Związek polimorfizmu genu kodującego substrat-1 receptora insuliny z obniżeniem urodzeniowej masy ciała donoszonych noworodków doniesienia wstępne
|
|
- Wojciech Lipiński
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Edyta Simońska 1, Janusz Gumprecht 1, Helena Sławska 2, Anna Oslizlo 2, Władysław Grzeszczak 1 PRACA ORYGINALNA 1 Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Nefrologii Śląskiej Akademii Medycznej w Zabrzu, 2 Katedra i Klinika Ginekologii i Położnictwa Śląskiej Akademii Medycznej w Zabrzu Związek polimorfizmu genu kodującego substrat-1 receptora insuliny z obniżeniem urodzeniowej masy ciała donoszonych noworodków doniesienia wstępne Relationship between the polymorphism in insulin receptor substrat-1 and the reduction birth weight in newborns at term preliminary communication Abstract Background. The mutation of the IRS-1 gene is one of the genetic risk factor which is suspected of inducing an insulin resistance or predisposing to type 2 diabetes. The Gly972Arg polymorphism in insulin receptor substrate-1 is associated with a significant impairment of insulin signaling and may induce abnormalities in pancreatic beta-cells. That polymorphism could also influence IGF-1 function. A reduction in IGF-1 insulin signaling and also in insulin secretion may contribute to the reduced birth weight. The purpose of this study was analyze whether this polymorphism is associated with decreased birth weight. Material and methods. We studied 100 newborn children with adequate gestational age (38 42 weeks), whose mother had no disorders. The genomic DNA was extracted from umbilical cord blood leukocytes by standard techniques. The product of amplification was digested with the restriction enzyme. The next stage was run in agarose gel and visualization in UV. The newborn were divided in three groups: 1 homozygote GG, 2 homozygote AA, 3 heterozygote GA. Results. Genotype frequencies were: GG 84%, GA 15%, AA 1%. The data showed that birth weight was significantly lower in the newborn with the IRS-1 Gly972Arg compared with control group ( g ± vs g ± ). The birth length and head circumference were also lower in the newborns with that polymorphism (54.38 cm ± 3.13 vs cm ± 2.91 and cm ± ± 1.47 vs cm ± 0.81). There were not significant difference between groups in gestational ages, mother ages, mother height and BMI. The multifactorial analysis showed the significant, independent influence of that polymorphism on birth weight. The results suggest that the genotype Gly972Arg leads to decreasing birth weight, length and head circumference in children born in adequate gestational age. The occurrence of this polymorphism is significant, independent risk factor of lower birth weight. key words: IRS-1, Gly972Arg, birth weight, type 2 diabetes Wstęp Adres do korespondencji: prof. dr hab. med. Janusz Gumprecht Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Nefrologii Śl. AM ul. 3 Maja 13/15, Zabrze tel.: +49 (32) , faks: +48 (32) jgumprecht@slam.katowice.pl Diabetologia Doświadczalna i Kliniczna 2004, 4, 6, Copyright 2004 Via Medica, ISSN W ostatnich latach coraz większą uwagę zwraca się na predyspozycje genetyczne do rozwoju cukrzycy. Szybki rozwój technik biologii molekularnej, stosującej coraz bardziej wysublimowane metody analizy DNA w badaniu patogenezy chorób człowieka, stwarza nowe możliwości oceny genetycznego uwarunkowania różnych chorób. Dość dobrze udokumentowano związek zarówno cukrzycy typu 1, jak i typu 2 z podłożem genetycz
2 Diabetologia Doświadczalna i Kliniczna rok 2004, tom 4, nr 6 nym. Wciąż poszukuje się genów-kandydatów oraz przeprowadza się analizę odcinków DNA zawierających badane geny w celu poszukiwania podłoża genetycznego samej choroby oraz towarzyszących jej powikłań naczyniowych o typie mikro- i makroangiopatii. Badania te mają na celu m.in. określenie przyczyny insulinooporności, a także patogenezy niedoboru insuliny wynikającej z zaburzeń czynności komórki b wysp trzustki. Czynniki te, oprócz wpływu na upośledzenie wydzielania insuliny lub/i rozwój insulinooporności, mogą również zmieniać wewnątrzmaciczny wzrost płodu oraz tolerancję glukozy w dorosłym życiu człowieka [1]. Jednym z takich czynników jest gen glukokinazy. Stwierdzono bowiem, iż mutacje w jego obrębie powodują redukcję urodzeniowej masy ciała i wpływają na wydzielanie insuliny u płodu, a ostatecznie prowadzą do rozwoju cukrzycy typu MODY 2 [2]. Zmniejszenie urodzeniowej masy ciała, które powodują niekorzystne warunki wewnątrzmaciczne lub specyficzna podatność genetyczna, wiąże się z występowaniem insulinooporności i ryzykiem rozwoju cukrzycy typu 2 [3, 4]. Innym czynnikiem genetycznym mogącym powodować insulinooporność lub przyczyniać się do rozwoju cukrzycy typu 2 jest mutacja genu dla substratu-1 receptora insuliny (IRS-1, insulin receptor substrate 1). Opisuje się ponad 10 polimorfizmów genu dla IRS-1, a wśród nich najbardziej powszechny glyæ972æarg. Zmiana ta jest wynikiem zastąpienia guaniny przez adeninę w łańcuchu DNA (GGGÆAGG). Polimorfizm ten występuje u osób z cechami insulinooporności związanymi lub niezwiązanymi z cukrzycą typu 2 oraz powoduje nieprawidłowości w obrębie wysp trzustkowych, takie jak: zmiana wydzielania insuliny, mniejsza zawartość insuliny w ziarnistościach oraz występowanie większej liczby niedojrzałych ziarnistości wydzielniczych [5]. Powyższy polimorfizm badano u chorych na cukrzycę typu 2, a także w populacji osób zdrowych należących do różnych grup etnicznych. W przypadku jego obecności stwierdzono większą zachorowalność na cukrzycę typu 2 niż u osób z grupy kontrolnej [6 10]. Substrat-1 receptora insuliny jest również substratem dla receptora insulinopodobnego czynnika wzrostu (IGF-1, insulin-like growth factor), polimorfizm Gly972Arg powoduje nieprawidłowe działanie IGF-1 oraz zmniejszenie natężenia sygnału insuliny i obniżenie jej sekrecji. W rezultacie prowadzi to do redukcji urodzeniowej masy ciała u noworodków, u których polimorfizm ten występuje. Cel pracy Celem pracy była ocena, czy istnieje związek między obecnością polimorfizmu gly972arg genu dla IRS-1 a zmniejszeniem urodzeniowej masy ciała. Materiał i metody Badaniem objęto 100 zdrowych noworodków, urodzonych między 38. a 42. tygodniem ciąży przez zdrowe matki w Klinice Ginekologii i Położnictwa w Zabrzu. Matki noworodków włączonych do badania nie chorowały na nadciśnienie tętnicze, cukrzycę ciężarnych, nie stwierdzono u nich upośledzonej tolerancji glukozy, nie były otyłe [przed ciążą wskaźnik masy ciała (BMI, body mass index) wynosił u nich poniżej 30]. Kobiety nie paliły tytoniu podczas ciąży. Bezpośrednio po urodzeniu od noworodków pobierano 10 ml krwi pępowinowej na EDTA. Pozostałe dane, takie jak płeć, masa ciała, długość ciała oraz obwód głowy noworodków, zebrano na podstawie dokumentacji medycznej po narodzinach dzieci. Z krwi pępowinowej izolowano DNA, a następnie namnażano fragment 198 par zasad obejmujący polimorficzne miejsce, korzystając z metody polimerazowej reakcji łańcuchowej (PCR, polymerase chain reaction), po czym produkt PCR trawiono enzymem Eco 881 (Aval). Enzym ten rozpoznawał sekwencję 5...CØ(C/T)CG(A/G)G...3. Kolejnym etapem była elektroforeza produktów trawienia na żelu agarozowym z dodatkiem bromku etydyny i wizualizacja w świetle UV. Długość prążków szacowano, wykorzystując wzorzec, jakim był DNA molecular weigth marker XIII firmy Roche. Obliczenia statystyczne przeprowadzono przy użyciu pakietu statystycznego SPSS for Windows Student Version wersja oraz programu Microsoft Excel Badane noworodki podzielono według genotypów na 3 grupy: GA, AA, GG. W celu weryfikacji hipotez o jednakowym rozkładzie poszczególnych cech we wszystkich grupach noworodków przeprowadzono test zgodności Kołmogorowa-Smirnowa. Obliczone wyniki podano w postaci średniej ± odchylenie standardowe (SD, standard deviation). W analizie genotypów badanego polimorfizmu zastosowano test istotności U. Przeprowadzono również analizę wieloczynnikową, uwzględniając badany polimorfizm, wiek matki, masę ciała i wzrost matki, wskaźnik masy ciała matki oraz płeć noworodków. Jako istotną statystycznie przyjęto wartość p < 0,05. Wyniki Charakterystykę kliniczną badanej grupy przedstawiono w tabeli 1. W tabeli 2 wyszczególniono podgrupy noworodków, podzielone według genotypów: podgrupa 1 GG i podgrupa 2 GA z AA łącznie. Częstość poszczególnych genotypów była następująca: GG 84%, AA 1%, GA 15%. Uzyskane wyniki były podobne do wcześniejszych, pochodzących z populacji kontrolnych: Wielkiej Brytanii [9,11], Danii [12], Finlandii [13] i Stanów Zjednoczonych [14]
3 Edyta Simońska i wsp. Polimorfizm IRS-1 a urodzeniowa masa ciała u donoszonych noworodków Tabela 1. Ogólna charakterystyka badanej grupy Table 1. Characteristics of the study population Grupa badana n = 100 Wiek matki 26,99 ± 4,69* Masa ciała matki przed ciążą [kg] 59,79 ± 9,85 Wzrost matki [cm] 1,66 ± 0,06 Wskaźnik masy ciała przed ciążą 21,79 ± 3,41 Tydzień ciąży 39,12 ± 0,88 Kolejność ciąży 1,94 ± 1,41 Płeć noworodka M/K 56/44 Masa noworodka [g] 3385 ± 464,65 Długość ciała noworodka [cm] 54,11 ± 3,15 Obwód głowy noworodka [cm] 34,01 ± 1,40 *X ± SD Wykazano, iż urodzeniowa masa ciała była istotnie niższa w grupie noworodków nosicieli allelu A (genotyp GA i AA) i wynosiła 3161,75 g ± 380,86; w grupie kontrolnej (genotyp GG): 3427,92 g ± 468,86. Podobny związek badanego polimorfizmu wykazano, porównując długość ciała noworodków (54,38 cm ± 3,13 vs. 52,69 cm ± 2,91) oraz obwód głowy (34,08 cm ± 1,47 vs. 33,63 cm ± 0,81). Nie stwierdzono istotnych różnic pod względem wieku ciążowego, wieku i wzrostu matek, BMI w obu podgrupach. Porównując masę ciała matek przez ciążą, wykazano, że średnia masa w grupie matek, których dzieci były nosicielami allelu A (genotypy GA i AA), była niższa i wynosiła 57,69 kg ± 7,43 w porównaniu z 60,19 kg ± 10,24 w grupie kontrolnej. Różnica ta była bliska istotności statystycznej i wynosiła p = 0,06. W analizie wieloczynnikowej, uwzględniając badany polimorfizm, wiek matki, masę ciała, jej wzrost i BMI oraz płeć noworodków, wykazano istotny, niezależny wpływ nosicielstwa allelu A (genotypy GA i AA) badanego polimorfizmu Gly972Arg na masę ciała noworodków przy urodzeniu. Dyskusja Substrat-1 receptora insuliny jest białkiem, którego gen zlokalizowany jest na chromosomie 2q 36. Stanowi on główny cel dla zaktywowanego receptora insuliny. Jego fosforylacja inicjuje reakcje wewnątrzkomórkowe, prowadzące do przemian metabolicznych, charakterystycznych dla działania insuliny oraz dla procesów komórkowych, które pobudzają mitogenezę [15, 16]. Obecność polimorfizmu Gly972Arg prowadzi do zaburzenia ścieżki sygnałowej insuliny, obniżenia jej sekrecji i rozwoju obwodowej insulinooporności. Znaczenie IRS-1 badano u myszy z wyłączonym genem dla IRS-1 (knockout gene IRS-1 mice). Stwierdzono, iż rozwinęła się u nich nieprawidłowa tolerancja glukozy, nastąpiło obniżenie wychwytu glukozy stymulowanego insuliną oraz o 50% zmniejszył się wewnątrzmaciczny wzrostu płodu [17]. Wyniki niniejszego badania wskazują, iż obecność allelu A badanego polimorfizmu, prowadząca do redukcji masy ciała przy urodzeniu, długości ciała i obwodu głowy, wynika ze zmiany czynności IRS-1. Ponadto, IRS-1, będąc substratem dla IGF-1, powoduje zmianę jego działania i również może przyczyniać się do zmniejszenia urodzeniowej masy ciała, obserwowanej u dzieci z allelem A. Na podstawie przeprowadzonej w 2003 roku metaanalizy, obejmującej wszystkie dostępne dane dotyczące opisywanego polimorfizmu wykazano, że nosicielstwo allelu A wariantu genu dla IRS-1 zwiększa aż o 25% ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 w porównaniu z grupą kontrolną, w której nie było nosicieli tego allelu [18]. Badania te sugerują, iż powyższą zmianę sekwencji można traktować jako czynnik ryzyka, predysponujący do wystąpienia cukrzycy typu 2. W ostatnich latach Mason i wsp. przeprowadzili podobne badania wśród populacji noworodków Wielkiej Brytanii [19], podobnie Rasmussen i wsp. populacji młodych Duńczyków [4]. Nie stwierdzono istotnej statystycznie różnicy między obecnością 972Arg wariantu genu IRS-1 a zmniejszeniem urodzeniowej masy ciała. Z kolei z badania noworodków populacji brazylijskiej wynika, że obecność polimorfizmu Gly972Arg genu dla IRS-1 wiąże się z niższą urodzeniową masą ciała w porównaniu z grupą kontrolną [20]. Prawdopodobnie wynika to z upośledzenia wewnątrzmacicznego wzrostu płodu spowodowanego działaniem insuliny Tabela 2. Podział na poszczególne podgrupy według genotypów Table 2. Distribution to particular subgroups according to genotypes Genotyp IRS-1 Genotyp IRS-1 p GG GA i AA n Płeć M/K 45/39 11/5 Masa noworodka [g] 3427,92 ± 468,86* 3161,75 ± 380,86 0,00 Długość ciała noworodka [cm] 54,38 ± 3,13 52,69 ± 2,91 0,01 Obwód głowy noworodka [cm] 34,08 ± 1,47 33,63 ± 0,81 0,02 *X ± SD; IRS-1 (insulin receptor substrate 1) substrat-1 receptora insuliny 453
4 Diabetologia Doświadczalna i Kliniczna rok 2004, tom 4, nr 6 jako mediatora. Na uwagę zasługuje fakt, że chociaż wzrost płodu zależy od czynników genetycznych, to mogą go zmieniać liczne czynniki środowiskowe głównie matczyne. W niniejszym badaniu, podobnie jak w badaniu populacji Brazylijczyków, wykluczono potencjalne czynniki matczyne modyfikujące masę urodzeniową, ponadto w badaniach nie uczestniczyły noworodki urodzone przedwcześnie i po terminie. W populacji angielskiej i duńskiej nie wyłączono z badań matek chorujących na nadciśnienie tętnicze, palących tytoń podczas ciąży oraz kobiet z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej. Zatem nie wyeliminowano istotnych czynników matczynych, zmieniających wzrost płodu. Podsumowując, wyniki niniejszej pracy potwierdzają fakt, iż genetycznie uwarunkowana insulinooporność i zmniejszone wydzielanie insuliny prowadzą do zależnego od insuliny, nieprawidłowego wewnątrzmacicznego wzrostu płodu. Wnioski Istnieje związek między obecnością polimorfizmu gly972arg genu kodującego IRS-1 a istotną statystycznie niższą urodzeniową masą ciała, długością ciała oraz obwodem głowy noworodków. Obecność badanego polimorfizmu Gly972Arg jest istotnym, niezależnym czynnikiem ryzyka niższej urodzeniowej masy ciała. Streszczenie Wstęp. Przypuszcza się, że jednym z czynników genetycznych, które mogą powodować insulinooporność lub przyczyniać się do rozwoju cukrzycy typu 2, jest mutacja genu dla substratu-1 receptora insuliny (IRS-1). Polimorfizm Gly972Arg genu dla IRS-1 występuje u osób z cechami insulinooporności związanymi lub niezwiązanymi z cukrzycą typu 2 oraz powoduje nieprawidłowości w obrębie wysp trzustkowych. Ponadto wpływa na nieprawidłowe działanie insulinopodobnego czynnika wzrostu (IGF-1) oraz zmniejszenie natężenia sygnału insuliny i obniżenie jej sekrecji, co w rezultacie może prowadzić do redukcji urodzeniowej masy ciała u noworodków. Celem pracy była ocena, czy istnieje związek między obecnością polimorfizmu Gly972Arg genu dla IRS-1 a zmniejszeniem urodzeniowej masy ciała. Materiał i metody. Badaniem objęto 100 zdrowych noworodków, urodzonych między 38. a 42. tygodniem ciąży przez zdrowe matki. Po urodzeniu od noworodków pobierano 10 ml krwi pępowinowej, z której izolowano DNA, a następnie namnażano fragment obejmujący polimorficzne miejsce, stosując metodę polimerazowej reakcji łańcuchowej (PCR). Kolejnym etapem była elektroforeza produktów trawienia na żelu agarozowym z dodatkiem bromku etydyny i wizualizacja w świetle UV. Badane noworodki podzielono według genotypów na 3 grupy: GA, AA, GG. Wyniki. Częstość poszczególnych genotypów była następująca: GG 84%, AA 1%, GA 15%. Wykazano, iż urodzeniowa masa ciała była istotnie niższa w grupie noworodków nosicieli allelu A i wynosiła 3161,75 g ± 380,86; w grupie kontrolnej: 3427,92 g ± 468,86. Porównując długość ciała noworodków (54,38 cm ± 3,13 vs. 52,69 cm ± 2,91) oraz obwód głowy (34,08 cm ± 1,47 vs. 33,63 cm ± 0,81), uzyskano podobną zależność (p < 0,05). Nie wykazano istotnych różnic pod względem wieku ciążowego, wieku i wzrostu matek, wskaźnika masy ciała (BMI) w obu podgrupach. Wnioski. W analizie wieloczynnikowej wykazano istotny, niezależny wpływ nosicielstwa allelu A badanego polimorfizmu Gly972Arg na urodzeniową masę ciała noworodków. Istnieje związek między obecnością badanego polimorfizmu genu dla IRS-1 a istotnie statystyczną niższą urodzeniową masą ciała, długością ciała oraz obwodem głowy noworodków. Występowanie badanego polimorfizmu jest istotnym, niezależnym czynnikiem ryzyka niższej urodzeniowej masy ciała. słowa kluczowe: IRS-1, Gly972Arg, urodzeniowa masa ciała, cukrzyca typu 2 Piśmiennictwo 1. Lithell H.O., McKeigue P.M., Berglund L., Mohsen R., Lithell U.B., Leon D.A. Relation of size at birth to non-insulin dependent diabetes and insulin concentrations in men aged years. Br. Med. J. 1996; 312: Hattersley A.T., Tooke J.E. The fetal insulin hypothesis: an alternative explanation of the association of low birth weight with diabetes and vascular disease. Lancet 1999; 353: Hales C.N., Barker D.J.P., Clark P.M.S. i wsp. Fetal and infant growth and impaired glucose tolerant at age 64. Br. Med. J. 1991; 303: Rasmussen S.K., Urhammer S.A., Hansen T. Variability of the insulin receptor substrate-1, hepatocyte nuclear factor-1 a (HNF-1 a), HNF-4 a, and HNF-6 genes and size at birth in a population-based sample of young Danish subject. J. Clin. Endocrinol. Metab. 2000; 85: Marchetti P., Lupi R., Federici M. i wsp. Insulin secretory function is impaired in isolated human islets carrying the GlyÆ972ÆArg IRS-1 polymorphism. Diabetes 2002; 51: Almind K., Bjørbaek C., Vestergaard H., Hansen T., Echwald S., Pedersen O. Amino acid polymorphisms of insulin receptor substrate-1 in non-insulin-dependent diabetes mellitus. Lancet 1993; 342: Imai Y., Fusco A., Suzuki Y. Variant sequences of insulin receptor substrate-1 in patient with non-insulin-dependent diabetes mellitus. J. Clin. Endocrinol. Metab. 1994; 79: Hitman G.A., Hawrami K., McCarthy M.I. i wsp. Insulin receptor substrate-1 gene mutations in NIDDM, implications for the study of polygenic disease. Diabetologia 1995; 38: Zhang Y., Wat N., Stratton I.M. i wsp. UKPDS 19: Heterogeneity in NIDDM: separate contributions of IRS-1 and a-3 adrenergic receptor mutations to insulin resistance and obesity respectively with no evidence for glycogen synthase gene mutations. Diabetologia 1996; 39: Ura S., Araki E., Kishikawa H. i wsp. Molecular scanning of the insulin receptor subtrate-1 (IRS-1) gene in Japanese patients with NIDDM: identification of five novel polymorphisms. Diabetologia 1996; 39:
5 Edyta Simońska i wsp. Polimorfizm IRS-1 a urodzeniowa masa ciała u donoszonych noworodków 11. Almind K., Inoue G., Pederson O., Kahn R. A common amino acid polymorphism in insulin receptor substrat-1 causes impaired insulin signaling. J. Clin. Invest. 1996; 97: Hribal M.L., Federici M., Porzio O. The GlyÆ972ÆArg amino acid polymorphism in insulin receptor substrat-1 affects glucose metabolism in skeletal muscle cells. J. Clin. Endocrinol. Metabol. 2000; 85: Reichelt A.J., Spichler E.R., Branchtein L., Nucci L.B., Franco L.J., Schmidt M.I. Fasting plasma glucose is useful test for the detection of gestional diabetes. Diabetes Care 1998; 21: World Health Organization Prevention of Diabetes Mellitus: Report of WHO Study Group. World Health Organization, Geneva Saad M.J.A., Araki E., Miralpeix M., Rothenberg P.L., White M.F., Kahn C.R. Regulation of insulin receptor substrat-1 in liver and muscle of animal models of insulin resistance. J. Clin. Invest. 1992; 90: Defronzo R.A. Pathogenesis of type 2 diabetes: metabolic and molecular implications for identifying diabetes gene. Diabetes Rev. 1997; 5: Tamemoto H., Kadowaki T., Tobe K. i wsp. Insulin resistance and growth retardation in mice lacking insulin receptor substrat-1. Nature 1994; 372: Jellema A., Zeegers M.P.A., Feskens E.J.M., Dagnelie P.C., Mensink R.P. Gly972Arg variant in the insulin receptor substrate-1 gene and association with type 2 diabetes: a metaanalysis of 27 studies. Diabetologia 2003; 46: Mason S., Ong K.K.L., Pembrey M.E. The ALSPAC Study Team, Woods K.A., Dunger D.B. The Gly972Arg variant in insulin receptor substrate-1 is not associated with birth weight in contemporary English children. Diabetologia 2000; 43: Bezerra R., De Casto V., Sales T. i wsp. The Gly972Arg polymorphism in insulin receptor substrate-1 is associated with decreased birth weight in a population-based sample of Brazilian newborns. Diabetes Care 2002; 25:
Zmodyfikowane wg Kadowaki T in.: J Clin Invest. 2006;116(7):1784-92
Magdalena Szopa Związek pomiędzy polimorfizmami w genie adiponektyny a wybranymi wyznacznikami zespołu metabolicznego ROZPRAWA DOKTORSKA Promotor: Prof. zw. dr hab. med. Aldona Dembińska-Kieć Kierownik
Bardziej szczegółowoZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH
S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ
Bardziej szczegółowoCzynniki genetyczne sprzyjające rozwojowi otyłości
Czynniki genetyczne sprzyjające rozwojowi otyłości OTYŁOŚĆ Choroba charakteryzująca się zwiększeniem masy ciała ponad przyjętą normę Wzrost efektywności terapii Czynniki psychologiczne Czynniki środowiskowe
Bardziej szczegółowoFetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym
Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym Dr n med. Katarzyna Musialik Katedra Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Medyczny w Poznaniu *W
Bardziej szczegółowoCukrzyca typu 2 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o.
Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 2 Jeśli otrzymałeś tę ulotkę, prawdopodobnie zmagasz się z problemem cukrzycy. Musisz więc odpowiedzieć sobie na pytania: czy wiesz, jak żyć z cukrzycą? Jak postępować w wyjątkowych
Bardziej szczegółowoCzęstość polimorfizmu Gly972Arg genu substratu receptora insuliny 1 (IRS-1) u chorych z samoistnym nadciśnieniem tętniczym
Joanna Dziwura 1, Agnieszka Bińczak-Kuleta 2, Krystyna Widecka 1 PRACA ORYGINALNA 1 Klinika Endokrynologii, Nadciśnienia Tętniczego i Chorób Przemiany Materii, Pomorska Akademia Medyczna w Szczecinie 2
Bardziej szczegółowoMateriał i metody. Wyniki
Abstract in Polish Wprowadzenie Selen jest pierwiastkiem śladowym niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Selen jest wbudowywany do białek w postaci selenocysteiny tworząc selenobiałka (selenoproteiny).
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoPromotor: prof. dr hab. Katarzyna Bogunia-Kubik Promotor pomocniczy: dr inż. Agnieszka Chrobak
INSTYTUT IMMUNOLOGII I TERAPII DOŚWIADCZALNEJ IM. LUDWIKA HIRSZFELDA WE WROCŁAWIU POLSKA AKADEMIA NAUK mgr Milena Iwaszko Rola polimorfizmu receptorów z rodziny CD94/NKG2 oraz cząsteczki HLA-E w patogenezie
Bardziej szczegółowoGdański Uniwersytet Medyczny. Polimorfizm genów receptorów estrogenowych (ERα i ERβ) a rozwój zespołu metabolicznego u kobiet po menopauzie
Gdański Uniwersytet Medyczny Mgr Karolina Kuźbicka Polimorfizm genów receptorów estrogenowych (ERα i ERβ) a rozwój zespołu metabolicznego u kobiet po menopauzie Rozprawa doktorska Promotor: dr hab. n.
Bardziej szczegółowoCukrzyca a kamica żółciowa
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Paweł Kotarski, Agnieszka B. Niebisz, Janusz Krzymień Katedra i Klinika Gastroenterologii i Chorób Przemiany Materii Uniwersytetu Medycznego w Warszawie Cukrzyca a kamica
Bardziej szczegółowoCzy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością?
Jerzy Maksymilian Loba Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi Czy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością? Definicja
Bardziej szczegółowoKatarzyna Durda STRESZCZENIE STĘŻENIE KWASU FOLIOWEGO ORAZ ZMIANY W OBRĘBIE GENÓW REGULUJĄCYCH JEGO METABOLIZM JAKO CZYNNIK RYZYKA RAKA W POLSCE
Pomorski Uniwersytet Medyczny Katarzyna Durda STRESZCZENIE STĘŻENIE KWASU FOLIOWEGO ORAZ ZMIANY W OBRĘBIE GENÓW REGULUJĄCYCH JEGO METABOLIZM JAKO CZYNNIK RYZYKA RAKA W POLSCE Promotor: dr hab. prof. nadzw.
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 3. Amplifikacja genu ccr5 Homo sapiens wykrywanie delecji Δ32pz warunkującej oporność na wirusa HIV
Ćwiczenie 3. Amplifikacja genu ccr5 Homo sapiens wykrywanie delecji Δ32pz warunkującej oporność na wirusa HIV Cel ćwiczenia Określenie podatności na zakażenie wirusem HIV poprzez detekcję homo lub heterozygotyczności
Bardziej szczegółowoCzy Polakom grozi niealkoholowe stłuszczenie wątroby? NAFL (non-alkoholic fatty liver ) Czy można ten fakt lekceważyć?
Czy Polakom grozi niealkoholowe stłuszczenie wątroby? NAFL (non-alkoholic fatty liver ) Czy można ten fakt lekceważyć? Beata Cywińska-Durczak SAPL.PCH.18.10.1754 NAFLD (non-alkoholic fatty liver disease)
Bardziej szczegółowoBadanie predyspozycji do łysienia androgenowego u kobiet (AGA)
Badanie predyspozycji do łysienia androgenowego u kobiet (AGA) RAPORT GENETYCZNY Wyniki testu dla Pacjent Testowy Pacjent Pacjent Testowy ID pacjenta 0999900004112 Imię i nazwisko pacjenta Pacjent Testowy
Bardziej szczegółowoNowe terapie w cukrzycy typu 2. Janusz Gumprecht
Nowe terapie w cukrzycy typu 2 Janusz Gumprecht Dziś już nic nie jest takie jak było kiedyś 425 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2017 629 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2045 International
Bardziej szczegółowoCharakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
Bardziej szczegółowoCzynniki predysponujące do wystąpienia cukrzycy u kobiet w ciąży
Joanna Konarzewska 1, Beata Królikowska 1, Jarosław Olszewski 2, Krzysztof Łukaszuk 1, Czesław Wójcikowski 1 PRACA ORYGINALNA 1 Zakład Endokrynologii Ginekologicznej Instytutu Położnictwa i Chorób Kobiecych
Bardziej szczegółowoOcena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży
Ewa Racicka-Pawlukiewicz Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych PROMOTOR: Dr hab. n.
Bardziej szczegółowoAnaliza mutacji p.d36n i p.n318s oraz polimorfizmu p.s474x genu lipazy lipoproteinowej u chorych z hipercholesterolemią rodzinną.
Analiza mutacji p.d36n i p.n318s oraz polimorfizmu p.s474x genu lipazy lipoproteinowej u chorych z hipercholesterolemią rodzinną. Monika śuk opiekun: prof. dr hab. n. med. Janusz Limon Katedra i Zakład
Bardziej szczegółowoZmienność genu UDP-glukuronozylotransferazy 1A1 a hiperbilirubinemia noworodków.
Zmienność genu UDP-glukuronozylotransferazy 1A1 a hiperbilirubinemia noworodków. Katarzyna Mazur-Kominek Współautorzy Tomasz Romanowski, Krzysztof P. Bielawski, Bogumiła Kiełbratowska, Magdalena Słomińska-
Bardziej szczegółowoIs there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report
Is there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report Czy istnieje zależność pomiędzy wiekiem i stroną, po której umiejscawia się ciąża ektopowa jajowodowa?
Bardziej szczegółowoDostępność innowacyjnych metod ciągłego monitorowania glukozy
Dostępność innowacyjnych metod ciągłego monitorowania glukozy Dr hab.n.med. Tomasz Klupa Uniwersytet Jagielloński, Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Konflikt interesów Wykłady i seminaria dla firmy
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowolek. Magdalena Bosak-Prus Ocena profilu oreksyny A i greliny u dzieci niskorosłych.
lek. Magdalena Bosak-Prus Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 1 we Wrocławiu, Katedra i Klinika Endokrynologii i Diabetologii Wieku Rozwojowego, młodszy asystent Ocena profilu oreksyny A i greliny
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE Celem głównym Materiał i metody
STRESZCZENIE Choroby układu krążenia od lat pozostają jedną z głównych przyczyn śmierci w Europie. W licznych badaniach opisano czynniki ryzyka, które predysponują do rozwoju miażdżycy i wystąpienia choroby
Bardziej szczegółowoLeczenie cukrzycy typu 2- nowe możliwości
Leczenie cukrzycy typu 2- nowe możliwości Dr n. med. Iwona Jakubowska Oddział Diabetologii, Endokrynologii i Chorób Wewnętrznych SP ZOZ Woj,. Szpital Zespolony Im. J. Śniadeckiego w Białymstoku DEFINICJA
Bardziej szczegółowoCystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study
Cystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study Anna Bekier-Żelawska 1, Michał Kokot 1, Grzegorz Biolik 2, Damian Ziaja 2, Krzysztof
Bardziej szczegółowoPrzegląd randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych w grupie osób w wieku podeszłym
167 GERIATRIA 2011; 5: 167172 Akademia Medycyny GERIATRIA OPARTA NA FAKTACH/EVIDENCEBASED GERIATRICS Otrzymano/Submitted: 15.06.2011 Zaakceptowano/Accepted: 26.2011 Przegląd randomizowanych, kontrolowanych
Bardziej szczegółowoS YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) I nformacje ogólne. Biologia medyczna. Nie dotyczy
Załącznik Nr 3 do Uchwały enatu PUM 14/2012 YLABU MODUŁU (PRZEDMIOTU) Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów pecjalność Poziom studiów Forma studiów Rok studiów Nazwa modułu I nformacje
Bardziej szczegółowoWykład 9: HUMAN GENOME PROJECT HUMAN GENOME PROJECT
Wykład 9: Polimorfizm pojedynczego nukleotydu (SNP) odrębność genetyczna, która czyni każdego z nas jednostką unikatową Prof. dr hab. n. med. Małgorzata Milkiewicz Zakład Biologii Medycznej HUMAN GENOME
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, której głównym objawem jest podwyższone stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia). Stan taki
Bardziej szczegółowoCzy mamy dowody na pozalipidoweefekty stosowania statyn?
Czy mamy dowody na pozalipidoweefekty stosowania statyn? Zbigniew Gaciong Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny Definicja Plejotropia,
Bardziej szczegółowoinwalidztwo rodzaj pracy
Zdrowie jest najważniejsze Wykłady wraz z konsultacjami medycznymi realizowane przez Stowarzyszenia na rzecz rozwoju wsi Bogufałów Źródło Baryczy w ramach wspierania realizacji zadania publicznego przez
Bardziej szczegółowoMateriał edukacyjny Cukrzyca ciążowa Przewodnik dla ciężarnej został przygotowany przez:
2 Materiał edukacyjny Cukrzyca ciążowa Przewodnik dla ciężarnej został przygotowany przez: Prof. dr hab. med. Katarzyna Cypryk Klinika Diabetologii i Chorób Przemiany Materii Uniwersytet Medyczny w Łodzi,
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE. Wstęp. Cele pracy
STRESZCZENIE Wstęp Hormon wzrostu (GH) jest jednym z najważniejszych hormonów anabolicznych promujących proces wzrastania człowieka. GH działa lipolitycznie, wpływa na metabolizm węglowodanów, białek i
Bardziej szczegółowoZnaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu. Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze
Znaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Czynniki ryzyka rozwoju i powikłania cukrzycy Nadwaga i otyłość Retinopatia
Bardziej szczegółowoWarszawa, III Kongres Polskiego Towarzystwa Lipidologicznego, 12 października 2013
Piotr Socha Klinika Gastroenterologii, Hepatologii i Zaburzeń Odżywiania Instytut Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka Warszawa, III Kongres Polskiego Towarzystwa Lipidologicznego, 12 października 2013 Nieskuteczna
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 2. Identyfikacja płci z wykorzystaniem genu amelogeniny (AMGXY)
Ćwiczenie 2. Identyfikacja płci z wykorzystaniem genu amelogeniny (AMGXY) Cel ćwiczenia Amplifikacja fragmentu genu amelogeniny, znajdującego się na chromosomach X i Y, jako celu molekularnego przydatnego
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Vol. 11/2012 Nr 1(38) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Ocena wybranych parametrów gospodarki węglowodanowej u dzieci urodzonych z hipotrofią wewnątrzmaciczną The glucose parameters estimation
Bardziej szczegółowoUltrasonograficzna ocena wzrastania płodów w I i II trymestrze ciąży w populacyjnym programie badań prenatalnych wad wrodzonych w regionie lubelskim
Lek. med. Izabela Wnuczek-Mazurek Ultrasonograficzna ocena wzrastania płodów w I i II trymestrze ciąży w populacyjnym programie badań prenatalnych wad wrodzonych w regionie lubelskim Promotor: Dr hab.
Bardziej szczegółowostarszych na półkuli zachodniej. Typową cechą choroby jest heterogenny przebieg
STRESZCZENIE Przewlekła białaczka limfocytowa (PBL) jest najczęstszą białaczką ludzi starszych na półkuli zachodniej. Typową cechą choroby jest heterogenny przebieg kliniczny, zróżnicowane rokowanie. Etiologia
Bardziej szczegółowoTransformacja pośrednia składa się z trzech etapów:
Transformacja pośrednia składa się z trzech etapów: 1. Otrzymanie pożądanego odcinka DNA z materiału genetycznego dawcy 2. Wprowadzenie obcego DNA do wektora 3. Wprowadzenie wektora, niosącego w sobie
Bardziej szczegółowoKinga Janik-Koncewicz
Kinga Janik-Koncewicz miażdżyca choroby układu krążenia cukrzyca typu 2 nadciśnienie choroby układu kostnego nowotwory Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że około 7-41% nowotworów jest spowodowanych
Bardziej szczegółowoUwarunkowania genetyczne. w cukrzycy
Uwarunkowania genetyczne Kliknij, aby edytować styl wzorca podtytułu w cukrzycy Lek. Sylwia Wenclewska Klinika Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Farmakologii Klincznej Kliknij, aby edytować format tekstu
Bardziej szczegółowoOcena stężenia wybranych miokin u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym i otyłością
lek. Agata Mikołajczak-Będkowska Ocena stężenia wybranych miokin u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym i otyłością rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Joanna Oświęcimska
Bardziej szczegółowoEBM w farmakoterapii
EBM w farmakoterapii Dr Przemysław Niewiński Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM we Wrocławiu Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM Wrocław EBM Evidence Based Medicine (EBM) "praktyka medyczna
Bardziej szczegółowoKamil Barański 1, Ewelina Szuba 2, Magdalena Olszanecka-Glinianowicz 3, Jerzy Chudek 1 STRESZCZENIE WPROWADZENIE
Czynniki socjodemograficzne wpływające na poziom wiedzy dotyczącej dróg szerzenia się zakażenia w kontaktach niezwiązanych z procedurami medycznymi wśród pacjentów z WZW typu C Kamil Barański 1, Ewelina
Bardziej szczegółowoINTERPRETACJA WYNIKÓW BADAŃ MOLEKULARNYCH W CHOROBIE HUNTINGTONA
XX Międzynarodowa konferencja Polskie Stowarzyszenie Choroby Huntingtona Warszawa, 17-18- 19 kwietnia 2015 r. Metody badań i leczenie choroby Huntingtona - aktualności INTERPRETACJA WYNIKÓW BADAŃ MOLEKULARNYCH
Bardziej szczegółowoLeczenie doustną insuliną w celu prewencji cukrzycy o podłożu autoimmunizacyjnym
Badanie POInT (Primary Oral Insulin Trial) Leczenie doustną insuliną w celu prewencji cukrzycy o podłożu autoimmunizacyjnym Drodzy Rodzice/Opiekunowie Chcemy objąć Państwa dziecko troskliwą, specjalistyczną
Bardziej szczegółowoEpidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?
Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Piotr Ponikowski Klinika Chorób Serca Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Ośrodek Chorób Serca Szpitala Wojskowego we Wrocławiu Niewydolność
Bardziej szczegółowoOsoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie
3 Osoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie Samokontrolne, przesiewowe rozpoznanie ryzyka stanu przedcukrzycowego lub cukrzycy utajonej mogą wykonać pacjenci w swoich rodzinach. W praktyce
Bardziej szczegółowo10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY
10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY FAKT 1. Około 347 mln ludzi na świecie choruje na cukrzycę. Istnieje rosnąca globalna epidemia cukrzycy, u której podłoża leży szybki przyrost przypadków nadwagi i otyłości
Bardziej szczegółowoZaburzenie równowagi energetycznej
Otyłość dzieci i młodzieży czy można jej zapobiec? Dr n. med. Andrea Horvath Dr n. med. Piotr Dziechciarz Klinika Pediatrii WUM Zaburzenie równowagi energetycznej wyrażonej nadmiernym odkładaniem tkanki
Bardziej szczegółowoCukrzyca. epidemia XXI wieku
Cukrzyca epidemia XXI wieku Typy cukrzycy Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 1 (Insulinozależna, Młodzieńcza) Cukrzyca ciążowa i przedciążowa Cukrzyca noworodków (wrodzona i przejściowa) Cukrzyca typu LADA
Bardziej szczegółowoBadania przesiewowe w cukrzycy typu 2
ZALECENIA ISSN 1640 8497 Stanowisko American Diabetes Association Badania przesiewowe w cukrzycy typu 2 Screening for type 2 diabetes Przedrukowano za zgodą z: Diabetes Care 2004; 27, supl. 1: S11 S14
Bardziej szczegółowoWystępowanie czynników ryzyka cukrzycy typu 2 u krewnych chorych
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Agata Bronisz 1, Katarzyna Rotkiewicz 2, Elżbieta Głuch 2, Marta Pilaczyńska-Cemel 2, Aleksandra Słonina 2, Marek Bronisz 3, Justyna Jaraczewska 2, Agnieszka Radziejewska
Bardziej szczegółowomgr Maurycy Pawlak Katedra i Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Leczenia Izotopami
mgr Maurycy Pawlak Katedra i Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Leczenia Izotopami Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu Badanie wpływu wybranych polimorfizmów genu receptora endokannabinoidowego
Bardziej szczegółowoAutomatyczna kalkulacja bolusów w pompach insulinowych
Automatyczna kalkulacja bolusów w pompach insulinowych Dr hab. med. Agnieszka Szypowska Kliniczny Oddział Diabetologii i Pediatrii Klinika Pediatrii Warszawski Uniwersytet Medyczny Funkcjonalna insulinoterapia
Bardziej szczegółowoNOWORODKI KASZUBSKIE OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA
S ł u p s k i e r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Ewa Wójtowicz Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu, Gdańsk NOWORODI ASZUBSIE OGÓLNA CHARATERYSTYA WSTĘ Rozwój fizyczny określany jest jako ciąg przeobrażeń,
Bardziej szczegółowoReprint portalu e-medycyna.pl
Reprint portalu e-medycyna.pl Stosowanie złożonych źródeł folianów w profilaktyce wad cewy nerwowej oraz innych zaburzeń spowodowanych niedoborami folianów w okresie planowania ciąży i w ciąży State of
Bardziej szczegółowoPiotr Socha. Interdyscyplinarna szkoła zimowa, 2014
Piotr Socha Klinika Gastroenterologii, Hepatologii i Zaburzeń Odżywiania Instytut Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka Interdyscyplinarna szkoła zimowa, 2014 Zdjęcie Holenderki Zima 1944/45 2414 urodzonych w
Bardziej szczegółowoEDYTA KATARZYNA GŁAŻEWSKA METALOPROTEINAZY ORAZ ICH TKANKOWE INHIBITORY W OSOCZU OSÓB CHORYCH NA ŁUSZCZYCĘ LECZONYCH METODĄ FOTOTERAPII UVB.
Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Uniwersytet Medyczny w Białymstoku EDYTA KATARZYNA GŁAŻEWSKA METALOPROTEINAZY ORAZ ICH TKANKOWE INHIBITORY W OSOCZU OSÓB CHORYCH NA ŁUSZCZYCĘ
Bardziej szczegółowoUdział polimorfizmu 2756A>G genu syntazy metioniny w rozwoju hipotrofii płodu
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 6, zeszyt 1, 14-18, 2013 Udział polimorfizmu genu syntazy metioniny w rozwoju hipotrofii płodu ANNA LORENC 1, AGNIESZKA SEREMAK-MROZIKIEWICZ 1,2, KRZYSZTOF
Bardziej szczegółowoWpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie. Dr hab. n. med. Renata Złotkowska Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu
Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie. Dr hab. n. med. Renata Złotkowska Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu Czy zanieczyszczenie powietrza jest szkodliwe dla zdrowia i dlaczego?
Bardziej szczegółowoMarzena Woźniak Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie
Marzena Woźniak Rozprawa doktorska na stopień doktora nauk medycznych Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie Okresy ciąży i połogu są wymieniane
Bardziej szczegółowoUrząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą
14 listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą Cukrzyca jest chorobą, która staje się obecnie jednym z najważniejszych problemów dotyczących zdrowia publicznego. Jest to przewlekły i postępujący proces
Bardziej szczegółowoZaburzenia wzrastania wewnątrzmacicznego. Justyna Tołłoczko Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka WUM
Zaburzenia wzrastania wewnątrzmacicznego Justyna Tołłoczko Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka WUM Hipotrofia < 10. centyla Eutrofia 10-90 centyl Hipertrofia > 90. centyla IUGR Intrauterine
Bardziej szczegółowoWOJSKOWY INSTYTUT MEDYCZNY. Agnieszka WALCZYK
WOJSKOWY INSTYTUT MEDYCZNY Agnieszka WALCZYK Analiza porównawcza wpływu aktywującej mutacji p.v600e w genie BRAF na przebieg kliniczny raka brodawkowatego tarczycy o różnym stopniu zaawansowania choroby
Bardziej szczegółowoWstęp do genetyki człowieka Choroby rzadkie nie są takie rzadkie
Wstęp do genetyki człowieka Choroby rzadkie nie są takie rzadkie Janusz Limon Katedra i Zakład Biologii i Genetyki Medycznej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego 2018 Ludzki genom: 46 chromosomów 22 pary
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Vol. 10/2011 Nr 1(34) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Stężenia greliny i insuliny w surowicy krwi matek i krwi pępowinowej a parametry urodzeniowe noworodków Serum Ghrelin and Insulin
Bardziej szczegółowoDostępność terapii z zastosowaniem pomp insulinowych. Dr hab.n.med. Tomasz Klupa Uniwersytet Jagielloński, Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych
Dostępność terapii z zastosowaniem pomp insulinowych Dr hab.n.med. Tomasz Klupa Uniwersytet Jagielloński, Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Konflikt interesów Wykłady i seminaria dla firmy Medtronic.w
Bardziej szczegółowoSTATYSTYKA MATEMATYCZNA
STATYSTYKA MATEMATYCZNA 1. Wykład wstępny. Teoria prawdopodobieństwa i elementy kombinatoryki 2. Zmienne losowe i ich rozkłady 3. Populacje i próby danych, estymacja parametrów 4. Testowanie hipotez 5.
Bardziej szczegółowoEpidemiologia cukrzycy
Cukrzyca kiedyś Epidemiologia Epidemiologia - badanie występowania i rozmieszczenia stanów lub zdarzeń związanych ze zdrowiem w określonych populacjach oraz wpływu czynników wpływających na stan zdrowia
Bardziej szczegółowopośrednich wykładników insulinooporności (lipidogram, BMI) oraz stężenia fetuiny A w momencie rozpoznania cukrzycy typu 1 na wystąpienie i czas
Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Wydział Lekarski Aleksandra Pyziak-Skupień Rozprawa doktorska: Ocena klinicznych i biochemicznych wykładników występowania częściowej remisji klinicznej w przebiegu cukrzycy
Bardziej szczegółowoJoanna Rodziewicz-Gruhn Charakterystyka wysokości i proporcji wagowo-wzrostowych kobiet między 20 a 75 rokiem życia
Joanna Rodziewicz-Gruhn Charakterystyka wysokości i proporcji wagowo-wzrostowych kobiet między 20 a 75 rokiem życia Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna 7, 89-93 2007
Bardziej szczegółowoCzy chore na raka piersi z mutacją BRCA powinny otrzymywać wstępną. Klinika Onkologii i Radioterapii
Czy chore na raka piersi z mutacją BRCA powinny otrzymywać wstępną chemioterapię z udziałem cisplatyny? Jacek Jassem Klinika Onkologii i Radioterapii Gdańskiego ń Uniwersytetu t Medycznego Jaka jest siła
Bardziej szczegółowoAkademia Morska w Szczecinie. Wydział Mechaniczny
Akademia Morska w Szczecinie Wydział Mechaniczny ROZPRAWA DOKTORSKA mgr inż. Marcin Kołodziejski Analiza metody obsługiwania zarządzanego niezawodnością pędników azymutalnych platformy pływającej Promotor:
Bardziej szczegółowoWykładniki zespołu metabolicznego u kobiet po przebytej cukrzycy ciążowej
Wykładniki zespołu metabolicznego u kobiet po przebytej cukrzycy ciążowej Ewa Wender-Ożegowska 1, Małgorzata Sporna 2, Agnieszka Zawiejska 1, Agnieszka Sporna 3, Jacek Brązert 1 1 Klinika Położnictwa i
Bardziej szczegółowoOCENA ROZPRAWY NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH
KLINIKA NEONATOLOGII PUM 72-010 Police, ul. Siedlecka 2 Kierownik kliniki: Prof. dr. hab. n. med. Maria Beata Czeszyńska Tel/fax. 91 425 38 91 adres e- mail beataces@pum.edu.pl Szczecin, dnia 11. 06. 2018r
Bardziej szczegółowo8. STRESZCZENIE Celem niniejszej pracy jest:
8. STRESZCZENIE Zadaniem lekarza pracującego w oddziale neonatologicznym jest dbanie, aby przebieg adaptacji noworodka do życia zewnątrzmacicznego był prawidłowy, została nawiązana więź między matką a
Bardziej szczegółowoJerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski 2, Jan Pilch 2, Brunon Zemła 3, Włodzimierz Dziubdziela 4, Wirginia Likus 5, Grzegorz Bajor 5 STRESZCZENIE
Czynniki ryzyka związane ze stylem i jakością życia a częstość zachorowań na nowotwory złośliwe górnych dróg oddechowych w mikroregionie Mysłowice, Imielin i Chełm Śląski Jerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski
Bardziej szczegółowoWpływ leczenia uzdrowiskowego w Wysowej- -Zdroju na stopień wyrównania cukrzycy typu 2
Mariusz Paszkot 1, Władysław Grzeszczak 2, Janina Kokoszka-Paszkot 1 PRACA ORYGINALNA 1 Uzdrowisko Wysowa SA w Wysowej-Zdroju, 2 Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Nefrologii Śląskiej
Bardziej szczegółowoOcena wybranych parametrów przemian węglowodanowych u dzieci urodzonych z hipotrofią wewnątrzmaciczną w wieku przedpokwitaniowym
Praca oryginalna Endokrynol. Ped. 2017.16.3.60:171-176 DOI: 10.18544/EP-01.16.03.1672 Original Paper Pediatr. Endocrinol. 2017.16.3.60:171-176 Ocena wybranych parametrów przemian węglowodanowych u dzieci
Bardziej szczegółowoBadanie podatności na łysienie androgenowe u mężczyzn
Badanie podatności na łysienie androgenowe u mężczyzn RAPORT GENETYCZNY Wyniki testu dla Pacjent Testowy Pacjent Pacjent Testowy ID pacjenta 0999900004136 Imię i nazwisko pacjenta Pacjent testowy Rok urodzenia
Bardziej szczegółowoAnaliza mutacji genów EGFR, PIKCA i PTEN w nerwiaku zarodkowym
Analiza mutacji genów EGFR, PIKCA i PTEN w nerwiaku zarodkowym mgr Magdalena Brzeskwiniewicz Promotor: Prof. dr hab. n. med. Janusz Limon Katedra i Zakład Biologii i Genetyki Gdański Uniwersytet Medyczny
Bardziej szczegółowoWykład: HUMAN GENOME PROJECT HUMAN GENOME PROJECT
Wykład: Polimorfizm pojedynczego nukleotydu (SNP) odrębność genetyczna, która czyni każdego z nas jednostką unikatową Prof. dr hab. n. med. Małgorzata Milkiewicz Zakład Biologii Medycznej HUMAN GENOME
Bardziej szczegółowoKURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI
KURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI CELE KSZTAŁCENIA Patologia ogólna łączy wiedzę z zakresu podstawowych nauk lekarskich. Stanowi pomost pomiędzy kształceniem przed klinicznym i klinicznym. Ułatwia zrozumienie
Bardziej szczegółowoROZPRAWA DOKTORSKA. Mateusz Romanowski
Mateusz Romanowski Wpływ krioterapii ogólnoustrojowej na aktywność choroby i sprawność chorych na zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa ROZPRAWA DOKTORSKA Promotor: Dr hab., prof. AWF Anna Straburzyńska-Lupa
Bardziej szczegółowoZałożenia i cele: Postanowiłam zbadać i przeanalizować:
Streszczenie. Wstęp: Starzejące się społeczeństwa całej Europy, skutki wysoko rozwiniętej cywilizacji urbanistyczno-technicznej, oddalenie człowieka od natury, ogromny postęp nauki i techniki, powodują
Bardziej szczegółowoAnaliza genetyczna w niepowodzeniach ciąży i badaniach prenatalnych
Analiza genetyczna w niepowodzeniach ciąży i badaniach prenatalnych Dr n. med. Joanna Walczak- Sztulpa Katedra i Zakład Genetyki Medycznej Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Diagnostyka
Bardziej szczegółowoSerum concentrations of tumor necrosis factor TNFα and its soluble receptors in obese women with diabetes type 2 and without additional disease.
/ ORIGINAL PAPERS Endokrynologia Polska / Polish Journal of Endocrinology Tom/Volume 56; Numer/Number 2/2005 ISSN 0423-104X Serum concentrations of tumor necrosis factor TNFα and its soluble receptors
Bardziej szczegółowoJarosław Kalinka1, Wojciech Hanke2 ROLA PALENIA TYTONIU JAKO CZYNNIKA RYZYKA H IPO TRO FII PŁODU I PORODU PRZEDWCZESNEGO
PRZEG. EPID., 1996, 50, 3 Jarosław Kalinka1, Wojciech Hanke2 ROLA PALENIA TYTONIU JAKO CZYNNIKA RYZYKA H IPO TRO FII PŁODU I PORODU PRZEDWCZESNEGO 1 Instytut Ginekologii i Położnictwa AM w Łodzi Dyrektor:
Bardziej szczegółowoPolimorfizm G-308A genu czynnika martwicy guza alfa (TNF-a) u chorych na cukrzycę typu 2
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Grzegorz Dzida, Andrzej Biłan, Janusz Hanzlik Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych Akademii Medycznej w Lublinie Polimorfizm G-308A genu czynnika martwicy guza alfa (TNF-a)
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 412 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 412 SECTIO D 2005 Zakład Pielęgniarstwa Internistycznego z Pracownią Pielęgniarstwa Onkologicznego WPiNoZ Akademii Medycznej
Bardziej szczegółowoZDROWIE DZIECI PO LECZENIU NIEPŁODNOŚCI
ZDROWIE DZIECI PO LECZENIU NIEPŁODNOŚCI Rafał Kurzawa rafal.kurzawa@gmail.com Pomorski Uniwersytet Medyczny Sekcja Płodności i Niepłodności PTG Ośrodek Studiów nad Płodnością Człowieka IVF ma 35 lat
Bardziej szczegółowoZaburzenia gospodarki węglowodanowej. przewlekłemu zapaleniu trzustki.
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Agnieszka Niebisz, Karolina Pladzyk, Mariusz Jasik, Waldemar Karnafel Katedra i Klinika Gastroenterologii i Chorób Przemiany Materii Akademii Medycznej w Warszawie Zaburzenia
Bardziej szczegółowoBadania przesiewowe w kierunku nieprawidłowej gospodarki węglowodanowej u osób z czynnikami ryzyka cukrzycy
Zofia Ruprecht, Joanna Kłubo-Gwieździńska, Anna Kamińska, Katarzyna Kaczorowska, Maria Skibicka, Maciej Sikora, Roman Junik PRACA ORYGINALNA Katedra i Klinika Endokrynologii i Diabetologii Collegium Medicum
Bardziej szczegółowoLek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.
Lek. Ewelina Anna Dziedzic Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych. Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab. n. med. Marek Dąbrowski
Bardziej szczegółowo