Błona śluzowa. nabłonek. Blaszka właściwa: Błona podśluzowa: Warga Błona śluzowa jamy ustnej: błona śluzowa. Ząb
|
|
- Bronisław Świderski
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Układ pokarmowy Błona śluzowa - warstwa tkankowa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu, - stale wilgotna nabłonek blaszka właściwa błona podśluzowa Blaszka właściwa: Błona podśluzowa: tkanka łączna wiotka/zbita, naczynia krwionośne, włókna nerwowe, małe gruczoły, skupiska tkanki limfoidalnej (grudki chłonne) j.w., nie zawsze występuje, umożliwia ruchomość blaszki właściwej względem podłoża Warga Błona śluzowa jamy ustnej: Czerwień wargowa: skóra z cienkim naskórkiem brak tworów skórnych podnabłonkowe naczynia krwionośne nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący lub rogowaciejący blaszka właściwa warstwa brodawkowa i siateczkowa błona podśluzowa (niekiedy również blaszka właściwa) zawiera małe gruczoły ślinowe (wargowe, policzkowe, podniebienne, językowe) skóra czerwień wargowa błona śluzowa Nabłonek pokrywający jamę ustną zawiera także melanocyty, kom. Langerhansa i Merkla oraz podlega szybkiej odnowie (5-8 dni) Obszary błony śluzowej jamy ustnej Obszary uczestniczące w procesie żucia (dziąsła, podniebienie twarde, górna powierzchnia języka): nabłonek rogowaciejący brak błony podśluzowej (bardziej wytrzymałe na obciążenia mechaniczne) Ząb Elementy zmineralizowane szkliwo cement Elementy niezmineralizowane: miazga zęba ozębna Pozostałe obszary (wyścielające) nabłonek nierogowaciejący obecna błona podśluzowa 1
2 Szkliwo 96% składników mineralnych (kryształy hydroksyapatytów - HA) glikoproteidy (enameliny) Zębina: 70% składników mineralnych (HA) włókna kolagenowe (typ I) substancja podstawowa kanaliki zębinowe zawierające: - wypustki odontoblastów (komórek zlokalizowanych w miazdze) - niezmielinizowane (bezosłonkowe) włókna nerwowe cement Jednostki strukturalne: pryzmaty szkliwne wysokość/szerokość 8 x 4 µm długość równa grubości szkliwa (ok. 2 mm) Szkliwo to najtwardsza tkanka w organizmie Cement Miazga zęba 60% składników mineralnych (HA) włókna kolagenowe (typ I) substancja podstawowa odontoblasty odontoblasty Cement bezkomórkowy: wyłącznie substancja międzykomórkowa pre miazga zęba pre Cement komórkowy: jamki i kanaliki zawierające ciała komórkowe i wypustki komórek - cementocytów (budowa najbardziej zbliżona do kości) odontoblasty naczynia krwionośne bogatokomórkowa tkanka łączna galaretowata warstwa odontoblastów na granicy z zębiną naczynia krwionośne włókna nerwowe (głównie czuciowe) Ozębna Rdzeń (zrąb): - mięśnie szkieletowe Język więzadło skośne Powierzchnia dolna: - cienka błona śluzowa, błona podśluzowa sploty naczyniowe cement kość zębodołu Powierzchnia górna: - tworzy brodawki (uwypuklenia, błony śluzowej), brak błony podśluzowej, rogowacenie Brodawki mechaniczne: -nitkowate Aparat więzadłowy zęba: grube pęczki włókien kolagenowych łączące cement z kością zębodołu, pomiędzy nimi tkanka łączna wiotka, z naczyniami, włóknami nerwowymi i ciałkami Ruffiniego Brodawki zmysłowe (z kubkami smakowymi): - grzybowate - liściaste - okolone 2
3 Ogólna budowa brodawek Brodawki nitkowate Brodawki grzybowate Brodawki liściaste brodawki wtórne Brodawka pierwotna: uwypuklenie błony śluzowej Brodawki wtórne: wpuklenia blaszki właściwej w obręb nabłonka najliczniejsze (90%) ostro zakończone pokryte rogowaciejącym nabłonkiem brak kubków smakowych nadają powierzchni języka szorstkość rozszerzona część górna pokryte nierogowaciejącym lub słabo rogowaciejącym nabłonkiem na górnej powierzchni kilka kubków smakowych leżą pomiędzy brodawkami nitkowatymi kształt fałdów zlokalizowanych na brzegach tylnej części języka trzy regularne brodawki wtórne pokryte nierogowaciejącym nabłonkiem w nabłonku bocznych powierzchni liczne kubki smakowe u człowieka z wiekiem zanikają kubki smakowe Brodawki okolone Kubek smakowy - beczułkowata grupa walcowatych komórek nabłonkowych (50-100) wmontowana w otaczający nabłonek wielowarstwowy płaski. Pojedyncze kubki występują również w nabłonku podniebienia i gardła największe, w liczbie 8-12 otoczone głębokim rowkiem okołobrodawkowym pokryte nierogowaciejącym lub słabo rogowaciejącym nabłonkiem na górnej powierzchni liczne brodawki wtórne na bocznych powierzchniach liczne kubki smakowe lokalizacja: na granicy trzonu i korzenia języka Pod brodawkami okolonymi znajdują się gruczoły von Ebnera (językowe tylne) złożone gruczoły surowicze leżą głęboko, między mięśniami języka przewody uchodzą do rowka okołobrodawkowego produkują lipazę oczyszczają i opłukują powierzchnie kubków smakowych otworek smakowy Komórki kubka smakowego komórki podstawne (macierzyste) komórki zmysłowe typu I, II, III zakończenia nerwowe Typ I: (60%) ciemna cytoplazma, mikrokosmki, ziarna wydzielnicze Typ II: jasna cytoplazma, mikrokosmki, siateczka gładka, kontakt z zakończeniami nerwowymi Typ III: ciemna cytoplazma, grube wypustki szczytowe, pęcherzyki zawierające neuroprzekaźnik, kontakt z zakończeniami nerwowymi Receptory smakowe są zlokalizowane w błonie komórkowej mikrokosmków smak słony: kanały sodowe smak kwaśny: kanały kationowe aktywowane przez H +, bądź kanały dla H + smaki słodki, gorzki, umami: receptory związane z białkami G (wolniejsze działanie) Jak działa kubek smakowy: 1. Związki chemiczne zawarte w pokarmie wiążą się z receptorami obecnymi w błonie komórkowej pokrywającej mikrokosmki/ wypustki, bądź następuje napływ jonów (Na + /słony, H + /kwaśny) do komórek. 2. Następuje otwarcie/zamknięcie kanałów jonowych lub aktywacja białek G - pobudzenie komórek zmysłowych (otwarcie kanałów wapniowych, wzrost poziomu Ca) 3. Komórki typu II (receptoryczne) uwalniają ATP, komórki typu III (presynaptyczne) uwalniają neuroprzekaźnik (serotonina?) z pęcherzyków synaptycznych. 4. Następuje wzbudzenie sygnału we włóknie nerwowym i jego przekazanie do CSN. jedna komórka jeden smak jeden kubek wszystkie smaki 3
4 Cewa Pokarmowa Warstwy ściany: 1. Błona śluzowa nabłonek blaszka właściwa muscularis mucosae 2. Błona podśluzowa 3. Błona mięśniowa warstwa okrężna warstwa podłużna nabłonek blaszka właściwa (z gruczołami) muscularis mucosae błona podśluzowa błona mięśniowa (mięśń. właściwa) naczynia błona śluzowa 4. Błona surowicza lub włóknista gruczoł błona surowicza błona mięśniowa warstwa podłużna warstwa okrężna błona podśluzowa musc. mucosae grudka chłonna bl. właściwa nabłonek gruczoł Przełyk: nabłonek wielowarstwowy płaski gruczoły śluzowe (przełykowe gr. wpustowe) w blaszce właściwej szeroka, nieregularna muscularis mucosae o układzie podłużnym gruczoły śluzowe (gr. właściwe) w bł. podśluzowej w błonie mięśniowej mięśnie szkieletowe i gładkie zewnętrzna błona włóknista Żołądek wpust trzon i dno odźwiernik przełyk Ogólne cechy budowy ściany: żołądek nabł. jednowarstwowy walcowaty pokrywający powierzchnię i tworzący wpuklenia (dołeczki żoł.) w blaszce właściwej ciasno ułożone gruczoły cewkowe (wpustowe, właściwe, odźwiernikowe) dodatkowa wewnętrzna warstwa mięśniowa o układzie skośnym Nabłonek powierzchniowy wysokie walcowate komórki aparat Golgiego siateczka szorstka śluzowe ziarna wydzielnicze mikrokosmki na powierzchni połączenia międzykomórkowe Nierozpuszczalny śluz produkowany przez komórki nabłonka powierzchniowego, alkalizowany przez jony dwuwęglanowe przechodzące z podnabłonkowych naczyń tworzy warstwę ochronną na wewnętrznej powierzchni żołądka Trzon i dno żołądka Gruczoły żołądkowe właściwe (trawieńcowe): proste gruczoły cewkowe ułożone równolegle w blaszce właściwej, pomiędzy nimi niewielka ilość tkanki łącznej z licznymi komórkami i naczyniami włosowatymi; w tym obszarze płytkie dołeczki żołądkowe Miejscowe uszkodzenie ochronnej warstwy śluzowej i komórek nabłonka powierzchniowego prowadzi do pogłębiającego się ubytku błony śluzowej (wrzód żołądka). Uszkodzenia takie spowodowane są zazwyczaj przez bakterię Helicobacter pylori. 4
5 Gruczoł żołądkowy właściwy ma trzy odcinki: cieśń szyjkę trzon z dnem Komórki śluzowe szyjki produkują rozpuszczalny śluz Buduje go pięć typów komórek: komórki niezróżnicowane/macierzyste (cieśń) komórki śluzowe szyjki (szyjka) komórki główne (trzon i dno) komórki okładzinowe (wszystkie odcinki) komórki dokrewne (wszystkie odcinki) Komórki główne zasadochłonne siateczka szorstka aparat Golgiego ziarna wydzielnicze Komórki okładzinowe duże, piramidowe/owalne kwasochłonne niekiedy dwujądrzaste system tubularno-pęcherzykowy i kanaliki wewnątrzkomórkowe z licznymi mikrokosmkami bardzo liczne mitochondria produkują enzymy żołądkowe: pepsynogen, lipazę żołądkową i podpuszczkę (u niemowląt) stymulacja gastryna acetylocholina histamina Komórki okładzinowe produkują HCl i czynnik wewnętrzny Castle a (wiąże witaminę B 12 ). System tubularno-pęcherzykowy to cytoplazmatyczny magazyn błon bogatych w transportery jonowe. Po stymulacji pęcherzyki i rurki wbudowują się w błonę kanalików wewnątrzkomórkowych zwiększając całkowitą powierzchnię wymiany jonów. Produkcja HCl polega na transporcie jonów H + i Cl - do światła kanalików wewnątrzkomórkowych, skąd dostają się do światła gruczołu. HCl Transportery uczestniczące w produkcji HCl: antyporter protonowo-potasowy (pompa protonowa) antyporter dwuwęglanowochlorkowy kanał chlorkowy uniporter potasowy pompa sodowo-potasowa Komórki dokrewne (enteroendokrynowe) - produkują hormony peptydowe, przeważnie o lokalnym działaniu (m. in. gastrynę i grelinę - pobudzającą apetyt) W dolnej połowie gruczołu znajdują się komórki ECL wydzielające histaminę (pod wpływem acetylocholiny i gastryny) gastryna 5
6 Wpust: płytsze, nieregularne dołeczki żołądkowe gruczoły wpustowe (cewkowe, poskręcane) zawierające - komórki śluzowe (podobne do komórki nabłonka powierzchniowego) - komórki śluzowe (identyczne jak komórki śluzowe szyjki) - pojedyncze komórki okładzinowe i dokrewne dołeczki Odźwiernik: głębokie dołeczki rozgałęzione cewkowe gruczoły odźwiernikowe gruba warstwa okrężna mięśniówki (zwieracz odźwiernika) na granicy z jelitem cienkim Gruczoły odźwiernikowe: gruczoły komórki śluzowe (identyczne jak k. szyjki) produkujące też lizozym liczne komórki dokrewne (G) produkujące gastrynę pojedyncze komórki okładzinowe Jelito cienkie Dwa piętra błony śluzowej jelita cienkiego: górne: kosmki jelitowe dolne: gruczoły (krypty) jelitowe kosmki zwiększenie powierzchni chłonnej: fałdy okrężne: x 2-3 kosmki jelitowe: x 10 brzeżek szczoteczkowy: x 20 Nabłonek jelitowy - jednowarstwowy walcowaty - pokrywa kosmki i wyściela krypty Typy komórek nabłonka jelitowego: enterocyty komórki kubkowe komórki niezróżnicowane (tylko w kryptach) komórki Panetha (tylko w kryptach) komórki dokrewne komórki szczoteczkowe komórki M krypty Enterocyty wysokie, walcowate brzeżek szczoteczkowy (z ektoenzymami) liczne organelle połączenia międzykomórkowe w części szczytowej Komórki kubkowe produkują i wydzielają śluz Funkcje: resorbcja substancji prostych (produktów trawienia) resynteza trójglicerydów i tworzenie lipoprotein: chylomikronów Substancje proste (węglowodany, aminokwasy) są przekazywane do naczyń krwionośnych, a chylomikrony do naczyń chłonnych wąska podstawa rozszerzona część górna z ziarnami wydzielniczymi (słabo się barwią) liczba komórek kubkowych wzrasta wraz z przebiegiem jelit (najwięcej w jelicie grubym) 6
7 Komórki Panetha Komórki szczoteczkowe (rzadkie) pęczek długich mikrokosmków na powierzchni zakończenia nerwowe blisko podstawy podobieństwo do komórek kubków smakowych prawdopodobna funkcja chemoreceptoryczna (przekaźnik: NO) na dnie krypt szorstka siateczka, aparat Golgiego kwasochłonne ziarna wydzielnicze produkują białka antybakteryjne (defenzyny i lizozym) wydzielają IgA fagocytują (słabo) bakterie i jednokomórkowe pasożyty Kosmek jelitowy palczaste uwypuklenie błony śluzowej (0,2 x 1 mm) pokryte nabłonkiem jelitowym wewnątrz zrąb: bogatokomórkowa tkanka łączna wiotka (komórki tk. łącznej właściwej i leukocyty) Zrąb zawiera: - kapilary o ścianie okienkowej - pojedyncze ślepe naczynie chłonne pęczków komórek mięśniowych gładkich Krypta jelitowa dno: głównie komórki Panetha i kom. niezróżnicowane (macierzyste) powyżej: komórki progenitorowe górna 1/2: różnicujące się komórki (głównie enterocyty i kubkowe) przesuwające się stopniowo ku górze Odcinki jelita cienkiego Dwunastnica duże, szerokie kosmki mało kom. kubkowych w błonie podśluzowej gruczoły dwunastnicze (Brunnera) Gruczoły dwunastnicze produkują: zasadowy płyn bogaty w dwuwęglany (neutralizacja kwaśnej treści przechodzącej z żołądka) EGF lizozym Jelito czcze węższe i krótsze kosmki więcej komórek kubkowych Jelito kręte krótkie, wąskie kosmki więcej komórek kubkowych duże skupiska grudek chłonnych (kępki Peyera) w błonie podśluzowej 7
8 Jelito grube Tkanka limfoidalna cewy pokarmowej brak kosmków - obecne tylko głębokie, regularne krypty bardzo liczne komórki kubkowe brak komórek Panetha fałdy półksiężycowate zewnętrzna warstwa mięśniówki (podłużnej) podzielona na trzy odrębne taśmy Funkcje: wchłanianie wody transport jonów produkcja śluzu formowanie mas kałowych błękit alcjanowy pojedyncze (samotne) grudki chłonne (we wszystkich odcinkach cewy) skupiska grudek chłonnych i rozproszonej tkanki limfoidalnej: - kępki Peyera w jelicie krętym - wyrostek robaczkowy Wyrostek robaczkowy ma budowę ściany jelita grubego i duże skupiska tkanki limfoidalnej Komórki M skupiska tkanki limfoidalnej w blaszce właściwej i w błonie podśluzowej (zmniejszają się z wiekiem) ciągła warstwa podłużna mięśniówki występują w miejscu kontaktu nabłonka jelitowego z tkanką limfoidalną mikrofałdy na powierzchni szczytowej pochłaniają obce antygeny (np. bakterie) i przenoszą je na drodze transcytozy do tkanki limfoidalnej w ten sposób monitorują antygenowy skład zawartości cewy pokarmowej (ale nie są komórkami APC) Unerwienie (autonomiczne) cewy pokarmowej Z układem nerwowym cewy pokarmowej współpracują komórki Cajala żołądek jelito cienkie jelito grube lokalizacja: warstwa mięśniowa kontaktują się z zakończeniami nerwowymi i z kom. mięśniowymi (neksusy) splot podśluzówkowy - wewnętrzny Meissnera kontrolują wydzielanie gruczołów - zewnętrzny Schabadascha i kurczliwość muscularis mucosae splot mięśniówkowy Auerbacha kontroluje perystaltykę Sploty zawierają komórki nerwowe (zwojowe) i komórki glejowe podobne do astrocytów spontanicznie generują bodźce skurczowe ( wolne fale perystaltyczne) pośredniczą w przekazywaniu bodźców pomiędzy zakończeniami nerw. a kom. mięśniowymi 8
9 Komórki dokrewne cewy pokarmowej (enteroendokrynowe) należą do systemu komórek DNES (APUD) zlokalizowane w nabłonku gruczołów, krypt i (rzadziej) w nabłonku powierzchniowym mogą być otwarte lub zamknięte produkują hormony peptydowe zazwyczaj o lokalnym działaniu (wpływają na przepływ krwi, wydzielanie gruczołów i kurczliwość mięśniówki), niekiedy również o działaniu odległym wydzielają zawartość ziaren do strony podstawnej otwarta Komórki dokrewne cewy pokarmowej (przykłady) Nazwa Wydzielany hormon Działanie D somatostatyna hamuje wydzielanie innych komórek dokrewnych E grelina pobudza łaknienie EC serotonina, motylina pobudza perystaltykę G gastryna pobudza wydzielanie HCl H VIP rozszerza naczynia krwionośne I cholecystokinina pobudza wydzielanie enzymów w trzustce, obkurcza pęcherzyk żółciowy L GLP hamuje perystaltykę S sekretyna pobudza wydzielanie dwuwęglanów w trzustce zamknięta otwarta zamknięta 9
Układ pokarmowy Cz. II
Układ pokarmowy Cz. II Cewa pokarmowa Warstwy cewy pokarmowej: 1. Błona śluzowa nabłonek blaszka właściwa muscularis mucosae 2. Błona podśluzowa 3. Błona mięśniowa warstwa okrężna warstwa podłużna 4. Błona
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy. Błona śluzowa -warstwa tkankowa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu, - stale wilgotna.
Układ pokarmowy Błona śluzowa -warstwa tkankowa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu, - stale wilgotna nabłonek blaszka właściwa --------------------------- błona podśluzowa Blaszka
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy. Błona śluzowa. nabłonek. Blaszka właściwa: Błona podśluzowa: Warga. dziąsło.
Układ pokarmowy Błona śluzowa - warstwa tkankowa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu, - stale wilgotna nabłonek blaszka właściwa --------------------------- błona podśluzowa Blaszka
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy. Błona śluzowa - warstwa tkankowa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu, - stale wilgotna.
Układ pokarmowy Błona śluzowa - warstwa tkankowa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu, - stale wilgotna nabłonek blaszka właściwa --------------------------- błona podśluzowa Blaszka
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy. Błona śluzowa -warstwa tkankowa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu, - stale wilgotna.
Układ pokarmowy Błona śluzowa -warstwa tkankowa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu, - stale wilgotna nabłonek blaszka właściwa --------------------------- błona podśluzowa Blaszka
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy Cz. I
Układ pokarmowy Cz. I Błona śluzowa (warstwa tkankowa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu, stale wilgotna) nabłonek blaszka właściwa --------------------------- błona podśluzowa Jama
Bardziej szczegółowoJAMA USTNA. Błona śluzowa (warstwa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu) nabłonek. Blaszka właściwa:
JAMA USTNA (warstwa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu) --------------------------- podśluzowa Blaszka : Błona podśluzowa: tkanka łączna wiotka/zbita, naczynia krwionośne, włókna
Bardziej szczegółowoBłony śluzowe i ściany wewnętrznych przewodów organizmu
Błona śluzowa (warstwa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu) Błony śluzowe i ściany wewnętrznych przewodów organizmu Warstwy ścian wewnętrznych przewodów (ujęcie ogólne): błona podśluzowa
Bardziej szczegółowoWarstwy cewy pokarmowej: 1. Błona śluzowa nabłonek blaszka właściwa muscularis mucosae. 2. Błona podśluzowa
Cewa pokarmowa Warstwy cewy pokarmowej: 1. Błona śluzowa nabłonek blaszka właściwa muscularis mucosae 2. Błona podśluzowa 3. Błona mięśniowa warstwa okrężna warstwa podłużna 4. Błona surowicza lub włóknista
Bardziej szczegółowoWarstwy cewy pokarmowej: 1. Błona śluzowa. nabłonek. blaszka właściwa muscularis mucosae. 2. Błona podśluzowa
Przewód pokarmowy Warstwy cewy pokarmowej: nabłonek błaszka właściwa z gruczołami 1. Błona śluzowa nabłonek blaszka właściwa muscularis mucosae muscularis mucosae błona podśluzowa 2. Błona podśluzowa Mariusz
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy Cz. II
Układ pokarmowy Cz. II Cewa pokarmowa Warstwy cewy pokarmowej: 1. Błona śluzowa nabłonek blaszka właściwa muscularis mucosae 2. Błona podśluzowa 3. Błona mięśniowa warstwa okrężna warstwa podłużna 4. Błona
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy. Jama ustna Miażdżenie, fragmentacja i nadtrawianie pokarmu. Pasywny pasaż pokarmu
Układ pokarmowy Jama ustna Miażdżenie, fragmentacja i nadtrawianie pokarmu Pasywny pasaż pokarmu Trawienie enzymatyczne pokarmu, wchłanianie Żołądek, jelito cienkie, jelito grube Gruczoły wspomagające
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy Przewód pokarmowy
Układ pokarmowy Przewód pokarmowy Układ pokarmowy Jama ustna Miażdżenie, fragmentacja i nadtrawianie pokarmu Pasywny pasaż pokarmu Trawienie enzymatyczne pokarmu, wchłanianie Żołądek, jelito cienkie, jelito
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy. Pasywny pasaż pokarmu. Trawienie enzymatyczne pokarmu, wchłanianie Żołądek, jelito cienkie, jelito grube
Układ pokarmowy Jama ustna Miażdżenie, fragmentacja i nadtrawianie pokarmu, percepcja smaku, przepływ powietrza oddechowego, ochrona przed drobnoustrojami, artykulacja mowy Pasywny pasaż pokarmu Trawienie
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy. Pasywny pasaż pokarmu. Trawienie enzymatyczne pokarmu, wchłanianie Żołądek, jelito cienkie, jelito grube
Układ pokarmowy Jama ustna Miażdżenie, fragmentacja i nadtrawianie pokarmu, percepcja smaku, przepływ powietrza oddechowego, ochrona przed drobnoustrojami, artykulacja mowy Pasywny pasaż pokarmu Trawienie
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy. Jama ustna Miażdżenie, fragmentacja i nadtrawianie pokarmu. Pasywny pasaż pokarmu
Układ pokarmowy Jama ustna Miażdżenie, fragmentacja i nadtrawianie pokarmu Pasywny pasaż pokarmu Trawienie enzymatyczne pokarmu, wchłanianie Żołądek, jelito cienkie, jelito grube Gruczoły wspomagające
Bardziej szczegółowoKarty pracy dla grup Przykładowe odpowiedzi
Jama ustna Karty pracy dla grup Przykładowe odpowiedzi Karta pracy I 1. Wykonaj schematyczny rysunek zęba i podpisz jego najważniejsze części. 2. Uzupełnij tabelę. Zęby Rozdrabnianie pokarmu Język Gruczoły
Bardziej szczegółowoDLA PLACÓWKI EDUKACJI USTAWICZNEJ EFIB mgr Weronika Szaj, wszelkie prawa zastrzeżone
Układ pokarmowy przewód pokarmowy wątroba trzustka DLA PLACÓWKI EDUKACJI USTAWICZNEJ EFIB Przewód pokarmowy: ściany: błona śluzowa nabłonek wielowarstwowy płaski jama ustna, gardło, przełyk nabłonek jednowarstwowy
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy Cz. I
Układ pokarmowy Cz. I Jama ustna, ślinianki i narząd zębowy Błona śluzowa (warstwa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu) nabłonek blaszka właściwa --------------------------- błona
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy Cz. I
Układ pokarmowy Cz. I Jama ustna, ślinianki i narząd zębowy Błona śluzowa (warstwa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu) nabłonek blaszka właściwa --------------------------- błona
Bardziej szczegółowoPowłoki skórne. Narządy specjalne: skóra płuco nerka. Naskórek to nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący, zawierający 4 typy komórek.
Narządy specjalne: skóra płuco nerka Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, paznokcie) Funkcje: ochrona termoregulacja gospodarka wodno-jonowa funkcja zmysłowa synteza
Bardziej szczegółowoWYKŁAD REPETYTORYJNY. Krążenie otwarte (i inne dziwactwa) Otwarte krążenie krwi w śledzionie. Otwarte krążenie krwi w łożysku
WYKŁAD REPETYTORYJNY Krążenie otwarte (i inne dziwactwa) miazga biała Krążenie otwarte: obszar, w którym krew wypływa z otwartych naczyń, przepływa przez struktury tkankowe (lub pomiędzy nimi) i jest drenowana
Bardziej szczegółowoTkanka nabłonkowa. Gruczoły i ich podział
Tkanka nabłonkowa Gruczoły i ich podział Tkanka nabłonkowa 4 główne typy nabłonka: 1. Pokrywający 2. Wchłaniający = resorbcyjny 3. Gruczołowy egzo-, endokrynny 4. Wyspecjalizowany czuciowy, rozrodczy Brak
Bardziej szczegółowoUKŁAD POKARMOWY PTAKÓW
UKŁAD POKARMOWY PTAKÓW DZIÓB Rogowa pochwa szczęk, służy do pobierania pokarmu, charakteryzuje się bardzo dużym zróżnicowaniem gatunkowym. Pokryty nabłonkiem wielowarstwowym płaskim rogowaciejącym, zbudowanym
Bardziej szczegółowoØO DEK I JELITA 15 15.1. PRZE YK
ØO DEK I JELITA 15 Przewód pokarmowy poczynając od przełyku wykazuje pewne wspólne cechy budowy. Jest to cewa o zmiennej średnicy, której ściana zbudowana jest z błony śluzowej, błony podśluzowej oraz
Bardziej szczegółowoUKŁAD ODDECHOWY. drogi oddechowe - jama nosowa - jama gardłowa -krtań -tchawica - drzewo oskrzelowe. pęcherzyki płucne (wymiana gazowa) Jama nosowa
jama nosowa UKŁAD ODDECHOWY drogi oddechowe - jama nosowa - jama gardłowa -krtań -tchawica - drzewo oskrzelowe krtań tchawica płuca pęcherzyki płucne (wymiana gazowa) przepona Drogi oddechowe (z wyjątkiem
Bardziej szczegółowoGRUCZOŁY ŚLINOWE STAW SKRONIOWO-ŻUCHWOWY. Ślina. Główne składniki śliny
Ślina GRUCZOŁY ŚLINOWE (1200 ml/24 godz.) produkowana jest przez duże gruczoły ślinowe (ślinianki) i małe gruczoły ślinowe obecne w ścianie jamy ustnej i w języku ślinianka podjęzykowa ślinianka podżuchwowa
Bardziej szczegółowoTemat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych.
Temat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych. 1. Czym jest tkanka? To zespół komórek o podobnej budowie, które wypełniają w organizmie określone funkcje. Tkanki tworzą różne narządy, a te układy narządów.
Bardziej szczegółowoTKANKA NAB ONKOWA PODZIA NAB ONK W STRUKTURY POWIERZCHNIOWE NAB ONK W
TKANKA NAB ONKOWA 4 W wyniku procesu różnicowania, głównie w okresie płodowym dochodzi do wyodrębnienia się w organizmie człowieka populacji komórek różniących się zarówno strukturą jak i funkcją. Zasadnicze
Bardziej szczegółowoJAMA USTNA. 1. Warga. 2. Ogólna charakterystyka błony śluzowej jamy ustnej
JAMA USTNA 1. Warga Warga jest fałdem ściany jamy ustnej, pokrytym od zewnątrz skórą (wraz z jej tworami: gruczołami potowymi i łojowymi oraz korzeniami włosów), a od wewnątrz błoną śluzową jamy ustnej.
Bardziej szczegółowoTkanka nabłonkowa HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI)
HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI) Elementy składowe tkanki: komórki (o podobnym pochodzeniu, zbliŝonej strukturze i funkcji) substancja międzykomórkowa (produkowana przez komórki) Główne rodzaje tkanek zwierzęcych:
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy człowieka
Układ pokarmowy człowieka Odżywianie się, a więc proces pobierania i asymilowania pokarmu, jest jedną z podstawowych funkcji życiowych, od których zależy funkcjonowanie całego organizmu. Zespół narządów
Bardziej szczegółowoTkanka nabłonkowa. 46. Tarczyca (H/E) 13. Rogówka (H/E)
Tkanka nabłonkowa 46. Tarczyca (H/E) 1. Zrąb: tkanka łączna luźna 2. Miąższ: pęcherzyki tarczycy - nabłonek 1-warstwowy sześcienny 3. Naczynia krwionośne: tętnice, żyły, naczynia włosowate śródbłonek naczyń
Bardziej szczegółowoUKŁAD ODDECHOWY. drogi oddechowe - jama nosowa - jama garłowa -krtań - tchawica - drzewo oskrzelowe. pęcherzyki płucne (wymiana gazowa)
UKŁAD ODDECHOWY drogi oddechowe - jama nosowa - jama garłowa -krtań - tchawica - drzewo oskrzelowe pęcherzyki płucne (wymiana gazowa) płuco jama nosowa i zatoki oboczne gardło krtań tchawica oskrzela oskrzeliki
Bardziej szczegółowoSkóra. - jest dużym i rozległym narządem, osiąga powierzchnię około 2 m 2. - u dorosłego człowieka waży 4-5 kg, co stanowi 6% masy ciała
Skóra - jest dużym i rozległym narządem, osiąga powierzchnię około 2 m 2 - u dorosłego człowieka waży 4-5 kg, co stanowi 6% masy ciała - grubość skóry jest zmienna i w zależności od okolicy ciała wynosi
Bardziej szczegółowoNARZĄD WZROKU
NARZĄD WZROKU Oko można porównać do kamery cyfrowej, wyposażonej w: system soczewek (rogówka, soczewka, ciało szkliste) automatyczną regulację ostrości obrazu (akomodacja) automatyczną regulację przesłony
Bardziej szczegółowoJAMA USTNA WARGI I POLICZKI PODNIEBIENIE I DZI S A
JAMA USTNA Jama ustna to pierwszy odcinek przewodu pokarmowego, w którym pokarm poddawany jest rozdrobnieniu i następnie trawieniu. Wysłana jest błoną śluzową, którą tworzy nabłonek wielowarstwowy płaski
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy Cz. 3
Trzustka to złożony gruczoł o budowie zrazikowej, posiadający dominującą część zewnątrzwydzielniczą i małe skupiska komórek dokrewnych (wysepki trzustkowe Langerhansa). Układ pokarmowy Cz. 3 Trzustka i
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy. Ryc. 1. Sterowane spożywania pokarmu przez ośrodki sytości i głodu zlokalizowane w międzymózgowiu: Jedzenie.
Układ pokarmowy Ryc. 1. Sterowane spożywania pokarmu przez ośrodki sytości i głodu zlokalizowane w międzymózgowiu: Jedzenie Szukanie i zdobywanie jedzenia WPG OS OG NPG Nie szukanie jedzenia Nie jedzenie
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy. czyli jak bułeczka przekracza barierę jelitową
Układ pokarmowy czyli jak bułeczka przekracza barierę jelitową Układ pokarmowy jest zbudowany z przewodu pokarmowego oraz gruczołów dodatkowych czyli narządów wspomagających jego pracę. Przewód pokarmowy:
Bardziej szczegółowoGrupy kilku komórek DNES z dochodzącymi aferentnymi zakończeniami nerwowymi w nabłonku dróg odechowych Jama nosowa
jama nosowa UKŁAD ODDECHOWY drogi oddechowe - jama nosowa - jama gardłowa - krtań - tchawica - drzewo oskrzelowe pęcherzyki płucne (wymiana gazowa) krtań tchawica przepona płuca Drogi oddechowe (z wyjątkiem
Bardziej szczegółowoAutonomiczny układ nerwowy - AUN
Autonomiczny układ nerwowy - AUN AUN - różnice anatomiczne część współczulna część przywspółczulna włókna nerwowe tworzą odrębne nerwy (nerw trzewny większy) wchodzą w skład nerwów czaszkowych lub rdzeniowych
Bardziej szczegółowoFLUOROURACILUM. Załącznik C.26. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1039 Poz.
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1039 Poz. 42 Załącznik C.26. FLUOROURACILUM 1 FLUOROURACILUM C00 NOWOTWORY ZŁOŚLIWE WARGI 2 FLUOROURACILUM C00.0 POWIERZCHNIA ZEWNĘTRZNA WARGI GÓRNEJ 3 FLUOROURACILUM
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy Cz. II
Układ pokarmowy Cz. II Cewa pokarmowa Warstwy cewy pokarmowej: 1. Błona śluzowa nabłonek blaszka właściwa muscularis mucosae 2. Błona podśluzowa 3. Błona mięśniowa warstwa okrężna warstwa podłużna 4. Błona
Bardziej szczegółowo13. JAMA USTNA. Błona śluzowa jamy ustnej rozwojowo jest kontynuacją skóry stąd pewne podobieństwa pomiędzy oboma tworami.
13. JAMA USTNA 13.1. Warga Warga jest fałdem ściany jamy ustnej, pokrytym od zewnątrz skórą (wraz z jej tworami: gruczołami potowymi i łojowymi oraz korzeniami włosów), a od wewnątrz błoną śluzową jamy
Bardziej szczegółowoTkanka nerwowa. Komórki: komórki nerwowe (neurony) sygnalizacja komórki neurogleju (glejowe) ochrona, wspomaganie
Komórki: komórki nerwowe (neurony) sygnalizacja komórki neurogleju (glejowe) ochrona, wspomaganie Tkanka nerwowa Substancja międzykomórkowa: prawie nieobecna (blaszki podstawne) pobudliwość przewodnictwo
Bardziej szczegółowoGruczołami wspomagającymi proces trawienia są: ślinianki, wątroba i trzustka.
Spis treści: 1.Budowa układu pokarmowego człowieka. 2.Jama ustna. 3.Budowa zęba. 4.Ślinianki. 5.Gardło i przełyk. 6.Żołądek. 7.Jelito cienkie. 8.Jelito grube. 9.Trzustka. 10.Wątroba. 11.Trawienie pokarmu.
Bardziej szczegółowoTkanka nabłonkowa. 46. Tarczyca (H/E) 13. Rogówka (H/E) 63. Dwunastnica (H/E) 74. Pęcherz moczowy (H/E)
Tkanka nabłonkowa 46. Tarczyca (H/E) 1. Zrąb: tkanka łączna luźna 2. Miąższ: pęcherzyki tarczycy - nabłonek 1-warstwowy sześcienny 3. Naczynia krwionośne: tętnice, żyły, naczynia włosowate śródbłonek naczyń
Bardziej szczegółowoTkanka nabłonkowa HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI)
HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI) Elementy składowe tkanki: komórki (o podobnym pochodzeniu, zbliżonej strukturze i funkcji) substancja międzykomórkowa (produkowana przez komórki) Tkanka nabłonkowa Główne rodzaje
Bardziej szczegółowoGruczoły układu pokarmowego
Ślinianki złożone gruczoły o budowie zrazikowej zbudowane z: - odcinków (jednostek) wydzielniczych (pęcherzyki surowicze, cewki śluzowe) - przewodów wyprowadzających Gruczoły układu pokarmowego Główne
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy. Układ pokarmowy
Układ pokarmowy Układ pokarmowy Układ pokarmowy przekształca pokarm spożywany przez psa, dostarczając jego organizmowi energii i składników odżywczych, których potrzebuje do spełnienia różnorodnych funkcji
Bardziej szczegółowoI. Część nadprzeponowa przewodu pokarmowego: 1. Jama ustna. a/ przedsionek jamy ustnej b/ jama ustna właściwa c/ cieśń gardzieli
Układ trawienny I. Część nadprzeponowa przewodu pokarmowego: 1. Jama ustna a/ przedsionek jamy ustnej b/ jama ustna właściwa c/ cieśń gardzieli 2. Gardło (część ustna i krtaniowa) 3. Przełyk (część szyjna
Bardziej szczegółowoFIZJOLOGIA CZŁOWIEKA
FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA Daniel McLaughlin, Jonathan Stamford, David White FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA Daniel McLaughlin Jonathan Stamford David White Przekład zbiorowy pod redakcją Joanny Gromadzkiej-Ostrowskiej
Bardziej szczegółowoUKŁAD ODDECHOWY. drogi oddechowe - jama nosowa - jama garłowa - krtań - tchawica - drzewo oskrzelowe. pęcherzyki płucne (wymiana gazowa)
UKŁAD ODDECHOWY drogi oddechowe - jama nosowa - jama garłowa - krtań - tchawica - drzewo oskrzelowe pęcherzyki płucne (wymiana gazowa) Drogi oddechowe (z wyjątkiem obszaru węchowego i najmniejszych oskrzelików)
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy Cz. 3
Trzustka to złożony gruczoł o budowie zrazikowej, posiadający dominującą część zewnątrzwydzielniczą i małe skupiska komórek dokrewnych (wysepki trzustkowe Langerhansa). Układ pokarmowy Cz. 3 Trzustka i
Bardziej szczegółowoGruczoły układu pokarmowego
Ślinianki złożone gruczoły o budowie zrazikowej zbudowane z: - odcinków (jednostek) wydzielniczych (pęcherzyki surowicze, cewki śluzowe) - przewodów wyprowadzających Gruczoły układu pokarmowego Główne
Bardziej szczegółowoGruczoły zewnątrzi wewnątrzwydzielnicze
Gruczoły - zespoły komórek nabłonkowych o specjalizacji wydzielniczej Gruczoły zewnątrzi wewnątrzwydzielnicze Gruczoły zewnątrzwydzielnicze kierują wydzielinę do określonego miejsca przez przewody wyprowadzające
Bardziej szczegółowoSem.II 2017 ENDOKRYNY
Sem.II 2017 Szczegóły powszechnie występujące w preparatach : naczynia krwionośne, pnie nerwowe, zwoje nerwowe, węzły chłonne, nacieki limfatyczne/grudki chłonne, tkanka tłuszczowa żółta i brunatna ENDOKRYNY
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy człowieka
Układ pokarmowy człowieka Odcinki: Jama ustna Gardło Przełyk Żołądek Jelito cienkie (dwunastnica, jelito czcze, jelito kręte) Jelito grube (kątnica, okrężnica, odbytnica) Gruczoły układu pokarmowego: Ślinianki
Bardziej szczegółowoSzczegóły powszechnie występujące w preparatach : ENDOKRYNY 47 Z/L. Przysadka mózgowa (H/E)
Szczegóły powszechnie występujące w preparatach : naczynia krwionośne, pnie nerwowe, zwoje nerwowe, nacieki limfatyczne/grudki chłonne, tkanka tłuszczowa żółta i brunatna ENDOKRYNY 47 Z/L. Przysadka mózgowa
Bardziej szczegółowoTkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość
Aparat kurczliwy: miofilamenty cienkie ( i białka pomocnicze) miofilamenty grube (miozyna 2) Tkanka mięśniowa troponina tropomiozyna troponina lub kaldesmon i kalponina łańcuchy lekkie miozyna 2 pobudliwość
Bardziej szczegółowoPowłoki skórne. Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, paznokcie) Funkcje: Warstwy skóry:
Powłoki skórne Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, paznokcie) Funkcje: ochronna termoregulacja gospodarka wodno-jonowa funkcja zmysłowa synteza witaminy D Warstwy
Bardziej szczegółowoFascynująca podróż przez układ pokarmowy człowieka
Fascynująca podróż przez układ pokarmowy człowieka dr inż. Katarzyna Lachowicz dr inż. Ewa Fürstenberg Zakład Fizjologii Żywienia Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW http://content.epodreczniki.pl/content/womi/127733/classic-1920.png
Bardziej szczegółowoPowłoki skórne. Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, pazury, rogi, kopyta, racice i in.)
Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, pazury, rogi, kopyta, racice i in.) Funkcje: ochrona termoregulacja gospodarka wodno-jonowa funkcja zmysłowa n sw Powłoki skórne
Bardziej szczegółowoŁOŻYSKO I GRUCZOŁ MLEKOWY
Łożysko jest miejscem kontaktu tkanek płodu i matki oraz wymiany gazów i substancji pomiędzy krwią matki i płodu ŁOŻYSKO I GRUCZOŁ MLEKOWY W celu zwiększenia powierzchni tej wymiany część płodowa łożyska
Bardziej szczegółowoprzewody śródzrazikowe naczynie przewody wysepki trzustkowe Pęcherzyk trzustkowy Komórki śródpęcherzykowe blaszka podstawna
Trzustka to złożony gruczoł o budowie zrazikowej, posiadający dominującą część zewnątrzwydzielniczą i małe skupiska komórek dokrewnych (wysepki trzustkowe Langerhansa). Układ pokarmowy Trzustka i wątroba
Bardziej szczegółowoWITAMY NA KURSIE HISTOLOGII
WITAMY NA KURSIE HISTOLOGII W XIX wieku... Histologia to nauka o mikroskopowej budowie komórek, tkanek i narządów W XXI wieku... Kurs histologii: teoria... Histologia to nauka o powiązaniach struktury
Bardziej szczegółowoTkanka limfoidalna i układ limfatyczny
Mechanizmy obronne organizmu: Tkanka limfoidalna i układ limfatyczny Odporność wrodzona: bariery nabłonkowe komórki fagocytujące ostre stany zapalne (neutrofile, makrofagi, inne granulocyty, mastocyty)
Bardziej szczegółowoPowłoki skórne. Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, paznokcie)
Powłoki skórne Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, paznokcie) Funkcje: ochrona termoregulacja gospodarka wodno-jonowa funkcja zmysłowa synteza witaminy D Warstwy
Bardziej szczegółowoPowłoki skórne. Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, paznokcie)
Powłoki skórne Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (y, włosy, paznokcie) Funkcje: ochrona termoregulacja gospodarka wodno-jonowa funkcja zmysłowa synteza witaminy D Warstwy skóry:
Bardziej szczegółowoPrzewód pokarmowy Gruczoły układu pokarmowego
Przewód pokarmowy Gruczoły układu pokarmowego Układ pokarmowy Jama ustna Miażdżenie, fragmentacja i nadtrawianie pokarmu Pasywny pasaż pokarmu Trawienie enzymatyczne pokarmu, wchłanianie Żołądek, jelito
Bardziej szczegółowoUKŁAD TRAWIENY FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA
UKŁAD TRAWIENY FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA BUDOWA UKŁADU TRAWIENNEGO Układ trawienny. ROLA: Dostarczenie organizmowi materiału do budowy i odnowy własnych tkanek oraz substancji energetycznych służących do podtrzymania
Bardziej szczegółowoUKŁAD ODDECHOWY. drogi oddechowe - jama nosowa - jama garłowa - krtań - tchawica - drzewo oskrzelowe. pęcherzyki płucne (wymiana gazowa)
UKŁAD ODDECHOWY drogi oddechowe - jama nosowa - jama garłowa - krtań - tchawica - drzewo oskrzelowe pęcherzyki płucne (wymiana gazowa) Drogi oddechowe (z wyjątkiem obszaru węchowego i najmniejszych oskrzelików)
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 6 UKŁAD POKARMOWY
WYKŁAD 6 UKŁAD POKARMOWY 3 Trawienie pokarmu Wchłanianie produktów trawienia Wchłanianie płynów pobranych i zwrotne wchłanianie płynów wydzielanych Usuwanie niestrawionych składników pokarmu i produktów
Bardziej szczegółowoUkład nerwowy. Centralny układ nerwowy Mózg Rdzeń kręgowy Obwodowy układ nerwowy Nerwy Zwoje Zakończenia nerwowe
Układ nerwowy Centralny układ nerwowy Mózg Rdzeń kręgowy Obwodowy układ nerwowy Nerwy Zwoje Zakończenia nerwowe Tkanka nerwowa Komórki nerwowe NEURONY Komórki glejowe Typy neuronów Czuciowe (afferentne)
Bardziej szczegółowoRuch i mięśnie. dr Magdalena Markowska
Ruch i mięśnie dr Magdalena Markowska Zjawisko ruchu Przykład współpracy wielu układów Szkielet Szkielet wewnętrzny: szkielet znajdujący się wewnątrz ciała, otoczony innymi tkankami. U kręgowców składa
Bardziej szczegółowokora - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny kolumna promien. rdzenne kielichy mniejsze Kanaliki nerkowe
UKŁAD Ogólna budowa nerki - labirynt - promienie rdzenne - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny zatoka MOCZOWY kolumna piramida promien. rdzenne kielichy mniejsze wewn. kielichy większe
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy. Nadzieja Drela Instytut Zoologii, Zakład Immunologii
Układ pokarmowy Nadzieja Drela Instytut Zoologii, Zakład Immunologii ndrela@biol.uw.edu.pl Układ pokarmowy (układ trawienny) Skład: przewód pokarmowy + wyspecjalizowane narządy trawienne Funkcja: pobieranie
Bardziej szczegółowoPobieranie pokarmu i trawienie
Pobieranie pokarmu i trawienie dr Magdalena Markowska Hieronim Bosch 1450-1516 Z cyklu 7 grzechów głównych: Obżarstwo Pokarm dostarcza energii Wartość energetyczna diety musi zaspakajać zapotrzebowania
Bardziej szczegółowoTkanka nabłonkowa. (budowa)
Tkanka nabłonkowa (budowa) Komórki tkanki nabłonkowej tworzą zwarte warstwy, zwane nabłonkami. Są układem ściśle upakowanych komórek tworzących błony. 1) główną masę tkanki stanowią komórki. 2) istota
Bardziej szczegółowoWszystko o jamie ustnej i jej higienie
Wszystko o jamie ustnej i jej higienie Jama ustna początkowy odcinek przewodu pokarmowego człowieka wyznaczany przez szparę ust, podniebienie twarde, podniebienie miękkie i cieśń jamy ustnej. Funkcje jamy
Bardziej szczegółowoCewka śluzowa. przeciwwirusowe. Zbiorczy schemat odcinków. wydzielniczych. i przewodów wyprowadzających ślinianek. Pół księżyc
JAMA USTNA jest zwilżana wydzieliną (ślina) produkowaną przez drobne gruczoły ślinowe (omówione uprzednio) oraz wydzieliną dużych gruczołów ślinowych (ŚLINIANEK). ŚLINIANKI STAW SKRONIOWO-ŻUCHWOWY Duża
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy Cz. 3
Trzustka to złożony gruczoł o budowie zrazikowej, posiadający dominującą część zewnątrzwydzielniczą i małe skupiska komórek dokrewnych (wysepki trzustkowe Langerhansa). Układ pokarmowy Cz. 3 Trzustka i
Bardziej szczegółowoprzewody śródzrazikowe naczynia Trzustka i wątroba pęczek nerwowy przewody wysepki trzustkowe Pęcherzyk trzustkowy Komórki śródpęcherzykowe
Trzustka to złożony gruczoł o budowie zrazikowej, posiadający dominującą część zewnątrzwydzielniczą i małe skupiska komórek dokrewnych (wysepki trzustkowe Langerhansa). wysepki trzustkowe Układ pokarmowy
Bardziej szczegółowoWITAMY NA KURSIE HISTOLOGII
WITAMY NA KURSIE HISTOLOGII W XIX wieku... Histologia to nauka o mikroskopowej budowie komórek, tkanek i narządów W XXI wieku... Kurs histologii: teoria... Histologia to nauka o powiązaniach struktury
Bardziej szczegółowoHistologia (gr. histos = utkanie; łac. textus = utkanie, tkanina, plecionka) jest nauką o budowie i czynnościach tkanek.
Histologia (gr. histos = utkanie; łac. textus = utkanie, tkanina, plecionka) jest nauką o budowie i czynnościach tkanek. Wyróżnia się: histologię ogólną naukę o ogólnej budowie i funkcjach podstawowych
Bardziej szczegółowoANATOMIA FUNKCJONALNA
BOGUSŁAW MARECKI ANATOMIA FUNKCJONALNA TOM II UKŁADY: naczyniowy, oddechowy, trawienny, moczowy, płciowy, nerwowy, wewnątrzwydzielniczy, narządów zmysłów, powłoka wspólna Akademia Wychowania Fizycznego
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy. Nadzieja Drela Instytut Zoologii, Zakład Immunologii
Układ pokarmowy Nadzieja Drela Instytut Zoologii, Zakład Immunologii ndrela@biol.uw.edu.pl Układ pokarmowy (układ trawienny) Skład: przewód pokarmowy + wyspecjalizowane narządy trawienne Funkcja: pobieranie
Bardziej szczegółowoTkanka mięśniowa pobudliwość kurczliwość Miofilamenty nie kurczą się, lecz przesuwają względem siebie ( główki miozyny kroczą po aktynie)
Tkanka mięśniowa Aparat kuczliwy: miofilamenty cienkie (aktyna i białka pomocnicze) miofilamenty grube (miozyna 2) pobudliwość kurczliwość Miofilamenty nie kurczą się, lecz przesuwają względem siebie (
Bardziej szczegółowoOkrężnica Leży między kątnicą a odbytnicą. Dzieli się na trzy części: wstępującą, poprzeczną i zstępującą.
Jelito grube stanowi końcowy odcinek przewodu pokarmowego. Składa się z kątnicy, okrężnicy, odbytnicy i odbytu. Rozpoczyna się w prawej dolnej części jamy brzusznej (w tak zwanym dole biodrowym), w miejscu
Bardziej szczegółowokora - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny kolumna promien. rdzenne kielichy mniejsze Kanaliki nerkowe
UKŁAD Ogólna budowa nerki - labirynt - promienie rdzenne - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny zatoka MOCZOWY kolumna piramida promien. rdzenne kielichy mniejsze wewn. kielichy większe
Bardziej szczegółowoRAMOWY ROZKŁAD ĆWICZEŃ Z FIZJOLOGII PODSTAWY MEDYCYNY MODUŁ F. SEMINARIUM Fizjologia układu pokarmowego
RAMOWY ROZKŁAD ĆWICZEŃ Z FIZJOLOGII PODSTAWY MEDYCYNY MODUŁ F SEMINARIUM 1 09-13.04.2018 Fizjologia układu pokarmowego Pobieranie pokarmów. Ogólne zasady funkcjonowania układu pokarmowego I. Neurohormonalna
Bardziej szczegółowoTkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość
Aparat kurczliwy: miofilamenty cienkie ( i białka pomocnicze) miofilamenty grube (miozyna 2) Tkanka mięśniowa troponina tropomiozyna troponina lub kaldesmon i kalponina łańcuchy lekkie miozyna 2 pobudliwość
Bardziej szczegółowoKARTA ODPOWIEDZI - KONKURS BIOLOGICZNY ETAP REJONOWY
KARTA ODPOWIEDZI - KONKURS BIOLOGICZNY ETAP REJONOWY Nr Max ilość Prawidłowe odpowiedzi Punktacja Uwagi zad. punktów 1. 2 pkt A. prawidłowa odpowiedź: d B. prawidłowa odpowiedź: 3 Za zaznaczenie prawidłowej
Bardziej szczegółowobiologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski
biologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski michal.michalowski@uwr.edu.pl michaladamichalowski@gmail.com michal.michalowski@uwr.edu.pl https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/
Bardziej szczegółowoMateriały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo. pl
Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo. pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników
Bardziej szczegółowoTkanka nabłonkowa HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI)
HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI) Elementy składowe tkanki: komórki (o zbliŝonej strukturze i funkcji) substancja międzykomórkowa (produkowana przez komórki) Tkanka nabłonkowa Główne rodzaje tkanek zwierzęcych:
Bardziej szczegółowoTrawienie i wchłanianie substancji odżywczych
Trawienie i wchłanianie substancji odżywczych Człowiek, aby mógł się rozwijać, wzrastać i wykonywać podstawowe funkcje życiowe musi się odżywiać. Poprzez ten proces każda komórka organizmu otrzymuje niezbędne
Bardziej szczegółowoUKŁAD MOCZOWY. Ogólna budowa nerki (wielopłatowej) Typy nerek u ssaków:
Ogólna budowa nerki (wielopłatowej) - labirynt - promienie rdzenne (podzielony na piramidy = płaty) - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny kolumna piramida promienie rdzenne UKŁAD
Bardziej szczegółowoInformacje podstawowe - anatomia i fizjologia jelita grubego
Informacje podstawowe - anatomia i fizjologia jelita grubego Anatomia Jelito grube stanowi końcowy odcinek przewodu pokarmowego. Składa się z kątnicy, okrężnicy, odbytnicy i odbytu. Rozpoczyna się w prawej
Bardziej szczegółowo