Warunki zaliczenia. Polityka społeczna i system ubezpieczeń społecznych. Literatura: Plan zajęć: Polityka społeczna (socjalna)

Transkrypt

1 Warunki zaliczenia Egzamin pisemny zgodny z wymaganiami Krajowych Ram Kwalifikacji. Polityka społeczna i system ubezpieczeń społecznych Wykład Efekty kształcenia: ma pogłębioną wiedzę o normach i regułach funkcjonowania polityki społecznej i ubezpieczeń społecznych, ma pogłębioną wiedzę o procesach zmian wybranych struktur administracji publicznej oraz o przyczynach, przebiegu, skali i konsekwencjach tych zmian. dr Jacek Rodzinka Instytut Badań i Analiz Finansowych Pok. RA50, tel. (17) jrodzinka@wsiz.rzeszow.pl 1 Plan zajęć: 1. Polityka społeczna cele i założenia. 2. Definicje ubezpieczeń. 3. Podział i funkcje ubezpieczeń. 4. Problemy ubezpieczeniowe Polaków. 5. Charakterystyka trzech filarów systemu ubezpieczeń emerytalnych. 6. Ubezpieczenia rentowe, zdrowotne i chorobowe. dr Jacek Rodzinka Instytut Badań i Analiz Finansowych Pok. 50, tel. (17) jrodzinka@wsiz.rzeszow.pl 3 Literatura: 1. J. Orczyk, Polityka społeczna. Uwarunkowania i cele, Wydawnictwo AE w Poznaniu, Poznań Polityka społeczna : teorie, pojęcia, problemy / pod red. Michael Lavalette, Alan Pratt. - Warszawa : Difin, Europejski model społeczny : doświadczenia i przyszłość / red. nauk. Dariusz K. Rosati; [aut. Agnieszka Chłoń-Domińczak et al.]. - Warszawa : Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Góra M., System emerytalny, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Dz. U nr 137, poz. 887 i nr 162, poz i Polityka społeczna : wybrane aspekty / Marcin Skinder. - Bydgoszcz : Wydawnictwo Edukacyjne Wers, Polityka socjalna Unii Europejskiej / Włodzimierz Anioł. - Warszawa : Wydaw. Sejmowe, Ubezpieczenia gospodarcze i społeczne / pod red. Elżbiety Kuckiej ; [aut. rozdz. Elżbieta Kucka et al.]. - Olsztyn : Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko- Mazurskiego, cop Jędrasik-Jankowska I., Pojęcia i konstrukcje prawne ubezpieczenia społecznego, Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis, Warszawa Polityka społeczna (socjalna) - Polityka państwa, która za pomocą ustawodawstwa i administracji zwalcza niedomagania w dziedzinie procesu dystrybucji. - To działalność państwa, samorządu i organizacji pozarządowych zmierzająca do kształtowania ogólnych warunków pracy i bytu ludności, prorozwojowych struktur społecznych oraz stosunków społecznych opartych na równości i sprawiedliwości społecznej, sprzyjających zaspokajaniu potrzeb społecznych na dostępnym poziomie. - Działalność państwa i organizacji społecznych w dziedzinie kształtowania warunków bytu i pracy, zmierzających do optymalnego zaspokojenia indywidualnych i społecznych potrzeb. - Jest naukowo usystematyzowanym zbiorem wskazówek, jak usuwać, a choćby łagodzić niesprawiedliwości i szkody płynące dla jednostki i społeczeństwa z ustroju pracy najemnej, oraz jak przeciwdziałać dalszemu narastaniu tych niesprawiedliwości i powstawaniu nowych szkód. 5 Polityka społeczna - wąsko - W wąskim rozumieniu politykę społeczną utożsamia się z problematyką świadczeń społecznych (transferów socjalnych ) emerytury, renty, zasiłki. - Zadanie to wspomaganie obywateli kiedy z racji różnych zdarzeń zostają pozbawieni środków utrzymania. 6 1

2 Problemy polityki społecznej Bezrobocie 1. Praca i bezrobocie. 2. Zabezpieczenie emerytalne. 3. Ubóstwo i metody jego przezwyciężania. 4. Opieka zdrowotna. 5. System edukacyjny. 6. Polityka rodzinna. 7. Polityka mieszkaniowa. Przeciętna stopa bezrobocia - procentowy udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie cywilnej ludności aktywnej zawodowo. Bezrobotni zarejestrowani - osoby niezatrudnione i niewykonujące innej pracy zarobkowej, zdolne i gotowe do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującego w danym zawodzie lub służbie, nieuczące się w szkole w systemie dziennym, zarejestrowane we właściwym dla miejsca zameldowania (stałego lub czasowego) powiatowym urzędzie pracy. Ludność aktywna zawodowo (aktywni zawodowo) - osoby pracujące w gospodarce narodowej oraz osoby zarejestrowane w urzędach pracy jako bezrobotne. 7 8 Bezrobotni (według BAEL - Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności i NSP 2002) ZASÓB SIŁY ROBOCZEJ Pracujący Bezrobotni Osoby w wieku lat, które spełniają jednocześnie trzy warunki: w okresie badanego tygodnia nie były osobami pracującymi (zgodnie z definicją pojęcia "Pracujący (według BAEL i NSP 2002)"), aktywnie poszukiwały pracy, tzn. podjęły konkretne działania w ciągu 4 tygodni (wliczając jako ostatni - tydzień badany), aby znaleźć pracę, były gotowe (zdolne) podjąć pracę w okresie: wg BAEL- w ciągu dwóch tygodni następujących po tygodniu badanym, wg NSP w tygodniu badanym lub następnym. Podejmujący pracę Zniechęceni poszukiwaniem pracy Tracący pracę Do bezrobotnych zostały zaliczone także osoby, które nie poszukiwały pracy, ponieważ miały pracę załatwioną i oczekiwały na jej rozpoczęcie przez okres nie dłuższy niż 3 miesiące oraz dodatkowy warunek w BAEL - były gotowe ją podjąć. 9 NIE NALEŻĄCY DO ZASOBU SIŁY ROBOCZEJ Zaczynają 10 szukać pracy Rodzaje bezrobocia: Koszty i korzyści bezrobocia Koszty A Korzyści Przymusowe Naturalne Cykliczne Sezonowe Koniunkturalne Strukturalne Ukryte Rejestrowane Prywatne zasiłek dla bezrobotnych jest mniejszy niż płaca utrata umiejętności cierpienie i straty psychiczne Społeczne wydatki na zasiłki mniejsza wielkość produkcji Prywatne czas wolny lepsza praca w przyszłości Społeczne zmiana struktury zawodowej

3 6,5 12,2 14,3 16,4 16,0 14,9 13,2 10,3 10,4 13,1 15,1 17,5 20,0 20,0 19,0 17,6 14,8 11,4 9,5 12,1 12,4 12,5 13,4 13,4 11,5 12, Walka z bezrobociem Warunki skutecznego wyprowadzania ludzi z bezrobocia: Aktywne: Szkolenia Udzielenie kredytów dla osób bezrobotnych. Częściowe zwolnienia z podatków Prace publiczne, oraz umożliwienie spotkania się pracodawców i pracowników przy pomocy pośrednictwa pracy, zatrudniania w tymczasowej pracy. Wspieranie bezrobotnych np. na podstawie o europejskiego funduszu spójności. Pasywne: Udzielenia zasiłków jednorazowe odszkodowania dla zwalnianych z pracy; ewentualne dodatki skierowane dla osób, które przechodzą na wcześniejszą emeryturę Liczniejsi doradcy zawodowi, większa efektywność aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu, więcej środków z Funduszu Pracy na ten cel, Zaangażowanie w walkę z bezrobociem prywatnych firm i instytucji społecznych Przychody i wydatki z Funduszu Pracy w latach Wyszczególnienie Plan 2013 Wydatki ogółem z tego: 5.550, , , , , , , , ,0 1. Zasiłki i świadczenia /** 2.997, , , , , , , , ,0 Wyszczególnienie Plan 2013 Przychody ogółem/*w tym: 1. Składka na Fundusz Pracy 2. Wpływy z UE (EFS) Wydatki ogółem z tego: 1. Zasiłki i świadczenia /** 2. Aktywne formy ogółem 3. Pozostałe wydatki w tym: , , , , , , , , , , , , , , , , , ,5 273,5 661,6 615,9 189,3 708, , ,1 645,6 180, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,1 501,4 476,4 389,8 479,7 649,4 614,8 627,6 434,9 558, Aktywne formy ogółem 2.051, , , , , , , , ,1 2.1 Aktywne formy (bez młodocianych) 1.905, , , , , , , , ,1 a) szkolenia 181,8 186,7 266,4 280,3 379,7 306,9 140,9 189,6 367,2 b) prace interwencyjne 193,9 220,0 214,7 196,5 180,5 217,0 179,9 138,9 245,0 c) roboty publiczne 294,3 145,6 178,0 248,4 329,5 474,3 147,9 167,6 238,0 d) środki na podjęcie działalności 300,1 375,0 536,7 699, , ,1 419,9 686,0 600,0 gospodarczej e) wyposażenie stanowisk pracy 105,6 201,1 361,3 383,4 514,5 819,8 172,2 389,8 412,3 f) aktywizacja absolwentów staże stypendia 607,2 678,0 693,4 919, , ,4 848,3 858, ,4 g) przygotowanie zawodowe 193,6 203,0 214,7 350,0 128, h) staże podyplomowe lekarzy i pielęgniarek ,6 670,4 717,6 754,6 835,3 i) koszty kształcenia młodocianych ,0 330,0 282,8 302,8 324,7 pracowników j) pozostałe /*** 28,8 57,7 79,4 100, ,3 416,0 148,9 164,2 243,2 2.2 Refundacja pracodawcom wynagrodzeń i składek za młodocianych 146,4 151,6 165,0 185,0 197,0 230,0 269,2 238,2 230,0 pracowników 3. Pozostałe wydatki w tym: 501,4 476,4 389,8 479,7 649,4 614,8 627,6 434,9 558,9 a) wynagrodzenia i składki na ubezpieczenia społeczne pracowników - 86,5 86,5 160,4 186,7 210,6 311,2 126,4 135,0 PUP 16 Rok Styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień paźdz listopad grudzień 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 Stopa bezrobocia w latach I ,3 0,8 1,5 1,9 2,4 3,1 3,8 4,5 5,0 5,5 5,9 6, ,6 6,8 7,1 7,3 7,7 8,4 9,4 9,8 10,5 10,8 11,1 12, ,7 16,8 16,7 16,4 16,2 16,6 16,9 16,8 16,5 16,2 16,1 16, ,1 15,9 15,5 15,2 14,8 15,2 15,3 15,2 15,0 14,7 14,7 14, ,4 15,5 15,4 15,1 14,7 14,3 14,1 13,8 13,5 13,2 13,3 13, ,1 13,0 12,6 12,1 11,7 11,6 11,3 11,0 10,6 10,3 10,3 10, ,7 10,6 10,4 10,0 9,7 9,6 9,6 9,5 9,6 9,7 9,9 10, ,4 11,9 12,0 11,8 11,6 11,6 11,8 11,9 12,1 12,2 12,5 13, ,7 14,0 14,0 13,8 13,6 13,6 13,8 13,9 14,0 14,1 14,5 15, ,7 15,9 16,1 16,0 15,9 15,9 16,0 16,2 16,3 16,4 16,8 17, a) 18,1 18,2 18,2 17,9 17,3 17,4 17,5 17,5 17,6 17,5 17,8 18,0 b) 20,1 20,2 20,1 19,9 19,2 19,4 19,4 19,5 19,5 19,5 19,7 20,0 2003a) 18,6 18,7 18,6 18,3 17,9 17,7 17,7 17,6 17,5 17,4 17,6 18,0 b) 20,6 20,7 20,6 20,3 19,8 19,7 19,6 19,5 19,4 19,3 19,5 20, ,6 20,6 20,4 19,9 19,5 19,4 19,3 19,1 18,9 18,7 18,7 19, ,4 19,4 19,2 18,7 18,2 18,0 17,9 17,7 17,6 17,3 17,3 17, ,0 18,0 17,8 17,2 16,5 15,9 15,7 15,5 15,2 14,9 14,8 14, ,1 14,8 14,3 13,6 12,9 12,3 12,1 11,9 11,6 11,3 11,2 11, ,5 11,3 10,9 10,3 9,8 9,4 9,2 9,1 8,9 8,8 9,1 9, ,4 10,9 11,1 10,9 10,7 10,6 10,7 10,8 10,9 11,1 11,4 11, ,9 13,2 13,0 12,4 12,1 11,7 11,5 11,4 11,5 11,5 11,7 12, ,1 13,4 13,3 12,8 12,4 11,9 11,8 11,8 11,8 11,8 12,1 12, ,2 13,5 13,3 12,9 12,6 12,4 12,3 12,4 12,4 12,5 12,9 13, ,2 14,4 14,3 14,0 13,6* 13,2 13,1 13,0 13,0 13,0 13,2 13, ,9* 13,9 13,5 13,0 12, ,8* 11,7 11,5 11,3 11,4 11, ,0 3

4 Miesięczna informacja o Bezrobociu w Polsce 2014 r. Grudzień 2014 r. Podstawowe miesięczne wyniki Wyszczególnienie Styczeń 2015 r. 2260,7 1825,2 Bezrobotni zarejestrowani w tys. 1918,6 13,9 11,5 Stopa bezrobocia rejestrowanego w %[1] 12,0 269,2 232,3 Bezrobotni nowo zarejestrowani (napływ) w tys. 247,3 166,5 206,9 Osoby wyłączone z ewidencji (odpływ) w tys. 153,8 46,7 39,7 Oferty pracy w tys. 48,4 WOJEWÓDZTWA /Podregiony/Powiaty Bezrobotni oraz stopa bezrobocia wg województw, podregionów i powiatów Bezrobotni zarejestrowani w tysiącach Stopa bezrobocia (do aktywnych zawodowo) w % POLSKA 2260,7 14,0 DOLNOŚLĄSKIE 161,2 13,8 WOJ. KUJAWSKO-POMORSKIE 156,7 18,8 WOJ. LUBELSKIE 140,4 15,0 WOJ. LUBUSKIE 63,5 16,5 WOJ. ŁÓDZKIE 158,2 14,5 WOJ. MAŁOPOLSKIE 172,4 12,1 WOJ. MAZOWIECKIE 295,3 11,4 WOJ. OPOLSKIE 55,0 15,0 WOJ. PODKARPACKIE 160,4 16,9 WOJ. PODLASKIE 74,0 15,7 WOJ. POMORSKIE 119,9 13,9 WOJ. ŚLĄSKIE 218,4 11,7 WOJ. ŚWIĘTOKRZYSKIE 94,7 17,1 WOJ. WARMIŃSKO-MAZURSKIE 121,2 22,4 WOJ. WIELKOPOLSKIE 152,3 10,0 WOJ. ZACHODNIOPOMORSKIE 117,2 18,7 WOJEWÓDZTWA /Podregiony/Powiaty Bezrobotni oraz stopa bezrobocia wg województw, podregionów i powiatów Zarejestrowa ni w tys. Stopa w % POLSKA 2295,7 14,2 WOJ. LUBELSKIE 140,4 15,0 Podregion bialski 22,2 17,7 Bialski 7,4 16,8 Parczewski 2,4 16,1 Radzyński 4,2 15,8 Włodawski 4,0 25,7 m. Biała Podlaska 4,1 17,3 Podregion chełmskozamojski 46,6 16,9 Biłgorajski 4,8 10,1 Chełmski 6,8 21,5 Hrubieszowski 6,2 21,2 Krasnostawski 5,3 17,8 Tomaszowski 6,3 16,4 Zamojski 7,5 16,7 m. Chełm 4,7 19,0 m. Zamość 5,0 16,9 WOJEWÓDZTWA /Podregiony/Powiaty Zarejestrowan i w tys. Stopa w % Podregion lubelski 39,4 12,4 Lubartowski 6,8 18,4 Lubelski 7,4 13,3 Łęczyński 2,8 10,9 Świdnicki 4,4 16,6 m. Lublin 18,0 10,4 Podregion puławski 32,1 14,8 Janowski 3,9 15,6 Kraśnicki 7,2 16,2 Łukowski 6,2 13,8 Opolski 4,6 16,8 Puławski 6,3 12,4 Rycki 3,8 16,4 Bezrobocie w UE Stopa bezrobocia w Europie waha się od 4,8 proc. do ponad 27 proc. Najgorsza sytuacja na rynku pracy panuje wśród młodych mieszkańców naszego kontynentu. W Hiszpanii pracy nie ma prawie 60 proc. osób poniżej 25. roku życia. 4

5 Stopa bezrobocia na świecie 20, ,0 16,0 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 Ubóstwo i metody jego przezwyciężania Przeciętny poziom życia można obrazować jako: poziom dochodu narodowego, podział dochodów, struktura majątkowa, zróżnicowanie dochodów, zróżnicowanie wydatków, podział pracy, system sprawowania władzy itd. W akceptacji poziomu zróżnicowania poziomu życia obywateli istotna jest rola państwa, które powinno zabezpieczać niezbędne minimum grupom ludzi znajdujących się w trudnej sytuacji (metody realizacji oraz przeznaczanych środków). Miary poziomu ubóstwa. Minimum egzystencji obliczane jest jako koszyk dóbr i usług najtańszych z dostępnych na rynku. Brane pod uwagę są te potrzeby, które nie mogą być odłożone w czasie: Żywność na poziomie nie dopuszczającym do degradacji biologicznej. Leki i środki higieny. Drobne naprawy posiadanej odzieży i obuwia oraz niezbędne uzupełnienie bielizny i obuwia. Utrzymanie i eksploatacja mieszkania. Książki i artykuły szkolne związane z realizacją obowiązku szkolnego (tylko w rodzinach z dziećmi między 7 a 16 rokiem życia) Koszyk minimum socjalnego obejmuje następujące grupy wydatków na towary i usługi: 1. Wyżywienie odpowiada polskim normom żywieniowym. 2. Odzież i obuwie zasoby dostosowane do warunków klimatycznych najtańszy asortyment odnawiany po długim okresie użytkowania. 3. Mieszkanie eksploatacje i wyposażenie samodzielne mieszkanie komunalne wyposażone w podstawowe urządzenia techniczne, pow. zależy od liczby członków rodziny 1 os. 25 m 2, 2 os. 30 m 2, 3 os. 38 m 2, 4 os. 45 m 2, 5 os. 55 m Higiena i ochrona zdrowia nieodpłatna służba zdrowia, sporadycznie leki, podstawowe środki higieny, kosmetyki (tylko krem do rąk i twarzy), fryzjer 2-3 razy do roku. 5. Transport i łączność transport publiczny, dojazdy do pracy i z pracy. 6. Wychowanie opłata za pobyt w przedszkolu. 7. Kształcenie związane z realizacją obowiązku kształcenia, używane podręczniki, zeszyty i przybory. 8. Kultura telewizor, radio, drobne wydatki na kino, teatr oraz gry i zabawy dla dzieci. 9. Wypoczynek wczasy pod gruszą na wsi 30 dni dla dzieci i dni dla dorosłych. Zasięg ubóstwa ekonomicznego w Polsce oszacowane na podstawie badania budżetu gospodarstw domowych. Ubóstwo skrajne łączny koszt nabycia koszyka dóbr, niezbędnych do podtrzymania funkcji życiowych człowieka i sprawności psychofizycznej. Uwzględnia on jedynie te potrzeby, których zaspokojenie nie może być odłożone w czasie, a konsumpcja niższa od tego poziomu prowadzi do biologicznego wyniszczenia i zagrożenia życia. Ustawowa granica ubóstwa - kwota dochodów, która zgodnie z obowiązującą ustawą o pomocy społecznej uprawnia do ubiegania się o przyznanie świadczenia pieniężnego. Ubóstwo absolutne to pojęcie stosowane w statystykach międzynarodowych na oznaczenie krańcowej biedy. Skrajnie (absolutnie) ubogim jest ten, kto może wydać na swoje utrzymanie mniej niż równowartość jednego dolara dziennie

6 GRANICE UBÓSTWA DLA WYBRANYCH TYPÓW GOSPODARSTW Zagrożenie ubóstwem Zagrożenie ubóstwem w Polsce w latach Wskaźnik zagrożenia ubóstwem skrajnym w 2013r. według województw w % osób w gospodarstwach domowych Opieka zdrowotna Wskaźniki oceny zmian w poziomie zdrowia: Państwo zobowiązuje się do: pomocy obywatelom, w przypadkach kiedy ich zdrowie odbiega od przyjętych standardów, prewencji zdrowotnej, profilaktyki wzrost świadomości w zakresie zachorowań. Średnia długość trwania życia. Wskaźnik umieralności liczba zgonów na tysiąc mieszkańców. Wskaźnik umieralności niemowląt liczba zgonów niemowląt na tysiąc urodzeń. Wskaźnik śmiertelności śmiertelność wśród chorych. Wskaźnik chorobowości procent osób uznanych oficjalnie za chore. Wskaźnik absencji chorobowej liczba dni nieobecności w pracy z tytułu zwolnienia lekarskiego. Wskaźnik inwalidztwa procent osób uznanych za inwalidów

7 Prawdopodobieństwo zgonu według skróconych tablic trwania życia - MĘŻCZYŹNI Prawdopodobieństwo zgonu według skróconych tablic trwania życia - KOBIETY 0,16 0,12 0,14 0,12 0,10 0,08 0,06 0,04 0,02 0, ,10 0,08 0,06 0,04 0,02 0, Edukacja Wydatki na edukację jako % PKB w 2011 r. Polityka oświatowa dotyczy systemu szkolnego, który stanowi zasadniczą cześć systemu edukacji. Polityka społeczna w zakresie działalności edukacyjnej odzwierciedlana jest poprzez wielkość i strukturę nakładów na funkcjonowanie oświaty. Złota myśl: Ludzie lepiej wykształceni płacą wyższe podatki i są mniej narażeni na bezrobocie Wyższe wykształcenie Z 14,4% w 2002 r. do 40,5% w 2013 r. wzrosła liczba Polaków w wieku lata z dyplomem ukończenia studiów. W całej Unii Europejskiej ten wzrost wyniósł 13%. Plan UE - osiągnięcie do 2020 r. poziomu 40% osób z wykształceniem wyższym w tej grupie wiekowej. Cel Polski - osiągnięcie do 2020 r. poziomu 45 % latków z dyplomem uczelni. Wykształcenie: W krajach OECD przeciętnie 80% ludności ma pełne średnie wykształcenie, zaś 28 % wyższe. W Polsce wyższe wykształcenie posiada ok. 20 % społeczeństwa. Kanada 49 %, Japonia 43 %, USA 41 %, Nowa Zelandia 40 %, Węgry 19 %, Austria 18 %. Czechy 14 %, Włochy 14 %, Meksyk 16 %, Portugalia 14 %, Słowacja 15 % Turcja 12 %

8 Polityka rodzinna (prorodzinna) Państwo może wspierać rodziny poprzez: Są to działania zmierzające do popierania zawierania i utrzymywania związków małżeńskich, posiadania i wychowania dzieci we własnych domach. Celem polityki społecznej powinno być zabezpieczenie możliwości uzyskania środków do życia, stworzenia poczucia bezpieczeństwa socjalnego. Ulgi podatkowe, Stypendia socjalne, Pomoc materialną, Preferencje co do przekazywania majątku, Specjalne formy pomocy dla rodzin niepełnych, Placówki opieki nad dziećmi, Placówki opieki nad osobami starszymi, Placówki opieki lekarskiej dla kobiet w ciąży, dzieci i innych członków rodziny, Tworzenie instytucji doradczych. 43 Według szacunkowych danych wydatki na politykę rodzinną wynoszą w Polsce ok. 0,9% PKB, a w UE średnio 2,1 %. 44 Program polityki prorodzinnej w Polsce Zapowiedziany przez rząd program polityki prorodzinnej będzie trójfilarowy: wydłużony urlop macierzyński, utworzenie sprawnego systemu opieki instytucjonalnej dla dzieci, planuje się wprowadzenie ulg dla osób wracających do pracy po rocznym urlopie na wychowanie dziecka. Przedsiębiorcy, którzy będą chcieli zatrudnić rodziców powracających na rynek, mogą liczyć na pomoc w utworzeniu dla nich miejsca pracy w wysokości 9 tys. zł. Wsparcie otrzymają także ci, którzy chcą takie osoby zatrudnić na już istniejący etat. Firmy będą mogły liczyć na dofinansowanie do ich wynagrodzeń przez półtora roku. Firma musi się zobowiązać, że przez kolejne półtora roku nie zwolni takiego pracownika i będzie mu płaciła całe wynagrodzenie. Polityka mieszkaniowa w Polsce Jej zadaniem jest badanie, ocenianie problemu mieszkaniowego oraz wyrównywanie szans społecznych w dostępie do mieszkań. W Polsce brakuje 1,5 mln mieszkań, a kolejne 200 tys. zostanie w najbliższym czasie wycofane z użytku. 6,5 mln Polaków mieszka w warunkach nie odpowiadających przyjętym normom i standardom. W ocenie NIK taka sytuacja to przede wszystkim konsekwencja braku spójnej polityki mieszkaniowej państwa. Przyczyny wysokiego deficytu mieszkaniowego są od lat te same: brak odpowiednich środków na inwestycje oraz brak planów zagospodarowania przestrzennego Raport NIK 46 Liczba izb mieszkalnych przypadających na osobę źródło: Eurostat

9 49 50 Zabezpieczenie emerytalne 51 dr Jacek Rodzinka Instytut Badań i Analiz Finansowych Pok. 50, tel. (17) jrodzinka@wsiz.rzeszow.pl 52 Słownik języka polskiego definicja ubezpieczeń Co to jest ubezpieczenie??? Słowo ubezpieczenie w języku polskim oznacza urządzenie mające na celu ochronę przed czymś, zapobiegające czemuś

10 Jan Łazowski definicja ubezpieczeń Antoni Banasiński definicja ubezpieczeń Jest to urządzenie gospodarcze, zapewniające pokrycie pewnych potrzeb majątkowych, wywołanych u pewnych jednostek przez odznaczające się pewną prawidłowością zdarzenia losowe, w drodze rozłożenia ciężaru tego pokrycia na wiele jednostek, którym te same zdarzenia losowe zagrażają. ubezpieczenie jest multiregulatorem procesów rozwoju gospodarki narodowej zakłócanym przez zdarzenia losowe klęski żywiołowe i nieszczęśliwe wypadki. Koszt tej regulacji rozkłada się bezpośrednio lub pośrednio na z góry określone jednostki (prawne lub fizyczne) korzystające z tego regulatora Ubezpieczenia społeczne - są formą zabezpieczania się poszczególnych grup ludności od wystąpienia konkretnych rodzajów ryzyka życiowego (np. choroby, śmieci, kalectwa). Są one oparte na technice ubezpieczeniowej, która zakłada gromadzenie środków na określonych funduszach przez ludzi narażonych na wymienione rodzaje ryzyka. Ubezpieczenie społeczne jest jedną z technik zabezpieczenia społecznego rozumianego jako całokształt urządzeń publicznych chroniących przed niedostatkiem. FUNKCJE UBEZPIECZEŃ GOSPODARCZYCH Jest ono obok zaopatrzenia i opieki społecznej instrumentem polityki socjalnej państwa Funkcja ochronna ochrona przed niepomyślnymi skutkami zdarzeń losowych Funkcja finansowa tworzeniu funduszów i rezerw, które mogą być wykorzystywana do zwiększenia tempa rozwoju gospodarki narodowej

11 Funkcja redystrybucyjna Funkcja prewencyjna polega ona na korzystnym dla gospodarki narodowej przesunięciu bieżących konsumpcyjnych wydatków ludności na okres późniejszy oraz na zmianie charakteru tych wydatków. zapobiegnie wystąpieniu szkody, bądź jej minimalizacja w momencie, gdy szkoda już wystąpiła Klasyfikacja ubezpieczeń Różnice pomiędzy ubezpieczeniami społecznymi a gospodarczymi Społeczne zapewniają minimum socjalne Gospodarcze uzupełniają rozszerzają zasięg społecznych Ubezpieczenia zdrowotne UBEZPIECZENIA tylko osobowe w większości obowiązkowe powstają z mocy ustawy zarówno osobowe jak i majątkowe w większości dobrowolne powstają z mocy umowy Ubezpieczenia społeczne emerytalne rentowe zdrowotne wypadkowe Ubezpieczenia gospodarcze osobowe majątkowe 63 pracodawca ubezpiecza swojego pracownika cześć ciężaru składki ponosi pracodawca wypłata świadczeń gwarantowana jest przez państwo świadczenia pieniężne i rzeczowe osoba ubezpieczająca jest najczęściej osobą ubezpieczaną płacona osobiście w większości nie ma gwarancji w niektórych przypadkach UFG świadczenia i odszkodowania tylko pieniężne różne zakłady ubezpieczeń świadczą usługi w zakresie tych ubezpieczeń 64 Podział ubezpieczeń według ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej Dział I ubezpieczenia na życie (pięć grup). Dział II pozostałe ubezpieczenia majątkowe i osobowe (osiemnaście grup). Dział I grupy: 1. Ubezpieczenia na życie. 2. Ubezpieczenia posagowe, zaopatrzenia dzieci. 3. Ubezpieczenia na życie, jeżeli są związane z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym 4. Ubezpieczenia rentowe. 5. Ubezpieczenia wypadkowe i chorobowe, jeśli są uzupełnieniem ubezpieczeń wymienionych w grupach

12 Dział II grupy: Dział II grupy cd.: 1. Ubezpieczenia wypadku, w tym wypadku przy pracy i choroby zawodowej. 2. Ubezpieczenia choroby Ubezpieczenia casco - pojazdów lądowych, szynowych, statków powietrznych. 6. Ubezpieczenia żeglugi morskiej i śródlądowej casco statków żeglugi morskiej i statków żeglugi śródlądowej. 7. Ubezpieczenia przedmiotów w transporcie. 9. Ubezpieczenia pozostałych szkód rzeczowych. 10. Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z posiadania i użytkowania pojazdów lądowych z napędem własnym. 11. Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej wynikającej z posiadania i użytkowania statków powietrznych. 12. Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za żeglugę morską i śródlądową. 13. Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ogólnej. 14. Ubezpieczenia kredytu. 8. Ubezpieczenia szkód spowodowanych żywiołami Dział II grupy cd.: Ubezpieczenia osobowe 15. Gwarancja ubezpieczeniowa. 16. Ubezpieczenia ryzyk finansowych. 17. Ubezpieczenia ochrony prawnej. 18. Ubezpieczenia świadczenia pomocy na korzyść osób, które popadły w trudności w czasie podróży lub podczas nieobecności w miejscu zamieszkania. są to ubezpieczenia życia, zdrowia oraz zdolności do pracy osoby ubezpieczonej Ubezpieczenia osobowe ze wzgl. na rodzaj zdarzeń życiowe - wypadkiem jest śmierć lub dożycie do określonego wieku wypadkowe - wypadek to uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia lub śmierć w wyniku nieszczęśliwego wypadku. Ubezpieczenia wypadkowe ze wzgl. na rodzaj zdarzenia o od następstw nieszczęśliwych wypadków - nieszczęśliwy wypadek to zdarzenie spowodowane siłą zewnętrzną, nagłe, występujące wbrew woli ubezpieczonego, powodujące uszczerbek na zdrowiu o chorobowe - zdrowotne

13 Ubezpieczenia majątkowe są to ubezpieczenia majątku w formie rzeczy, bądź sytuacji majątkowej ubezpieczonego Ubezpieczenia majątkowe ze wzgl. na przedmiot rzeczowe - ubezpieczenie majątku w postaci rzeczy, dóbr materialnych majątkowe sensu stricto - ubezpieczenie sytuacji majątkowej ubezpieczonego Inne klasyfikacje Inne klasyfikacje c.d. Swoboda lub jej brak w nawiązaniu umowy Indywidualne lub zbiorowe Podmiotów gospodarczych lub gospodarstw domowych Komercyjne lub wzajemne Morskie lub lądowe Bezpośrednie lub pośrednie Prywatne lub publiczne W obrocie krajowym bądź zagranicznym