Lasy Państwowe partnerem dla Aglomeracji Opolskiej. Opole r.

Transkrypt

1 Lasy Państwowe partnerem dla Aglomeracji Opolskiej Opole r.

2 Cele prezentacji 1. Znaczenie lasów dla prawidłowego gospodarowania wodami 2. Możliwości minimalizowania zagrożeń od powodzi oraz suszy w działaniach nadleśnictw 3. Współpraca Gmin, Straży Pożarnych, LP w ograniczaniu zagrożeń, w tym koordynacja działań 4. Turystyka i edukacja we wspólnych działaniach Gmin oraz Nadleśnictw 5. Zrealizowane przedsięwzięcia w zakresie retencji wodnej na przykładzie Nadleśnictw Zawadzkie oraz Turawa 2

3 Woda to życiodajna substancja bezbarwna, bezwonna, pozbawiona smaku i kalorii jest niezbędna do życia wszystkim organizmom na ziemi. Bez niej nie przetrwałby żaden człowiek, zwierzę czy roślina. Nie można jej niczym zastąpić. Gdyby jej nie było, nie istniałoby życie. 3

4 Wbrew temu, co sądzi wielu ludzi, Polska jest krajem ubogim w wodę. W Europie średnio na 1 człowieka przypada rocznie ok m3 wody. W Polsce tylko 1700 m3. Jesteśmy pod tym względem na jednym z ostatnich miejsc w Europie. 4

5 Rozważne i racjonalne gospodarowanie wodami jest wyzwaniem obecnie, a w przyszłości będzie priorytetem na wszystkich szczeblach zarządzania, również w Lasach Państwowych i Gminach. Celem prawidłowo prowadzonych działań jest: - zapobieganie zagrożeniom powodziowym i minimalizowanie ich ryzyka - minimalizowanie skutków w przypadku wystąpienia powodzi - minimalizowanie skutków suszy poprzez zatrzymanie odpływu wód i ich retencjonowanie - zwiększenie bioróżnorodności /gdzie woda tam życie/ - zwiększenie możliwości turystyczno-wypoczynkowych /ścieżki rowerowe, miejsca postojowe/ - zwiększanie wiedzy o środowisku poprzez działania edukacyjne /ścieżki edukacyjne, tablice informacyjne/. 5

6 Obecnie można wyróżnić trzy zasadnicze grupy metod ochrony przeciwpowodziowej: 1 zwiększenie retencji czyli zatrzymanie wody 2 przyśpieszenie odpływu wody 3 przestrzenna izolacja obiektów od rzeki Metody z grupy pierwszej mają na celu spowalnianie dopływu wody do zagrożonego terenu poprzez jej zatrzymywanie. Polegają najczęściej na budowie zaporowych zbiorników retencyjnych. Buduje się pojedyncze, duże zbiorniki zaporowe bądź sieć zbiorników małej retencji. Innym rozwiązaniem jest wydzielanie tak zwanych polderów czyli obszarów poza wałami, przeznaczonych do zalania w wypadku nadmiernego wzrostu poziomu wody w rzece. 6

7 Średnie miesięczne wartości sumy opadów atmosferycznych [mm] za okres od 1 kwietnia do 30 września w latach dane ze stacji meteorologicznej Nadleśnictwa Zawadzkie. Stacja meteo N. Zawadzkie IV V VI VII VIII IX Razem ,90 38,60 73,20 150,10 65,40 64,30 427, ,80 41,80 118,90 72,80 20,50 39,20 344, ,00 78,50 19,50 213,70 52,90 35,50 418, ,00 63,00 119,80 177,30 52,20 112,40 581, ,40 58,80 94,80 57,80 42,10 45,20 325, ,30 105,30 42,30 92,80 78,90 22,70 379, ,60 61,10 98,30 41,40 30,90 26,90 300, ,90 96,90 67,60 67,50 74,60 34,50 369, ,30 45,90 63,70 5,60 120,50 45,10 336, ,20 61,70 79,20 95,90 73,60 81,90 399, ,80 65,60 49,40 111,60 89,70 59,70 425, ,00 78,30 307,50 158,40 51,20 36,20 631, ,70 300,80 112,60 214,80 123,10 233, , ,20 96,00 46,30 220,50 120,10 20,40 603, ,40 77,60 105,30 111,60 99,02 87,20 565, ,70 193,80 242,50 156,90 66,00 720,90 7

8 Retencja wodna jest to zdolność dorzecza do zatrzymania wody. Zależy ona od ukształtowania powierzchni i pokrycia szatą roślinną, istotny wpływ ma również działalność człowieka. Pomimo dobrych warunków naturalnych, bardzo ograniczona jest retencja wód i jej magazynowanie. Całkowita pojemność zbiorników retencyjnych wynosząca ok. 4 mld m 3 to tylko 6,5% objętości średniego rocznego odpływu, przy potencjalnych możliwościach zmagazynowania 15%. Niska retencja nie zapewnia skutecznych możliwości reagowania na występujące lokalnie deficyty wody oraz ograniczania skutków nadmiaru wód w okresach wezbrań. 8

9 Działania w zakresie retencji wodnej są działaniami kompleksowymi i wymagają współpracy specjalistów, m.in. hydrotechników, ichtiologów, leśników, botaników i zoologów, jak również wszystkich organów administracyjnych i gospodarczych. Jedynie ich wspólne działania mogą dać szansę na właściwe gospodarowanie terenami zlewni oraz zwiększanie różnorodności biologicznej. Zdecydowanie należy promować zwiększenie retencji, poprzez renaturyzację koryt małych cieków wodnych (np. umożliwianie naturalnych wylewów), utrzymanie tarasów zalewowych oraz ich naturalne formowanie i odtwarzanie, co ma duże znaczenie również z punktu widzenia ochrony przeciwpowodziowej. 9

10 Kto i dlaczego!!! 1. Gminy /zadania własne, tereny gminne i prywatne, minimalizowanie konfliktów z mieszkańcami w tym rolnikami/ 2. Uczelnie i placówki naukowe /wskazanie optymalnych rozwiązań w zakresie lokalizacji obiektów/. 3. PSP- doświadczenie i sprawność w sytuacjach kryzysowych 4. LP- doświadczenie, jeden podmiot, koordynacja, duża powierzchnia 10

11 Retencja w lasach Zadania prowadzone przez Lasy Państwowe w zakresie małej retencji są realizowane od wielu lat. Na bazie potrzeb zgłaszanych przez nadleśnictwa całego kraju zdefiniowano dwa projekty które następnie wpisano do Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata , w ramach III osi priorytetowej Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska 11

12 12 Zwiększanie możliwości retencyjnych oraz przeciwdziałanie suszy i powodzi w ekosystemach leśnych na terenach nizinnych

13 Cel projektu Likwidacja w lasach nizinnych przyczyn i skutków pogorszenia naturalnych stosunków wodnych poprzez spowalnianie odpływu wody w ekosystemach leśnych całego kraju Minimalizacja skutków suszy Przeciwdziałanie powodzi Odtworzenie obszarów wodnobłotnych 13

14 Główne założenia projektu Wspieranie prośrodowiskowych metod retencjonowania wody w lasach w tym: Budowa zbiorników retencyjnych Renaturyzacja siedlisk podmokłych Spowolnienie obiegu wody w zlewniach za pomocą urządzeń piętrzących na ciekach Integracja działań poszczególnych nadleśnictw pozwalająca na uzyskanie ekologicznego efektu skali. 14

15 15 Zrealizowane zadania

16 16 Zastawka na cieku leśnym leśnictwo Świerkle oddz.381

17 17 Zastawka na cieku leśnym w leśnictwie Świerkle oddz. 351

18 18 Zastawka na cieku leśnym w leśnictwie Zarzecze w oddz. 101

19 19 Zastawka na cieku leśnym leśnictwa Piotrowina oddz. 751

20 20 Zbiornik retencyjny w leśnictwie Rytwiny oddz. 80 Zadanie nr 09 pow. 0,38ha

21 21 Zbiornik retencyjny w leśnictwie Kolejka oddz. 611 Zadanie nr 13, pow. 0,23ha

22 22 Zbiornik retencyjny w leśnictwie Świerkle oddz. 409 Zadanie nr 15, pow. 0,30ha

23 23 Zbiornik retencyjny w leśnictwie Dębie oddz. 87 Zadanie nr 16, pow. 0,19ha

24 Na terenie Nadleśnictwa Zawadzkie położonych jest kilka zbiorników wodnych pełniących funkcje retencyjne, które zostały zmodernizowane w latach na koszt własny Nadleśnictwa. Należy do nich między innymi: zespół pięciu kaskadowych Stawów Pluderskich o powierzchni 45,15 ha na terenie leśnictwa Piotrowina 14 zbiorników retencyjno przeciwpożarowych o powierzchni 4,89 ha. Ponadto występują 4 użytki ekologiczne o powierzchni 42,31 ha Ogółem powierzchnia zbiorników retencyjnych sztucznych i naturalnych wynosi 92,35 ha. 24

25 25 Staw Pluderski nr 1, pow. 6,05 ha

26 26 Staw Pluderski nr 5, pow. 13,38ha

27 Zbiornik wodny Koło w leśnictwie Mosty oddz. 228 c, pow. 15,85 ha użytek ekologiczny Koloteich 27

28 Zbiornik Kasztal w leśnictwie Jaźwin oddz. 136 c i 135 c, pow. 17,33 ha użytek ekologiczny Wierzecznik 28

29 Łącznie środki pozyskane przez Nadleśnictwo Zawadzkie z programu Infrastruktura i Środowisko w ramach Małej Retencji Nizinnej ha kosztorys inwestorski: po przetargach: dotacja (85%) Zastawki: ,07zł ,46zł ,45zł Małe zbiorniki: 1, ,73zł ,08zł ,52zł Duże zbiorniki: 6, ,80zł ,43zł ,63zł OGÓŁEM: 8, ,60zł ,97zł ,60zł 29

30 Zadanie nr 17 : Zbiornik Liszczok w leśnictwie Piotrowina powierzchnia lustra wody. 3,45 ha, objętość retencyjna m3, wysokość piętrzenia 2,9 m, wartość prac zł, objętość powodziowa m3 30

31 Zadanie nr 18 : Zbiornik Regolowiec w leśnictwie Haraszowskie, powierzchnia lustra wody 3,52 ha, objętość retencyjna ,00 m3, wysokość piętrzenia 3,18 m, wartość prac zł, objętość powodziowa m3 31

32 Liczne miejsca dostępu do wody w lesie stwarzają warunki do rozwoju i naturalnego miejsca stałego bytowania zwierząt. Zwiększają biologiczną różnorodność ekosystemu leśnego poprzez odtworzenie części szuwarowej i enklaw dla naturalnej fauny i flory wodno-błotnej. 32

33 33

34 34

35 Nadleśnictwo Turawa - Stawy Marszałki Komleks stawów rybnych o pow. 55,29 ha, na których gospodarkę rybacką prowadzi PGL LP Gospodarstwo Rybackie w Krogulnej. 35

36 Zbiornik retencyjny w leśnictwie Bierdzany Zbiornik wyremontowany w roku 2011 ze środków własnych Nadleśnictwa 36

37 Odbudowa rowów Odbudowa rowów na siedliskach wilgotnych, Leśnictwo Bierdzany. 37

38 38 Przepust drogowy, Leśnictwo Bierdzany

39 39 Tama bobrowa w leśnictwie Laskowice

40 Zbiornik retencyjny na Szkółce Podkraje Zbiornik służy również potrzebom nawadniania szkółki leśnej 40

41 41 Kanał Suez w trakcie prac, konieczne było usunięcie porastających brzegi olch

42 42 Kanał Suez po zakończeniu prac.

43 Infrastruktura turystyczna na terenie Nadleśnictwa Turawa Leśnictwo Dąbrówka 43

44 44 Leśnictwo Laskowice

45 45 Leśnictwo Marszałki

46 46 Leśnictwo Morcinek

47 Dziękuję za uwagę