Zarządzanie produkcją dr Mariusz Maciejczak. PROGRAMy. Istota sterowania

Transkrypt

1 Zarządzanie produkcją dr Mariusz Maciejczak PROGRAMy Istota sterowania W celu umożliwienia sobie realizacji złożonych celów, każda organizacja tworzy hierarchię planów. Plany różnią się pomiędzy sobą m.in. stopniem szczegółowości który zależy od długości przedziału czasowego, na który został sporządzony plan. 1

2 Hierarchia planów Dziś Czas Strategia przedsiębiorstwa Prognoza rynkowa Plan lub harmonogram produkcji Podział i przydział prac Istota sterowania Sterowanie obejmuje: Planowanie Dokumentowanie Pomiar Porównywanie Sprawozdawczość Korygowanie 2

3 Istota sterowania Dział planowania i sterowania produkcją powinien być w stanie zawsze udzielić odpowiedzi na dwa podstawowe pytania: 1. Czy można się podjąć wykonania określonych zadań, a jeśli tak, to kiedy? 2. Jakie jest zaawansowanie aktualnie wykonywanych zadań? W celu dostarczania tych odpowiedzi dział planowania i sterowania produkcją musi najbardziej efektywnie zorganizować wykorzystanie ludzi, materiałów i sprzętu. Sprzęż ężenie z marketingiem W dużym uogólnieniu można stwierdzić, że istnieją dwa możliwe sposoby, którymi przedsiębiorstwo uzyskuje przychody: a) Sposób pasywny: przez otrzymywanie zamówień, a następnie podejmowanie pracy koniecznej do ich zrealizowania; b) Sposób aktywny: przez akwizycję zleceń od klientów, po czym zlecenia te realizowane są z uprzednio nagromadzonych zapasów. 3

4 Sprzęż ężenie z marketingiem Większość zadań komórek planowania i sterowania produkcją dotyczy przyszłych działań. Dlatego też im bardziej dokładnie można będzie przewidzieć przyszłość, tym większą osiągnie się szansę na sporządzenie skutecznych planów. Schemat działania ania działu planowania produkcją Prognoza rynkowa Plan produkcji Sterowanie zdolnościami produkcyjnymi Sekcja rozdzielcza Sterowanie przepływem materiałów Postęp robót Wytwarzanie 4

5 Czynniki wpływaj ywające na realizację funkcji sterowania 1. Organizacja i przepływ produkcji 2. Informacja i jej przepływ Normowane czasy obróbki, transakcji czy obsługi; Wielkości zapasów materiałowych; Wielkość popytu i jego rozłożenie w czasie; Dostępność materiałów pochodzących od dostawców zewnętrznych; Zakres już wykonanych prac; Zdolności produkcyjne maszyn i urządzeń. 3. Systemy planowania krótkookresowego Czynniki wpływaj ywające na realizację funkcji sterowania 4. Wymagania procesu technologicznego 5. Stabilność priorytetów 6. Mit wykorzystania wszystkich maszyn i urządzeń 5

6 Sterowanie i komputery Do sprawnej realizacji funkcji sterowania przyczynić się mogą komputery, dzieje się to wskutek ich możliwości obliczeniowych oraz przetwarzania znacznych ilości danych. Prognozowanie Prognozowanie odgrywa ważną rolę w zarządzaniu produkcją. Typowym przedmiotem prognoz są m.in. przyszły popyt na wyrobu lub usługi, zapotrzebowanie na materiały, terminy dostaw, czas trwania uszkodzeń wyposażenia produkcyjnego, absencja, procent odpadów lub braków. 6

7 Prognozowanie Dwoma głównymi rodzajami sprzężeń z zarządzaniem produkcją, gdzie wyniki prognozowania mają duże znaczenie, są sprzężenia: z marketingiem i z określaniem potrzeb materiałowych. Średnie pełzaj zające Tydzień Zużycie Prognoza zużycia (średnia pełzająca za 5 okresów) ( )/5 = 149,8 ( )/5 = 155,8 ( )/5 = 146,6 ( )/5 = 139,2 7

8 Wartości rzeczywiste w porównaniu z prognozą według średniej pełzaj zającej Ważone średnie pełzaj zające Tydzień Zużycie Prognoza zużycia (średnia pełzająca za 5 okresów) 0,03(132)+0,07(163)+0,2(171)+0,3(148)+0,4(135) = 147,97 0,03(163)+0,07(171)+0,2(148)+0,3(135_+0,4(162) = 151,76 0,03(171)+0,07(148)+0,2(135)+0,3(162)+0,4(107) = 0,03(148)+0,07(135)+0,2(162)+0,3(107)+0,4(144) = 8

9 Pojęcie zdolności produkcyjnych Zdolność produkcyjna obiektu jest jego zdolnością do wytwarzania lub czynienia tego, czego wymaga klient. Poziomy zdolności produkcyjnej Potencjalna zdolność produkcyjna jest tym, co może udostępnić w ramach swych kompetencji najwyższe kierownictwo przedsiębiorstwa. Aktualna zdolność produkcyjna jest tym, co można udostępnić w ramach budżetu bieżącego okresu planistycznego. Efektywna zdolność produkcyjna jest tym, co jest faktycznie wykorzystywane w bieżącym okresie planistycznym. 9

10 Ograniczenia aktualnych zdolności produkcyjnych Aktualne zdolności produkcyjne ograniczone są przez: a) wielkość instalacji i urządzeń, b) dostępność wyposażenia produkcyjnego, c) dostępność siły roboczej, d) dostępność gotówki, e) politykę finansowania, f) politykę zaopatrzenia, g) politykę podzlecania prac, h) wymagania techniczne związane z zadaniami, i) podjętą liczbę różnych zadań. Czynniki wpływu na efektywne zdolności produkcyjne Na efektywne zdolności produkcyjne mają wpływ: a) umiejętności techniczne działów przygotowania produkcji, b) zdolności organizacyjne w fazie planowania, c) fachowość zaopatrzenia, d) umiejętności podzlecania prac, e) umiejętności i polityka obsługi eksploatacyjnej, f) wszechstronność siły roboczej, g) wydajność pracy. 10

11 Zmiany zdolności produkcyjnych - założenia Zdolność jednostki do zmiany zdolności produkcyjnych jest bezpośrednio uzależniona od pozycji tej jednostki w hierarchii organizacyjnej. Czas niezbędny do zwiększania zdolności produkcyjnych jest wprost proporcjonalny do wielkości tego przyrostu. Liczba możliwych do przyjęcia zmian w zdolnościach produkcyjnych, realizowanych jednocześnie, jest skończona Miara zdolności produkcyjnych Zdolność produkcyjna, jako zdolność doświadczenia pracy w określonym czasie, musi być mierzona jednostkami pracy. Aby móc obliczyć ilość pracy, należy znać: pracochłonność wyrobu, czasy pomocnicze występujące podczas jego produkcji, wydajność stanowiska roboczego. 11

12 Planowanie terminów w wykonania i przydział pracy Harmonogram jest graficzną prezentacją czasu niezbędnego do wykonania zadania. Powinien on uwzględniać związane z zadaniem wymaganie techniczne, prognozy rynkowe i dostępne zdolności produkcyjne. Planowanie terminów w wykonania i przydział pracy Podczas sporządzania harmonogramu należy ewidencjonować na nim: 1. Nazwę wyrobu, którego dotyczy. 2. Ilość wyrobu, którą trzeba wytworzyć. 3. Oznaczenia wykonawcy prac. 12

13 Planowanie terminów w wykonania i przydział pracy Proces wyspecyfikowania prac do wykonania w każdej z wydziałów w danym okresie planistycznym nazywamy planowaniem kalendarzowym, a jego wynik do harmonogram, kalendarzowy plan produkcji czy reżim pracy fabryki dla całości zakładów produkcyjnych. Planowanie terminów w wykonania i przydział pracy Podczas sporządzania kalendarzowego planu produkcji należy zatem zwrócić uwagę na: 1. Obowiązujące terminy dostaw wyrobów gotowych. 2. Plany prac wchodzących w zakres odpowiednich zadań. 3. Zdolności produkcyjne różnych działów i wydziałów. 4. Wydajności różnych działów i wydziałów. 5. Harmonogramy obsługi eksploatacyjnej. 6. Planowane urlopy. 13

14 Planowanie terminów w wykonania i przydział pracy 7. Przewidywaną absencję chorobową, nieobecności nieusprawiedliwione, urlopy okolicznościowe. 8. Istniejące zobowiązania. 9. Dostępność surowców, komponentów, opakowań itd. 10. Zewnętrznie ustalone priorytety określonych prac. 11. Rezerwy na odpady lub powtórne wykonywanie prac. Niekoniecznie wszystkie te informacje będą łatwo dostępne wewnątrz danej organizacji. Dlatego uważa się za niezbędne stworzenie systemu ewidencji danych i dokonywania odpowiednich analiz. Przydział pac i plan obciąż ążeń Obciążenie to zakres prac przydzielony maszynie czy robotnikowi, a zdolność produkcyjna to możliwość wykonania dostępnych zadań w dogodnym okresie. Jeśli obciążenie jest równe zdolności produkcyjnej,to robotnicy, wydziały czy maszyny są w pełni obciążone. Jeśli planowanie obciążenia przekracza zdolności produkcyjne, obiekt jest przeciążony. Jeśli jest odwrotnie, to mamy do czynienia z niedociążeniem obiektu. 14

15 Przydział pac i plan obciąż ążeń Każdy pracownik powinien znać zadania, które mają być wykonane co najmniej na jeden tydzień roboczy naprzód. Taki sposób działania umożliwi: Maksymalne wykorzystanie możliwości obiektu, wyposażenia i ludzi. Ustalenie i dotrzymanie terminów umownych. Opracowanie założeń budowy nowych obiektów lub instalacji wyposażenia. Polepszenie morale pracowników. Przydział pac i plan obciąż ążeń Obciążenie maszyny lub procesu może być wyrażone w rozmaity sposób: w jednostkach pieniężnych (maszyna ma wyprodukować za x zł. ba godzinę), masowo (maszyna ma wyprodukować x ton na godzinę), długością (maszyna ma wyprodukować x metrów na godzinę), ilością (proces ma przetworzyć x transakcji na godzinę). 15

16 Reguły y wyznaczania terminów w wykonania operacji reguły y priorytetu Kryterium Finansowe Marketingowe Produkcyjne Reguły wyboru według: największa wartość największa marża pokrycia najkrótszy cykl przetwarzania transakcji najmniejszy zapas czasu najmniejszy zapas czasu na operację najkrótszy czas przezbrojeń (przygotowawczo-zakończeniowy) najkrótszy czas operacji najwcześniejszy termin przyjęcia Analiza ścieżki krytycznej Metoda ścieżki krytycznej zakłada zbudowanie sieci czynności z uwzględnieniem czasów ich trwania i ustaleniem najwcześniejszych możliwych i najpóźniejszych dopuszczalnych terminów wystąpienia zdarzeń. 16

17 CPM AON 0 HStart Start A 0 H 2 0 A 2 2 Slack=0 0 B H C 2 H 4 2 C4 2 Slack=0 D 3 D H F 4 H E 4 HF 8 Slack= Slack=0 8 G H H 13 H Slack=1 Slack=1 Slack=0 CPM 17