Warsaw City Report Q Warszawski Rynek Nieruchomości. IV kwartał 2009

Transkrypt

1 Warsaw City Report Q4 29 Warszawski Rynek Nieruchomości IV kwartał 29

2 2 On Point Q4 29 Economy / Investment Gospodarka / Rynek inwestycyjny The Polish economy repels effects of the global economic crisis. Early symptoms of recovery in the investment market have arisen. Slight GDP growth over 29, foreseeable future is forecasted optimistically. H2 29 brought improvement in consumer attitude towards shopping and an increase in retail sales. Polska gospodarka broni się przed światowym kryzysem. Widać pierwsze symptomy ożywienia na rynkach inwestycyjnych sektora nieruchomości Lekki wzrost PKB za 29r., optymistyczne prognozy na przyszłość. Druga połowa roku przyniosła poprawę nastrojów konsumenckich i wzrost sprzedaży detalicznej. Poland s Economy According to initial calculations of Central Statistical Office, Poland s GDP grew by 1.7% over 29. Poland is the only growing economy in the EU. GDP for 21 is forecasted to amount 2.4%. (Source: Consensus Forecasts). The unemployment rate in December stood at 11.9% against 9.5% in the same period of last year. 29 inflation stood at 3.5%. In December 29 retail sales dynamics was 7.2% y-o-y. Clothing, footwear and pharmaceuticals were categories with highest sales growth levels, while fuels and automobiles noted deepest declines. In 29 industrial production fell by 3.2%, however, end of the year data predicts positive forecasts in the first months of 21. The consumer sentiment index rose slightly to in December against in September (as a reference -3.2 was registered during economic prosperity). Investment Climate 29 was characterized by an incremental slowdown in investment activities across all sectors with a limited number of major investment deals such as Atrium City, Grzybowska Park, Marynarska Point or Mayland Portfolio. These four deals accounted for over 6% of entire 29 volume of 725 million. At the same time it is important to note that a number of deals which closed in 29 resulted from previous years' arrangements and only a small portion of the total volume was initiated in 29. This makes the overall picture of 29 even gloomier. Investment volumes recorded in 29 came from the following sources: office ( 321 million over 9 deals with large ticket deals such as Atrium City, Grzybowska Park or Marynarska Point making 8% of that number), retail ( 31 million in 8 deals with Mayland Portfolio accounting for almost 62% of the total retail volume), industrial ( 43 million in 2 deals) and hotels ( 6 million in 2 deals). We are now seeing a return to activity in the market and a substantial improvement in investor sentiment when compared to only 6 months ago. The recently completed deals combined with some ongoing transactions confirm improving market sentiment and this, together with reasonably good economic fundamentals of Poland, shall lead to improvement of market turnovers and stabilization of yield levels in 21. Investment Yields In Q4 29, we estimated prime office yields at approximately 7.25% to 7.5%, and prime retail yields possibly closer to 7.%. Prime warehouse / logistic yields were at 8.5% to 8.75% for 1-year leased schemes and closer to 9% for schemes with shorter leases. For a more secondary product (classified by either shorter leases, older quality or not prime location) office and retail yields continue at around 9% and this is unlikely to change in the foreseeable future. The main reason for this is a limited pool of potential buyers for such product and this can only increase if substantial pricing discounts can be secured for such product. 8,% 6,% 4,% 2,%,% GDP, Private Consumption, Retail Sales Average % Change on Previous Year PKB, spożycie indywidualne, sprzedaż detaliczna zmiany w stos. do poprzedniego roku Source/Źródło: CSO/GUS; Consensus Forecast, January 21 8,% 7,% 6,% 5,% 4,% 3,% 2,% 1,%,% -1,% -2,% -3,% Retail Sales Dynamics Dynamika Sprzedaży Detalicznej I II II IV V VI VII VIII IX X XI XII Source/Źródło: GUS, January 21 Real Estate Investment Volume in Poland by Sectors (million ) Wartość transakcji inwestycyjnych w Polsce w podziale na sektory (w milionach Euro) 2 Hotel 18 Mixed 16 Industrial f 21f GDP/PKB Inflation rate / Inflacja Private Consumption / Spożycie indywidualne Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, January 21 Prime Yields Q4 29 Stopy kapitalizacji za najlepsze obiekty IV kw. 29 Sector Yield (%) Changes Offices Retail 7. Warehouses Retail Office Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, January 21 Sytuacja gospodarcza Polski Według wstępnych szacunków GUS, PKB za 29r. wzrósł o 1,7%. To jedyny pozytywny wynik w Unii Europejskiej. Tempo rozwoju w 21r. powinno wynieść 2,4%. (Źródło: Consensus Forecasts). Stopa bezrobocia na koniec grudnia osiągnęła 11,9%, podczas gdy rok temu wynosiła 9,5%. Inflacja średnioroczna w 29 r. wyniosła 3,5%. Sprzedaż detaliczna w grudniu 29r. wzrosła o 7,2% rdr. Najwyższa dynamika dotyczyła kategorii odzież i obuwie oraz farmaceutyki, natomiast branże najbardziej dotknięte przez kryzys ekonomiczny to sprzedaż paliw i pojazdów. W 29r. produkcja przemysłowa w Polsce spadła o 3,2%, jednak pozytywne wyniki za ostatnie miesiące pozwalają na optymistyczne prognozy na 21r. Czwarty kwartał przyniósł nieznaczny wzrost wskaźnika ufności konsumenckiej, który wyniósł w grudniu -18,9 wobec -19,2 we wrześniu (w czasie najsilniejszego wzrostu gospodarczego osiągał on -3,2). Rynek inwestycyjny 29r. charakteryzował się postępującym spowolnieniem aktywności inwestycyjnej we wszystkich sektorach rynku. Zawarto tylko kilka znaczących transakcji jak np. Atrium City, Grzybowska Park, Marynarska Point, portfel obiektów Mayland. Te cztery transakcje stanowiły ponad 6% wartości całego rynku, który osiągnął 725 mln. Warto zaznaczyć, że większość transakcji zamkniętych w 29r. była następstwem wstępnych porozumień z 28r., a tylko znikoma część została zainicjowana w minionym roku. Fakt ten dopełnia ponurego obrazu rynku w 29r. Wyniki poszczególnych sektorów wyglądają następująco: rynek biurowy - dziewięć transakcji na łączną kwotę 321 mln, z czego 8% to umowy dotyczące Atrium City, Grzybowska Park i Marynarska Point; rynek handlowy osiem transakcji łącznie na 31 mln z portfelem obiektów Mayland stanowiącym prawie 62% całkowitej wartości; rynek magazynowy dwie transakcje na 43 mln ; rynek hotelowy - dwie transakcje na 6 mln. Obecnie obserwujemy powracającą aktywność na rynku oraz znaczącą poprawę nastawienia inwestorów w stosunku do ich nastrojów sprzed chociażby 6 m-cy. Ostatnio zawarte transakcje oraz te obecnie uzgadniane potwierdzają poprawę nastrojów na rynku. W połączeniu ze stosunkowo dobrymi podstawami polskiej gospodarki powinno to doprowadzić do poprawy wyników rynku i stabilizacji stóp kapitalizacji w 21r. Stopy kapitalizacji Szacujemy, że w 4 kw. 29 stopy kapitalizacji dla najlepszych obiektów biurowych kształtowały się na poziomie 7,25% - 7,5%, ok. 7% w sektorze handlowym, a na rynku magazynowym 8,5% - 8,75% dla budynków wynajętych na 1 lat oraz bliżej 9% przy krótszych umowach. Dla produktów biurowych i handlowych o drugorzędnej jakości (krótsze umowy najmu, obiekty starsze, gorsza jakość wykończenia, gorsza lokalizacja) stopy kapitalizacji będą oscylowały wokół 9% i nie zmieni się to w przewidywalnej przyszłości. Głównym powodem jest ograniczona pula potencjalnych kupujących, a sytuacja ta ulegnie zmianie tylko pod warunkiem zastosowania znaczących korekt cen.

3 On Point Q Office Market Рынок недвижимости Санкт-Петербурга Powierzchnie biurowe Q4 29 saw improvement in terms of take-up level, but the market is still facing the slowdown on demand side. Rents have arguably reached the bottom and the vacancy rates have stabilised due to limited completions in Q4. GDP forecasts for 21 & 211 at 2.4% and 3.3% respectively give more confidence to all office market stakeholders. IV kw. 29r. był lepszy pod względem popytu od poprzednich, jednak rynek pozostaje nadal osłabiony. Czynsze sięgnęły dna, a wskaźnik pustostanów ustabilizował się wskutek ograniczonej podaży nowej powierzchni. Prognozy PKB na lata na poziomie odpowiednio 2,4% i 3,3% pozwalają graczom pozytywnie patrzeć na rynek. Supply Warsaw offers nearly 3.25 million m 2 of modern office space. Nineteen new office buildings with over 266, m 2 of office space, were delivered in 29, a level comparable to that in 28. Major office blocks which came to the market last year include: Lipowy Office Park, Horizon Plaza, Trinity Park III and Park Postępu. Interestingly, only three office blocks were completed in the City Centre. We expect new supply will slow over to reflect the current problems with obtaining finance for new developments. It is estimated that only 187, m 2 of new offices will enter the market in 21 as the result of sparse construction start-ups in H2 28 and 29. A further 151, m 2 are likely to be delivered in 211. Demand In 29, take-up totalled 28, m 2, which represents a decrease of 46% comparing to a record breaking 28. It is worth highlighting that 29 witnessed an increase in the number of lease renegotiations, which accounted for 23% of all deals in 29 against 12% in 28. Due to increasing occupier confidence we estimate that the level of take-up in 21 will exceed the figure recorded last year. Small lease agreements below 5 m 2 dominated the take-up structure in 29. The largest lease agreement of 16,5 m 2 was signed in Poleczki Business Park by a ARiMR - governmental agency representing a public sector. In total, 12% of the take-up came from the public sector Warsaw Office Supply (m 2 ) Podaż powierzchni biurowej (m 2 ) CBD CC- Fringe Non-Central Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, WRF Q Warsaw Office Take-Up (m 2 ) Ilość powierzchni wynajętej w Warszawie (m 2 ) Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, WRF Q f 21f Podaż Warszawa oferuje prawie 3,25 mln m 2 nowoczesnej powierzchni biurowej. 19 nowych inwestycji biurowych (w sumie ponad 266 m 2 powierzchni) zostało oddanych do użytku w 29r., co jest wynikiem porównywalnym z 28r. Największe nowe budynki to m.in.: Lipowy Office Park, Horizon Plaza, Trinity Park III i Park Postępu. Jedynie trzy nowe obiekty zostały oddane do użytku w Centrum. Tempo dostarczania nowej powierzchni na rynek wyhamuje w latach wskutek obecnych problemów z dostępem do finansowania bankowego. Szacujemy, że w 21r. jedynie 187 m 2 nowej powierzchni biurowej trafi na rynek, co jest efektem nielicznych budów rozpoczętych w II poł. 28 i w 29r. Kolejne 151 m 2 nowej powierzchni biurowej zostanie dostarczone na rynek w 211r. Popyt W 29r. popyt na powierzchnię biurową wyniósł 28 m 2. Oznacza to spadek o 46% w porównaniu z 28r. Odnotowano przy tym znaczny wzrost udziału renegocjacji umów najmu, stanowiły one 23% wszystkich umów zawartych w 29r. w porównaniu z 12% w 28r. W związku z polepszeniem się nastrojów wśród najemców szacujemy, że popyt w 21r. przekroczy poziom zarejestrowany w 29r. Umowy najmu na małe powierzchnie nieprzekraczające 5 m 2 dominowały w strukturze popytu w 29 r. Największą umowę najmu na 16 5 m 2 - zawarła ARiMR, agencja rządowa reprezentująca sektor publiczny, który w sumie miał 12% udział w popycie w 29 r. Vacancy Warsaw Office Vacancy Rate Q4 29 saw only a slight increase in the vacancy rate Wskaźnik powierzchni niewynajętej w Warszawie due to a low number of new completions coming to the market. Vacancy rate stabilised in Q4 at the level of 2% 7.3% (increase of only.2 pp q-o-q and 4.4 pp y-o-y). Currently Warsaw City Centre offers over 8, m 2 to 15% let which corresponds to a vacancy rate of 7.2% (8.6% 1% in CBD and 6.1% in City Centre Fringe). In Non-Central locations, the vacancy rate stands at 7.4% (157,8 5% m 2 ). Average availability rate in buildings delivered to % the market in 29 alone stood at 31%. The vacancy H1 rate is expected to be subject to slight upward 21f pressures throughout H1 21 due to number of new Core City Centre Non Central Total completions with low occupancy levels. Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, WRF Q4 29 Wskaźnik powierzchni niewynajętej W IV kw. 29r. wskaźnik powierzchni niewynajętej wzrósł nieznacznie tylko dzięki małej liczbie obiektów biurowych oddanych do użytkowania. Współczynnik ten ustabilizował się na poziomie 7,3% (wzrost o,2 pp kdk i o 4,4 pp rdr). Aktualnie Centrum Warszawy oferuje ponad 8 m 2 wolnej powierzchni, co przekłada się na wskaźnik pustostanów w wysokości 7,2% (8,6% w COB i 6,1% w Centrum poza COB). W lokalizacjach poza centrum wyniósł 7,4% (157 8 m 2 ). W budynkach oddanych do użytku w 29r. średni wskaźnik pustostanów był szacowany na 31%. Przewidujemy, że w pierwszej połowie 21r. dostępność wolnej powierzchni może się jeszcze zwiększyć. Rents In Q4 29 prime office headline rents in Warsaw have bottomed out at m 2 /month in the City Centre and m 2 /month in Non-Central locations. Prime office rents are likely to remain unchanged in 21, which will probably be followed by a slight increase in rents at the end of 21/beginning of 211 due to a combination of limited completions and expected increase in demand. Average headline rents in Warsaw City Centre are currently 19-2 m 2 /month Warsaw Prime Headline Rents ( / m 2 / month) Najwyższe czynsze w Warszawie ( / m 2 / m-c) City Centre f Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, Q4 29 Non Central Czynsze W IV kw. 29r. najwyższe czynsze transakcyjne w Centrum obniżyły się do poziomu / m 2 / m-c, a w lokalizacjach poza Centrum wynoszą aktualnie / m 2 / m-c. W 21r. najwyższe czynsze transakcyjne powinny pozostać stabilne. Pod koniec 21r. lub na początku 211r., wskutek ograniczonej liczby nowych biurowców dostarczanych na rynek i spodziewanej poprawy wielkości popytu, oczekujemy nieznacznej podwyżki czynszów. Średnie stawki czynszu w Centrum wynoszą aktualnie 19-2 / m 2 / m-c.

4 4 On Point Q4 29 Retail Market Powierzchnie handlowe 29 did not change fundamentally the retail picture of Warsaw. The retail sector in the capital seemed to cope with the global crisis. Developers intensify activity in search for attractive sites for new investments. 29r. nie przyniósł przełomowych zmian na rynku warszawskim. Sektor handlowy w stolicy wychodzi obronną ręką z kryzysu. Deweloperzy nasilają działania w poszukiwaniu atrakcyjnych terenów pod nowe inwestycje. Supply Q4 29 did not bring any fundamental changes to the retail picture in the capital. The recent quarter saw openings of an extended KEN Centre in Ursynów by E.Leclerc and the next phase of Targówek Park Handlowy by Inter Ikea. At the end of 29, the modern large scale retail in the Warsaw agglomeration reached 1.44 million m 2, of which 1.5 million m 2 falls to 33 shopping centres. The density ratio of 496 m 2 per 1, inhabitants ranks Warsaw in third position among eight major agglomerations, outpaced by Poznań and Wrocław. 21 will again be quiet in respect of new developments. At present, only 5, m 2 in four schemes is at construction stage. Three of them (a hypermarket anchored shopping centre by Tesco in Gocław, Galeria Wiatraczna and Metropol Dom i Wnętrze a furniture & home furnishing centre) would open in 21. A downtown department store by Wolf Immobilien in Bracka street is scheduled to open in 211. Still to be commenced is the long anticipated construction of an Auchan shopping complex in Łomianki. In the further perspective, Neinver will develop their second Factory outlet centre to be located in Białołęka, the north-eastern part of Warsaw. The Warsaw market, with its high purchasing power, economic stability and promising development potential, still attracts numerous developers. From their perspective, the most interesting areas are currently underdeveloped residential areas of Wilanów, Tarchomin, Ursynów and Piaseczno. Demand The vacancy rate oscillates around a healthy level of 1%. Good quality retail space in prime shopping centres is still sought-after. Key changes took place in a Blue City shopping centre. Following the launching of brands by Inditex Group, Marks&Spencer opened a 2-level department store. The crisis has seriously changed the high street retailing in Marszałkowska street. Marks&Spencer took the space of a former flagship department store of Galeria Centrum that became bankrupt. The retail scene in 3 Crosses Sq. also develops dynamically, recently W. Kruk replaced non-performing boutique of Max&Co. A British chain Accessorize is another newcomer to the market with their first store in Poland opened in Sadyba Best Mall. Rents Comparing to Q4 28 figures, a 5% decline of prime shopping centre rents was observed. Currently rents are estimated at 7-85 / m 2 / month. More sharp falls, by 15% - 18%, affected prime high street space currently rents oscillate between 6-75 / m 2 / month. In the short run (12 months) prime shopping centre rents are expected to remain stable, with downward pressure possible in respect of secondary assets. While prime high street rents tend to decrease further. Retail Density in Poland (m 2 per 1, inhabitants of agglomerations) Nasycenie powierzchnią centrów handlowych w Polsce (m 2 na 1 mieszkańców aglomeracji) Upper Silesia Kraków Łódź Szczecin Tri - City Warsaw Wrocław Poznań Existing Stock / Powierzchnia istniejąca Under Construction / Powierzchnia w budowie Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, January 21 Warsaw Shopping Centre Market Vacancy Rate Warszawski rynek centrów handlowych Wskaźnik powierzchni niewynajętej 2% 1% % Q1 28 Q2 28 Q3 28 Q4 28 Q1 29 Q2 29 Q3 29 Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, January 21 Q4 29 Prime Shopping Centre Rents ( / m 2 / month) Stawki czynszu za najlepsze lokale w centrach handlowych ( / m 2 / m-c) Warsaw Poznań Wrocław Kraków Tri-City Szczecin Łódź Upper Silesia Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, January 21 Podaż IV kw. nie przyniósł znaczących zmian na rynku handlowym w stolicy. Do użytku oddana została powiększona galeria handlowa w obiekcie E.Leclerc na Ursynowie (KEN Center) oraz kolejna faza Parku Handlowego Targówek (Inter Ikea). Podaż handlu wielkopowierzchniowego w aglomeracji Warszawy osiągnęła na koniec 29r. 1,44 mln m 2, z czego 1,5 mln m 2 przypada na 33 centra handlowe. Wskaźnik nasycenia powierzchnią najmu w centrach handlowych wynosi 496 m 2 / 1 mieszkańców, co plasuje Warszawę na trzecim miejscu wśród ośmiu największych aglomeracji, po Poznaniu i Wrocławiu. Również 21r. nie przyniesie fundamentalnych zmian obrazu rynku. W budowie jest obecnie tylko 5 m 2 w czterech obiektach. Trzy z nich (Tesco na Gocławiu, Galeria Wiatraczna oraz centrum wyposażenia wnętrz Metropol Dom i Wnętrze) otworzą się jeszcze w 21r. Otwarcie domu towarowego Wolf na Brackiej spodziewane jest w 211r. Nadal natomiast nie ruszyła zapowiadana od dawna budowa centrum Auchan w Łomiankach. W dalszej perspektywie spodziewane jest również drugie w Warszawie centrum wyprzedażowe firmy Neinver Factory na Białołęce. Rynek w stolicy, charakteryzujący się wysoką siłą nabywczą, stabilnością ekonomiczną i dobrymi perspektywami rozwoju, nadal przyciąga uwagę wielu deweloperów. Najbardziej interesujące ich tereny to Wilanów, Tarchomin, Ursynów i Piaseczno. Popyt Poziom pustostanów pozostaje na bardzo niskim poziomie oscylując wokół 1%. W najlepszych centrach handlowych na wolne lokale czekają chętni najemcy. Spektakularne zmiany nastąpiły w centrum Blue City, gdzie po wejściu marek z grupy Inditex, dwupoziomowy salon otworzył Marks&Spencer. Wskutek kryzysu istotnie zmienił się obraz handlu śródmiejskiego na ul. Marszałkowskiej. Miejsce domu towarowego zamkniętego przez bankrutującą Galerię Centrum zajął Marks&Spencer. Dynamiczna jest również sytuacja przy Placu 3 Krzyży, gdzie w miejscu Max&Co otworzyl się salon jubilerski W. Kruk. Wśród nowych marek na rynku pojawiła się brytyjska sieć Accessorize, otwierając swój pierwszy sklep w Polsce w stołecznym centrum Sadyba Best Mall. Czynsze W porównaniu z poziomem osiągalnym pod koniec 28r., spadek stawek czynszu za najlepsze lokale w wiodących centrach handlowych w stolicy wyniósł ok. 5% - do poziomu 7-85 / m 2 / m-c. Większe spadki, o ok. 15% 18%, dotyczyły lokali wzdłuż głównych ulic handlowych, gdzie obecnie czynsze kształtują się na poziomie 6-75 / m 2 / m-c. W perspektywie 12 miesięcy nie spodziewamy się dalszej obniżki stawek czynszu za lokale w najlepszych centrach handlowych, podczas gdy stawki za powierzchnię handlową w pozostałych obiektach mogą podlegać presjom zniżkowym. Natomiast na głównych ulicach handlowych możemy zaobserwować kontynuację trendu spadkowego.

5 On Point Q Industrial Market Рынок недвижимости Санкт-Петербурга Powierzchnie magazynowe Take-up in 29 reached nearly 1 million m 2. Vacancy rates still high, very limited construction activity across Poland. Rents have stabilized. Market will have to absorb vacant space to become more balanced. Popyt w 29r. osiągnął poziom prawie 1 mln m 2. Wskaźnik pustostanów nadal wysoki, bardzo znikoma aktywność deweloperów. Czynsze ustabilizowały się. Rynek musi zaabsorbować wolną powierzchnię magazynową, aby stać się bardziej zrównoważonym. Supply Warsaw still remains the leading CEE warehouse market in terms of stock with over 2.48 million m 2 of modern warehouse space (4% share in Poland). In 29 developers delivered nearly 3, m 2 of modern warehouse space in Warsaw s greater area. The construction of the majority of warehouses completed in 29 commenced prior to the deterioration of economic conditions in September / October 28. The situation on the market is still uncertain and developers are not likely to undertake large scale speculative developments. Construction activity across Poland is very limited with only 99, m 2 of modern warehouse space in construction stage, of which 26, m 2 are in Warsaw. Some of the developments already at construction stage have been put on hold and are waiting for tenants to restart construction. Demand Demand for warehouse space in 29 reached 987, m 2 which represents a 36% decline comparing to 28. Over 336, m 2 of take-up took place in Warsaw. The highest occupier activity in Warsaw was observed in Zone II with a share of 66% in signed deals. Slowdown in industrial production and in the transportation sector effected demand in 29 which was lower than the amount of warehouse space leased in 27 when the market was over 4% smaller in terms of stock. Tenants now have a wide choice of available warehouses and locations. Developers are therefore focused on leasing existing logistics parks, built-to-suit projects. In 21 take-up is expected to be similar to this registered in 29. Warehouse Stock in Poland ( m 2 ) Podaż magazynów w Polsce (tys. m 2 ) Warsaw Silesia Poznań Central Poland Wrocław North Poland Kraków Existing Under Construction Source/Źródło : Jones Lang LaSalle, Q4 29 1% 8% 6% 4% 2% % Take-Up by Warehouse Regions Popyt w regionach magazynowych Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, Q4 29 Silesia Warsaw Poznań Central Poland Wrocław North Kraków Podaż Warszawa nadal pozostaje dominującym rynkiem magazynowym w Europie Środkowo - Wschodniej z zasobami powierzchni na poziomie 2,48 mln m 2 (4% udziału w rynku). W 29r. w rejonie Warszawy deweloperzy oddali do użytkowania prawie 3 m 2. Większość ukończonych w 29r. obiektów to realizacje rozpoczęte jeszcze przed pogorszeniem się warunków rynkowych we wrześniu / październiku 28r. Sytuacja na rynku nadal pozostaje niepewna i deweloperzy nie są chętni do rozpoczynania nowych, spekulacyjnych inwestycji. W trakcie realizacji jest aktualnie jedynie 99 m 2 nowej powierzchni magazynowej, z czego 26 m 2 przypada na strefy warszawskie. Część obiektów będących już w trakcie realizacji została zatrzymana na etapie budowy i czeka na zainteresowanie potencjalnych najemców. Popyt Popyt na powierzchnię magazynową w Polsce w 29r. wyniósł 987 m 2, porównując do 28r. oznacza to spadek o 36%. Umowy na 336 m 2 zostały podpisane w rejonie Warszawy. Największym powodzeniem cieszyła się Strefa II, w której podpisano 66% umów najmu zawartych w okolicach Warszawy. Spowolnienie w sektorze transportowym oraz ograniczenie produkcji przemysłowej miało wpływ na obniżenie popytu, który był porównywalny z tym osiągniętym w 27r., wtedy jednak rynek był o ponad 4% mniejszy pod względem podaży. Najemcy mają szeroki wybór dostępnych lokalizacji, a deweloperzy skupiają się na wynajmie istniejących parków i na projektach built-to-suit. Poziom popytu w 21r. powinien być porównywalny do tego z 29r. Vacancy Over 29 vacancy rate in Poland rocketed from 8.6% at the end of 28 to 18.9% in Q2 29. In Q3 29 it dropped marginally to 17.7% to rise slightly to 18.1% in Q4 29. It effectively means that over million m 2 of warehouse space are currently available on the market. The vacancy rate in Warsaw is slightly higher than Poland s average and stands at 21%. The increase in vacant space in Poland was mainly due to weak demand and a number of new, vacant developments coming to the market. Shrinking pipeline will have a positive influence on vacancy rate which is expected to stabilise and decrease throughout Vacancy - Available Space (m 2 ) Ilość powierzchni niewynajętej (m 2 ) Warsaw I Warsaw II Warsaw III Upper Silesia Poznań Wrocław Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, Q4 29 Central Poland North Kraków Wskaźnik powierzchni niewynajętej W 29r. wskaźnik pustostanów w Polsce wzrósł bardzo dynamicznie z poziomu 8,6% rejestrowanego na koniec 28r. do 18,9% w II kw. 29r. Następnie lekko się obniżył w III kw. do 17,7%, aby ponownie wzrosnąć do 18,1% w IV kw 29r. Przekłada się to na ponad 1,116 mln m 2 dostępnej powierzchni magazynowej. Wysokość wskaźnika pustostanów w Warszawie jest nieznacznie wyższa od średniej i wynosi 21%. Wzrost dostępnej powierzchni w Polsce miał związek ze słabym popytem oraz z bardzo dużą ilością powierzchni magazynowej dostarczonej na rynek. Mniejsza liczba planowanych projektów będzie miała pozytywny wpływ na stabilizację i późniejsze obniżenie się wskaźnika pustostanów w 21r. Rents Prime headline rents have stabilised in Warsaw and range between m 2 /month in Zone I. Rents in other warehouse zones are m 2 /month. Similar rental levels are achievable in other regional industrial hubs - from m 2 /month in Central Poland to m 2 /month in Kraków. Due to stabilisation in completions and vacancy rate, we expect rents to stabilise in the short-term. Prime Headline Rents in Poland ( / m 2 / month) Najwyższe czynsze bazowe w Polsce ( / m 2 / m-c) Warsaw Zone III Poznań Poland Central Wrocław Silesia Warsaw Zone II North Poland Kraków Warsaw Zone I Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, Q4 29 Czynsze Czynsze magazynowe w Warszawie ustabilizowały się na poziomie 4,8-5,7 / m 2 / m-c w Strefie I. W Strefie II i III czynsze były na poziomie 2,9-3,8 /m 2 / m-c. Najemcy mogą uzyskać porównywalne stawki w innych regionach Polski, w których aktualnie wynoszą one od 3, -4,4 / m 2 / m-c w Centralnej Polsce do nawet 4, -5, / m 2 / m-c w Krakowie. Ze względu na uspokojenie sytuacji na rynku zarówno od strony nowej podaży jak i pustostanów, oczekujemy stabilizacji czynszów w perspektywie krótkoterminowej.

6 6 On Point Q4 29 Residential Market Rynek mieszkaniowy The final quarter of 29 brought a change of trend in the Warsaw residential market. Q4 of 29 was noticeably better than the previous ones, both in terms of the volume of sales and the number of dwellings launched for sale. While in three previous quarters approx. 2,5 residential units were introduced to the Warsaw market, in Q4 29 alone their number exceeded 3,. Sales dynamics was also visibly higher: though the number of over 2,8 sold dwellings cannot compare to the results from the boom-period, still it is close to the long-term average, which in the last decade amounted to slightly over 3, units per quarter. Reversal of the trend applies also to the price: for the first time since three quarters, average price of units newly launched to the market have increased. Ostatni kwartał 29r. przyniósł odwrócenie trendu na rynku mieszkaniowym w Warszawie. IV kw. 29r. był wyraźnie lepszy od poprzednich, zarówno pod względem wielkości sprzedaży jak i liczby oddanych do sprzedaży mieszkań. O ile w trzech poprzednich kwartałach wprowadzono na rynek warszawski ok. 2 5 mieszkań, o tyle w samym czwartym kwartale było ich ponad 3. Wyraźnie lepsze były także wyniki sprzedaży: ponad 2 8 lokali to może nie jest wynik porównywalny z okresem boomu, ale bliski długoterminowej przeciętnej, która wynosi dla ostatnich 1 lat nieco ponad 3 w skali kwartału. O zmianie trendu można także mówić w przypadku cen: po raz pierwszy od trzech kwartałów średnie ceny nowo wprowadzonych mieszkań wzrosły. Supply At the end of Q4 29, the Warsaw market offered approx. 12,3 dwellings, which reflects its long-term annual absorption rate. According to WUS (Voivodship Statistical Office) data, between January and December 29, developers and housing co-operatives started the construction of approx. 1, dwellings the index is 5% lower than in the corresponding period of the previous year. However, REAS monitoring indicates that within the whole year, developers launched for sale only approx 5,5 dwellings, i.e. 57% less units than in 28. Despite high market activity, at the end of the quarter the price structure has not noted significant changes. The offer is still dominated by dwellings priced between PLN 7,-9, per m 2. Demand In Q4 29, residential sales rate returned to the level comparable with the long-term average for the Warsaw market, though it still remains significantly lower from the number of transactions noted in the first three quarters of 28. The number of dwellings sold within Q4 29 amounted to approx. 24% of the offering from the beginning of the quarter, which signifies that the market is approaching the state of balance. Clients continue to buy predominantly small, one- and two-bedroom dwellings whose total price does not exceed PLN 5,. Prices For the first time in three quarters, average prices of units newly launched to the market have increased. The average price of dwellings launched for sale amounted to over PLN 7,8 per m 2, which means it grew by circa PLN 5 per m 2. Moreover, in Q4 29, offering prices ceased to decline. The average price of units in the market offering (ca. PLN 8,4 per m 2 ) remained on a level similar to the one noted in Q3 29. At the end of the quarter, median price of dwellings exposed amounted to PLN 7,714 per m 2 and also stayed on the level noted in the previous quarter (PLN 7,692 per m 2 in Q3 29). Forecast The year 21 may turn out to be very unusual in terms of the supply/demand ratio due to the reserve of projects with building permits. Since the banks are declaring that they will increase the financing for buyers, cash-rich developers will be able to fill in the supply gaps smoothly by launching further projects or project stages to the market. If this scenario is realized, the disparity between new supply and sales level should not be dramatic, and the market will be close to the equilibrium, especially in H1 21. Provided that Poland will continue to enjoy a positive GDP growth, it can be expected that the following years will bring an increase in the scale of the market, with a moderate surplus of demand over supply Units delivered and planned for completion Mieszkania oddane lub planowane do oddania f 21 1f Voivodship Statistics Office monitori ng results - Q4 29 Source/Źródło: Warsaw Statistical Office, REAS Units launched, sold and the size of offer Mieszkania wprowadzone, sprzedane oraz wielkość oferty Q2 7 Q3 7 Q4 7 Q1 8 Q2 8 Q3 8 Q4 8 Q1 9 Q2 9 Q3 9 Q4 9 Source/Źródło: REAS launched in quarter gross sales offer by the end of the quarter Average prices of apartments in Warsaw (w PLN) Średnie ceny mieszkań w Warszawie (in PLN) 12, 1, 8, 6, 4, 2, Q1 7 Q2 7 Q3 7 Q4 7 Source/Źródło: REAS Q1 8 units launched for sales Q2 8 Supply and sale relationship Relacje pomiędzy podażą a sprzedażą Source/Źródło: REAS Q3 8 Q4 8 Q1 9 Q2 9 Q3 9 Q4 9 units exposed in the market units launched units sold (or potential demand) Podaż W ofercie na koniec kwartału było około 12 3 lokali, a zatem liczba odpowiadająca długoterminowej rocznej absorpcji na rynku warszawskim. Liczba mieszkań, których budowę deweloperzy i spółdzielnie rozpoczęły w okresie styczeń-grudzień 29 według statystyk WUS wyniosła ok. 1 i była o 5% niższa niż w analogicznym okresie roku ubiegłego. Jednak z monitoringu REAS wynika, że w ciągu całego roku deweloperzy wprowadzili do sprzedaży zaledwie ok. 5 5 mieszkań, czyli o 57% mniej niż rok wcześniej. Mimo dużej skali obrotów, struktura cenowa na koniec kwartału nie zmieniła się istotnie. Nadal w ofercie dominują mieszkania o cenach w przedziale 7-9 zł/m 2. Popyt Sprzedaż mieszkań powróciła w IV kw. do poziomu porównywalnego z długoterminową średnią dla rynku warszawskiego, choć nadal jest wyraźnie niższa od liczb transakcji z pierwszych trzech kwartałów 28r. Liczba mieszkań sprzedanych w tym kwartale stanowiła ok. 24% oferty z początku kwartału, co sygnalizuje zbliżanie się rynku do stanu równowagi. Klienci kupują nadal głównie niewielkie mieszkania dwui trzypokojowe, z ceną całkowitą w granicach 5 PLN. Ceny Po raz pierwszy od trzech kwartałów średnie ceny nowo wprowadzonych mieszkań wzrosły. Przeciętna cena lokali wprowadzonych na rynek wyniosła ponad 7 8 PLN/m 2, czyli wzrosła o ok. 5 PLN/m 2. W IV kw. nastąpiło też wyhamowanie spadku cen ofertowych. Średnia cena lokali znajdujących się w ofercie (ok. 8 4 tys. zł/m 2 ) pozostała na poziomie podobnym jak w III kw. Mediana cen mieszkań znajdujących się w ofercie na koniec kwartału wyniosła PLN/m 2 i także była na poziomie poprzedniego kwartału (7 692 PLN/m 2 w III kw. ). Prognoza Rok 21 może być bardzo nietypowy pod względem relacji popytu i podaży, ze względu na zapas projektów z ważnymi pozwoleniami na budowę. Ponieważ banki deklarują wzrost finansowania dla nabywców, deweloperzy posiadający źródła finansowania będą mogli płynnie uzupełniać braki w podaży wprowadzając na rynek kolejne inwestycje lub ich etapy. Jeśli taki scenariusz się spełni, różnica pomiędzy nową podażą a sprzedażą nie powinna być dramatyczna, zwłaszcza w pierwszej połowie rynek będzie zbliżony do równowagi. Zakładając, że Polska będzie się nadal cieszyć pozytywnym wzrostem gospodarczym można przewidywać, że kolejne lata przyniosą zwiększenie skali rynku przy umiarkowanej nadwyżce popytu nad podażą.

7 On Point Q Hotel Market Рынок недвижимости Санкт-Петербурга Rynek hotelowy The global crisis significantly affected ratios in the hotel sector. Very limited developers activity. Still limited number of hotel transaction, however prime products attract interest of potential investors. Wyraźny spadek wskaźników branżowych wskutek światowego kryzysu. Bardzo niska aktywność budowlana deweloperów. Nadal mało transakcji inwestycyjnych, choć najlepsze aktywa przyciągają zainteresowanie inwestorów. Supply At the end of 29, Warsaw s graded hotel supply consisted of 58 graded hotels with a total of about 1,3 rooms. The 3-star segment represents about 32% of total hotel supply, whilst around 4% of all hotel rooms are concentrated in the 4- and 5-star segment. Between 2 and 25, Warsaw experienced substantial growth in total room supply, when the number of hotel rooms increased by an annual average growth rate of 9.3%. Since then, the supply pipeline has narrowed substantially, not in the least due to worsening economic conditions since 27. Whereas some hotels were due to enter the Warsaw hotel market between 29 and 212, the majority are now either postponed or being reviewed Hotel Supply (no. of rooms) Wielkość oferty hotelowej (liczba pokoi) Existing Developments Source/Źródło: Jones Lang LaSalle Hotels 21f 212f Podaż Na koniec 29r. na rynek hoteli skategoryzowanych w Warszawie składało się 58 obiektów oferujących w sumie ok. 1 3 pokoi. Segment hoteli 3-gwiazdkowych stanowi ok. 32% rynku, natomiast 4% oferty przypada na obiekty 4- i 5-gwiazdkowe. W latach 2 25 zanotowano w Warszawie pokaźny wzrost podaży liczby pokoi, bowiem średnioroczny przyrost ich liczby wyniósł 9,3 proc. Od tamtej pory, liczba budowanych obiektów znacząco spadła, nie tylko z powodu pogarszających się od 27 roku warunków ekonomicznych. Niektóre hotele miały zostać ukończone między rokiem 29 a 212, jednak ich budowa została przełożona, lub nastąpiła zmiana funkcji danego obiektu. Demand Demand in Warsaw is generated from a broad mix of domestic and international sources. Since 22, the city has experienced continuous growth in visitation, with the exception of a marginal decline of.6% in 21. In 28, total visitor arrivals continued to grow by 7.%, despite toughening economic conditions. During that year, domestic and international demand increased by 1.% and 2.7% respectively. In spite of the significant growth in domestic arrivals, some 42% of all bed nights generated in 28 were derived from international travellers. Although attracting a balanced demand mix, the hotel market in Warsaw largely depends on the corporate sector, deriving business from companies in and around the city. Overall, room yield has developed favourably, displaying positive growth between 25 and 28. Despite a weak performance in the last quarter of 28, Warsaw managed to achieve growth of 6.6% in room yield at year end. Nevertheless, occupancy showed its first sign of reacting to the global economic crisis and dropped by 1.3% in 28. This trend continued in 29 and was accompanied by a decline in average room rates, resulting in a fall in room yield of 27.8% at yearto-date November 29. The room yield decline is less extensive at 9% in local currency terms, which demonstrated the impact that has been experienced from recent large fluctuations in exchange rates Hotel Performance Wskaźniki rynku hotelowego ARR ( ) Yield ( ) Occupancy (%) ARR Average Room Rate Source/Źródło: Jones Lang LaSalle Hotels YTD Nov 8 YTD Nov 9 Occupancy % Popyt Popyt na usługi hotelarskie w Warszawie generowany jest przez turystów krajowych jak i zagranicznych. Poza drobnym spadkiem o,6% w 21 roku, obserwujemy ciągły wzrost liczby odwiedzających. Pomimo pogarszającej się koniunktury gospodarczej, w 28 roku utrzymał się trend wzrostowy. Liczba przyjazdów zwiększyła się o 7 proc., przy czym dynamika w podziale na turystów krajowych i zagranicznych wyniosła odpowiednio 1,% i 2,7%. Mimo znacznego przyrostu przyjazdów z kraju, około 42% wszystkich noclegów w 28 roku przypadło na turystów z zagranicy. Chociaż popyt na usługi rynku hotelowego w Warszawie jest stabilny, jednak nadal w dużej mierze jego wyniki są zależne od zapotrzebowania sektora korporacyjnego zlokalizowanego w Warszawie i okolicy. Wskaźnik rentowności pokoi kształtował się pozytywnie w latach Pomimo słabszych wyników w IV kw., Warszawa zdołała osiągnąć wzrost 6,6% również za 28r. Niemniej jednak, wskaźnik wynajęcia pokoi wykazał pierwsze oznaki wpływu globalnego kryzysu spadł o 1,3% w 28 roku. Trend ten trwał w 29r, nakładając się na spadające stawki za pokój, czego skutkiem jest spadek wskaźnika rentowności pokoi o 27,8% w okresie styczeń listopad 29r. Jednak pogorszenie tego wskaźnika jest wyraźnie mniej odczuwalne jeśli posługujemy się walutą krajową wyniósł on w tym przypadku 9 %), co pokazuje istotę wpływu częstych ostatnio zmian stóp wymiany walut. Investment Climate The hotel investment market in Poland has historically been rather illiquid. International investors have continued to display strong interest in Poland; however much of the investor activity has taken place outside of Warsaw. In 29, two hotel transactions above 1 million have been recorded in Poland. Union Investment bought the Radisson Blu Hotel for around 3 million at a reported yield of 7.5%. The transaction is structured in such a way that Union receive a rental income from the hotel, as opposed to being exposed to trading risk. This demonstrates that there is demand for well located quality hotels let to strong covenants. At present investor appetite for investments with variable income streams or in secondary locations is very weak, as in many EMEA markets. Poland Transaction Volume in the Hotel Sector (million ) Polska Wielkość rynku inwestycyjnego w sektorze hotelowym (w mln ) Source/Źródło: Jones Lang LaSalle Hotels Rynek inwestycyjny Dotychczas hotelowy rynek inwestycyjny w Polsce charakteryzował się niewielką liczbą transakcji. Międzynarodowi inwestorzy wykazują nadal duże zainteresowanie Polską, jednak wielu z nich jest aktywnych w miastach innych niż Warszawa. W 29r. w sektorze hotelowym w Polsce zanotowano dwie transakcje powyżej 1 mln. Union Investment zakupił hotel Radisson Blu w Krakowie za 32 mln przy stopie kapitalizacji 7,5%. Umowa została tak skonstruowana, że Union Investment będzie otrzymywał czynsz z hotelu i nie będzie narażony na wahania rynkowe. Pokazuje to, że istnieje popyt na wysokiej jakości produkt w dobrych lokalizacjach. Aktualnie zainteresowanie inwestorów transakcjami o zmiennych strumieniach przychodów i w drugorzędnych lokalizacjach pozostaje niestety znikome, co charakteryzuje wiele rynków obszaru EMEA.

8 8 On Point Q4 29 Market Practice Purchasing Cost Summary VAT 22% on buildings and land (commercial properties) or in exceptional cases civil-transaction tax in the amount of 2% of the transaction price on real estate transactions% in the case of a sale of shares; Court registration fees real estate transactions are subject to fixed court registration fees, not linked to the volume of the contract, e.g. PLN 2 for the entrance of the right of freehold or perpetual usufruct to the Perpetual Book; Notarial fees vary according to transaction price but no more than 6 months average salary in the domestic economy for the previous year; Agency fees typically 1%-3% of purchase price plus VAT at 22%; Leasing Practice Office Lease length Rental basis Lease agreement collateral Rent increases Repairs Insurance Agency fees Reinstatement: Other developers incentives 5 years; 3-year rare and usually not applicable in new buildings; paid monthly in advance with rents denominated in but paid in Polish Zloty (currently acceptable also in ); full rent is typically payable for common areas; bank guarantee or cash deposit equivalent of 3 months rent, service charges, car parking, warehouse space, all increased by VAT; annually according to Harmonised Index of Consumer Prices (HICP); internal tenant; external/structural by landlord, not recovered through service charge; common areas landlord, although recovered through service charge (with the exception of major repairs) landlord covers costs of building insurance (recovered through service charge), tenant covers insurance of own premises, contents and civil liability; 1% - 2% of the annual rent, increased by VAT. Fees are paid by either the landlord or tenant. Remuneration may be also calculated as a percentage from the total value of a lease contact. In case of renegotiations on behalf of tenant remuneration paid by tenant may be based on the percentage of the savings secured for the tenant; not common practice - negotiable by lease; partial or full fit-out (depending on the transactional volume and lease length) rent free periods: common practice on the market - usually in the range of 5-8 months rent (depending on the transactional volume and lease length); Leasing Practice Industrial Lease length Rental basis Lease agreement collateral Rent increases Repairs Insurance Agency fees Reinstatement: Other developers incentives 3-5 years for logistic companies; 7-1 years more common for production or warehouse built to suit projects; paid monthly in advance with rents denominated in but paid in Polish Zloty; bank guarantee or cash deposit equivalent of 3-6 months rent and service charges all increased by VAT; annually according to Harmonised Index of Consumer Prices (HICP); internal - tenant; external/structural and common areas landlord although recovered through service charges; landlord covers costs of building insurance (included in service charges), tenant covers insurance of own premises, contents and civil liability; 12% - 2% of the annual rent, increased by VAT, depending on the lease length. Fees are paid by the landlord. Remuneration may be also calculated as a percentage from monthly rent or percentage of the total value of a lease contact. In case of renegotiations on behalf of tenant remuneration paid by tenant may be based on the percentage of the savings secured for the tenant; negotiable by lease; partial or full fit-out (depending on the transactional volume and lease length), or rent free periods: common practice on the market - usually in the range of 4-8 months rent (depending on the transactional volume and lease length); Leasing Practice Retail Lease length Base rent Turnover rent Lease agreement collateral Key money or premiums Rent increases Leasing fees Other developers incentives 5, 7 or 1 years with an option to extend, but possible for max. 3 years; paid monthly in advance, denominated in but paid in PLN; 6%-8% of the turnover, adjusted monthly, quarterly or yearly, applicable when higher than the base rent; bank guarantee or cash deposit equivalent of 3-6 months base rent plus service charges and marketing fees plus VAT; common for high street retail as well as in existing shopping centres equal to fit out cost or even exceeding in case of best locations; indexed annually according to Harmonised Index of Consumer Prices (HICP); 1%-16% of the annual rent, increased by VAT; participation in fit-out costs of the rented space applicable only in case of anchor tenants

9 On Point Q Praktyka rynkowa Рынок недвижимости Санкт-Петербурга Warunki kupna-sprzedaży nieruchomości Podatek VAT 22% na budynki i grunt (w przypadku transakcji nieruchomościami komercyjnymi) lub w wyjątkowych przypadkach podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości 2% od ceny transakcyjnej przy transakcjach kupna-sprzedaży nieruchomości, w przypadku zbycia udziałów - 1%; Koszty sądowe stałe opłaty sądowe związane z księgami wieczystymi, przykładowo wpis prawa własności lub prawa użytkowania wieczystego do Księgi Wieczystej podlega opłacie w wysokości 2 PLN; Opłaty notarialne zmienne w zależności od ceny transakcyjnej, nie wyższe niż sześciokrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim roku; Prowizja agencji nieruchomości zazwyczaj 1%-3% ceny transakcyjnej plus 22% VAT; Warunki najmu powierzchni biurowych Długość najmu 5 lat; 3-letni okres najmu występuje sporadycznie i zwykle nie dotyczy nowych obiektów; Czynsz płatny z góry miesięcznie; czynsze ustalane w, ale płatne w PLN (obecnie dopuszczalne również w ); pełen czynsz za powierzchnie wspólne - dodawany do opłat głównych; Zabezpieczenie umowy gwarancja bankowa lub depozyt gotówkowy w wysokości 3-miesięcznego czynszu, opłat eksploatacyjnych i należności za miejsca parkingowe i magazyny plus VAT; Wzrost czynszu coroczna indeksacja wskaźnika wzrostu cen konsumpcyjnych dla strefy Euro (tzw. HICP); Naprawy wewnętrzne najemca; zewnętrzne/strukturalne - właściciel, bez odzyskiwania poprzez opłatę eksploatacyjną; powierzchnia wspólna właściciel, jednak koszt ten jest odzyskiwany poprzez opłatę eksploatacyjną (za wyjątkiem napraw głównych); Ubezpieczenie właściciel - ubezpieczenie budynku, (koszt ten jest odzyskany poprzez opłatę eksploatacyjną), najemca - OC, NW, majątek ruchomy; Prowizja agencji nieruchomości 1% 2% rocznego czynszu plus VAT, płatna przez właściciela lub najemcę. Wynagrodzenie może być także zdefiniowane w oparciu o całkowitą wartość zawartej umowy najmy. W przypadku renegocjacji, wynagrodzenie płacone przez najemcę może być zależne od oszczędności wynegocjowanych przez agencję; Przywrócenie przedmiotu najmu do nie praktykowane - negocjowane przy wynajmie; stanu pierwotnego Dodatkowy pakiet oferowany częściowa lub pełna aranżacja wynajmowanej powierzchni (zależnie od wielkości kontraktu i czasu jego trwania); najemcom okres wolny od płatności czynszu: standardowo na początku okresu najmu oferuje się 5-8 miesięcy wolnych od płatności (w zależności od wielkości transakcji i długości okresu najmu); Warunki najmu powierzchni magazynowych Dłuogość najmu 3-5 lat dla firm logistycznych, 7-1 lat bardziej typowe dla firm produkcyjnych lub najemców magazynów budowanych na konkretne zamówienie, tzw. built to suit; Czynsz płatny z góry miesięcznie; czynsze ustalane w, ale płatne w PLN; Zabezpieczenie umowy gwarancja bankowa lub depozyt gotówkowy w wysokości miesięcznych czynszów oraz opłat eksploatacyjnych powiększone o podatek VAT; Wzrost czynszu coroczna indeksacja według wskaźnika wzrostu cen konsumpcyjnych dla strefy Euro (tzw. HICP); Naprawy wewnętrzne najemca, zewnętrzne/strukturalne oraz powierzchnia wspólna właściciel, jednak koszt ten jest odzyskany poprzez opłatę eksploatacyjną; Ubezpieczenie właściciel - ubezpieczenie budynku, (koszt ten stanowi część opłat eksploatacyjnych), najemca - OC, NW, majątek ruchomy; Prowizja agencji nieruchomości 12% 2% rocznego czynszu plus VAT, w zależności od długości najmu, płatna przez właściciela. Wynagrodzenie może być także zdefiniowane w oparciu o czynsz miesięczny lub o całkowitą wartość zawartej umowy najmy. W przypadku renegocjacji prowadzonych w imieniu najemcy, wynagrodzenie płacone jest przez najemcę i może być zależne od oszczędności wynegocjowanych przez agencję; Przywrócenie przedmiotu najmu do negocjowane przy wynajmie; stanu pierwotnego Dodatkowy pakiet oferowany częściowa lub pełna aranżacja wynajmowanej powierzchni (zależnie od wielkości kontraktu i czasu jego trwania); najemcom okres wolny od płatności czynszu: standardowo na początku okresu najmu oferuje się 4-8 miesięcy wolnych od płatności (w zależności od wielkości transakcji i długości okresu najmu); Warunki najmu powierzchni handlowych Długość najmu 5, 7 lub 1 lat, z możliwością przedłużenia, ale nie dłużej niż 3 lat Czynsz podstawowy płatny z góry miesięcznie; ustalany w, ale płatny w PLN; Czynsz od obrotu 6%-8% od obrotu, rozliczany miesięcznie, kwartalnie lub rocznie, należny w przypadku, gdy wyższy od czynszu podstawowego; Zabezpieczenie umowy gwarancja bankowa lub depozyt gotówkowy równe 3-6 miesięcznemu czynszowi podstawowemu wraz z opłatami eksploatacyjnymi i marketingowymi (plus VAT); Odstępne praktykowane w przypadku sklepów przy głównych ulicach handlowych jak również w istniejących centrach handlowych, równe zwrotowi nakładów na adaptację sklepu lub znacznie je przewyższające dla najlepszych lokalizacji; Wzrost czynszu coroczna indeksacja według wskaźnika wzrostu cen konsumpcyjnych dla strefy Euro (tzw. HICP); Prowizja agencji nieruchomości 1%-16% rocznego czynszu plus VAT; Dodatkowy pakiet oferowany dofinansowanie kosztów aranżacji wynajmowanej powierzchni stosowane tylko w przypadku kluczowych najemców; najemcom