2. Zmiany struktury ludności według wieku - proces starzenia się ludności definicja przyczyny pomiar (miary klasyczne, miary prospektywne)

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "2. Zmiany struktury ludności według wieku - proces starzenia się ludności definicja przyczyny pomiar (miary klasyczne, miary prospektywne)"

Jolanta Zuzanna Kurowska
7 lat temu
Przeglądów:

1 1. Struktury demograficzne WYKŁAD Zmiany struktury ludności według wieku - proces starzenia się ludności definicja przyczyny pomiar (miary klasyczne, miary prospektywne) 3. Starzenie się populacji świat, Europa, Polska

2 Struktury demograficzne Struktury ludności - według płci - według wieku - według miejsca zamieszkania - według stanu cywilnego - według poziomu wykształcenia Struktury rodzin i gospodarstw domowych

3 Struktura ludności Polski w wieku 15 lat i więcej według płci i stanu cywilnego faktycznego, NSP 2002 i NSP 2011 Stan cywilny Ogółem Mężczyźni Kobiety Kawalerowie/Panny 27,9 27,6 32,5 32,5 23,7 23,1 Żonaci/Zamężne 57,9 57,1 60,3 59,6 55,6 54,9 w związku małżeńskim 56,6 55,1 59,0 57,5 54,4 53,0 w związku partnerskim 1,3 2,0 1,3 2,1 1,2 1,9 Owdowiali 9,2 9,5 2,8 3,0 15,0 15,4 Rozwiedzeni/Rozwiedzione 3,3 4,4 2,6 3,6 3,9 5,2 W separacji 1,0 0,6 0,9 0,5 1,1 0,6 Nieustalony 0,8 0,8 0,8 0,8 0,7 0,8 Razem 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Źródło: Ludność. Stan i struktura demograficzno-społeczna, Narodowy Spis Ludności i Mieszkań 2011, GUS, Warszawa 2013

A.Abramowska-Kmon, 2014, Zmiany wielkości i składu gospodarstw domowych oraz struktury rodzin, w: I.E.Kotowska (red.), Niska dzietność w Polsce w kontekście percepcji Polaków.

4 A.Abramowska-Kmon, 2014, Zmiany wielkości i składu gospodarstw domowych oraz struktury rodzin, w: I.E.Kotowska (red.), Niska dzietność w Polsce w kontekście percepcji Polaków. Diagnoza Społeczna 2013, raport tematyczny, Warszawa, s.27 Struktura gospodarstw według wielkości w latach Gospodarstwa Jednoosobowe Dwuosobowe Trzy- i czteroosobowe Pięcioosobowe i większe 16,2 18,5 38,8 26,5 16,1 18,8 41,2 23,9 17,4 21,7 44,0 16,9 18,3 22,3 42,3 17,1 24,8 23,2 37,9 14,1 24,0 25,7 36,4 13,9 Źródło: I.E.Kotowska, Analiza i prognozowanie gospodarstw domowych, w: Procesy demograficzne i metody ich analizy, red.j.kurkiewicz, Akademia Ekonomiczna w Krakowie, 2010; GUS 2013, Gospodarstwa domowe w 2011 roku wyniki spisu ludności i mieszkań 2011, Warszawa.

5 Starzenie się populacji - wzrost liczby i udziału osób starszych (60+, 65+) przyczyna przeobrażenia procesu reprodukcji ludności (spadek płodności i umieralności) J.Z.Holzer, Demografia, 2003, s.134

6 Zaawansowanie procesu starzenie się populacji przebieg w czasie i zróżnicowanie między kontynentami Źródło: World Population Ageing 2015, s.31

7 Przyśpieszenie procesu starzenia się ludności Źródło: World Population Ageing 2015, s.30

8 Populacja osób starszych także starzeje się (double ageing)

9 Starzenie się populacji osób starszych zróżnicowanie zaawansowania procesu w czasie i między kontynentami Źródło: World Population Ageing 2015, s.20

10 Zmiany płodności - zróżnicowanie zmian w czasie oraz między kontynentami Źródło: World Population Ageing 2015, s.46

11 Zmiany umieralności - zróżnicowanie zmian w czasie oraz między kontynentami Źródło: World Population Ageing 2015, s.31

12 Zmiany umieralności - zróżnicowanie spadku umieralności według wieku między kontynentami Źródło: World Population Ageing 2015, s.49

13 pomiar starzenia się ludności mediana wieku wskaźnik starości demograficznej (old-age rate) OAR t L t ( 60 ) współczynnik wsparcia (potential support ratio) SR t L t (15 L t L t 59) (60 ) L(60 ) 100 L(0 14) C C Indeks (wskaźnik) starości (ageing index)

14 wskaźniki obciążeń demograficznych (dependency ratios) Współczynnik obciążeń demograficznych (total dependency ratio) TDR L L L 100 L L L L współczynnik obciążeń osobami w wieku przedprodukcyjnym (youth dependency ratio) współczynnik obciążeń osobami w wieku poprodukcyjnym (old-age dependency ratio)

15 Rozkład liczby krajów według skali Rosseta (1959), Współczynnik starości n odsetek n odsetek n odsetek n odsetek n odsetek poniżej <8,10) <10,12) powyżej ogółem Rozkład liczby krajów według skali ONZ, Udział osób w wieku 65 lat i więcej n odsetek n odsetek n odsetek n odsetek n odsetek poniżej <4,7> powyżej ogółem Źródło: A. Abramowska-Kmon (2011) na podstawie World Population Prospects The 2008 Revision (ONZ 2009)

Zmiany struktur wieku ludności Unii Europejskiej, POP 2010 i POP2013 Age 85+ 80 75 70 65 60 55 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 5 4

16 Zmiany struktur wieku ludności Unii Europejskiej, POP 2010 i POP2013 Age Men Solid colour: 2060 Bordered: 2010 Women Źródło: EUROPOP2010 i EUROPOP 2013, Eurostat; The 2015 Ageing Report

17 Zmiany struktur wieku ludności Unii Europejskiej, POP 2010 Trwałe i głębokie zmiany struktur wieku wskazywane w kolejnych projekcjach Eurostatu: - intensywne starzenie się populacji - znaczący spadek liczby ludności w wieku lata (potencjalne zasoby pracy) - spadek liczby dzieci w wieku 0-14 lat Źródło: EUROPOP2010 i EUROPOP 2013, Eurostat

18 Zaawansowanie procesu starzenia populacji mediana wieku Źródło: Vienna Institute of Demography, Data Sheet 2014

19 Zmiany udziału osób w wieku 65 lat i więcej (w %) LV RO PL SK DE BG SI PT IT HU MT LT ES EL CZ EE AT CY NL FR FI SE LU DK BE UK NO IE PL bardzo intensywne starzenie się populacji : liczba osób w wieku 65 lat i więcej wzrośnie o: 117% w latach według POP2010 o 99,8% w latach według POP2013, a udział tej grupy ludności wzrośnie z 13,5% do 35% według POP2010 z 14.2 % w 2013 r. do 32.9% w 2060 r. według POP2013 Liczba ludności mln POP Źródło: opracowanie własne na podstawie EUROPOP2010, EUROPOP2013, Eurostat EU

20 Zmiany liczby ludności w wieku lata (w %) LV RO BG PL LT DE SK HU EE MT SI PT CZ EL NL AT IT ES FI DK FR SE BE LU UK NO CY IE Źródło: EUROPOP2010, Eurostat PL spadek liczby ludności z 38,2 mln do 32, 6 mln, czyli o 14,6 % (do 33,3 mln, czyli o 12,8%) w 2060 r. jeden z najgłębszych spadków potencjalnych zasobów pracy w UE27 o 36% (34%) w latach 2010 (2013) mln Źródło: opracowanie własne na podstawie EUROPOP2010, EUROPOP2013, Eurostat EU

21 Obciążenie populacji w wieku lata osobami w wieku 65 lat i więcej (na 100 osób w wieku lata) DE IT EL SE PT AT FI BE FR BG DK LV EE UK ES HU SI LT NL NO MT CZ RO LU PL CY IE SK EU MIN SK 17,0 IE 23,0 IE 36,5 IE LU UK CY SK NO PL CY DK LU RO BE RO LT LU CZ PL SE MT NO FR NO ES NL NL LV FI LT UK CY SI AT AT HU SI CZ ES EE EE UK BE MT EE HU ES LV CZ EL DK NL IT BG PT LT FR DK PT BE MT SI FI EL HU AT BG DE PT FR SK SE SE PL EL IT RO IT DE LV MAX DE 31,2 FI 36,6 BG 69,0 Źródło: opracowanie własne na podstawie EUROPOP2010, Eurostat

22 Źródło: Vienna Institute of Demography, Data Sheet 2014

23 Źródło: Vienna Institute of Demography, Data Sheet 2014

24 Prospektywne wskaźniki obciążeń demograficznych (dependency ratios) Prospektywny współczynnik obciążeń demograficznych osobami starszymi (prospective old age dependency ratio POADR) Liczba osób, które mają do przeżycia x lat POADR = Liczba osób w wieku 15(20)- 64 lat Prospektywny współczynnik starości (prospective old age rate POAR) POAR = Odsetek osób, które mają do przeżycia x lat

25 Klasyczny i prospektywny współczynnik obciążenia osobami starszymi, wybrane kraje europejskie Źródło: Vienna Institute of Demography, Data Sheet 2014

26 Proces starzenia populacji na świecie - globalny charakter procesu - zróżnicowane zaawansowanie w czasie, przyśpieszenie w najbliższych dekadach - zróżnicowanie między kontynentami (przyczyny) Proces starzenia się populacji w Europie - zaawansowanie procesu, zróżnicowane między krajami - zmiany obciążenia demograficznego

27 Literatura J.Z.Holzer, 2003, Demografia, PWE. (rozdz. 4,5,6) J. Kurkiewicz (red.), 2010, Procesy demograficzne i metody ich analizy. Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Kraków (rozdz. 4, 7). World Population Ageing 2015, United Nations, New York 2015

Podobne dokumenty

Instytut Statystyki i Demografii Szkoła Główna Handlowa. Irena E.Kotowska. Czy Polska doświadcza kryzysu demograficznego?

Instytut Statystyki i Demografii Szkoła Główna Handlowa Irena E.Kotowska Czy Polska doświadcza kryzysu demograficznego? Ekonomia w Muzeum Warszawa, 2.04.2012 Przemiany struktur wieku ludności w Polsce