Określenie pilności potrzeb wykonania prac scalenia i wymiany gruntów na przykładzie powiatu brzozowskiego

Transkrypt

1 Wyższa Szkoła Inżynieryjno-Ekonomiczna w Rzeszowie Katedra Katastru i Geodezyjnego Projektowania Przestrzeni Określenie pilności potrzeb wykonania prac scalenia i wymiany gruntów na przykładzie powiatu brzozowskiego dr inż. Przemysław Leń

2 PLAN PREZENTACJI: 1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA BADANEGO OBSZARU ROZWÓJ DEMOGRAFICZNY RZEŹBA TERENU ROZWÓJ PRZESTRZENNYCH PODZIAŁÓW WŁASNOŚCIOWYCH 2. STOSUNKI PRAWNO-WŁASNOŚCIOWE 3. STOSUNKI UŻYTKOWANIA GRUNTÓW 4. WADLIWOŚCI STRUKTURY PRZESTRZENNEJ GRUNTÓW ROZDROBNIENIE DZIAŁEK EWIDENCYJNYCH ROZPROSZENIE DZIAŁEK EWIDENCYJNYCH GRUNTÓW GOSPODARSTW INDYWIDUALNYCH 5. SPOSÓB USTALENIA KOLEJNOŚCI PODEJMOWANIA PRAC SCALENIA I WYMIANY GRUNTÓW WYKAZ PRZYJETYCH CZYNNIKÓW DO ANALIZY 6. RANKING PILNOŚCI POTRZEB PRAC SCALENIOWYCH W POWIECIE BRZOZOWSKIM 7. PODSUMOWANIE

3 1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA BADANEGO OBSZARU W skład powiatu brzozowskiego wchodzi 45 miejscowości, administracyjnie należących do 6 gmin. Powierzchnia powiatu wynosi ha., co stanowi 3.0% powierzchni województwa podkarpackiego.

4 ROZWÓJ DEMOGRAFICZNY LUDNOŚCI W LATACH Ogólna powierzchnia powiatu [ha] Ludność wsi w 1785r. Ludność w 1870 Ludność w 1990r. Ludność w 2014r. % wskaźnik zmian Liczba 1km 2 Liczba 1km 2 Liczba 1km ,5 24,1 3,2 48,9 Analizowany powiat zamieszkuje ok. 59 tyś. mieszkańców, co stanowi 2.2% ogólnej liczby mieszkańców województwa podkarpackiego. Na 1km 2 przypada 112 mieszkańców.

5 RZEŹBA TERENU Przestrzenny obraz rzeźby terenu w badanych wsiach Na badanym terenie przeważają wsie górzyste, które swym obszarem przecinają badany teren od północnego-zachodu po południowywschód w których wykształciła się drabinkowa i drabinkowo-nieregularna szachownica gruntów. W północno-wschodniej oraz zachodniej części powiatu występują wsie podgórskie. Wsie położone w bliskim sąsiedztwie miasta Brzozów charakteryzują się pagórkowatą rzeźbą. Wsie położone w południowo-zachodniej części powiatu, to wsie równinne o wstęgowej szachownicy gruntów.

6 ROZWÓJ PRZESTRZENNYCH PODZIAŁÓW WŁASNOŚCIOWYCH Jako przykład został przedstawiony podział łanu w miejscowości Stara Wieś

7 Na przestrzeni 650 lat ( ) analizowany łan został podzielony na 131 działek ewidencyjnych. Podział ten obejmuje nie tylko rodzinne dziedziczenie czy spadkobranie ale również obrót działkami osób niespokrewnionych.

8 2. STOSUNKI PRAWNO-WŁASNOŚCIOWE Grunty gospodarstw indywidualnych Grunty Lasów Państwowych Grunty Agencji Nieruchomości Rolnej Grunty gminne ha % ha % ha % ha % 35755,3 67, ,4 2212,8 4,2 1769,4 3,4

9 3. STOSUNKI UŻYTKOWANIA GRUNTÓW Grunty orne Łąki Pastwiska Lasy Tereny rolne budowlane Tereny komunikacyjne ha % ha % ha % ha % ha % ha % 24611,3 46,6 2647,0 5,0 5389,3 10, ,4 28,8 1374,2 2,6 1484,2 2,8

10 4. WADLIWOŚCI STRUKTURY PRZESTRZENNEJ GRUNTÓW W POWIECIE BRZOZOWSKIM: A) ROZDROBNIENIE DZIAŁEK EWIDENCYJNYCH Ogólna liczba działek Procentowy udział liczby działek w przedziałach powierzchniowych [ha] do 0,10 0,11-0,20 0,21-0,30 0,31-0,60 0,61-1,00 powyżej 1,01 Liczba % Liczba % Liczba % Liczba % Liczba % Liczba % , , , , , ,1

11 4. WADLIWOŚCI STRUKTURY PRZESTRZENNEJ GRUNTÓW W POWIECIE BRZOZOWSKIM: B) ROZPROSZENIE DZIAŁEK EWIDENCYJNYCH GRUNTÓW GOSPODARSTW INDYWIDUALNYCH Grunty indywidualne [ha] Liczba działek w sektorze indywidualnym Rozmiary gruntów różniczan zamiejscowych Rozmiary gruntów różniczan miejscowych Powierzchnia Działki Powierzchnia Działki ha % Liczba % ha % Liczba % 35755, ,1 19, ,6 2589,5 7, ,3

12 5. SPOSÓB USTALENIA KOLEJNOŚCI PODEJMOWANIA PRAC SCALENIA I WYMIANY GRUNTÓW WE WSIACH BADANEGO TERENU. Wykaz przyjętych czynników 1. Użytkowanie gruntami 2. Władanie gruntami 3. Rozdrobnienie gruntów 4. Warunki naturalne 5. Rozproszenie gruntów 6. Warunki demograficzne x 1 - % udział gruntów ornych x 9 - % udział gruntów Agencji Nieruchomości Rolnej Skarbu Państwa x 17 - liczba działek w sektorze indywidualnym x 21 -wskaźnik wartości produkcyjnej użytków zielonych x 25 -liczba działek różniczan zamiejscowych we wsi x 31 -liczba mieszkańców na 1km2 x 2 - % udział sadów x 10 - % udział lasów państwowych x 18 ogólna liczba działek we wsi x 22 -wskaźnik wartości produkcyjnej gruntów ornych x 26 -powierzchnia gruntów różniczan zamiejscowych we wsi x 32 -liczba mieszkańców na 100ha/UR x 3 - % udział łąk x 11 - % udział gruntów gminnych x 19 - wskaźnik rozdrobnienia działek x 23 - najwyższy punkt n.p.m. we wsi x 27 -liczba różniczan zamiejscowych we wsi x 4 - % udział pastwisk x 12 - % udział gruntów powiatowych x 20 - średnia powierzchnia działek w sektorze indywidualnym x 24 -najniższy punkt n.p.m. we wsi x 28 -liczba działek różniczan miejscowych we wsi x 5 - % udział lasów x 13 - % udział gruntów wojewódzkich x 29 -powierzchnia gruntów różniczan miejscowych we wsi x 6 - % udział ter. rol. budowlanych x 14 - % udział gruntów gospodarstw indywidualnych x 30 -liczba różniczan miejscowych we wsi x 7 - % udział terenów komunikacyjnych x 15 - % udział gruntów Rolnych Spółdzielni Produkcyjnych x 8 - % udział gruntów pod x 16 - % udział gruntów wodami Kościołów

13 6. USTALENIE RANKINGU PILNOŚCI POTRZEB PRAC SCALENIOWYCH Do opracowania rankingu pilności wykonywania prac scalenia i wymiany gruntów zastosowano metodę unitaryzacji zerowej. Metoda ta polega na odniesieniu wartości danej cechy do poziomu wartości minimalnej i maksymalnej w taki sposób, że wartość optymalna w danej zbiorowości jest zamieniana na 100% a wartość najgorsza na 0%. W celu uzyskania miernika syntetycznego oblicza się wartości średnie zbiorów opisujących poszczególne cechy. Ranking wsi według obliczonego miernika syntetycznego Przestrzenne rozmieszczenie wsi Pozycja w rankingu Wieś Miernik syntetyczny Pozycja w rankingu Wieś Miernik syntetyczny 1 Buków 72,4 23 Grabówka 54 2 Humniska 65,4 24 Zmiennica 53,5 3 Górki Wesoła 53 4 Domaradz 63,7 26 Nozdrzec 52,9 5 Blizne 63,5 27 Wydrna 52,7 6 Stara Wieś 63,5 28 Wola Jasienicka 52,5 7 Haczów 62,5 29 Malinówka 51,9 8 Jasienica Rosielna 60,9 30 Krzemienna 51,3 9 Przysietnica 60,3 31 Barycz 51,2 10 Orzechówka 59,8 32 Siedliska Grabownica 59,3 33 Witryłów 49,5 12 Jabłonica Polska 57,7 34 Dydnia 49,5 13 Trześniów 57,6 35 Jabłonka 48,6 14 Jasionów 56,9 36 Wara 48,4 15 Wzdów 56,8 37 Krzywe 48,4 16 Turze Pole 56,6 38 Ulucz 48,1 17 Golcowa 56,5 39 Jabłonica Ruska 47,6 18 Izdebki 55,9 40 Końskie 47,2 19 Niebocko 55,3 41 Niewistka 46,2 20 Hłudno 55,3 42 Wołodź 43,2 21 Obarzym Temeszów 43,1 22 Huta Poręby 54,6 44 Hroszówka 35 13

14 7. PODSUMOWANIE Struktura przestrzenna gruntów wsi powiatu brzozowskiego na przestrzeni wieków w wyniku dużego przeludnienia uległa dużym przeobrażeniom. W wyniku tych zmian nastąpiło bardzo duże rozdrobnienie i rozproszenia gruntów w badanym obszarze. Podział determinowały warunki przyrodnicze (rzeźba terenu jak również warunki glebowe). Z postępującymi podziałami gruntów nie następowało powstawanie nowych dróg, co doprowadziło do sytuacji, że na badanym obszarze ponad 40% działek nie ma bezpośredniego dostępu do drogi. Inwestycją, która likwiduje wadliwości w strukturze przestrzennej gruntów są scalenia i wymiana gruntów. W Polsce takich wadliwych struktur przestrzeni rolniczej szacuje się na około 3 mln ha. Stąd mimo dotacji unijnych nie jest możliwością ani finansową ani kadrową objąć takimi pracami większych obszarów. Chcąc racjonalnie gospodarować finansami i podejmować prace scaleń i wymiany gruntów, koniecznością staje się ustalenie pilności podejmowania prac scalenia i wymiany gruntów.

15 Dziękuję za uwagę.