ZCUKRZYCĄ. jak walczyć. pokonaj CUKRZYCĘ WE WSZYSTKICH SFERACH ŻYCIA. porad. porad jak walczyć ZCUKRZYCĄ

Transkrypt

1 Najprostszy sposób obniżenia poziomu cukru pokonaj CUKRZYCĘ WE WSZYSTKICH SFERACH ŻYCIA Cukrzyca to poważna choroba. Najlepszą metodą walki z nią są drobne zmiany, których prawie nie poczujesz choć z pewnością zauważysz ich skutki. Oto ponad 750 wskazówek i rad do wykorzystania w każdym miejscu, w którym upływa ci życie. w sklepie spożywczym Wykorzystaj paragon do poprawy diety! Strona 17 w kuchni Śniadanie, które obcina kalorie z obiadu Strona 46 w pokoju dziennym Jak spalać kalorie, oglądając telewizję Strona 66 w sypialni Co trzymać pod łóżkiem, aby chronić stopy Strona 88 w restauracji Co zrobić już na parkingu, by łatwiej zrezygnować z chleba i chipsów Strona 167 w pracy Szybsze i łatwiejsze wstrzykiwanie insuliny Strona 202 w podróży Jak sobie załatwić najzdrowsze miejsce w samolocie Strona 211 w rodzinie Umów się na randkę z policją cukrzycową Strona 224 w twoim umyśle Powiedz nie sceptykowi, który w tobie tkwi Strona 234 I jeszcze więcej! 759 porad jak walczyć ZCUKRZYCĄ 759 porad jak walczyć ZCUKRZYCĄ KSIĄŻKA ZAWIERA przepisy dla osób gotujących w domu superłatwe ćwiczenia rady jak schudnąć informacje o suplementach diety i ziołach dzienniczki, tabele, wartości Zapraszamy do księgarni internetowej oraz do salonu firmowego Reader s Digest Marynarska Business Park Warszawa, ul. Taśmowa 7 proste codzienne rady, które poprawią twoje zdrowie

2 759 porad jak walczyć ZCUKRZYCĄ proste codzienne rady, które poprawią twoje zdrowie Warszawa 2009

3 PROJECT STAFF Editors Marianne Wait, Daryna Tobey Cover Designer Michele Laseau Interior Designer Rich Kershner Writers Jeff Bredenberg, Marianne McGinnis, Marie Suszynski Advisor Mary M. Austin, MA, RD, CDE Recipe Developer Robyn Webb, MS Illustrators exercises Shawn Banner, cover, interior decorative Lyse-Anne Roy Copy Editor Marcia Mangum Cronin Indexer Cohen Carruth Indexes READER S DIGEST HOME & HEALTH BOOKS President, Home & Garden and Health & Wellness Alyce Alston Editor in Chief Neil Wertheimer Creative Director Michele Laseau Executive Managing Editor Donna Ruvituso Associate Director, North America Prepress Douglas A. Croll Manufacturing Manager John L. Cassidy Marketing Director Dawn Nelson THE READER S DIGEST ASSOCIATION, INC. President and Chief Executive Officer Mary Berner President, Consumer Marketing Dawn Zier 759 Secrets for Beating Diabetes Copyright 2007 by The Reader s Digest Association, Inc. Reader s Digest Road Pleasantville, NY porad, jak walczyć z cukrzycą Pierwsze polskie wydanie Copyright 2009 Wydawca: Reader s Digest Przegląd Sp. z o.o. ul. Taśmowa 7, Warszawa tel. (0 22) , fax (0 22) Redaktor naczelny Redakcji Książek: Jacek Fronczak Dyrektor artystyczny: Maciej Marchewicz Redaktor prowadzący: Elżbieta Meissner Przekład: Roman Palewicz Konsultacja: dr n. med. Magdalena Białkowska, Edyta Doniek Korekta i indeks: Dorota Majcher Łamanie i redakcja techniczna: Point Plus i Tatiana Kwaśniewska Produkcja: Janina Dołowa Druk: Leo Paper Products Ltd. Chiny ISBN US 6007/IC Reader s Digest jest prawnie zastrzeżonym znakiem The Reader s Digest Association Inc. Żadna część niniejszej publikacji nie może być w żadnej formie reprodukowana lub przedrukowywana bez pisemnej zgody Reader s Digest Przegląd Sp. z o.o. Waż na uwa ga dla Czy tel ni ków: Autorzy tej książki dołożyli wszelkich starań, żeby zawarte w niej informacje były możliwie dokładne i aktualne. Prosimy jednak Czytelników, by z konkretnymi problemami medycznymi zwracali się do prowadzącego ich lekarza i nie zastępowali ani nie zmieniali zaleceń terapeutycznych bez jego aprobaty. Autorzy, konsultanci, redaktorzy i wydawcy tej książki nie mogą być odpowiedzialni za działania podejmowane przez Czytelników po jej przeczytaniu. Podane w książce nazwy leków i firm oraz adresy stron internetowych nie oznaczają ich promowania przez Reader s Digest. Przy pi sy zdjęć: stro na 31 Da wid Bi shop, stro na 42 za zgo dą Fran kli na Bec ke ra. Do dat ko we fo to gra fie za zgo dą Ama na Ima ges, Blend Ima ges, BrandX, Com stock, Cor bis, Cre atas, Di gi tal Vi sion, Fan cy Pho to gra phy, Food col lec tion, Fstop, Get ty Ima ges, Go od Sho ot, The Ima ge Bank, Ima ge So ur ce, Ima ge na vi, Joh ner Ima ges, Ju pi ter Ima ges, Pho to Al to, Pho to Disc, Pho to gra pher s Cho ice, Ri ser, Stock By te, Vee.

4 spis treści po ko naj cu krzy cę we wszyst kich od wy daw cy sfe rach swo je go ży cia 6 zdro wie wpro wa dze nie jak nigdy dotąd 7 roz dział pierw szy w skle pie spo żyw czym 15 roz dział dru gi w kuch ni 37 roz dział trze ci w po ko ju dzien nym 63 roz dział czwar ty wsy pial ni 77 roz dział pią ty na po dwór ku 95 roz dział szó sty w twoim sąsiedztwie 107 roz dział siód my czas re kre acji 119 roz dział ósmy w ga bi ne cie le kar skim 135 roz dział dzie wią ty w ap te ce 151 roz dział dzie sią ty wre stau ra cji 165 roz dział je de na sty w pra cy 189 roz dział dwu na sty w po dró ży 203 roz dział trzy na sty w ro dzi nie 219 roz dział czter na sty wtwo im umy śle 231 roz dział pięt na sty wtwo im ży ciu 245 roz dział szes na sty po mo ce 257 in deks 271

5 6 po ko naj cu krzy cę we wszyst kich sfe rach swo je go ży cia Każ de go dnia ro bisz set ki, a na wet ty sią ce rze czy, od wy pi ja nia po ran nej ka wy po włą cza nie kom pu te ra. O wie lu z tych rze czy na wet nie my ślisz, po pro stu je ro bisz. Czy nie któ re z nich moż na by tro chę zmie nić, nie ruj - nu jąc ca łe go pla nu dnia? Oczy wi ście, że tak. A co by by ło, gdy by nie któ re z tych zmian da wa ły per spek ty wę zna czą cej po pra wy two je go zdro wia? To by by ło jesz cze lep sze. Ma jąc to na uwa dze, ze sta wi li śmy coś, co jest być mo że naj bar dziej wszech stron nym zbio rem drob nych zmian uła twia ją cych wal kę z cu krzy - cą. Każ da ze wska zó wek za war tych na na stęp nych stro nach ma ci po móc czuć się świet nie przez ca ły dzień, zy skać lep szą kon tro lę nad po zio mem cu kru i chro nić ca ły or ga nizm przed spu sto sze nia mi, ja kich mo że do ko nać cu krzy ca, któ ra nie jest le czo na. Cu krzy ca nie na le ży do cho rób, któ re zo sta wiasz w ga bi ne cie le ka rza; za bie rasz ją ze so bą wszę dzie, gdzie się uda jesz. Po zy tyw ne jest to, że mo - żesz z nią wal czyć i po pra wiać zdro wie gdzie kol wiek je steś. Opra co wa li - śmy tę książ kę po to, by po móc ci po ko ny wać cu krzy cę w każ dym za kąt - ku ży cia w kuch ni, po ko ju dzien nym, na po dwór ku, w dziel ni cy, w któ rej miesz kasz, w two im umy śle i wie lu in nych miej scach oraz sfe rach. Al bo - wiem to wła śnie te drob ne rze czy, któ re ro bisz i my ślisz od prze bu dze nia do za śnię cia, de cy du ją o tym, czy po ko nasz tę po wszech nie wy stę pu ją cą cho ro bę, czy też po zwo lisz jej po ko nać sie bie. Ta książ ka jest prze zna czo na głów nie dla osób z cu krzy cą ty pu 2. Sko - ro ją te raz czy tasz, to już masz prze wa gę w tej grze, bo chcesz wy pró bo - wać kil ka z na szych pro stych, co dzien nych rad, któ re po pra wią two je zdro wie, jak na pi sa no na okład ce. Te po my sły są na praw dę nie skom pli - ko wa ne nie któ re z nich moż na zre ali zo wać w cią gu kil ku mi nut i jest cał kiem moż li we, że po lu bisz część z tych ma leń kich zmian w swo jej co - dzien nej ru ty nie, tak jak lu dzie lu bią pi sać no wym dłu go pi sem al bo no sić no wą pa rę bu tów. Je śli bę dziesz re gu lar nie sto so wać choć by tyl ko pięć lub dzie sięć z tych su ge stii, po czy nisz wiel kie kro ki w stro nę po pra wy swe go zdro wia. Z upły wem cza su włą czaj ko lej ne, a zdzi wisz się i ucie szysz, wi - dząc, co dzie je się z two ją ma są cia ła, po zio ma mi cu kru, ener gią i do brym sa mo po czu ciem. Trzeba jesz cze wspo mnieć, że tak sa mo jak ty róż nisz się od wszyst kich in nych lu dzi, two ja cu krzy ca też jest od mien na od po zo sta łych przy pad - ków. Te ra dy są od po wied nie dla pra wie wszyst kich, ale po roz ma wiaj z le - ka rzem oraz dy plo mo wa nym die te ty kiem i do sto suj je do swo je go pla nu le cze nia oraz ży wie nia, aże by by ły w sam raz dla cie bie. No i po pra wiaj swo je zdro wie, sta wia jąc je den ła twy krok za dru gim. Re dak cja

6 _SSBD_PL.qxp:Layout 1 6/22/09 4:06 PM Page 7 wprowadzenie zdrowie jak nigdy dotąd Witaj w pierwszym dniu nowego otwarcia. Nie prosiłeś o to, by stwierdzono u ciebie cukrzycę, ale paradoksalnie to właśnie ona może być dla ciebie biletem do znacznie zdrowszego, szczęśliwszego, wypełnionego energią życia.

7 8 ZDROWIE JAK NIGDY DOTĄD Nie któ rzy lu dzie twier dzą, że cu krzy ca po mo gła im wła ści wie usze re go wać priory te ty. bło go sła wień stwo w prze bra niu Więk szość osób cho ru ją cych na cu krzy cę do kład nie pa mię ta dzień, kie dy ją u nich stwier dzo no. Za pew ne by ła to dla nich chwi la prze ło mo wa, peł - na emo cji, przede wszyst kim stra chu. Strach jest w ta kim wy pad ku re ak cją na tu ral ną. Li czy się jed nak to, co każ dy z nas z nim zro bi. Moż na zdać się na ła skę lo su i do pu ścić do te go, by nas po ko nał, al bo prze móc go i od zy - skać zdro wie. Ta książ ka jest o po ko ny wa niu stra chu za po mo cą drob nych, ła twych krocz ków, do ko ny wa nych każ de go dnia i o zbie ra niu owo ców tej wal ki, któ re są bar dziej wy mier ne niż mo gli by śmy przy pusz czać. War to po my śleć o swo jej cu krzy cy ty pu 2 jak o po bud ce wzy wa ją cej or - ga nizm do więk szej tro ski o zdro wie. To nie zna czy, że cho ry na cu krzy cę sam wy wo łu je cho ro bę; trze ba pa mię tać, że nie ba ga tel ną ro lę od gry wa ją tu ge ny. Ozna cza na to miast, że na le ży jeść bar dziej po żyw ne pro duk ty w por - cjach roz sąd nej wiel ko ści, wię cej ćwi czyć, a na wet zwra cać bacz niej szą uwa - gę na po ziom stre su i na wy ki zwią za ne ze snem. Cu krzy ca nie przy po mi - na zła ma nia rę ki, któ rą moż na unie ru cho mić i po cze kać, aż się zro śnie, pod czas gdy my bę dzie my pro wa dzić zwy czaj ne ży cie. Chcąc prze jąć kon - tro lę nad cho ro bą, mu sisz pod jąć kro ki, któ re wpły ną na ca ły or ga nizm. A gdy już tak się sta nie, sko rzy sta na tym two je cia ło, umysł i duch. Choć trud no w to uwie rzyć, nie któ rzy lu dzie do brze ra dzą cy so bie z cu - krzy cą twier dzą, że są te raz zdrow si niż przed dia gno zą, że cho ro ba po mo - gła im wła ści wie usze re go wać prio ry te ty. Ma ją lep sze na wy ki, są szczę - śliw si, cie szą się lep szym na stro jem, ma ją wię cej ener gii i sil niej sze po czu cie pa no wa nia nad wła snym ży ciem. Cie bie tak że na to stać i mo że to wy ma - gać mniej wy sił ku niż są dzisz. Czy za uwa ży łeś, że pro sty szcze ry kom ple ment, wy po wie dzia ny raz na ja - kiś czas do współ mał żon ka, zmniej sza licz bę sprze czek? Że skła da nie no - wych ra chun ków w jed nym miej scu da je pew ność, iż wszyst kie zo sta ną ure - gu lo wa ne? Że po sia da nie za pa su oko licz no ścio wych kar tek uwal nia od pa ni ki w sy tu acji, gdy w ostat niej chwi li przy po mnisz so bie o czy ichś imie ni nach? Ta sa ma za sa da do ty czy ży cia z cu krzy cą róż ne drob ne dzia - ła nia mo gą po móc w lep szym ra dze niu so bie z cho ro bą. I ta kich wła śnie wska zó wek peł na jest ta książ ka. Po pro wa dzi cię ona ma ły mi krocz ka mi, któ re bę dziesz w sta nie po dej mo wać za wsze i wszę dzie, gdzie aku rat prze - by wasz. A do ty czą one nie tyl ko ru ty no wych dzia łań, lecz na wet sfer tak in - tym nych, jak rów no wa ga umy słu al bo spra wy mał żeń skie i jak ten kom - ple ment, jak szu fla da z ra chun ka mi czy ten za pas kar tek bę dą wy cho dzić pro ble mom na prze ciw, po ma ga jąc ci żyć spryt niej i spo koj niej, by oszczę - dzić so bie nie po trzeb nych stre sów. Na po czą tek jed nak wy ja śnij my so bie jed no cho dzi o two je ży cie i two - je no we zwy cza je, któ rych po wi nie neś na brać. Le karz te go za cie bie nie zro -

8 ZDROWIE JAK NIGDY DOTĄD 9 bi. On mo że cię zba dać, zle cić ana li zy la bo ra to ryj ne, wy pi sać re cep ty i pod - czas każ dej wi zy ty po święcić ci kil ka mi nut, pod czas któ rych wy star czy mu cza su tyl ko na to, by za py tać, jak się czu jesz. Bru tal na praw da na te mat no - wo cze snej opie ki zdro wot nej jest ta ka, że oso ba w bia łym far tu chu nie ma cza su na to, by dzień po dniu spraw dzać, jak po szcze gól ni pa cjen ci ra dzą so - bie ze swo ją cu krzy cą. I, praw dę mó wiąc, nikt by nie chciał oglą dać le ka rza w kuch ni (gdzie ku cha rek sześć!), w sa mo cho dzie (każ dy sam naj le piej wie, jak pro wa dzić!) czy przy biur ku (strach po my śleć, ja ki okrop ny cha rak ter pi - sma ma ją le ka rze!). Dok tor jest do rad cą, któ ry pod su wa plan gry. Ale to ty bę dziesz ją pro wa dzić od mo men tu, gdy się obu dzisz i za pa rzysz so bie ka - wę lub na le jesz ma łą szklan kę so ku po ma rań czo we go, do chwi li, gdy po now - nie uło żysz się w łóż ku, aby prze spać noc. To nie zna czy, że mu sisz dzia łać sa mot nie. Praw dę mó wiąc, każ dy cho ry na cu krzy cę chce mieć i po trze bu je ca łe go mnó stwa lu dzi, po czy na jąc od le - ka rza, a na dy plo mo wa nym die te ty ku koń cząc. A cza sa mi przy da się tak że wy kwa li fi ko wa ny te ra peu ta lub od po wied nia gru pa wspar cia. O każ dej z tych form po mo cy na kar tach tej książ ki do wiesz się wię cej, ale pa mię taj, że w cen trum dzia ła ją ce go wo kół cie bie ze spo łu opie ki zdro wot nej tkwisz ty sam. War to za tem szu kać wszel kich form pro fe sjo nal nej in for ma cji oraz po - rad, ja kie tyl ko da się zna leźć i być go to wym na to, by wziąć spra wy w swo - je rę ce. Im szyb ciej, tym le piej. Praw da wy glą da tak, że więk szość lu dzi z cu krzy cą cier pia ła na nią przez kil ka lat, za nim usły sze li dia gno zę. Cu krzy ca jest cho ro bą po stę pu ją cą, a to ozna cza, że z bie giem cza su ma ten den cję do na si la nia się. Lecz ma jąc w rę - ku tę książ kę, i dys po nu jąc po nad 700 pro sty mi, spryt ny mi ra da mi, moż - na ją prze chy trzyć i po ko chać swo je ży cie jak ni gdy do tąd. cu krzy ca cho ro ba wy jąt ko wa W przy pad ku więk szo ści cho rób nie trud no stwier dzić, co jest nie tak, i jak to na pra wić. Je śli ktoś ma no wo twór, le - ka rze usu wa ją mu go lub pod da ją pro mie nio wa niu. Oso - ba ma ją ca za blo ko wa ne tęt ni ce zmniej sza spo ży cie mię sa i śmie ta ny. Z cu krzy cą jest ina czej jej isto tą jest nie zdol - ność or ga ni zmu do wy twa rza nia i/lub do sta tecz ne go wy - ko rzy sta nia hor mo nu zwa ne go in su li ną, któ re go za da - niem jest prze twa rza nie glu ko zy, czy li za war te go we krwi cu kru, sta no wią ce go pa li wo ko mó rek. Pro ble my zwią za - ne z cu krzy cą trud no so bie wy obra zić, przez co cho ro ba wy da je się mniej re al na. Ale jest jak naj bar dziej rze czy - wi sta. A pro sty pro blem wy so kie go po zio mu cu kru we

9 10 ZDROWIE JAK NIGDY DOTĄD krwi nie koń czy się na sa mej krwi. Cu krzy ca wy wo łu je ca łą ka ska dę skut - ków i w mia rę swe go roz wo ju nisz czy wie le ukła dów na sze go or ga ni zmu. Je śli cier pisz na cu krzy cę, przez resz tę ży cia któ reś ze sta diów cho ro by bę dzie cię do ty czyć. We wcze snych eta pach cu krzy ca nie ma na ogół zbyt wie lu ob ja wów i kom pli ka cji praw dę mó wiąc, bę dziesz oso bą dość zdro - wą. Na jej dru gim bie gu nie znaj du ją się jed nak po waż ne kom pli ka cje, na przy kład śle po ta, cho ro by ne rek, am pu ta cje, uszko dze nia ner wów, za bu rze - nia czyn no ści sek su al nych i cho ro ba ser ca. Po ja wia ją się one wte dy, gdy ta prze wle kła cho ro ba wy mknie się spod kon tro li. Wśród lu dzi z cu krzy cą 65 pro cent umie ra na cho ro bę ser ca lub udar. Cu krzy ca jest przy czy ną 44 pro cent wszyst kich przy pad ków nie wy dol no ści ne rek, a pro cent cu krzy ków ma w ja kimś stop niu uszko dzo ne ner wy. Wśród męż czyzn cho - rych na cu krzy cę praw do po do bień stwo za bu rzeń erek cji jest dwa ra zy więk - sze niż wśród tych, któ rzy jej nie ma ją. Te licz by na praw dę są przy gnę bia ją ce. Lecz jest tak że do bra wia do mość. Roz wój te go pro ce su moż nawdo wol nym mo men cie spo wol nić lub na wet za - trzy mać. Mo że uda ci się na wet cof nąć roz wój cho ro by. I nie po trze ba do te - go cu du, a je dy nie zwy czaj nej de ter mi na cji i kon se kwen cji. Czy moż na po ko nać cu krzy cę? Naszym zdaniem, tak. To prawda, że na razie nie ma na nią leku. Ale możesz uniknąć skutków obu związanych z nią problemów oporności na insulinę i braku wydzielania insuliny poprawiając swoją dietę i zwiększając ilość wysiłku fizycznego. Na dłuższą metę, o ile podejdziesz poważnie do zmian dokonywanych w codziennym życiu, zdołasz być może ograniczyć potrzebę przyjmowania leków oraz insuliny. Kiedy zaczniesz stosować zawarte w tej książce rady, szybko zauważysz rezultaty. Prawdę mówiąc, niektóre wskazówki mogą sprawić, że pozytywne zmiany w poziomie cukru wystąpią już po kilku dniach, a nawet godzinach. Wprowadzenie niektórych z opisanych metod do codziennego życia może zadecydować o tym, czy, na przykład, z upływem czasu utracisz wzrok czy nie. Twoje próby pokonania cukrzycy będą miały rozległe następstwa. Uczeni twierdzą, że już jednopunktowy spadek wyników testu HbA 1 c (mierzącego poziom cukru w ciągu ostatnich trzech miesięcy) zmniejsza prawdopodobieństwo uszkodzeń oczu, nerek i nerwów o 40 procent. Kontrola ciśnienia krwi u osób z cukrzycą może zmniejszyć zagrożenie chorobą serca aż o 50 procent, a ryzyko uszkodzeń wzroku o 33 procent. Wiadomo, że programy troski o stopy u diabetyków zmniejszają ilość amputacji o 45 do 85 procent. Skoro można osiągnąć takie wyniki, to po prostu nie ma powodu, by siedzieć i nie robić nic.

10 ZDROWIE JAK NIGDY DOTĄD 11 na wy ki, któ rych war to na brać Roz po zna nie cu krzy cy czę sto przy no si ze so bą przy gnę - bia ją cy za lew obo wiąz ków, wśród któ rych są po ry za ży wa - nia le ków, har mo no gra my ba dań, pla ny po sił ków i wie le in nych no wo ści. Ale, na li tość bo ską, na wet je śli ktoś ni - gdy do tąd nie miał wy so kie go ci śnie nia krwi, to te raz je ma! Po ziom fru stra cji wśród pa cjen tów jest tak wy so ki, że trud no się dzi wić, iż jed ną z pod sta wo wych trosk śro do - wi ska me dycz ne go jest pro blem wy pa le nia te ra peu tycz - ne go (sta nu, w któ rym cho rzy ma ją ocho tę się pod dać). Nie któ rych przy tła cza to do te go stop nia, że rzu ca ją ręcz - nik na ring i wra ca ją do daw nych zwy cza jów. Wpew nym sen sie ta książ ka do ty czy wła śnie wy pa le nia. Za war te w niej ra - dy są przy dat ne, ła twe, a na wet za baw ne, i mnó stwo jest ta kich, o któ rych ni - gdy do tąd nie sły sza łeś. Nie trze ba ko rzy stać z nich wszyst kich. Na po czą tek wy star czy wy brać kil ka mo że ktoś do da por cję wa rzyw do obia du i zde cy - du je się na krót ki spa cer po po sił ku. A gdy bę dzie go to wy, zno wu się gnie po książ kę i znaj dzie dla sie bie kil ka na stęp nych rad. Za nim się obej rzysz, po - czu jesz za uwa żal ną róż ni cę. Wie le z przed sta wio nych w książ ce, z po zo ru nie win nych se kre tów po mo - że ci ro bić rze czy, któ re ma ją nie oce nio ne zna cze nie dla two jej wal ki z cu krzy - cą. Wie le ba dań do wo dzi na przy kład, że ob ni że nie ma sy cia ła o za le d wie 5 7 pro cent to zna czy u oso by wa żą cej 70 kg o ja kieś 4 kg mo że zmniej szyć opor ność tka nek na in su li nę, zwięk szyć wy dzie la nie te go hor mo nu i ob ni żyć po ziom cu kru we krwi, czy li w za sa dzie cof nąć roz wój cho ro by. Oto kil ka naj - waż niej szych ce lów ogól nych, któ re po mo że my wam osią gnąć. Oczy wi ście, nie - za leż nie od nich, ab so lut nie ko niecz ne jest przyj mo wa nie wszel kich prze pi sa - nych przez le ka rza le ków nie za wod nie i we wła ści wym cza sie. Mo ni to ruj po ziom cu kru Sta ra za sa da gło si, iż strze żo ne go Pan Bóg strze że. Ozna cza to, że znacz - nie ła twiej osią ga my ce le, je śli na bie żą co spraw dza my wy ni ki swo ich do - tych cza so wych po czy nań. W przy pad ku cu krzy cy po le ga to na mie rze niu po - zio mu glu ko zy w kro pli krwi cza sem na wet kil ka ra zy dzien nie, za leż nie od sy tu acji. Wy ni ki świad czą o tym, jak twój or ga nizm re agu je na to co jesz, na le ki, któ re przyj mu jesz, na wy ko ny wa ne ćwi cze nia, a na wet na stre sy, ja - kim pod le gasz. Pro du cen ci do kła da ją sta rań, aby te te sty by ły moż li wie naj - mniej kło po tli we i bez bo le sne, więc spraw dzaj, ja kie no wo ści w tej sfe rze są ak tu al nie do stęp ne.

11 12 ZDROWIE JAK NIGDY DOTĄD Kon tro luj ka lo rie O związ kach po mię dzy cu krem i wę glo wo da na mi a cu krzy cą usły szysz nie raz, ale dla więk szo ści lu dzi pod sta wo wym ce lem jest spro wa dze nie ilo ści przyj mo wa nych ka lo rii do ta kie go po zio mu, ja ki po zwo li im stop nio wo tra - cić na wa dze. Głów ną me to dą osią gnię cia te go ce lu, przy jed no cze snym zaspo ka ja niu po trzeb ży wie nio wych or ga ni zmu, jest zwięk sze nie ilo ści zja - da nych owo ców, wa rzyw i pro duk tów peł no ziar ni stych, a ogra ni cze nie spo - ży cia czer wo ne go mię sa, lo dów, cia stek i in nych nie zdro wych przy sma ków. Oczy wi ście trze ba też zwra cać uwa gę na wiel kość por cji. Nad miar tłusz czu jest naj istot niej szym czyn ni kiem w roz wo ju cu krzy cy ty pu 2, a utra ta masy ciała sta no wi prio ry tet nu mer je den w wal ce z tą cho ro bą. Pod chodź mą drze do wę glo wo da nów Kon tro la ilo ści spo ży wa nych wę glo wo da nów jest waż na, to bo wiem głów - nie one po wo du ją wzrost po zio mu cu kru we krwi. Ta książ ka do ra dzi ci nie tyl ko, jak wy zna czyć wła ści wą ilość wę glo wo da nów każ de go dnia i jak osią - gnąć ten cel, ale rów nież wska że, ja ki ro dzaj wę glo wo da nów wy bie rać nie - któ re pro duk ty pod no szą bo wiem po ziom cu kru we krwi bar dziej i szyb ciej niż in ne. Spo ży wa niu po kar mów o ni skim in dek sie gli ke micz nym prze czy - tasz o tym jesz cze nie raz na da je się dziś klu czo we zna cze nie w za cho wy - wa niu kon tro li nad wa gą i po zio mem cu kru. Spro wa dza się to do przej ścia na pro duk ty peł no ziar ni ste (na przy kład ra zo wy chleb, sta ro mod ne płat ki owsia ne czy ka szę jęcz mien ną) i ogra ni cze nia ilo ści pro - duk tów spo rzą dzo nych z bia łej mą ki (cho ciaż by bu łek) oraz in nych prze two rzo nych zia ren, ta kich jak bia ły ryż. Ozna cza to tak że re zy gna cję z pro duk tów, w któ rych ziar - no zo sta ło prze two rzo ne do te go stop nia, że w prak ty ce jest wstęp nie prze tra wio ne, oraz ogra ni cze nie po kar mów, któ re ob fi tu ją w skro bię, ta kich jak ryż i ziem nia ki, a tak - że sło dzo nych na po jów. Zejdź z ka na py Na świe cie sza le je epi de mia cho ro by sie dzą ce go try bu ży cia. Dni upły wa ją nam w ten spo sób, że ra no sie dzi my wsa mo cho dzie, po tem sie dzi my przy biur ku w pra cy, po - tem zno wu sie dzi my w sa mo cho dzie i wresz cie za sia da my na ka na pie. Ca łe to sie dze nie po wo du je wzrost ob wo du w pa sie, a wi ną za obec ny la wi no wy wzrost licz by przy - pad ków cu krzy cy eks per ci obar cza ją wła śnie oty łość.

12 ZDROWIE JAK NIGDY DOTĄD 13 Ruch to jed naznaj waż niej szych rze czy, ja kie mo żesz zro bić dla swo je go cia ła, swo je go umy słu i swo jej cu krzy cy. Kie dy wię cej się ru szasz, spa lasz wię - cej ka lo rii. Roz wi jasz też mię śnie, a to po pra wia two ją prze mia nę ma te rii. Moż na ob ni żyć wa gę cia ła po przez sa mą die tę, ale znacz nie ła twiej jest do - ko nać te go, kie dy po łą czy się ogra ni cze nie ilo ści ka lo rii z ak tyw no ścią fizycz - ną. Ide al ną mie szan ką jest po łą cze nie ćwi czeń zwięk sza ją cych wy dol ność od - de cho wą (cho dze nie, pły wa nie, jaz da na ro we rze oraz in ne czyn no ści przy spie sza ją ce pra cę ser ca) z tre nin giem si ło wym (na przy kład z pod no sze - niem cię ża rów). Ćwi cze nia nie tyl ko po mo gą ci zrzu cić wa gę. Utra ta tłusz czu i przy rost ma sy mię śnio wej spra wią, że ko mór ki sta ną się bar dziej wraż li we na in su li - nę, dzię ki cze mu bę dą przyj mo wać wię cej glu ko zy i po ziom cu kru w two jej krwi bę dzie niż szy. Wła śnie dla te go zdro wa die ta i zwięk sze nie ak tyw no ści fi zycz nej to dwa naj po tęż niej sze na rzę dzia w wal ce z cu krzy cą ty pu 2. Utrzy muj po ziom cu kru i ci śnie nie krwi w ryzach Wal ka z cu krzy cą sku pia się na utrzy ma niu cu kru we krwi na po zio mie moż - li wie naj bliż szym nor my. Ta kie po stę po wa nie za po bie ga uszko dze niom oczu, ne rek i ner wów czę stym kom pli ka cjom zwią za nym z cu krzy cą. In ne pro - ble my zdro wot ne, któ re czę sto wią żą się z wy so kim po zio mem cu kru, to wy - so kie ci śnie nie krwi oraz wy so ki po ziom cho le ste ro lu i trój gli ce ry dów a wszyst kie one przy czy nia ją się do cho ro by ser ca. Praw dę mó wiąc, wy so kie ci śnie nie krwi wy rzą dza two je mu ser cu wię cej szko dy niż wy so ki po ziom cu - kru. Tak się jed nak szczę śli wie skła da, że dzia ła nia, któ re po ma ga ją kon tro - lo wać po ziom cu kru ta kie jak umiar ko wa ne ćwi cze nia, zdro wa die ta i utra - ta wa gi są bez cen ne rów nież dla ser ca. Ty je steś mózgiem swo jej eki py do wal ki z cho ro bą. Ko rzy staj ze wspar cia Je śli w prze szło ści kon tak ty z le ka rza mi i in ny mi pra cow ni ka mi ochro ny zdro - wia nie bu dzi ły two je go en tu zja zmu, po ra to prze zwy cię żyć. Mu sisz bez u - stan nie współ dzia łać ze spe cja li sta mi, któ rzy bę dą re gu lar nie oce niać róż ne aspek ty sta nu two je go zdro wia, od po wia dać na py ta nia i do star czać ci na rzę - dzi oraz le ków nie zbęd nych do wal ki z cu krzy cą. W skład te go ze spo łu fa - chow ców za zwy czaj wcho dzi le karz dia be to log, wy spe cja li zo wa na pie lę gniar - ka mo gą ca udzie lić prak tycz nych po rad, na któ re le karz nie ma cza su, oraz die te tyk, któ ry prze ana li zu je z to bą ce le, do ja kich zmie rzasz, oraz two je upodo ba nia i po mo że usta lić ze staw pro duk tów żyw no ścio wych. Bę dziesz po trze bo wać tak że oku li sty, der ma to lo ga i den ty sty. Znajdź do bre go far ma - ceu tę, któ ry udzie li ci po rad do ty czą cych le ków. Spe cja li sta od zdro wia psy -

13 14 ZDROWIE JAK NIGDY DOTĄD chicz ne go mo że ci po móc w prze zwy cię że niu pro ble mów emo cjo nal nych, któ re są udzia łem wie lu pa cjen tów po rad ni dia be to lo gicz nych. Dbaj o prze pływ in for ma cji Okre śle nie ze spół opie ki zdro wot nej przy wo łu je na myśl ob raz gru py lu - dzi le ka rza, en do kry no lo ga, pie lę gniar ki, die te ty ka któ rzy no szą ko szul - ki ozdo bio ne two im na zwi skiem i każ de go ran ka zbie ra ją się, aby prze dys - ku to wać wy ni ki two ich ba dań. Cóż, cał kiem moż li we, że tra fisz do po rad ni, w któ rej ta kie dru ży no we po dej ście funk cjo nu je, ale nie mo żesz za kła dać, że twój przy pa dek bę dzie aż tak dro bia zgo wo ana li zo wa ny, ani że zaj mu ją - cy się to bą spe cja li ści bę dą re gu lar nie wy mie niać się in for ma cja mi na twój te mat. Cał kiem moż li we, że oso by wcho dzą ce w skład two je go ze spo łu nie zna ją się na wet i prze ka zu ją so bie tyl ko szcząt ko we da ne do ty czą ce cie bie o ile w ogó le coś prze ka zu ją. Ty je steś mózgiem swo jej eki py do wal ki z cho ro bą i do cie bie na le ży tro ska o to, by wszy scy jej człon ko wie by li na bie żą co in for mo wa ni. (Ra da: Mu sisz wszyst ko no to wać, przy no sić te za - pi ski na spo tka nia i na uczyć się mó wić o swo ich spra wach). je steś go tów? Je śli zła piesz ka tar, przej dzie ci to po ty go dniu lub dwóch. Z cu krzy cą tak nie jest. Nie ste ty, cu krzy ca ni gdy ci nie przej dzie. Bę dzie z to bą, na wet je - śli po sta no wisz ją igno ro wać a je że li bę dzie igno ro wa na, bę dzie się po gar - szać. Z dru giej stro ny, je że li po go dzisz się z fak tem, że cu krzy ca jest czę ścią two je go ży cia i po sta no wisz z nią wal czyć, mo żesz sto sun ko wo ła two ob ni - żyć ry zy ko zwią za nych z nią pro ble mów zdro wot nych, na bie ra jąc kil ku no - wych na wy ków, dzię ki któ rym po czu jesz się le piej. A czu jąc się le piej, bę - dziesz mieć mo ty wa cję i ener gię po trzeb ną do do ko na nia kil ku na stęp nych zmian. Za nim się obej rzysz, za czniesz na praw dę do ce niać smak, chrup kość i jędr ność świe żych, peł no war to ścio wych pro duk tów, co dzien ny 30-mi nu - to wy spa cer, któ ry oczysz cza umysł i ła go dzi stres, za cznie ci spra wiać przy - jem ność, bę dziesz sil niejszy, ubra nia bę dą le piej na to bie le żeć i każ de go ran ka bę dziesz się bu dzić z bar dziej po zy tyw nym na sta wie niem do ży cia. Sko ro już mu sisz mieć cu krzy cę, to dla cze go nie uczy nić z niej pre tek stu do pro wa dze nia zdrow sze go, przy jem niej sze go ży cia? Da je my ci na to po - nad 700 spo so bów. Na po czą tek wy bierz je den i za cznij od dziś.

14 rozdział pierwszy w sklepie spożywczym Wkraczając do tej krainy obfitości, miej w ręku plan. To, jak robisz zakupy, decyduje bowiem o tym, co jesz w domu i jak dobrze radzisz sobie z cukrzycą.