwo: 1. Berguła T. Piłka ręczna siedmioosobowa, Warszawa 1967, 2. Czerwińska J.- Wybrane zagadnienia z treningu i taktyki w piłce ręcznej, Gdańsk 1976, 3. Wrześniewski St. Poradnik metodyczny, piłka ręczna, Warszawa 2000, 4. Notatki. Tomasz Lebioda. 12