KOSZT KAPITAŁU. Nie ma nic za darmo

Transkrypt

1 KOSZT KAPITAŁU Nie ma nic za darmo 1

2 Skąd się biorą pieniądze w firmie? 2

3 Koszty pozyskania kapitału tarcza podatkowa Finansowanie działalności związane jest z koniecznością ponoszenia przez przedsiębiorstwo kosztów. Każda z form finansowania ma określony koszt. Szacowanie tych kosztów nie jest zadaniem łatwym. 3

4 Tarcza podatkowa Efekt osłony podatkowej (tarcza podatkowa, ang. tax shield, niem. Steuerschild) to zjawisko polegające na obniżeniu podatku dochodowego, dzięki finansowaniu działalności za pomocą kapitału obcego (zewnętrznego). 4

5 Koszty finansowe do KUP Efekt osłony wynika z możliwości zaliczenia kosztów finansowych (tj. odsetki od kredytu, amortyzacja i wydatki leasingowe) do kosztów uzyskania przychodu. 5

6 Warunki konieczne do wystąpienia efektu Aby przedsiębiorstwo mogło skorzystać z możliwości obniżenia podatku dochodowego za pomocą tarczy podatkowej musi być płatnikiem podatku dochodowego na ogólnych warunkach. Wyklucza to przedsiębiorców korzystających z karty podatkowej albo podatkowych form ryczałtowych. 6

7 Warunki konieczne do wystąpienia efektu Oczywistym warunkiem jest też uzyskanie w roku podatkowym zysku, który jest podstawą do naliczania podatku dochodowego. 7

8 Następstwa efektu tarczy podatkowej Obniżenie podatku dochodowego stanowi oczywistą korzyść dla przedsiębiorcy. 8

9 Zamiast kosztów finansowych w wysokości X ponosi on koszty: koszty = (1-T)X gdzie T to stawka podatku dochodowego. 9

10 Powstająca różnica w wysokości T*X jest przychodem utraconym przez budżet państwa. Wobec tego, im wyższa jest stawka podatkowa, tym więcej korzyści uzyskuje się dzięki temu efektowi. 10

11 Podatkowe skutki amortyzacji i odsetek od kapitału obcego- tarcze podatkowe. Amortyzacja jest szczególnym kosztem, gdyż nie stanowi wypływu gotówki. 11

12 Ma ona jednak pośredni wpływ na przepływ gotówki, gdyż jako koszt obniża podstawę opodatkowania, a przez to wpływa na wysokość podatku dochodowego, który jest oczywiście realnym wydatkiem. 12

13 Suma o jaką zmniejszają się wydatki wskutek obniżenia podstawy opodatkowania, nosi nazwę tarczy podatkowej. 13

14 Tarcza podatkowa = amortyzacja * stopa podatku dochodowego Zauważmy, że zwiększona amortyzacja powoduje z jednej strony zmniejszenie zysku, ale z drugiej mniejszy wypływ pieniędzy. 14

15 Przykład, proszę zapisać dane Firma osiąga następujące wyniki: Sprzedaż (dochód do opodatkowania) = 200 Koszty (TC)= 120 (w tym amortyzacja 20 ) Stopa podatku dochodowego 40% Tarcza podatkowa wynosi zatem 20* 0,4 = 8 o tyle obniża się podatek jeśli naliczamy amortyzację. 15

16 Co oznacza tarcza podatkowa w praktyce? Prześledźmy zysk i stan środków pieniężnych w dwóch przypadkach: A - gdy firma nalicza amortyzację B - gdy nie nalicza amortyzacji 16

17 17

18 W przypadku B zysk jest większy. Aby jednak obliczyć, jakim zasobem środków pieniężnych firma dysponuje, należy do zysku po opodatkowaniu dodać kwotę amortyzacji (gdyż te pieniądze nie zostały wydane). 18

19 A Zysk netto = amortyzacji = 68 B Zysk netto = = 60 Zatem, A ma mniejszy zysk, ale więcej pieniędzy niż B 19

20 Zadanie dla Państwa Ciężar podatkowy to udział podatku w dochodzie (w zysku brutto czyli wartości dodanej). Proszę obliczyć 20

21 Obliczenia Suma podatku= = 30 Dochód do opodatkowania (zysk brutto)= =50 Ciężar podatkowy= 30/50= 0,6 =60% 21

22 Zadanie dla Państwa Firma osiąga następujące wyniki: Przychody ze sprzedaży 300 Koszty 150 w tym amortyzacja 50 Stopa podatku dochodowego 40% Oblicz tarczę podatkową i zasoby gotówki w przypadku naliczania i nie naliczania amortyzacji. 22

23 Obliczenia Tarcza podatkowa = amortyzacja * stopa podatku = 50*0,4= 20 Z naliczeniem amortyzacji TR TC = zysk brutto = 150 odjąć podatek - 60 Zysk netto = 90 Zasoby gotówki Zysk netto + amortyzacja =

24 Bez naliczania amortyzacji TR TC = zysk brutto = 200 odjąć podatek - 80 Zysk netto = 120 Zasoby gotówki Zysk netto + amortyzacja =

25 Koszt kredytu bankowego Inwestorzy mogą korzystać z różnego rodzaju kredytów udzielanych im przez banki na finansowanie prowadzonej działalności gospodarczej. Ze względu na przedmiot kredytu wyróżnia się kredyty obrotowe i inwestycyjne. 25

26 Kredyty obrotowe są źródłem finansowania bieżących potrzeb przedsiębiorstwa. Kredyty inwestycyjne firmy wykorzystują do finansowania zadań długoterminowych, umożliwiających modernizację i rozwój. 26

27 Przykład Kwota kredytu bankowego zaciągniętego przez przedsiębiorstwo wynosi zł, a oprocentowanie 11% rocznie. Przedsiębiorstwo spłaci cały dług jednorazowo, wraz z odsetkami, po upływie jednego roku. Kwota odsetek należnych bankowi (koszt kredytu bankowego) wyniesie:.. 27

28 11% * = zł to wie każdy, ale nie każdy wie, że rzeczywisty koszt wykorzystania długu będzie jednak mniejszy. 28

29 Przyjmując, że przedsiębiorstwo płaci 30% podatku dochodowego, oszczędności podatkowe będą stanowić 0,30 wartości nominalnej stopy procentowej (11%), czyli ceny kredytu. Należy więc od ceny kredytu odjąć podatek 29

30 Rzeczywisty koszt kredytu wyniesie więc: 11%- 11%* 0,30= 11%* (1-0,30)= 11%* 0,70= 7,7% stąd: 7,7%* = 770 zł a nie

31 Możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania kwoty odsetek, należnych bankowi z tytułu udzielonego kredytu, w znacznym stopniu zmniejsza ciężar kosztów zadłużenia faktycznie ponoszonych przez kredytobiorcę. 31

32 Ogólny wzór na obliczenie rzeczywistego kosztu długu z uwzględnieniem korzyści podatkowych, ma postać: K= K (1-T) K = rzeczywisty koszt kapitału T= podatek dochodowy K = cena kredytu T = podatek 32

33 Korzyści podatkowe z tytułu odliczania kosztu kredytu od podstawy opodatkowania powodują, że kredyt bankowy może być atrakcyjnym źródłem kapitału. Niemniej dyrektorzy finansowi powinni pamiętać, że bank, udzielając kredytu pobiera również prowizję od wartości przyznanego kredytu a czasem i inne opłaty. 33

34 Przykład pamiętać o tym przy kredytach Bank udzielając kredytu w kwocie zł przy oprocentowaniu = 11%, pobiera jednorazowo prowizję w wysokości 3% od kwoty kredytu oraz opłatę 250 zł za otwarcie oraz obsługę konta kredytowego. 34

35 Nominalny koszt kredytu wyniesie zatem: ( ): = 0,165 czyli 16,5%, a więc o 5,5% więcej od jego oficjalnej ceny. 35

36 KOSZT OBLIGACJI W warunkach dobrze rozwiniętej gospodarki rynkowej emisja obligacji realizowana przez jednostki gospodarcze jest jednym z najważniejszych źródeł finansowania kapitałem obcym. Polska gospodarka rynkowa jest ciągle zbyt młoda, aby pożyczka obligacyjna stanowiła powszechną formę finansowania przedsiębiorstw. Udział tej formy finansowania jest relatywnie mały. 36

37 Koszt, ponoszony przez przedsiębiorstwoemitenta z tytułu wykorzystania emisji obligacji jako źródła finansowania działalności, zależy od wielkości dochodu możliwego do uzyskania przez nabywcę obligacji (większe oprocentowanie większy koszt). 37

38 O poziomie rentowności inwestycji, jaką stanowi zakup obligacji, decyduje nominalne oprocentowanie obligacji oraz różnica między ceną zakupu i ceną sprzedaży. 38

39 Przedsiębiorstwo- emitent obligacji może zmniejszyć swoją podstawę opodatkowania o równowartość odsetek płaconych wierzycielom czyli nabywcom obligacji. Tak więc kredyt bankowy oraz pożyczka obligacyjna to podstawowe formy długoterminowego zadłużenia. 39

40 KOSZT AKCJI UPRZYWILEJOWANYCH Kapitał akcyjny uprzywilejowany jest w przedsiębiorstwie kapitałem własnym szczególnego rodzaju. 40

41 Ze względu na przywileje przysługujące posiadaczom akcji uprzywilejowanych (np. prawo do stałej kwoty dywidendy, płaconej niezależnie od wysokości wyniku finansowego) kapitał akcyjny uprzywilejowany jest czasem traktowany de facto jako zobowiązanie danego podmiotu. 41

42 Koszt akcji uprzywilejowanych odpowiada wymaganej przez inwestorów stopie zwrotu, liczonej według wzoru: Kau= dywidenda / cena rynkowa akcji up.* 100% 42

43 Przykład Wartość dywidendy przypadająca na jedną akcję uprzywilejowaną wynosi 2 zł. Aktualna cena rynkowa takiej akcji wynosi 14 zł. Koszt akcji uprzywilejowanej wynosi: 2/14 *100%= 14,3% 43

44 Co oznacza, że aby wypłacić dywidendę = 2 zł firma ponosi koszt rzędu 14.3 % z jej wartości rynkowej = 14 zł Natomiast, wartość akcji to= dywidenda / koszt akcji (koszt akcji jest jednocześnie stopą zwrotu jaką inwestorzy spodziewają się otrzymać) 44

45 Przykład Spółka planuje nową emisję akcji uprzywilejowanych i przewiduje, że ich cena rynkowa ukształtuje się na poziomie 14 zł (wartość wyemitowanej akcji), a koszty emisji będą stanowić 3% wartości wyemitowanych akcji. Jedna akcja uprzywilejowana upoważnia do dywidendy= 2 zł. Jaki będzie całkowity koszt nowej emisji? 45

46 Żeby wyliczyć całkowity koszt emisji akcji należy koszt akcji uprzywilejowanej powiększyć o koszt emisji lub cenę rynkową pomniejszyć o koszt emisji. 46

47 Całkowity koszt nowej emisji: Cena rynkowa skorygowana o koszt emisji K= 2 / (14 3% * 14) * 100%= 2 / (14-0,42)* 100% = 14,7 % Koszt akcji uprzywilejowanych nie powinien oznaczać dla przedsiębiorstwa realnego odpływu środków pieniężnych. 47

48 Zadaniem kierownictwa jest inwestowanie kapitału akcyjnego uprzywilejowanego w takie przedsięwzięcia, których dochodowość wyniesie nie mniej niż 14,7%. Równowartość kwoty wypłaconej właścicielom akcji w formie dywidendy nie może być odliczona od podstawy opodatkowania (nie jest KUP) 48

49 Przydatne wzory wartoś ć akcji dywidenda koszt akcji koszt akcji uprzywilejowanej cena dywidenda 100% rynkowa koszt emisji akcji cena dywidenda rynkowa koszt 100% emisji rzeczywisty koszt długu (kredytu) = koszt kredytu bankowego czyli cena kredytu * (1- podatek dochodowy) 49

50 KOSZT KAPITAŁU WŁASNEGO Nieprawdą jest, że kapitał własny jest darmowym źródłem finansowania. Jeżeli przyjmiemy, że kapitał własny składa się z akcji zwykłych i zysków zatrzymanych to : 50

51 Zyski zatrzymane są oczywiście źródłem kapitału własnego. Zysk zatrzymany stanowi tę część dochodu firmy, która nie została wypłacona akcjonariuszom w postaci dywidendy i pozostała w przedsiębiorstwie do finansowania jego potrzeb. 51

52 Zadaniem kierownictwa jest taki sposób wykorzystania zysków zatrzymanych, który pozwoli na osiągnięcie stopy zwrotu nie mniejszej od możliwej do uzyskania przez akcjonariuszy z wypłaconej im i zainwestowanej poza spółką dywidendy. Ta minimalna wymagana stopa zwrotu jest kosztem zysku niepodzielonego, reinwestowanego w przedsiębiorstwie. 52

53 Żadna ze znanych i stosowanych metod nie pozwala dokładnie określić poziomu kosztu zysków niepodzielonych. Jednym z częściej stosowanych sposobów szacowania kosztu własnego jest model równowagi rynku kapitałowego, zwany modelem CAPM (capital assets pricing model). 53

54 Metoda CAPM pozwala określić koszt kapitału według następującego wzoru: ks = krs + ß(km-krs) Metoda trudna do zastosowania gdzie: ks - koszt zysku zatrzymanego, krs - stopa dochodu wolna od ryzyka, km - stopa dochodu od akcji przeciętnych, (przeciętne w sensie całego rynku kapitałowego) ß - współczynnik ryzyka właściwy dla danego przedsiębiorstwa, (km-krs) - premia za ryzyko związane z inwestowaniem w akcje danego przedsiębiorstwa. Współczynnik beta: - ß = 1 - ryzyko przeciętne - ß > l - podwyższone ryzyko im większa wartość beta, tym wyższe ryzyko. - ß < 1 - ryzyko stosunkowo niewysokie 54

55 Jednoznaczne określenie wartości powyższych parametrów jest w zasadzie niemożliwe. współczynnik beta określa poziom ryzyka rynkowego związanego z inwestowaniem w aktywa określonego przedsiębiorstwa stopę dochodu wolną od ryzyka ustala się z reguły na poziomie oprocentowania obligacji skarbu państwa 55

56 przeciętna rynkowa stopa dochodu w warunkach naszego młodego rynku kapitałowego jest niezmiernie trudna do oszacowania premia za ryzyko to przeciętna rynkowa stopa zwrotu pomniejszona o stopę dochodu wolną od ryzyka 56

57 Ze względu na trudności szacowania owych parametrów oraz tego, że przy szacowaniu owych wartości używa się danych historycznych wynik obliczeń nie może być w pełni wartością obiektywną. 57

58 Koszt kapitału własnego można też szacować stosując wzór wzrostu Gordona: Gdzie: K= D / c *100% + g D- dywidenda płacona od akcji zwykłej po zakończeniu okresu obrachunkowego c- aktualna cena rynkowa akcji zwykłej g- współczynnik wzrostu dywidendy 58

59 Przykład Aktualna jednostkowa cena rynkowa akcji zwykłych spółki wynosi 12 zł. Inwestorzy oczekują, że na koniec roku zostanie wypłacona dywidenda w wysokości 1,50 zł na jedną akcję. Stopa wzrostu dywidendy została ustalona na poziomie 5%. 59

60 Koszt kapitału własnego, obliczony metodą Gordona, jest równy: K= (1,50 / 12 ) * 100% +5%= 17 % Czyli zyski zatrzymane, reinwestowane w spółce, powinny przynieść co najmniej 17-procentowy dochód. 60

61 Model Gordona jest dość powszechnie uznawany za najlepszą z dostępnych metod kalkulacji kosztu kapitału własnego. Jedyną trudność w stosowaniu tej metody stanowi właściwe określenie współczynnika wzrostu g, który z reguły bywa oszacowany na podstawie tempa wzrostu, charakteryzującego działalność danego podmiotu w przeszłości. 61

62 dla ciekawskich: jak oszacować współczynnik wzrostu g Stopę wzrostu dywidendy można wyznaczyć jako : Gdzie: g wskaźnik wzrostu, f wskaźnik zatrzymania dywidendy (iloraz zysku zatrzymanego i zysku netto) ROE wskaźnik rentowności kapitału własnego (Return On Capital) 62

63 KOSZT NOWEJ EMISJI AKCJI ZWYKŁYCH Zasada: Koszt kapitału akcyjnego zwykłego w przedsiębiorstwie odpowiada stopie dochodu, która nie spowoduje zmniejszenia rynkowej wartości spółki. Innymi słowy kapitał akcyjny spółki powinien być inwestowany tak aby stopa zwrotu była na wymaganym poziomie, określonym kosztem kapitału. 63

64 Koszt kapitału akcyjnego zwykłego jak i uprzywilejowanego nie oznacza rzeczywistego odpływu środków pieniężnych. PAMIĘTAĆ Kapitał akcyjny, pozyskany drogą emisji jest droższy od kapitału akcyjnego nie pochodzącego z emisji ze względu na koszty emisji. 64

65 Dla oszacowania kosztu kapitału akcyjnego pochodzącego z emisji można zastosować metodę Gordona. W kalkulacji należy jednak uwzględnić koszty sprzedaży emitowanych akcji. kk.w.e.= D :[ c ( 1-ke)] 100% + g gdzie: kk.w.e - koszt kapitału akcyjnego zwykłego z emisji, ke - koszty emisji wyrażone jako cześć przychodów uzyskanych ze sprzedaży akcji. C- cena rynkowa akcji D - dywidenda Wartość wyrażenia c (1 - ke) odpowiada cenie netto jednej akcji, czyli cenie sprzedaży pomniejszonej o koszt emisji. 65

66 kk.w.e = 1,50 : [12 (1-0,03)] 100% + 5% = 12,9% + 5% = 17,9% Jeśli, przykładowo uzyskamy taki wynik to należy interpretować go w sposób następujący: Spółka, angażując własne środki finansowe, powinna akceptować do realizacji jedynie te projekty, które charakteryzują się stopą zwrotu nie mniejszą niż 17,9%. 66