PROGRAM MAŁEJ RETENCJI DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO MAZURSKIEGO NA LATA POWIAT OLECKI GMINA ŚWIĘTAJNO

Transkrypt

1 PROGRAM MAŁEJ RETENCJI DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO MAZURSKIEGO NA LATA POWIAT OLECKI GMINA ŚWIĘTAJNO 2016

2 Spis treści 1. Wstęp 3 2. Ogólna charakterystyka gminy 2.1. Położenie, wybrane dane o gminie Warunki naturalne 4 3. Potencjalne możliwości magazynowania wód powierzchniowych na terenie gminy 5 4. Uwarunkowania i ograniczenia w retencjonowaniu wód 5 5. Zestawienie istniejących zbiorników wodnych 6 6. Zestawienie istniejących budowli hydrotechnicznych Koncepcje budowy obiektów małej retencji 14 2

3 1. Wstęp Niniejszy załącznik jest częścią składową Programu małej retencji dla województwa warmińsko-mazurskiego na lata Zawiera ogólną charakterystykę gminy Świętajno i określa możliwości magazynowania wód powierzchniowych na jej terenie. Uwzględnia uwarunkowania i ograniczenia planowanych koncepcji budowy obiektów i urządzeń małej retencji, wynikające z wymogów ochrony środowiska oraz planów przestrzennego zagospodarowania gminy. W załączniku zawarto również informacje o istniejących na terenie gminy zbiornikach wodnych oraz budowlach hydrotechnicznych. Opracowanie jest aktualizacją wcześniejszych programów małej retencji. Przedstawiono w nim propozycje obiektów, które nie zostały zrealizowane w wyżej wymienionych programach oraz nowe koncepcje wysunięte przez samorządy gminne, instytucje związane z gospodarką wodną, lasy państwowe i osoby prywatne. 2. Ogólna charakterystyka gminy 2.1. Położenie, wybrane dane o gminie Gmina leży we wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, w południowo-zachodniej części powiatu oleckiego. Gmina graniczy od zachodu z gminami: Kruklanki, Wydminy, Stare Juchy, od południa z gminą Ełk, od północy z gminą Kowale Oleckie, od wschodu z gminą Olecko. Powierzchnia gminy wynosi 214,91 km², co stanowi 24,6 % powierzchni powiatu oleckiego. Gminę tworzy 24 sołectwa (32 miejscowości). Teren gminy zamieszkuje osób przy średnim zaludnieniu 18 osób na km². W gminie zamieszkuje wg stanu na 2015 r osób w wieku produkcyjnym, przy czym osób pracujących jest 281, nie uwzględniając osób pracujących w indywidualnych gospodarstwach rolnych. Gmina ma charakter głównie rolniczy, jednak ze względu na walory krajobrazu i czyste środowisko coraz większa rolę zaczyna odgrywać agroturystyka. Użytkowanie gruntów Obszar gminy ogółem Użytki rolne razem Sady Grunty Orne Łąki i pastwiska Lasy oraz grunty zadrzewione i zakrzewione Grunty pod wodami ha ha % ha ha ha ha % ha % ha % , ,8 1669,9 7, ,35 Inne 3

4 2.2 Warunki naturalne a) Rzeźba terenu Gmina Świętajno leży na terenie mezoregionu geograficznego Pojezierze Ełckie. Pagórkowaty krajobraz tego terenu jest wynikiem działalności lodowca ostatniego zlodowacenia w fazie leszczyńskiej. Ukształtowanie terenu, rzeźba, gleby, wody oraz krajobraz gminy są pochodzenia polodowcowego i tworzą krajobraz młodo i staroglacjalny. Rzędne terenu wahają się przeciętnie od ok. 190 m n.p.m. do około 140 m n.p.m. Najwyższy punkt gminy 206 m n.p.m. znajduje się w pobliżu miejscowości Jurki, najniższy 132 m n.p.m. w pobliżu Kolonia Połom. Bezwzględna różnica poziomów na terenie gminy wynosi więc około 60 m. b) Gleby Podstawowymi minerałami, z których powstała większość gleb w gminie, to utwory ostatniego zlodowacenia. Są to utwory polodowcowe w postaci głównie glin zwałowych na wysoczyznach, a także żwirów i piasków sięgają miąższości kilkunastu metrów. Na glinach i piaskach słabo gliniastych wytworzyły się gleby brunatne i bielicowe. Na terenie gminy nie są to gleby wysokich klas. W grupie gruntów ornych zdecydowanie przeważają grunty IV, V, i VI klasy bonitacyjnej (gleby IV występują w okolicy Kukówka stanowią 68% powierzchni). Jakość gleb determinuje strukturę gatunkową upraw. Przeważają uprawy o mniejszych wymaganiach glebowo-wodnych jak żyto, mieszanki zbożowe, pszenżyto, kukurydza i ziemniaki. c) Rzeki i jeziora Udział wód powierzchniowych (zbiorników oraz cieków wodnych) w ogólnej powierzchni gminy Świętajno wynosi 7,77 %. Pod względem hydrograficznym rzeki występujące na terenie gminy należą do dorzecza Wisły. Przez gminę przepływają rzeki: Łaźna Struga (rzeka Ełk), Połomka, Mazurka, Giżanka, rzeka Świętajno (rz. Romoła), Struga Cichy oraz kilka mniejszych cieków. Na terenie gminy Świętajno występuje kilkadziesiąt naturalnych zbiorników wodnych największe jeziora: Haszno, jezioro Krzywe Oleckie, jezioro Litygajno, jezioro Kukowino, jezioro Świętajno, jezioro Dudeckie, jezioro Dworackie, jezioro Muliste, jezioro Długie oraz kilka mniejszych zbiorników retencyjnych. 4

5 3. Potencjalne możliwości magazynowania wód powierzchniowych na terenie gminy Retencja, jako zdolność gromadzenia wody i przetrzymywania jej przez określony czas celem wykorzystania w okresach niedoboru musi być rozpatrywana kompleksowo, gdyż tylko wtedy służyć będzie regulacji i kontroli obiegu wody w środowisku, a tym samym zaspokajaniu potrzeb gospodarczych, przyrodniczych, rekreacyjnych itp. Formy realizacji retencjonowania wody: - budowa obiektów inżynierskich i zbiorników wodnych, - retencja naturalna:, a) retencja leśna, b) retencja glebowo-gruntowa, c) retencja koryt i dolin rzecznych, d) retencja naturalnych zbiorników wodnych. Najistotniejsza i najłatwiejsza do zastosowania pod kątem dysponowania zmagazynowanymi zasobami jest retencja koryt i dolin rzecznych oraz naturalnych zbiorników wodnych. Możliwości wykorzystania tej formy retencji są jednak niekiedy bardzo ograniczone i zachodzi konieczność zastosowania innych, mniej efektywnych i dyspozycyjnych form magazynowania wody. 4. Uwarunkowania i ograniczenia w retencjonowaniu wód Planowanie form i wielkości retencji na terenie gminy dostosowano do lokalnych warunków ukształtowanych przez naturę jak i powstałych w wyniku działalności człowieka, a więc: - rzeźby terenu, - zadrzewienia, - eksploatacji zasobów naturalnych i stanu wyrobisk poeksploatacyjnych, - zabudowy, - sposobu użytkowania gruntów, - położenia i stanu cieków i zbiorników wodnych, - stopnia zmeliorowania gruntów i stanu urządzeń melioracyjnych, - zapotrzebowania mieszkańców na gromadzenie lub odprowadzanie wody, - istniejących form ochrony przyrody. 5

6 5. Zestawienie istniejących zbiorników wodnych na terenie gminy Świętajno W zestawieniu tym ujęto: a. wszystkie wykonane obiekty, które były objęte Programem małej retencji dla województwa warmińsko-mazurskiego na lata , b. jeziora o powiększonej pojemności retencyjnej wskutek podpiętrzania wykonanymi na odpływach budowlami piętrzącymi, c. sztuczne zbiorniki wodne o powierzchni powyżej 1 ha, d. retencje korytowe rzek i kanałów, powstałe wskutek piętrzenia wody zlokalizowanymi na nich jazami i zastawkami, e. obszary nawadniane urządzeniami melioracji wodnych szczegółowych. Charakterystyka istniejących obiektów a, b i c 11/ZST/262/281305_2 12/ZST/262/281305_2 13/ZST/262/281305_2 14/ZST/262/281305_2 15/ZST/262/281305_2 16/ZST/262/281305_2 Staw do rekreacji w miejscowości Świętajno Powierzchnia lustra wody: 0,15 ha Średnia głębokość: 2,5 m Pojemność retencyjna: m 3 Staw do celów gospodarczych w miejscowości Świętajno Powierzchnia lustra wody: 0,3 ha Średnia głębokość: 3,0 m Pojemność retencyjna: m 3 Staw do hodowli ryb w miejscowości Giże Powierzchnia lustra wody: 0,21 ha Średnia głębokość: 1,68 m Pojemność retencyjna: m 3 Staw do hodowli ryb w miejscowości Giże Powierzchnia lustra wody: 0,61 ha Średnia głębokość: 2,5 m Pojemność retencyjna: m 3 Staw do hodowli ryb w miejscowości Dunajek Powierzchnia lustra wody: 0,33 ha Średnia głębokość: 3,0 m Pojemność retencyjna: m 3 Staw do hodowli ryb w miejscowości Dunajek Powierzchnia lustra wody: 15,92 ha Pojemność retencyjna: m 3 6

7 17/ZST/262/281305_2 18/ZST/262/281305_2 19/ZST/262/281305_2 20/ZST/262/281305_2 21/ZST/262/281305_2 22/ZST/262/281305_2 23/ZST/262/281305_2 24/ZST/262/281305_2 25/ZST/262/281305_2 26/ZST/262/281305_2 Staw do hodowli ryb w miejscowości Dybowo Powierzchnia lustra wody: 3,23 ha Pojemność retencyjna: m 3 Staw do hodowli ryb w miejscowości Dybowo Powierzchnia lustra wody: 3,23 ha Pojemność retencyjna: m 3 Staw do hodowli ryb w obrębie Cichy Powierzchnia lustra wody: 2,02 ha Pojemność retencyjna: m 3 Staw do celów gospodarczych w miejscowości Barany Powierzchnia lustra wody: 0,71 ha Pojemność retencyjna: m 3 Staw do hodowli ryb w miejscowości Barany Powierzchnia lustra wody: 4,74 ha Pojemność retencyjna: m 3 Staw do hodowli ryb w miejscowości Barany Powierzchnia lustra wody: 1,37 ha Pojemność retencyjna: m 3 Staw do rekreacji w miejscowości Barany Powierzchnia lustra wody: 0,5 ha Pojemność retencyjna: m 3 Staw do hodowli ryb w miejscowości Barany Powierzchnia lustra wody: 0,9 ha Pojemność retencyjna: m 3 Staw do hodowli ryb w miejscowości Barany Powierzchnia lustra wody: 0,9 ha Pojemność retencyjna: m 3 Staw do hodowli ryb w miejscowości Barany Powierzchnia lustra wody: 0,58 ha Pojemność retencyjna: m 3 7

8 27/ZST/262/281305_2 28/ZST/262/281305_2 29/ZST/262/281305_2 30/ZST/262/281305_2 31/ZST/262/281305_2 32/ZST/262/281305_2 33/ZST/262/281305_2 34/ZST/262/281305_2 35/ZST/262/281305_2 36/ZST/262/281305_2 Staw do hodowli ryb w miejscowości Barany Powierzchnia lustra wody: 1,1 ha Pojemność retencyjna: m 3 Staw do hodowli ryb w miejscowości Jurki Powierzchnia lustra wody: 6,1 ha Pojemność retencyjna: m 3 Staw do hodowli ryb w miejscowości Jurki Powierzchnia lustra wody: 0,87 ha Pojemność retencyjna: m 3 Staw do rekreacji w miejscowości Giże Powierzchnia lustra wody: 0,95 ha Pojemność retencyjna: m 3 Staw do rekreacji w miejscowości Giże Powierzchnia lustra wody: 0,19 ha Pojemność retencyjna: m 3 Staw do celów gospodarczych w miejscowości Wronki Powierzchnia lustra wody: 0,39 ha Pojemność retencyjna: m 3 Staw do rekreacji w miejscowości Pietrasze Powierzchnia lustra wody: 0,33 ha Pojemność retencyjna: m 3 Staw do rekreacji w miejscowości Pietrasze Powierzchnia lustra wody: 0,21 ha Pojemność retencyjna: m 3 Staw do celów gospodarczych w miejscowości Mazury Powierzchnia lustra wody: 0,23 ha Pojemność retencyjna: m 3 Staw do celów gospodarczych w miejscowości Mazury Powierzchnia lustra wody: 0,1 ha Pojemność retencyjna: m 3 8

9 37/ZST/262/281305_2 38/ZST/262/281305_2 39/ZST/262/281305_2 40/ZST/262/281305_2 41/ZST/262/281305_2 42/ZST/262/281305_2 43/ZST/262/281305_2 44/ZST/262/281305_2 45/ZST/262/281305_2 46/ZST/262/281305_2 Staw do celów rekreacji w miejscowości Mazury Powierzchnia lustra wody: 0,26 ha Pojemność retencyjna: m 3 Staw do celów gospodarczych w miejscowości Mazury Powierzchnia lustra wody: 0,1 ha Pojemność retencyjna: m 3 Staw w miejscowości Mazury Powierzchnia lustra wody: 0,61 ha Pojemność retencyjna: m 3 Staw do celów gospodarczych w miejscowości Mazury Powierzchnia lustra wody: 0,4 ha Pojemność retencyjna: m 3 Staw do celów gospodarczych w miejscowości Gryzy Powierzchnia lustra wody: 0,14 ha Pojemność retencyjna: m 3 Staw do hodowli ryb w miejscowości Dunajek Powierzchnia lustra wody: 2,22 ha Pojemność retencyjna: m 3 Staw do hodowli ryb w miejscowości Jurki Powierzchnia lustra wody: 5,74 ha Pojemność retencyjna: m 3 Staw do rekreacji w miejscowości Kukówko Powierzchnia lustra wody: 1,96 ha Pojemność retencyjna: m 3 Staw do hodowli ryb w miejscowości Giże Powierzchnia lustra wody: 1,01 ha Pojemność retencyjna: m 3 Staw do hodowli ryb w miejscowości Giże Powierzchnia lustra wody: 1,23 ha Pojemność retencyjna: m 3 9

10 47/ZST/262/281305_2 8/ZST/262/281305_2 9/ZST/262/281305_2 Staw do rekreacji w miejscowości Sulejki Powierzchnia lustra wody: 0,24 ha Pojemność retencyjna: m 3 Staw do hodowli ryb w obrębie Orzechówko Powierzchnia lustra wody: 10 ha Pojemność retencyjna: m 3 Staw do hodowli ryb w obrębie Orzechówko Powierzchnia lustra wody: 0,4 ha Pojemność retencyjna: m 3 Charakterystyka istniejących obiektów d Zbiornik wodny 9/Z/262/281305_2 Zbiornik MEW Cichy Młyn 10/ZMEW/262/281305_2 Zbiornik na rzece Giżanka w miejscowości Dudki Powierzchnia nawadniania: 1,3 ha Głębokość: 1,4 m Pojemność: m 3 Zbiornik przy MEW na rzece Struga Cichy w miejscowości Cichy, obręb Dybowo Powierzchnia nawadniania: 3,42 ha Głębokość: 1,1 m Pojemność: m 3 Charakterystyka istniejących obiektów e Obiekt nawadniany CICHY 6/N/262/281305_2 Obiekt nawadniany ŚWIĘTAJNO 7/N/262/281305_2 Użytki zielone w dolinie Strugi Cichy nawadnia się podsiąkowo przy pomocy systemu urządzeń melioracji wodnych szczegółowych (grunty w obrębie Dybowo i obrębie Orzechówko) Powierzchnia nawadniania: 40,0 ha Użytki zielone w dolinie rzeki Świętajno nawadnia się podsiąkowo przy pomocy systemu urządzeń melioracji wodnych szczegółowych Powierzchnia nawadniania: 5,0 ha 10

11 Zestawienie istniejących obiektów na terenie gminy Świętajno Symbol obiektu Nazwa obiektu Lokalizacja obiektu Zlewnia Budowla 11/ZST/262/281305_2 Staw Świętajno rz. Świętajno mnich 12/ZST/262/281305_2 Staw Świętajno rz. Świętajno mnich Funkcja obiektu Koszty orientacyjne tys. zł Charakterystyka techniczna obiektu Dodatkowa Pow. Orientacyjna pojemność zw. głębokość ret. wody tys. m 3 m ha /ZST/262/281305_2 Staw Giże rz. Giżanka mnich hodowla ryb /ZST/262/281305_2 Staw Giże rz. Giżanka mnich hodowla ryb /ZST/262/281305_2 Staw Dunajek rz. Świętajno mnich hodowla ryb /ZST/262/281305_2 Staw Dunajek rz. Świętajno mnich hodowla ryb /ZST/262/281305_2 Staw Dybowo rz. Struga Cichy mnich hodowla ryb /ZST/262/281305_2 Staw Dybowo rz. Struga Cichy mnich hodowla ryb /ZST/262/281305_2 Staw obręb Cichy rz. Struga Cichy mnich hodowla ryb /ZST/262/281305_2 Staw Barany rz. Struga Cichy mnich /ZST/262/281305_2 Staw Barany rz. Struga Cichy mnich hodowla ryb /ZST/262/281305_2 Staw Barany rz. Struga Cichy mnich hodowla ryb /ZST/262/281305_2 Staw Barany rz. Struga Cichy mnich /ZST/262/281305_2 Staw Barany rz. Struga Cichy mnich hodowla ryb /ZST/262/281305_2 Staw Barany rz. Struga Cichy mnich hodowla ryb Właściciel 11

12 26/ZST/262/281305_2 Staw Barany rz. Struga Cichy mnich hodowla ryb /ZST/262/281305_2 Staw Barany rz. Struga Cichy mnich hodowla ryb /ZST/262/281305_2 Staw Jurki rz. Świętajno mnich hodowla ryb /ZST/262/281305_2 Staw Jurki rz. Świętajno mnich hodowla ryb /ZST/262/281305_2 Staw Giże rz. Giżanka mnich 31/ZST/262/281305_2 Staw Giże rz. Giżanka mnich 32/ZST/.262/281305_2 Staw Wronki rz. Ełk mnich 33/ZST/262/281305_2 Staw Pietrasze rz. Ełk mnich 34/ZST/262/281305_2 Staw Pietrasze rz. Ełk mnich 35/ZST/262/281305_2 Staw Mazury rz. Mazurka mnich 36/ZST/262/281305_2 Staw Mazury rz. Mazurka mnich 37/ZST/262/281305_2 Staw Mazury rz. Mazurka mnich 38/ZST/262/281305_2 Staw Mazury rz. Mazurka mnich 39/ZST/262/281305_2 Staw Mazury rz. Mazurka mnich 40/ZST/262/281305_2 Staw Gryzy rz. Mazurka mnich 41/ZST/262/281305_2 Staw Gryzy rz. Świętajno mnich /ZST/262/281305_2 Staw Dunajek rz. Świętajno mnich hodowla ryb /ZST/262/281305_2 Staw Jurki rz. Świętajno mnich hodowla ryb PZW z siedzibą w Warszawie 12

13 44/ZST/262/281305_2 Staw Kukówko obręb Leśniki rz. Giżanka mnich /ZST/262/281305_2 Staw Giże rz. Giżanka mnich hodowla ryb /ZST/262/281305_2 Staw Giże rz. Giżanka mnich hodowla ryb /ZST/262/281305_2 Staw Sulejki rz. Połomka mnich 8/ZST/262/281305_2 9/ZST/262/281305_2 9/Z/262/281305_2 10/ZMEW/262/281305_2 6/N/262/281305_2 7/N/262/281305_2 Staw Staw Zbiornik wodny Zbiornik wodny MEW Obiekt Cichynawodnienie podsiąkowe 40 ha Obiekt Świętajnonawodnienie podsiąkowe 5,0 ha Obręb Orzechówko Obręb Orzechówko rz. Giżanka mnich hodowla ryb rz. Giżanka mnich hodowla ryb Dudki rz. Giżanka mnich retencja Cichy, obręb Dybowo Obręb Dybowo Obręb Orzechówko rz. Struga Cichy - produkcja energii rz. Struga Cichy - nawadnianie rz. Świętajno - nawadnianie Skarb Państwa- ZMiUW Skarb Państwa- Lasy Państwowe 13

14 6. Zestawienie istniejących budowli hydrotechnicznych na terenie gminy Świętajno Lp. Rodzaj budowli i jej nazwa 1 Jaz Dudki Nazwa cieku i km Giżanka km Miejscowość Dudki Przeznaczenie budowli stabilizacja zw. wody 2 Jaz Cichy Młyn Struga Cichy km Dybowo produkcja energii 3 MEW Cichy Młyn Struga Cichy km Dybowo produkcja energii 4 Zastawka Struga Cichy km Dybowo piętrzenie wody do nawodnień rolniczych 5 Zastawka Struga Cichy km Dybowo piętrzenie wody do nawodnień rolniczych 6 Przepusto-zastawka Giżanka km Orzechówko piętrzenie wody do nawodnień rolniczych 7. Koncepcje budowy obiektów małej retencji Charakterystyka projektowanych obiektów Zbiornik wodny 48/ZST/262/281305_2 Staw 49/ZST/262/281305_2 Staw 50/ZST/262/281305_2 Budowa zbiornika do rekreacji w miejscowości Cichy z odbudową jazu piętrzącego Powierzchnia lustra wody: 1,0 ha Średnia głębokość: 2,0 m Pojemność retencyjna: m 3 Koszt: zł Budowa stawu do hodowli ryb w miejscowości Orzechówko Powierzchnia lustra wody: 1,0 ha Pojemność retencyjna: m 3 Koszt: zł Budowa stawu do hodowli ryb w miejscowości Orzechówko Powierzchnia lustra wody: 1,0 ha Pojemność retencyjna: m 3 Koszt: zł 14

15 Zestawienie planowanych obiektów na terenie gminy Świętajno Symbol obiektu 48/B/262/281305_2 Nazwa obiektu Odbudowa jazu o piętrz. do 3.0 m, i bud. zbiornika Lokalizacja obiektu Cichy Zlewnia rz. Struga Cichy Budowla Funkcja obiektu Koszty orientacyjne tys. zł Charakterystyka techniczna obiektu Dodatkowa Pow. Orientacyjna pojemność zw. głębokość ret. wody tys. m 3 m ha jaz Właściciel Skarb Państwa- Marszałek Województwo Warmińsko.- Mazurskie., gmina Świętajno 49/ZST/262/281305_2 Rozbudowa stawu obręb Orzechówko rz. Giżanka mnich hodowla ryb /ZST/262/281305_2 Budowa stawu obręb Orzechówko rz. Giżanka mnich hodowla ryb