PODSTAWOWE WADY POSTAWY CIAŁA W ŚWIETLE LITERATURY PRZEDMIOTU.

Transkrypt

1 PODSTAWOWE WADY POSTAWY CIAŁA W ŚWIETLE LITERATURY PRZEDMIOTU. Wadą postawy nazywamy zmiany w wyprostowanej swobodnej pozycji ciała, zdecydowanie różniącej się od ukształtowania typowych dla danej płci, wieku budowy konstytucjonalnej i rasy. Zalicza się je do zaburzeń statyki ciała. Wady postawy jako cechy indywidualne każdego osobnika podlegają zmianom dwukrotnie: w filogenezie (rozwoju człowieka) i ontogenezie (rozwoju osobniczym). W rozwoju biologicznym każdego człowieka można wskazać niebezpieczne etapy życia, które przyczyniają się do powstawania deformacji lub wad postawy ciała. Mówimy wówczas o etapach krytycznych w posturogenezie. Jednym z takich okresów jest młodszy wiek szkolny. Dochodzi w nim do zaburzeń harmonii w usystematyzowanym, aktywnym życiu ze zmianą na tryb życia siedzący. Drugi etap posturogenezy przypada na okres dojrzewania, obejmuje lata i W tym wieku powstaje szczególnie dużo wad nawykowych, które się utrwalają i pozostają. Ostatni okres krytyczny przypada na wiek roku życia. Jest to okres starczy charakteryzujący się zwyrodnieniami kośćca, które przyczyniają się do zniekształceń sylwetki. Skutki nie korygowanych wad postawy zaistniałe w pierwszych okresach rozwoju osobniczego człowieka, poza względami estetycznymi, mogą spowodować: zmniejszają sprawność nie tylko narządów ruchu, lecz także krążenia i oddychania oraz sprzyjają przeciążeniom

2 doprowadzającym do szybszych zmian zwyrodnieniowych np. bóle krzyża. Dlatego należy im zapobiegać jeżeli już zaistniały, skutecznie korygować. Przyczyny powstawania i podział wad postawy ciała. Przyczyny powstawania wad są różne o etiologii zarówno środowiskowej (zewnętrznej) jak i wewnątrzustrojowej: Czynniki środowiskowe: sedenteryjność (siedzący tryb życia ), ograniczenie aktywności ruchowej, złe warunki bytowe i higieniczne, niedożywienie, przemęczenie, brak snu, niewłaściwe obuwie i ubiór, nieodpowiednie noszenie teczki z książkami, niedostosowanie do warunków fizycznych dziecka ławki szkolnej, złe oświetlenie. Czynniki morfologiczne: zaburzenia napięcia mięśni powstałe na skutek różnych przyczyn ( choroby, przemęczenia ). Czasami mała przyczyna zaburzająca równowagę statyczno - dynamiczną organizmu powoduje zaburzenie całej mechaniki postawy. Czynniki fizjologiczne: przyswajanie nieprawidłowego nawyku postaw i brak kontroli nad nią co w konsekwencji doprowadza do osłabieniapewnychgrupmięśniowych. U podstaw tego rodzaju wady postawy często leżą zaburzenia czucia głębokiego, krótkowzroczność i inne zaburzenia wzroku. Wpływ mają również zaburzenia psychiczne i emocjonalne np. zmartwienia, lękliwość czy nadmierna nerwowość. Jeżeli nieprawidłowości występujące w wadach postawy są jeszcze nie utrwalone to dość sprawnie poddają się leczeniu usprawniającemu. Przy zaniedbaniach dochodzi do ich utrwalania się. Dlatego należy im zapobiegać,ajeżeli już zaistnieją skutecznie korygować. Najczęściej wady postawy dzielimy na wady wrodzone i wady nabyte: A. Wady wrodzone. Do tej grupy należą przypadki z odchyleniami prawidłowej budowy ciała w następstwie czynników, które działały w okresie płodowym. Nie-

3 które z nich przekazywane są dziedzicznie. Do rozwoju innych doszło na skutek zaburzonego wydzielania wewnątrzmacicznego. Bezpośredniej przyczyny wad należy upatrywać w czynnikach toksycznych (zatrucia, choroby infekcyjne matki ) lub mechanicznych, które działałaby w różnych okresach życia płodowego. W wadach wrodzonych wyróżniamy: 1. Wady wrodzone kości: zaburzenia kostnienia, dodatkowe kręgi, żebra, zrosty kręgów, kręgozmyk, rozszczepy kręgów, wrodzony krącz szyi, w obrębie kończyn dolnych i stóp zwichnięcie stawu biodrowego, asymetria długości kończyn dolnych, wady stóp. 2. Wady wrodzone mięśni: wrodzona anatomia mięśniowa postępujący zanik mięśni B. Wady nabyte Mogą być wywołane przebytymi chorobami i dzielą się na: 1. Wady nabyte rozwojowe powstają najczęściej w wyniku następujących chorób: krzywicy, gruźlicy i choroby Schermana. 2. Wady nabyte nawykowe zawierają się w czynnikach środowiskowych, morfologicznych i fizjologicznych, które omówiłam jako przyczyny powstania wad postawy.

4 Wady postawy ciała w płaszczyźnie strzałkowej. a. Plecy wklęsło wypukłe Cechuje je zwiększony kąt przodopochylenia miednicy (40 stopni) prowadzący do nadmiernej lordozy lędźwiowej i kompensacyjnego powiększenia kifozy piersiowej. Rozciągnięciu ulega mięsień prostownik grzbietu, przykurczony jest mięsień piersiowy większy. Łopatki odstają, górnaczęść klatki piersiowej ulega spłaszczeniu. Przesuwające się narządy jamy brzusznej ku przodowi powodują osłabienie mięśni brzucha. Rozciągają się i wiotczeją mięśnie pośladkowe, natomiast mięsień prosty uda jest skrócony. Oprócz zaburzeń sprawności statyczno dynamicznej upośledzone zostają czynności narządów wewnętrznych (rys. 1) b. Plecy kołyskowe. Przy wadzie tej kręgosłup odgina się ostro w odcinku lędźwiowo - krzyżowym do tyłu tworząc krótka i ostra lordozę lędźwiową. Spojenie łonowe jest najbardziej wystającą częścią ciała. U podobnie dochodzi do upośledzenia oddychania i krążenia, zmieniony jest układ barków i łopatek.(rys 2) c. Plecy okrągłe Charakteryzują się nadmiernym wygięciem kręgosłupa ku tyłowi. Jeżeli wygięcie to dotyczy górnego, piersiowego odcinaka kręgosłupa, to taka postać pleców okrągłych określamy jako kifotyczne. Jeżeli cały kręgosłup jest wygięty ku tyłowi mówimy o kifozie totalnej.

5 Rys. 1 - Plecy wklęsło wypukłe

6 Rys.2 Plecykołyskowe

7 Charakterystyczne dla tej wady jest garbienie się, wysuwanie głowy i barków ku przodowi, co powoduje odstawanie łopatek. Klatka piersiowa jest spłaszczona, zapadnięta, mięśnie piersiowe przykurczone, natomiast rozciągnięte mięśnie grzbietu w odcinku piersiowym. Ograniczona jest ruchomość klatki piersiowej co utrudnia oddychanie i pracę serca.(rys.3) Rys.3 Plecyokrągłe

8 d. Plecy płaskie. Przyczyna tej wady jest niewykształcenie się prawidłowego przodopochylenia miednicy. Znacznie zmniejszona jest lordoza lędźwiowa i kifoza piersiowa. Słabo rozwinięte umięśnienie grzbietu. Barki są opadnięte, brzegi łopatek odstają, klatka piersiowa spłaszczona w wymiarze przednio tylnym, mięśnie brzucha i pośladków osłabione. Brak krzywizny lędźwiowej sprzyja obniżeniu się narządów jamy brzusznej. (rys. 4) Rys.4 Plecypłaskie

9 Wady w budowie klatki piersiowej Wyróżniamy kilka typów fizjologicznych klatki piersiowej. O prawidłowej klatce piersiowej mówimy wtedy gdy mostek i cala przednia część klatki piersiowej wysunięta jest ku przodowi, a żebra tak uniesione, że najdalej wysuniętą częścią ciała jest przednia ściana klatki piersiowej. W zależności od stopnia wysklepienia klatki piersiowej mówimy o klatce spłaszczonej, płaskiej, beczkowej. Do patologicznych wad klatki piersiowej zaliczamy: a. Klatkę piersiową lejkowatą (szewską) Charakteryzuje się lejkowatym zapadnięciem dolnej części mostka i przylegających odcinków żeber. Na skutek osłabienia mięśni grzbietu, wysunięcie barków do przodu, spłaszczenia klatki piersiowej i wiotczenie mięśni brzucha. Rys.5 Klatkapiersiowalejkowata

10 b. Klatka piersiowa kurza: Cechuje ją zniekształcenie mostka, który tworzy silne uwypuklenie do przodu na kształt dzioba łodzi, podobnie jak ma to miejsce u ptaków.(4) Mostek wraz z przyległymi częściami żeber wysunięty jest znacznie do przodu, natomiast dalsze od niego części żeber zapadnięte są po bokach, tworząc poniżej sutków wyraźną wklęsłość. Powstaje ona najczęściej na tle zaburzeń procesu kostnienia i wadliwych przyszczepów mięśniowych, często pozostałość po przebytej krzywicy. (rys. 6) Rys.6 Klatkapiersiowakurza