OPIS PRZEDMIOTU gramatyka opisowa języka polskiego (fonetyka i fonologia) / k, 1, I. prof. dr hab. Andrzej S. Dyszak

Transkrypt

1 Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu OPIS PRZEDMIOTU gramatyka opisowa języka polskiego (fonetyka i fonologia) / k, 1, I Instytut/Katedra Instytut Filologii Polskiej i Kulturoznawstwa Poziom kształcenia: studia pierwszego stopnia Profil: ogólnoakademicki Forma studiów stacjonarne Rok/semestr I 1 naukowy/tytuł zawodowy, imię i nazwisko koordynatora przedmiotu prof. dr hab. Andrzej S. Dyszak dydaktycznych i formy 30 (15 wykładów, 15 laboratoriów) zajęć Liczba punktów ECTS 3 Rygory zaliczenie z oceną Typ przedmiotu kierunkowy Język wykładowy język polski Przedmioty wprowadzające i wymagania wstępne Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z fonetyka polską i systemem fonologicznym współczesnego języka polskiego oraz wskazanie roli, jaką pełni on w komunikacji językowej. Efekty kształcenia Efekty kształcenia: 1) wiedza student rozróżnia fonetykę i fonologię, wymienia metody badawcze fonetyki (W01), student nazywa narządy mowy i opisuje ich funkcje, posługuje się alfabetem fonetycznym, rozpoznaje cechy głosek (W02), definiuje szczegółowe pojęcia fonetyczne i fonologiczne (W03); 2) umiejętności student używa alfabetu fonetycznego w zapisie tekstu mówionego, wyjaśnia różnice między zapisem ortograficznym wyrazów a ich wymową, (U01), student rozpoznaje zjawiska fonetyczne w ciągu fonicznym, znajduje przykłady poznanych zjawisk w tekstach (U02), student wyjaśnia rolę systemu fonologicznego w porozumiewaniu się (U03); 3) kompetencje społeczne student dostrzegając różnice fonetyczne między użytkownikami języka z różnych regionów Polski, docenia zróżnicowanie wewnętrzne polszczyzny jako elementu dziedzictwa kulturowego kraju (K01)

2 podpis prowadzącego przedmiot/ koordynatora przedmiotu* Tab. Opis sposobu sprawdzania efektów kształcenia dla przedmiotu z odniesieniem do form zajęć i sprawdzianów Efekty kształcenia a forma zajęć Ocenianie efektów kształcenia K_W02, K_W03, K_W11 K_U01, K_U 02 Efekty kształcenia dla ** kierunku przedmiotu W01, W02, W03 U01, U02, U03 Forma zajęć W, K Sposoby oceniania*** praca domowa kolokwium W, K praca domowa kolokwium K_K05, K_K06 K01 W, K analiza tekstu K01 Efekty kształcenia dla przedmiotu W02 W01, W03 U01, U02 U03, PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU Rok akademicki: 2013/2014 Semestr: zimowy Nazwa przedmiotu gramatyka opisowa języka polskiego (fonetyka i fonologia) Instytut/Katedra Instytut Filologii Polskiej i Kulturoznawstwa Opisywana forma zajęć wykład dydaktycznych 15 naukowy/tytuł zawodowy, imię i prof. dr hab. Andrzej S. Dyszak nazwisko prowadzącego daną formę zajęć Treści programowe realizowane podczas zajęć 1. Przedmiot i tematyka wykładów (zapoznanie studentów z sylabusami) blok I: 2. System językowy i jego podsystemy. 3. Fonetyka a fonologia. 4. Narządy mowy i ich funkcje artykulacyjne. 5. Klasyfikacja spółgłosek polskich. 6. Klasyfikacja samogłosek polskich. blok II: 7. Asynchroniczna artykulacja głosek. 8. Upodobnienia głosek. 9. Uproszczenia grup spółgłoskowych.

3 10. Organizacja ciągu fonicznego. blok III: 11. Głoska a fonem. Alofony i ich typologia. 12. Opozycje fonologiczne. 13. Neutralizacje opozycji fonologicznych. 14. Reguły fonotaktyczne. 15. Co wiemy o fonetyce i fonologii współczesnego języka polskiego (zaliczenie). Metody dydaktyczne wykład, obserwacja, praca z książką Metody i kryteria oceniania Rygor Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca (w tym portale internetowe) Trzy prace pisemne po kilkugodzinnych blokach (I-III) wykładów: pytania otwarte dotyczące tematyki wykładów. Warunki zaliczenia: na ocenę dostateczną student odróżnia fonetykę od fonologii, definiuje podstawowe pojęcia, rozpoznaje i klasyfikuje głoski, wylicza warianty fonemów i typy opozycji fonologicznych; na ocenę dobrą student opisuje najważniejsze zjawiska fonetyczne i fonologiczne, definiuje podstawowe i szczegółowe pojęcia, rozpoznaje i klasyfikuje głoski oraz wylicza ich cechy, nazywa warianty fonemów i uzasadnia różnice między nimi, rozróżnia typy opozycji fonologicznych na ocenę bardzo dobrą; student opisuje, porównuje i ocenia zjawiska i procesy fonetyczne, fonologiczne, definiuje podstawowe i szczegółowe pojęcia oraz ilustruje je przykładami, znajduje cechy głosek i porównuje głoskę z fonemem (formułuje wnioski), rozróżnia warianty fonemów i stosuje odpowiednie nazwy, uzasadnia różnice między nimi i podaje przykłady, klasyfikuje opozycje fonologiczne, interpretuje je na przykładach oraz wskazuje warunki neutralizacji opozycji, osądza ich wpływ na rozróżnienie znaczeń. zaliczenie z oceną (średnia ocen z prac pisemnych) Dłuska M., Fonetyka polska, Warszawa Kraków 1986 Gramatyka współczesnego języka polskiego pod red. S. Urbańczyka, t. Fonetyka i fonologia, Kraków 1995 Ostaszewska D., Tambor J., Podstawowe wiadomości z fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Katowice 1993 Wierzchowska B., Fonetyka i fonologia języka polskiego, Wrocław 1980 Dyszak A.S., Benenowska I., Od głoski do zdania. Cz. I. Wiadomości, roz. O głosce, Bydgoszcz 2009 Wiśniewski M., Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Toruń podpis prowadzącego daną formę zajęć... podpis koordynatora przedmiotu

4 PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU Rok akademicki: 2013/2014 Semestr: zimowy Nazwa przedmiotu gramatyka opisowa języka polskiego (fonetyka i fonologia) Instytut/Katedra Instytut Filologii Polskiej i Kulturoznawstwa Opisywana forma zajęć laboratoria dydaktycznych 15 naukowy/tytuł zawodowy, imię i nazwisko prowadzącego daną formę zajęć prof. dr hab. Andrzej S. Dyszak Treści programowe realizowane podczas zajęć 1. Alfabet fonetyczny. 2. Cechy artykulacyjne spółgłosek polskich. 3. Cechy artykulacyjne spółgłosek polskich cd. 4. Cechy artykulacyjne samogłosek polskich. 5. Cechy artykulacyjne samogłosek polskich cd. 6. Rozpoznawanie cech głosek na podstawie rentenogramów. 7. Kolokwium funkcje narządów mowy, charakterystyka głosek. 8. Ćwiczenia w czytaniu tekstów fonetycznych. 9. Ćwiczenia w czytaniu tekstów fonetycznych cd. 10. Ćwiczenia w czytaniu tekstów fonetycznych cd. 11. Kolokwium zjawiska fonetyczne w ciągach fonicznych. 12. Ćwiczenia w zapisie fonetycznym. 13. Ćwiczenia w zapisie fonetycznym cd. 14. Ćwiczenia w zapisie fonetycznym cd. 15. Zapis fonetyczny dłuższego tekstu (zaliczenie). obserwacja wymowy głosek i rentenogramów analiza i ocena zjawisk, analiza Metody dydaktyczne tekstu fonetycznego, praca z podręcznikiem Przygotowanie do zajęć aktywny udział w zajęciach, pozytywne oceny z 2 kolokwiów. Metody i kryteria oceniania Rygor Literatura podstawowa Warunki zaliczenia: na ocenę dostateczną student uczestniczy aktywnie w zajęciach, nazywa narządy mowy, rozpoznaje cechy głosek i zjawiska fonetyczne w ciągu fonicznym, pisze alfabetem fonetycznym, stosuje reguły fonotaktyczne w zapisie tekstu, na ocenę dobrą student uczestniczy aktywnie w zajęciach, nazywa narządy mowy i opisuje ich funkcje, rozpoznaje cechy głosek i wyjaśnia zjawiska fonetyczne w ciągu fonicznym, pisze alfabetem fonetycznym, stosuje reguły fonotaktyczne w zapisie tekstu, poprawnie zapisuje fonetycznie zjawiska fonologiczne, na ocenę bardzo dobrą student uczestniczy aktywnie w zajęciach, nazywa narządy mowy i opisuje ich funkcje, rozpoznaje cechy głosek i klasyfikuje głoski, wyjaśnia zjawiska fonetyczne w ciągu fonicznym, pisze alfabetem fonetycznym, stosuje reguły fonotaktyczne w zapisie tekstu, bezbłędnie zapisuje tekst fonetyczny. zaliczenie z oceną Dyszak A.S., Benenowska I., Od głoski do zdania. Cz. II. Ćwiczenia, roz. Fonetyka i fonologia, Bydgoszcz 2009

5 Literatura uzupełniająca (w tym portale internetowe) Gramatyka opisowa języka polskiego z ćwiczeniami pod red. W. Doroszewskiego i B. Wieczorkiewicza, t. I, Warszawa 1968 Koneczna H., Zawadowski W., Przekroje rentgenograficzne głosek polskich, Warszawa Klebanowska B., Interpretacja zjawisk fonologicznych w języku polskim, Wrocław Madelska L., Witaszek-Samborska M., Zapis fonetyczny, Poznań Słownik wymowy polskiej, pod red. M. Karasia i M. Madejowej, Kraków podpis prowadzącego daną formę zajęć.... podpis koordynatora przedmiotu