Analiza możliwości wykorzystania istniejącej infrastruktury urządzeń wodno-melioracyjnych na obszarze Nadleśnictwa Taczanów na potrzeby małej retencji

Transkrypt

1 Analiza możliwości wykorzystania istniejącej infrastruktury urządzeń wodno-melioracyjnych na obszarze Nadleśnictwa Taczanów na potrzeby małej retencji dr hab. Tomasz Kałuża Katedra Inżynierii Wodnej i Sanitarnej UP Poznań mgr inż. Waldemar Cichy ADAŚ Zakład Usługowo Wykonawczy

2 Cel opracowania Celem było wykonanie wstępnej koncepcji wykorzystania istniejącej infrastruktury urządzeń wodnomelioracyjnych na obszarze Leśnictwa Taczanów na potrzeby małej retencji zgodnie z potrzebami środowiska leśnego.

3 Metodyka ochrony zasobów wodnych w lasach Działania, które należy podejmować dla ochrony zasobów wodnych na obszarach leśnych powinny przebiegać w czterech etapach inwentaryzacja (opis stanu bieżącego), identyfikacja zagrożeń (oszacowanie bilansów wodnych), ustalenie zakresu ochrony (bierna lub bierna i czynna), monitorowanie ( śledzenie efektów).

4 Monitoring hydrologiczno-środowiskowy w uroczysku Las Taczanowski Opracowanie: BIURA URZĄDZANIA LASU I GEODEZJI LEŚNEJ ODDZIAŁ W POZNANIU 2013

5 Leśnictwo Taczanów Lasy Nadleśnictwa Taczanów, zlokalizowane są w makroregionie Niziny Południowowielkopolskiej na Wysoczyźnie Kaliskiej. Badany kompleks leśny ma powierzchnie 2005,8 ha i położony jest w obrębie oddziałów o numerach i w leśnictwach Taczanów i Koryta. Lokalizacja badanego obszaru związana jest z tzw. "Płytą Krotoszyńską".

6 Charakterystyka obiektu 1 Pod względem hydrograficznym lasy Uroczyska Taczanów znajdują się w zlewni rzeki Warty, w wododziałowej partii zlewni Lutyni (40 %) i lewobrzeżnych dopływów Prosny (60 %) Przebiegający przez obszary leśne wododział jest czynnikiem korzystnym z punktu widzenia gospodarowania zasobami wodnymi, ponieważ obszary źródliskowe i całość zasobów wodnych zlewni znajduje się w obszarze leśnictwa.

7 Lokalizacja Leśnictwa Taczanów na mapie hydrograficznej

8 Położenie Uroczyska Taczanów na wododziale zlewni Lutyni i Prosny

9 Charakterystyka obiektu 2 Na obszarze Uroczyska Taczanów dominują siedliska świeże. Lasy świeże stanowią około 66 % powierzchni, lasy mieszane świeże 16,8 %, a bory mieszane świeże 7,3 %. Lasy i bory mieszane wilgotne zajmują odpowiednio 2,5 i 1,5 % powierzchni, lasy wilgotne 5,7 %, olsy jesionowe 0,1 %, a olsy 0,2 %. Zbiorniki wodne zajmują 0,3 % powierzchni leśnictwa.

10 Mapa siedliskowa Leśnictwa Taczanów (oznaczenia wg Instrukcji Urządzania Lasu)

11 Procentowy udział poszczególnych siedlisk - Uroczysko Taczanów 0,3 0,2 0,1 2,5 wody 5,7 1,5 Ol OlJ 16,8 Lw 65,9 7,3 LMw BMw LMśw BMśw Lśw

12 Pokrywa glebowa W pokrywie glebowej Uroczyska Taczanów największy udział mają gleby opadowoglejowe właściwe (OGw 33,02 %), płowe opadowoglejowe (Pog 21,86 %) oraz glejo-bielicowe właściwe (Bgw 14,08 %). Nieco mniejszy udział w powierzchni leśnej stanowią gleby rdzawe brunatne (RDbr 9,05 %) i płowe właściwe (Pw 6,52 %).

13 Stan urządzeń wodnomelioracyjnych W obrębie leśnictwa znajduje się sieć rowów melioracyjnych o łącznej długości 58,52 km. Stan około 32,93 km oceniono jako dobry, 25,31 km jako średni, a tylko stan jednego odcinka rowu o długości ok. 0,272 km oceniono jako zły. Większość rowów wymaga przeprowadzenia jedynie bieżących robót konserwacyjnych, a tylko niektóre odcinki o łącznej długości 1,413 km wymagają odbudowy. Na obiekcie zlokalizowanych zostało łącznie 101 przepustów oraz 3 zastawki. W dobrym stanie są 42 przepusty, w średnim 51, w złym 11 przepustów. 5 wymaga odbudowy, 41 renowacji, zaś pozostałe 55 przepustów i 3 zastawki wymagają jedynie konserwacji.

14 Rów nr 12 b w wydzieleniu 186b

15 Zbiorniki małej retencji Na analizowanym obszarze wykonanych zostało 5 sztucznych zbiorników wodnych, w tym 2 zbiorniki przeciwpożarowe i 3 zbiorniki retencyjne, które również mogą spełniać funkcję przeciwpożarową. Powierzchnia tych zbiorników wynosi od 0,23 do 42 arów. Zbiorniki są nowe, stąd ich stan jak i stan urządzeń piętrzących na tych zbiornikach jest bardzo dobry. Poza urządzeniami wodno-melioracyjnymi na analizowany terenie znajdują się 3 oczka wodne oraz 15 obszarów bagiennych o powierzchni od 2 do 164 arów.

16 Zbiornik retencyjny w wydzieleniu 184g

17 Zestawienie parametrów nowych zbiorników Parametr jednostka Zb. Retencyjny Leśnictwo Koryta oddział 229 pododdział a Zb. Retencyjny Leśnictwo Koryta oddział 213 pododdział f Powierzchnia m Pojemność m Średnia głębokość m 1,20 1,50 1,40 Zb. Retencyjny Leśnictwo Taczanów, oddział 184 pododdział g Rzędna uśrednionego dna Rzędna zwierciadła wody Długość maksymalna Szerokość maksymalna m n.p.m. 147,80 97,50 146,15 m n.p.m. 149,00 99,00 147,55 m 86,0 89,0 m 30,0 30,0

18 Zastawka na zbiorniku retencyjnym w wydzieleniu 184g

19 Ogólne wskazania dotyczące zwiększenia możliwości retencyjnych w Leśnictwie Taczanów opracowanie koncepcji projektu rozwinięcia sytemu i urządzeń małej retencji z wykorzystaniem istniejącej infrastruktury urządzeń wodnomelioracyjnych i obiektów małej retencji wprowadzenie monitoringu zasobów wodnych i kontroli funkcjonowania małej retencji.

20 Rów nr 68 w wydzieleniu 236m

21 Wskazówki dla rozwinięcia sytemu małej retencji z wykorzystaniem istniejącej infrastruktury urządzeń wodnomelioracyjnych i obiektów małej retencji Wytypowanie obszarów optymalnych z punktu widzenia potrzeb i możliwości zwiększenia retencji. Przeprowadzenie szczegółowych pomiarów geodezyjnych wybranych rowów melioracyjnych w zasięgu wytypowanych obszarów małej retencji, w celu wykorzystania retencji w rowach i retencji gruntowej. Sporządzenie dokumentacji technicznej wybranych, istniejących rowów melioracyjnych sporządzenie profili podłużnych rowów.

22 Wskazówki dla rozwinięcia sytemu małej retencji z wykorzystaniem istniejącej infrastruktury urządzeń wodnomelioracyjnych i obiektów małej retencji cd. Wytypowanie miejsc lokalizacji urządzeń piętrzących, optymalnych z punktu widzenia uzyskanych efektów zwiększenia retencji Opracowanie szczegółowych wskazań dotyczące ewentualnej renowacji i remontu rowów i przepustów. Zaprojektowanie dodatkowych urządzeń piętrzących na istniejącej sieci rowów.

23 Zbiornik retencyjny w wydzieleniu 229a

24 Wprowadzenie monitoringu zasobów wodnych i kontrola małej retencji Instalację podstawowych urządzeń pomiarowych na istniejących budowlach wodnych i zbiornikach łat wodowskazowych, limnigrafów. Wytypowanie miejsc lokalizacji studzienek piezometrycznych do kontroli zwierciadła wody gruntowej. Miejsca te powinny pozwolić na kontrolę stanów wód gruntowych w poszczególnych typach siedliskowych lasu będących w zasięgu działania urządzeń wodno-melioracyjnych.

25 Wprowadzenie monitoringu zasobów wodnych i kontrola małej retencji cd. Wykonanie studzienek piezometrycznych i rozpoczęcie pomiarów stanów wód gruntowych. Systematyczną kontrolę i analizę stanów wód na urządzeniach piętrzących i stanów wód gruntowych oraz prowadzenie regulowanego odpływu, w nawiązaniu do wymagań wodnych poszczególnych typów siedliskowych lasu.

26 Dziękuję za uwagę!