Ruch i mięśnie. dr Magdalena Markowska

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Ruch i mięśnie. dr Magdalena Markowska"

Transkrypt

1 Ruch i mięśnie dr Magdalena Markowska

2 Zjawisko ruchu Przykład współpracy wielu układów

3 Szkielet Szkielet wewnętrzny: szkielet znajdujący się wewnątrz ciała, otoczony innymi tkankami. U kręgowców składa się z kości i chrząstek. Kości pojawiają się w tych miejscach, w których jest potrzebna sztywność i wytrzymałość na obciążenia, a chrząstki tam gdzie jest potrzebna sprężystość.

4 Szkielet kości szkielet osiowy szkielet kończyn chrząstki szkliste sprężysta włóknista

5 Typy kości płaskie długie różnokształtne krótkie

6 chrząstka stawowa nasada trzon kość gąbczasta chrząstka nasadowa okostna kość zbita jama szpikowa szpik żółty kość zbita okostna kość zbita nasada

7 kość zbita kość gąbczasta kanał Haversa osteon koncentryczn e blaszki blaszki naczynia okostnej okostna

8 Typy komórek kostnych komórka macierzysta osteoblast osteocyt osteoklast

9 Osteon podstawowa jednostka strukturalna i funkcjonalna tkanki kostnej zbitej kanał Haversa włókna kolagenowe blaszka

10 Osteon nerw żyła tętnica kanaliki osteocyty w jamkach blaszki kanał Haversa jamki

11

12 Zjawisko ruchu 1) Jako możliwość przemieszczania przestrzennego mięśnie poprzecznie prążkowane 2) Pompa serce 3) Jako podstawa do utrzymywania czynności życiowych mięśnie gładkie

13 Porównanie 3 rodzajów mięśni SZKIELETOWY SERCOWY GŁADKI

14 Złożoność budowy mięśnia szkieletowego PĘCZKI K. MIĘŚNIOWE, WŁÓKNA MIOFIBRYLE MIOFILAMENTY

15 Złożoność budowy mięśnia szkieletowego

16 Mięsień szkieletowy ŚCIĘGNA Tkanka łączna, mięśnie płaskie przymocowane blaszkami zwane rozcięgnami

17 Mięsień szkieletowy pęczek omięsna wewnętrzna powięź Mięśnie wrzecionowate, płaskie, krótkie, mieszane

18 Pęczek komórek mięśniowych jądro włókno mięśniowe omięsna wewnętrzna pęczek omięsna zewnętrzna

19 Komórka mięśniowa = włókno mięśniowe siateczka sarkoplazmatyczna kanalik T jądro miofibrylla mitochondrium sarkolemma cysterny końcowe

20 sarkomer MIOFIBRYLA płytka Z MIOFILAMENTY płytka Z

21 prążek I prążek A prążek A prążek I płytka Z płytka Z nebulina titina f. cienkie f. grube tropomodulina sarkomer

22 Budowa miofilamentu grubego mięśnia szkieletowego

23 Budowa miofilamentu cienkiego mięśnia szkieletowego Troponina TnC TnI TnR Tropomiozyna Aktyna miejsce wiązania miozyny

24 Mechanizm skurczu w mięśniu szkieletowym z Ślizgowej teorii skurczu

25 Regulacja skurczu mięśnia szkieletowego Jednostka motoryczna motoneuron Płytka neuromotoryczna

26 Synapsa płytki neuromotorycznej

27 Rekrutacja jednostek motorycznych 3 i 4 z rekrutacji mięśni

28 Włókno mięśniowe jeszcze raz

29 Regulacja skurczu mięśnia szkieletowego 14 z Płytki neuromotorycznej

30 Obieg Ca 2+ w komórkach mięśni szkieletowych

31 Synteza ATP w mięśniu szkieletowym

32 Rodzaje włókien mięśniowych podział metaboliczny włókna białe włókna czerwone Białe: szerokie mało mioglobiny mało mitochondriów nieliczne naczynia dużo glikogenu źródło ATP - glikoliza Czerwone: węższe dużo mioglobiny sporo mitochondriów otoczone naczyniami mało glikogenu źródło ATP cykl Krebsa i fosforylacja oksydacyjna

33 Rodzaje włókien mięśniowych cd.

34 Zależność siły skurczu od długości mięśnia szkieletowego

35 Mięśnie antagonistyczne mięsień dwugłowy mięsień trójgłowy

36 Mięśnie gładkie

37 Rozmieszczenie w organizmie 1) Naczynia krwionośne 2) Układ oddechowy 3) Układ pokarmowy 4) Układ moczowy 5) Układ rozrodczy 6) Oko (soczewka i źrenica)

38 Budowa mięśni gładkich

39 Budowa mięśni gładkich

40 Budowa mięśni gładkich

41 Struktura mięśnia gładkiego 1) filamenty cienkie: aktyna z tropomiozyną, brak troponiny = filamina, kaldesmon 2) filamenty grube: miozyna spolaryzowana powierzchniowo nie bipolarna

42 Struktura mięśnia gładkiego 1) filamenty cienkie: aktyna z tropomiozyną, brak troponiny = filamina, kaldesmon 2) filamenty grube: miozyna spolaryzowana powierzchniowo nie bipolarna 3) ciałka gęste związane z błoną: dużo a-aktyny, pełnią rolę linii Z 4) filamenty pośrednie i ciałka cytoplazmatyczne pełnią rolę cytoszkieletu

43 Struktura mięśnia gładkiego f. pośrednie: filamina, aktyna, desmina a-aktyna, winkulina, filamina f. cienkie: aktyna, tropomiozyna, kaldesmon

44 Struktura mięśnia gładkiego

45 kalmodulina kinaza łańcucha lekkiego miozyny Mechanizm skurczu

46 Regulacja skurczu mięśni gładkich Miogeniczna reakcja na rozciągnięcie Metaboliczna stan fizjologiczny tkanki (zawartość O 2 i CO 2, czynniki pochodzące z uszkodzonego nabłonka) Nerwowa autonomiczny układ nerwowy Hormonalna

47

48 Unerwienie mięśni szkieletowych i gładkich

49 Mięśnie gładkie w jelicie cienkim i naczyniach krwionośnych

50 Jednostkowe mięśnie gładkie trzewne Rozproszone komórki rozrusznikowe; Perystaltyka jelit

51 Mięsień sercowy

52

53 Mechanizm skurczu w mięśniu sercowym mięsień szkieletowy mięsień gładki mięsień sercowy Źródło Ca 2+ SR SR i napływ z przestrzeni pozakomórkowej Regulacja skurczu troponina C miozyna troponina C przez Ca 2+

54 wstawka mitochondrium jądro komórkowe sarkoplazma sarkolemma koneksony desmosomy

55

56 Układ bodźcotwórczy i bodźcoprzewodzący węzeł zatokowo-przedsionkowy ścieżka międzywęzłowa węzeł przedsionkowo-komorowy pęczki Hisa włókna Purkiniego

57

58 Unerwienie mięśnia sercowego

59

Ruch i mięśnie. dr Magdalena Markowska

Ruch i mięśnie. dr Magdalena Markowska Ruch i mięśnie dr Magdalena Markowska Zjawisko ruchu Przykład współpracy wielu układów Szkielet Szkielet wewnętrzny: szkielet znajdujący się wewnątrz ciała, otoczony innymi tkankami. U kręgowców składa

Bardziej szczegółowo

Mięśnie. dr Magdalena Markowska

Mięśnie. dr Magdalena Markowska Mięśnie dr Magdalena Markowska Zjawisko ruchu 1) Jako możliwość przemieszczania przestrzennego mięśnie poprzecznie prążkowane 2) Pompa serce 3) Jako podstawa do utrzymywania czynności życiowych mięśnie

Bardziej szczegółowo

Ruch ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI

Ruch ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI Ruch DR MAGDALENA MARKOWSKA ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI Zjawisko ruchu a mięśnie jako możliwość przemieszczania przestrzennego mięśnie szkieletowe

Bardziej szczegółowo

Tkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość

Tkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość Aparat kurczliwy: miofilamenty cienkie ( i białka pomocnicze) miofilamenty grube (miozyna 2) Tkanka mięśniowa troponina tropomiozyna troponina lub kaldesmon i kalponina łańcuchy lekkie miozyna 2 pobudliwość

Bardziej szczegółowo

Tkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość

Tkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość Tkanka mięśniowa troponina tropomiozyna Aparat kurczliwy: miofilamenty cienkie ( i białka pomocnicze) miofilamenty grube (miozyna 2) białka pomocnicze łańcuchy lekkie miozyna 2 miozyna 2 pobudliwość kurczliwość

Bardziej szczegółowo

Tkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość

Tkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość Aparat kurczliwy: miofilamenty cienkie ( i białka pomocnicze) miofilamenty grube (miozyna 2) Tkanka mięśniowa troponina tropomiozyna troponina lub kaldesmon i kalponina łańcuchy lekkie miozyna 2 pobudliwość

Bardziej szczegółowo

Tkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość

Tkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość Aparat kurczliwy: miofilamenty cienkie ( i białka pomocnicze) miofilamenty grube (miozyna 2) Tkanka mięśniowa troponina tropomiozyna troponina lub kaldesmon i kalponina łańcuchy lekkie miozyna 2 pobudliwość

Bardziej szczegółowo

Podział tkanki mięśniowej. Tkanka mięśniowa. Poprzecznie prążkowana

Podział tkanki mięśniowej. Tkanka mięśniowa. Poprzecznie prążkowana Tkanka mięśniowa Podział tkanki mięśniowej Włókna mięśniowe Tkanka mięśniowa Komórki Komórki Poprzecznie prążkowana Gładka Szkieletowa Sercowa Szkieletowe Mięsień sercowy Mięśnie gładkie Cytoplazma z miofibryllami

Bardziej szczegółowo

Podział tkanki mięśniowej. Tkanka mięśniowa. Poprzecznie prążkowana

Podział tkanki mięśniowej. Tkanka mięśniowa. Poprzecznie prążkowana Tkanka mięśniowa Podział tkanki mięśniowej Tkanka mięśniowa Poprzecznie prążkowana Gładka Szkieletowa Sercowa Szkieletowe Mięsień sercowy Mięśnie gładkie Cytoplazma z miofibryllami sarkoplazma SER siateczka

Bardziej szczegółowo

Tkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość

Tkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość Aparat kurczliwy: miofilamenty cienkie ( i białka pomocnicze) miofilamenty grube (miozyna 2) Tkanka mięśniowa troponina tropomiozyna troponina lub kaldesmon i kalponina łańcuchy lekkie miozyna 2 pobudliwość

Bardziej szczegółowo

Fizjologia człowieka

Fizjologia człowieka Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski

Bardziej szczegółowo

Tkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość

Tkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość Tkanka mięśniowa troponina tropomiozyna Aparat kurczliwy: miofilamenty cienkie ( i białka pomocnicze) miofilamenty grube (miozyna 2) białka pomocnicze łańcuchy lekkie miozyna 2 miozyna 2 pobudliwość kurczliwość

Bardziej szczegółowo

6.1. MI ånie POPRZECZNIE PR ØKOWANE SZKIELETOWE

6.1. MI ånie POPRZECZNIE PR ØKOWANE SZKIELETOWE TKANKA MI åniowa 6 Wywodzi się z mezodermy zorganizowanej w miotomy. Proces różnicowania polega przede wszystkim na tworzeniu wydłużonych komórek zdolnych do wytwarzania białek kurczliwych. Na podstawie

Bardziej szczegółowo

Tkanka mięśniowa pobudliwość kurczliwość Miofilamenty nie kurczą się, lecz przesuwają względem siebie ( główki miozyny kroczą po aktynie)

Tkanka mięśniowa pobudliwość kurczliwość Miofilamenty nie kurczą się, lecz przesuwają względem siebie ( główki miozyny kroczą po aktynie) Tkanka mięśniowa Aparat kuczliwy: miofilamenty cienkie (aktyna i białka pomocnicze) miofilamenty grube (miozyna 2) pobudliwość kurczliwość Miofilamenty nie kurczą się, lecz przesuwają względem siebie (

Bardziej szczegółowo

NAUKI O CZŁOWIEKU. Biologia kości Terminologia

NAUKI O CZŁOWIEKU. Biologia kości Terminologia NAUKI O CZŁOWIEKU Biologia kości Terminologia PODSTAWOWE INFORMACJE O KOŚCIACH Kośd jest jedną z najmocniejszych substancji biologicznych Szkielet jednak to mniej niż 20% masy ciała FUNKCJE KOŚCI Układ

Bardziej szczegółowo

Tkanka nerwowa. neurony (pobudliwe) odbieranie i przekazywanie sygnałów komórki glejowe (wspomagające)

Tkanka nerwowa. neurony (pobudliwe) odbieranie i przekazywanie sygnałów komórki glejowe (wspomagające) Tkanka nerwowa neurony (pobudliwe) odbieranie i przekazywanie sygnałów komórki glejowe (wspomagające) Sygnalizacja w komórkach nerwowych 100 tys. wejść informacyjnych przyjmowanie sygnału przewodzenie

Bardziej szczegółowo

Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do:

Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do: FUNKCJE KOŚCI Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do: wzrostu adaptacji naprawy FUNKCJE KOŚCI Podstawowym elementem składowym układu kostnego jest tkanka kostna. FUNKCJE KOŚCI Układ kostny składa

Bardziej szczegółowo

UKŁAD RUCHU (UKŁAD KOSTNY, UKŁAD MIĘŚNIOWY)

UKŁAD RUCHU (UKŁAD KOSTNY, UKŁAD MIĘŚNIOWY) Zadanie 1. (2 pkt). Na rysunku przedstawiono szkielet kończyny dolnej (wraz z częścią kości miednicznej) i kość krzyżową człowieka. a) Uzupełnij opis rysunku ( ) o nazwy wskazanych kości. b) Wybierz z

Bardziej szczegółowo

Podział tkanki mięśniowej w zależności od budowy i lokalizacji w organizmie

Podział tkanki mięśniowej w zależności od budowy i lokalizacji w organizmie Tkanka mięśniowa Podział tkanki mięśniowej w zależności od budowy i lokalizacji w organizmie Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana poprzecznie prążkowana serca gładka Tkanka mięśniowa Podstawową własnością

Bardziej szczegółowo

MIĘŚNIE Czynności i fizjologia mięśni

MIĘŚNIE Czynności i fizjologia mięśni Biomechanika sportu MIĘŚNIE Czynności i fizjologia mięśni CZYNNOŚCI MIĘŚNIA W opisie czynności mięśnia i siły przez niego wyzwolonej odwołujemy się do towarzyszącej temu zmianie jego długości. Zmiana długości

Bardziej szczegółowo

Budowa i rola części czynnej układu ruchu

Budowa i rola części czynnej układu ruchu Budowa i rola części czynnej układu ruchu Układ ruchu Ze względu na budowę i właściwości układ ruchu można podzielić na: część czynną układ mięśniowy część bierną układ szkieletowy Dzięki współdziałaniu

Bardziej szczegółowo

Temat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych.

Temat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych. Temat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych. 1. Czym jest tkanka? To zespół komórek o podobnej budowie, które wypełniają w organizmie określone funkcje. Tkanki tworzą różne narządy, a te układy narządów.

Bardziej szczegółowo

biologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski

biologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski biologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski michal.michalowski@uwr.edu.pl michaladamichalowski@gmail.com michal.michalowski@uwr.edu.pl https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/

Bardziej szczegółowo

Tkanka nabłonkowa. (budowa)

Tkanka nabłonkowa. (budowa) Tkanka nabłonkowa (budowa) Komórki tkanki nabłonkowej tworzą zwarte warstwy, zwane nabłonkami. Są układem ściśle upakowanych komórek tworzących błony. 1) główną masę tkanki stanowią komórki. 2) istota

Bardziej szczegółowo

Wykłady Anatomia Funkcjonalna

Wykłady Anatomia Funkcjonalna Wykłady Anatomia Funkcjonalna Anatomia (grec. anatemnein = rozcinać, rozczłonkowywać) Przedmiotem anatomii: człowiek, zwierzęta, rośliny, Anatomia człowieka: nauka o budowie ciała ludzkiego 1. Anatomia

Bardziej szczegółowo

Układ szkieletowy Iza Falęcka

Układ szkieletowy Iza Falęcka Układ szkieletowy Iza alęcka Zaznacz podpunkt, w którym nie wymieniono kości krótkich. a) kość łokciowa, kość miednicza, rzepka b) kość krzyżowa, paliczki, łopatka c) kość nadgarstka, kręgosłup, kość śródręcza

Bardziej szczegółowo

Układ ruchu Zadanie 1. (1 pkt) Schemat przedstawia fragment szkieletu człowieka.

Układ ruchu Zadanie 1. (1 pkt) Schemat przedstawia fragment szkieletu człowieka. Układ ruchu Zadanie 1. (1 pkt) Schemat przedstawia fragment szkieletu człowieka. Podaj nazwy odcinków kręgosłupa oznaczonych na schemacie literami A, B, C i D. Zadanie 2. (1 pkt) Na rysunku przedstawiono

Bardziej szczegółowo

Tkanka mięśniowa. Bogdan Walkowiak. Zakład Biofizyki Instytut Inżynierii Materiałowej Politechnika Łódzka. 7 listopada 2014 Biofizyka 1

Tkanka mięśniowa. Bogdan Walkowiak. Zakład Biofizyki Instytut Inżynierii Materiałowej Politechnika Łódzka. 7 listopada 2014 Biofizyka 1 Wykład 5 Tkanka mięśniowa Bogdan Walkowiak Zakład Biofizyki Instytut Inżynierii Materiałowej Politechnika Łódzka 7 listopada 2014 Biofizyka 1 Trzy typy mięśni Mięśnie szkieletowe (Poprzecznie prążkowane)

Bardziej szczegółowo

Tkanka łączna. komórki bogata macierz

Tkanka łączna. komórki bogata macierz Tkanka łączna komórki bogata macierz (przenosi siły mechaniczne) Funkcje spaja róŝne typy innych tkanek zapewnia podporę narządom, ochrania wraŝliwe części organizmu transport substancji odŝywczych i produktów

Bardziej szczegółowo

Tkanka łączna. Składa się zawsze z istoty międzykomórkowej oraz osadzonych w niej komórek.

Tkanka łączna. Składa się zawsze z istoty międzykomórkowej oraz osadzonych w niej komórek. Tkanka łączna Tkanka łączna Jest najbardziej zróżnicowana spośród wszystkich tkanek człowieka. Zasadnicza funkcją tkanki łącznej polega na zapewnieniu łączności miedzy pozostałymi tkankami ciała. Tkanka

Bardziej szczegółowo

Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 2 :

Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 2 : Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia zajecia 2 : 15.10.15 Kontakt: michaladammichalowski@gmail.com https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/ I gr 08:30 10:00 II gr 10:15 11:45 III gr 12:00 13:30

Bardziej szczegółowo

Tkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość. Mięśnie gładkie

Tkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość. Mięśnie gładkie Tkanka mięśniowa Aparat kurczliwy w tkance mięśniowej: miofilamenty cienkie (aktyna i białka pomocnicze) miofilamenty grube (miozyna 2) pobudliwość kurczliwość Miofilamenty nie kurczą się, lecz przesuwają

Bardziej szczegółowo

POWSTAWANIE KOMÓREK M. SZKIELETOWEGO ORAZ KOMÓREK SATELITOWYCH

POWSTAWANIE KOMÓREK M. SZKIELETOWEGO ORAZ KOMÓREK SATELITOWYCH Tkanka mięśniowa Pre-mioblasty POWSTAWANIE KOMÓREK M. SZKIELETOWEGO ORAZ KOMÓREK SATELITOWYCH 1. Komórki mezenchymalne miotomów różnicują się w wydłużone pre-mioblasty. - powstają miotubule 5. Różnicują

Bardziej szczegółowo

Tkanka nabłonkowa. 46. Tarczyca (H/E) 13. Rogówka (H/E)

Tkanka nabłonkowa. 46. Tarczyca (H/E) 13. Rogówka (H/E) Tkanka nabłonkowa 46. Tarczyca (H/E) 1. Zrąb: tkanka łączna luźna 2. Miąższ: pęcherzyki tarczycy - nabłonek 1-warstwowy sześcienny 3. Naczynia krwionośne: tętnice, żyły, naczynia włosowate śródbłonek naczyń

Bardziej szczegółowo

Układ ruchu, skóra Zadanie 1. (1 pkt) Schemat przedstawia fragment szkieletu człowieka.

Układ ruchu, skóra Zadanie 1. (1 pkt) Schemat przedstawia fragment szkieletu człowieka. Układ ruchu, skóra Zadanie 1. (1 pkt) Schemat przedstawia fragment szkieletu człowieka. Podaj nazwy odcinków kręgosłupa oznaczonych na schemacie literami A, B, C i D. Zadanie 2. (1 pkt) Na rysunku przedstawiono

Bardziej szczegółowo

Tkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość

Tkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość Tkanka mięśniowa Aparat kurczliwy w tkance mięśniowej: miofilamenty cienkie (aktyna i białka pomocnicze) miofilamenty grube (miozyna 2) pobudliwość kurczliwość Miofilamenty nie kurczą się, lecz przesuwają

Bardziej szczegółowo

II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK

II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 Prawy przedsionek odbiera krew z krążenia wielkiego Zastawka trójdzielna między prawym przedsionkiem a prawą komorą Prawa komora pompuje krew do krążenia płucnego Zastawka

Bardziej szczegółowo

Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do:

Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do: FUNKCJE KOŚCI Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do: wzrostu adaptacji naprawy ROZWÓJ KOŚCI przed 8 tyg. życia płodowego szkielet płodu złożony jest z błon włóknistych i chrząstki szklistej po 8

Bardziej szczegółowo

fizjologia zwierząt - GIBE 2. mięśnie, równowaga, odruchy seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski

fizjologia zwierząt - GIBE 2. mięśnie, równowaga, odruchy seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski fizjologia zwierząt - GIBE 2. mięśnie, równowaga, odruchy seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski michal.michalowski@uwr.edu.pl michaladamichalowski@gmail.com michal.michalowski@uwr.edu.pl

Bardziej szczegółowo

KREW. Składniki osocza. Elementy morfotyczne krwi. Hematokryt. Krew jest tkanką płynną, gdyŝ jej substancja międzykomórkowa - osocze - jest płynna

KREW. Składniki osocza. Elementy morfotyczne krwi. Hematokryt. Krew jest tkanką płynną, gdyŝ jej substancja międzykomórkowa - osocze - jest płynna KREW Funkcje krwi: Krew jest tkanką płynną, gdyŝ jej substancja międzykomórkowa - osocze - jest płynna transport tlenu i substancji odŝywczych do komórek transport CO 2 i metabolitów wydalanych przez komórki

Bardziej szczegółowo

Podstawowe zagadnienia z zakresu fizjologii wysiłku.

Podstawowe zagadnienia z zakresu fizjologii wysiłku. Podstawowe zagadnienia z zakresu fizjologii wysiłku. Budowa mięśni szkieletowych: Tkanka mięśniowa szkieletowa nazywana także poprzecznie prążkowaną zbudowana jest z brzuśca, w którego skład wchodzą włókna

Bardziej szczegółowo

Tkanka łączna. komórki bogata macierz

Tkanka łączna. komórki bogata macierz Tkanka łączna komórki bogata macierz (przenosi siły mechaniczne) Funkcje spaja róŝne typy innych tkanek zapewnia podporę narządom, ochrania wraŝliwe części organizmu transport substancji odŝywczych i produktów

Bardziej szczegółowo

UKŁAD MIĘŚNIOWY. Slajd 1. Slajd 2. Slajd 3 MIOLOGIA OGÓLNA BUDOWA MIĘŚNIA

UKŁAD MIĘŚNIOWY. Slajd 1. Slajd 2. Slajd 3 MIOLOGIA OGÓLNA BUDOWA MIĘŚNIA Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 MIOLOGIA OGÓLNA UKŁAD MIĘŚNIOWY Mięśnie tworzą czynny narząd ruchu. Zbudowane są z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej sterowanej przez ośrodkowy układ nerwowy. Ze względu

Bardziej szczegółowo

Budowa i funkcje komórek nerwowych

Budowa i funkcje komórek nerwowych Budowa i funkcje komórek nerwowych Fizjologia Komórki nerwowe neurony w organizmie człowieka około 30 mld w większości skupione w ośrodkowym układzie nerwowym podstawowa funkcja przekazywanie informacji

Bardziej szczegółowo

Tkanki, narządy i układy narządów człowieka

Tkanki, narządy i układy narządów człowieka Tkanki, narządy i układy narządów człowieka 1. Tkanka nabłonkowa urozmaicona budowa zwarty układ komórek, niemal brak substancji międzykomórkowej, utrzymywany dzięki tzw. błonie podstawnej oraz różnym

Bardziej szczegółowo

FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA

FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA Daniel McLaughlin, Jonathan Stamford, David White FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA Daniel McLaughlin Jonathan Stamford David White Przekład zbiorowy pod redakcją Joanny Gromadzkiej-Ostrowskiej

Bardziej szczegółowo

Funkcjonowanie narządu ruchu. Kinga Matczak

Funkcjonowanie narządu ruchu. Kinga Matczak Funkcjonowanie narządu ruchu Kinga Matczak Narząd ruchu zapewnia człowiekowi utrzymanie prawidłowej postawy ciała, dowolne zmiany pozycji i przemieszczanie się w przestrzeni. Ze względu na budowę i właściwości

Bardziej szczegółowo

Tkanki podporowe: - chrząstka -kość

Tkanki podporowe: - chrząstka -kość Tkanki podporowe: - -kość Własności mechaniczne tkanek podporowych zależą od składu ich substancji międzykomórkowej Komórki produkujące składniki substancji międzykomórkowej w chrząstce (chondroblasty,

Bardziej szczegółowo

1. Funkcje układu mięśniowego:

1. Funkcje układu mięśniowego: 1. Funkcje układu mięśniowego: Organizm człowieka buduje około 600 mięśni. Stanowią one prawie połowę ciężaru ciała. Do najważniejszych funkcji mięśni należą: przemieszczanie kości, co powoduje wykonywanie

Bardziej szczegółowo

Podstawy anatomii, wykłady

Podstawy anatomii, wykłady Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Nauk Przyrodniczych Zakład: Anatomii i Antropologii Podstawy anatomii, wykłady Osoby prowadzące przedmiot: Barbara Duda, prof. nadzw. dr hab.,

Bardziej szczegółowo

Created by Neevia Document Converter trial version

Created by Neevia Document Converter trial version 1. Kwaśne białko glejowe występuje w: a) astrocytach włóknistych, (+) b) astrocytach protoplazmatycznych, (+) c) oligodendrocytach, d) mikrogleju, e) lemocytach. HISTOLOGIA testy półroczne 2002 2004 2.

Bardziej szczegółowo

Podział tkanki mięśniowej. Tkanka mięśniowa. Poprzecznie prążkowana

Podział tkanki mięśniowej. Tkanka mięśniowa. Poprzecznie prążkowana Tkanka mięśniowa Podział tkanki mięśniowej Włókna mięśniowe Tkanka mięśniowa Komórki Komórki Poprzecznie prążkowana Gładka Szkieletowa Sercowa Szkieletowe Mięsień sercowy Mięśnie gładkie Cytoplazma z miofibryllami

Bardziej szczegółowo

Biologia. Zadania na luty. Hierarchiczna budowa organizmu człowieka. Homeostaza. Skóra. Aparat ruchu

Biologia. Zadania na luty. Hierarchiczna budowa organizmu człowieka. Homeostaza. Skóra. Aparat ruchu Biologia Zadania na luty Hierarchiczna budowa organizmu człowieka. Homeostaza. Skóra. Aparat ruchu Wymagania podstawy programowej: Powtórzenie z gimnazjum: I. Budowa i funkcjonowanie organizmu człowieka.

Bardziej szczegółowo

Dr inż. Marta Kamińska

Dr inż. Marta Kamińska Nowe techniki i technologie dla medycyny Budowa kończyb Kość zbita i gąbczakta Budowa Ktawów i więzadeł OKteoKyBteza Dr inż. Marta Kamińska 1 TkaBka chrzęktba TkaBka chrzęktba KtaBowi rodzaj tkabki łączbej.

Bardziej szczegółowo

Wykłady Anatomia Prawidłowa

Wykłady Anatomia Prawidłowa Wykłady Anatomia Prawidłowa Leonarda da Vinci anatomia człowieka (1452-1519) Chciał poznać powiązania między układem kostnym, mięśniami i ścięgnami. Embrion w łonie matki Leonarda da Vinci anatomia człowieka

Bardziej szczegółowo

Tkanka nabłonkowa. 46. Tarczyca (H/E) 13. Rogówka (H/E) 63. Dwunastnica (H/E) 74. Pęcherz moczowy (H/E)

Tkanka nabłonkowa. 46. Tarczyca (H/E) 13. Rogówka (H/E) 63. Dwunastnica (H/E) 74. Pęcherz moczowy (H/E) Tkanka nabłonkowa 46. Tarczyca (H/E) 1. Zrąb: tkanka łączna luźna 2. Miąższ: pęcherzyki tarczycy - nabłonek 1-warstwowy sześcienny 3. Naczynia krwionośne: tętnice, żyły, naczynia włosowate śródbłonek naczyń

Bardziej szczegółowo

Anatomia człowieka: tkanki. dr Magda Sobolewska-Bereza

Anatomia człowieka: tkanki. dr Magda Sobolewska-Bereza Anatomia człowieka: tkanki dr Magda Sobolewska-Bereza 1 Zagadnienia Rozwój zarodkowy człowieka Listki zarodkowe Tkanki człowieka: tkanka nabłonkowa tkanki łączne tkanka mięśniowa tkanka nerwowa 2 Powstanie

Bardziej szczegółowo

Tkanki podporowe: - chrząstka - kość

Tkanki podporowe: - chrząstka - kość Tkanki podporowe: - - kość Własności mechaniczne tkanek podporowych zależą od składu ich substancji międzykomórkowej Komórki produkujące składniki substancji międzykomórkowej w chrząstce (chondroblasty,

Bardziej szczegółowo

Tkanki zwierzęce. Nabłonki

Tkanki zwierzęce. Nabłonki człowiek: Tkanki zwierzęce tkanki ssaków ponad 200 typów komórek 10 12 komórek nabłonkowa łączna nerwowa mięśniowa Nabłonki komórki nabłonkowe bariera dla organizmu jak błona komórkowa dla komórki róŝnorodne

Bardziej szczegółowo

Układ nerwowy. Centralny układ nerwowy Mózg Rdzeń kręgowy Obwodowy układ nerwowy Nerwy Zwoje Zakończenia nerwowe

Układ nerwowy. Centralny układ nerwowy Mózg Rdzeń kręgowy Obwodowy układ nerwowy Nerwy Zwoje Zakończenia nerwowe Układ nerwowy Centralny układ nerwowy Mózg Rdzeń kręgowy Obwodowy układ nerwowy Nerwy Zwoje Zakończenia nerwowe Tkanka nerwowa Komórki nerwowe NEURONY Komórki glejowe Typy neuronów Czuciowe (afferentne)

Bardziej szczegółowo

NARZĄD WZROKU

NARZĄD WZROKU NARZĄD WZROKU Oko można porównać do kamery cyfrowej, wyposażonej w: system soczewek (rogówka, soczewka, ciało szkliste) automatyczną regulację ostrości obrazu (akomodacja) automatyczną regulację przesłony

Bardziej szczegółowo

Tkanki podporowe: - chrząstka - kość

Tkanki podporowe: - chrząstka - kość Tkanki podporowe: - - kość Własności mechaniczne tkanek podporowych zależą od składu ich substancji międzykomórkowej Komórki produkujące składniki substancji międzykomórkowej w chrząstce (chondroblasty,

Bardziej szczegółowo

Budowa i rola części biernej układu ruchu

Budowa i rola części biernej układu ruchu Budowa i rola części biernej układu ruchu Układ ruchu Ze względu na budowę i właściwości układ ruchu można podzielić na: część czynną układ mięśniowy część bierną układ szkieletowy Dzięki współdziałaniu

Bardziej szczegółowo

Zadania maturalne z biologii - 8

Zadania maturalne z biologii - 8 Koło Biologiczne Liceum Ogólnokształcące nr II w Gliwicach 2015-2016 Zadania maturalne z biologii - 8 Zadania: Zad.1 (Paulina Hundz, Alicja Zaczkowska kl. IIIB) Przeczytaj tekst i na jego podstawie odpowiedz

Bardziej szczegółowo

Fizjologia zwierząt i człowieka

Fizjologia zwierząt i człowieka Fizjologia zwierząt i człowieka Udział w wykładach 30 godz. Udział w ćwiczeniach 30 godz. Liczba punktów ECTS 5 mgr Agnieszka Stankiewicz (Wądołowska) wadolowska.agnieszka@gmail.com Pracowania Neurobiologii

Bardziej szczegółowo

SYLABUS BIOLOGIA MEDYCZNA F II_02_SS_ 2012

SYLABUS BIOLOGIA MEDYCZNA F II_02_SS_ 2012 PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ KULTURY FIZYCZNEJ I OCHRONY ZDROWIA Katedra Fizjoterapii i Nauk o Zdrowiu Kierunek: Fizjoterapia SYLABUS Nazwa przedmiotu BIOLOGIA MEDYCZNA Kod przedmiotu

Bardziej szczegółowo

Tkanki podporowe: - chrząstka - kość

Tkanki podporowe: - chrząstka - kość Tkanki podporowe: - - kość Własności mechaniczne tkanek podporowych zależą od składu ich substancji międzykomórkowej Komórki produkujące składniki substancji międzykomórkowej w chrząstce (chondroblasty,

Bardziej szczegółowo

Autonomiczny układ nerwowy - AUN

Autonomiczny układ nerwowy - AUN Autonomiczny układ nerwowy - AUN AUN - różnice anatomiczne część współczulna część przywspółczulna włókna nerwowe tworzą odrębne nerwy (nerw trzewny większy) wchodzą w skład nerwów czaszkowych lub rdzeniowych

Bardziej szczegółowo

Składniki cytoszkieletu. Szkielet komórki

Składniki cytoszkieletu. Szkielet komórki Składniki cytoszkieletu. Szkielet komórki aktynowe pośrednie aktynowe pośrednie 1 Elementy cytoszkieletu aktynowe pośrednie aktynowe filamenty aktynowe inaczej mikrofilamenty filamenty utworzone z aktyny

Bardziej szczegółowo

Tkanki podporowe: - chrząstka - kość

Tkanki podporowe: - chrząstka - kość Tkanki podporowe: - - kość Własności mechaniczne tkanek podporowych zależą od składu ich substancji międzykomórkowej Komórki produkujące składniki substancji międzykomórkowej w chrząstce (chondroblasty,

Bardziej szczegółowo

Tkanki podporowe: - chrząstka - kość

Tkanki podporowe: - chrząstka - kość Tkanki podporowe: - - kość Własności mechaniczne tkanek podporowych zależą od składu ich substancji międzykomórkowej Komórki produkujące składniki substancji międzykomórkowej w chrząstce (chondroblasty,

Bardziej szczegółowo

Tkanki podporowe: - chrząstka - kość

Tkanki podporowe: - chrząstka - kość Tkanki podporowe: - - kość Własności mechaniczne tkanek podporowych zależą od składu ich substancji międzykomórkowej Komórki produkujące składniki substancji międzykomórkowej w chrząstce (chondroblasty,

Bardziej szczegółowo

Wielkością i kształtem przypomina dłoń zaciśniętą w pięść. Położone jest w klatce piersiowej tuż za mostkiem. Otoczone jest mocnym, łącznotkankowym

Wielkością i kształtem przypomina dłoń zaciśniętą w pięść. Położone jest w klatce piersiowej tuż za mostkiem. Otoczone jest mocnym, łącznotkankowym Wielkością i kształtem przypomina dłoń zaciśniętą w pięść. Położone jest w klatce piersiowej tuż za mostkiem. Otoczone jest mocnym, łącznotkankowym workiem zwanym osierdziem. Wewnętrzna powierzchnia osierdzia

Bardziej szczegółowo

ANATOMIA FUNKCJONALNA

ANATOMIA FUNKCJONALNA BOGUSŁAW MARECKI ANATOMIA FUNKCJONALNA TOM II UKŁADY: naczyniowy, oddechowy, trawienny, moczowy, płciowy, nerwowy, wewnątrzwydzielniczy, narządów zmysłów, powłoka wspólna Akademia Wychowania Fizycznego

Bardziej szczegółowo

Tkanka chrzęstna i tkanka kostna

Tkanka chrzęstna i tkanka kostna Tkanka chrzęstna i tkanka kostna Tkanki podporowe, budują szkielet człowieka i w tej budowie wzajemnie się uzupełniają: w życiu embrionalnym modele chrzęstne kości długich zastępowane przez kość tkanka

Bardziej szczegółowo

Fizjologia zwierząt i człowieka

Fizjologia zwierząt i człowieka Fizjologia zwierząt i człowieka Udział w wykładach 30 godz. Udział w ćwiczeniach 30 godz. Liczba punktów ECTS 5 mgr Agnieszka Wądołowska wadolowska.agnieszka@gmail.com Pracowania Neurobiologii konsultacje:

Bardziej szczegółowo

Rozdział 3 SYSTEM MIĘŚNIOWO-SZKIELETOWY CZŁOWIEKA

Rozdział 3 SYSTEM MIĘŚNIOWO-SZKIELETOWY CZŁOWIEKA 33 Rozdział 3 SYSTEM MIĘŚNIOWO-SZKIELETOWY CZŁOWIEKA Ludzkie ciało zbudowane jest z kości, chrząstek, więzadeł, ścięgien, mięśni i innych tkanek łącznych. Anatomiczne komponenty ludzkiego ciała mogą być

Bardziej szczegółowo

Adam Zborowski. ATLAS anatomii człowieka

Adam Zborowski. ATLAS anatomii człowieka Adam Zborowski ATLAS anatomii człowieka Kraków 2007 SPIS TREŚCI schemat komórki ludzkiej...12 rodzaje komórek...13 składniki komórkowe krw i... 14 rodzaje komórek...15 rodzaje nabłonków jednowarstwowych...

Bardziej szczegółowo

KREW SZPIK KOSTNY NACZYNIA I SERCE TKANKA MIĘŚNIOWA

KREW SZPIK KOSTNY NACZYNIA I SERCE TKANKA MIĘŚNIOWA KREW SZPIK KOSTNY NACZYNIA I SERCE TKANKA MIĘŚNIOWA Krew Odmiana tkanki łącznej tkanka płynna Komórki elementy morfotyczne krwi zawieszone w płynnej substancji międzykomórkowej (osocze) Wypełnia łożysko

Bardziej szczegółowo

SPRAWNY JAK SENIOR! RZECZ O AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ WIEKU PODESZŁEGO. Mgr Radosław Perkowski

SPRAWNY JAK SENIOR! RZECZ O AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ WIEKU PODESZŁEGO. Mgr Radosław Perkowski SPRAWNY JAK SENIOR! RZECZ O AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ WIEKU PODESZŁEGO. Mgr Radosław Perkowski Starość jest więc wynikiem procesu starzenia się, który charakteryzują zmiany: biologiczne psychiczne społeczne

Bardziej szczegółowo

Budowa i rodzaje tkanek zwierzęcych

Budowa i rodzaje tkanek zwierzęcych Budowa i rodzaje tkanek zwierzęcych 1.WskaŜ prawidłową kolejność ukazującą stopniowe komplikowanie się budowy organizmów. A. komórka tkanka organizm narząd B. organizm narząd komórka tkanka C. komórka

Bardziej szczegółowo

Tkanka nabłonkowa HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI)

Tkanka nabłonkowa HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI) HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI) Elementy składowe tkanki: komórki (o zbliŝonej strukturze i funkcji) substancja międzykomórkowa (produkowana przez komórki) Tkanka nabłonkowa Główne rodzaje tkanek zwierzęcych:

Bardziej szczegółowo

Układ szkieletowy i mięśniowy człowieka

Układ szkieletowy i mięśniowy człowieka Układ szkieletowy i mięśniowy człowieka WskaŜ strzałką element zbudowany z tkanki kostnej zbitej i napisz jego nazwę a następnie podpisz wskazane strzałkami części kości Uzupełnij tabelę. Rodzaj związku

Bardziej szczegółowo

Tkanka nerwowa. Komórki: komórki nerwowe (neurony) sygnalizacja komórki neurogleju (glejowe) ochrona, wspomaganie

Tkanka nerwowa. Komórki: komórki nerwowe (neurony) sygnalizacja komórki neurogleju (glejowe) ochrona, wspomaganie Komórki: komórki nerwowe (neurony) sygnalizacja komórki neurogleju (glejowe) ochrona, wspomaganie Tkanka nerwowa Substancja międzykomórkowa: prawie nieobecna (blaszki podstawne) pobudliwość przewodnictwo

Bardziej szczegółowo

Created by Neevia Document Converter trial version http://www.neevia.com Created by Neevia Document Converter trial version

Created by Neevia Document Converter trial version http://www.neevia.com Created by Neevia Document Converter trial version 1. Mastocyty: a) zawierają ziarnistości kwasowe, (+) b) mają zdolność do fagocytozy, c) produkują prostaglandyny, (+) d) mogą przyciągać granulocyty kwasochłonne, (+) e) produkują substancję międzykomórkową.

Bardziej szczegółowo

Tkanka mięś. ęśniowa. pobudliwość kurczliwość. Mięśnie gładkie

Tkanka mięś. ęśniowa. pobudliwość kurczliwość. Mięśnie gładkie Tkanka mięś ęśniowa Aparat kurczliwy w tkance mięśniowej: miofilamenty cienkie (aktyna i białka pomocnicze) miofilamenty grube (miozyna 2) pobudliwość kurczliwość Miofilamenty nie kurczą się, lecz przesuwają

Bardziej szczegółowo

Tkanki podporowe - chrząstka

Tkanki podporowe - chrząstka Tkanki podporowe - chrząstka Własności mechaniczne tkanek podporowych zaleŝą od składu ich substancji międzykomórkowej. Komórki produkujące składniki substancji międzykomórkowej w chrząstce (chondroblasty

Bardziej szczegółowo

2. Plan wynikowy klasa druga

2. Plan wynikowy klasa druga Plan wynikowy klasa druga budowa i funkcjonowanie ciała człowieka ział programu Materiał kształcenia L.g. Wymagania podstawowe Uczeń: Kat. Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: Kat. Pozycja systematyczna 3

Bardziej szczegółowo

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 BIOLOGIA. Czas pracy: 90 minut

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 BIOLOGIA. Czas pracy: 90 minut WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 06/07 BIOLOGIA Informacje dla ucznia. Na stronie tytułowej arkusza w wyznaczonym miejscu wpisz swój kod ustalony

Bardziej szczegółowo

Fizjologia czlowieka seminarium + laboratorium. M.Eng. Michal Adam Michalowski

Fizjologia czlowieka seminarium + laboratorium. M.Eng. Michal Adam Michalowski Fizjologia czlowieka seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski michal.michalowski@uwr.edu.pl michaladamichalowski@gmail.com michal.michalowski@uwr.edu.pl https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia wymagane na egzaminie z przedmiotu Histologia i embriologia

Zagadnienia wymagane na egzaminie z przedmiotu Histologia i embriologia Zagadnienia wymagane na egzaminie z przedmiotu Histologia i embriologia HISTOLOGIA OGÓLNA 1. Budowa, występowanie i funkcja blaszki i błony podstawnej 2. Zróżnicowanie wierzchołkowe komórek nabłonkowych

Bardziej szczegółowo

Tkanka nabłonkowa HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI)

Tkanka nabłonkowa HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI) HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI) Elementy składowe tkanki: komórki (o podobnym pochodzeniu, zbliŝonej strukturze i funkcji) substancja międzykomórkowa (produkowana przez komórki) Główne rodzaje tkanek zwierzęcych:

Bardziej szczegółowo

5. Powstawanie dwulistkowej tarczki zarodkowej. Drugi tydzień rozwoju 107 Zaburzenia w rozwoju w pierwszych dwóch tygodniach...

5. Powstawanie dwulistkowej tarczki zarodkowej. Drugi tydzień rozwoju 107 Zaburzenia w rozwoju w pierwszych dwóch tygodniach... SPIS TREŚCI CZĘŚĆ OGÓLNA 1. Zarys historii embriologii................ 16 2. Układ rozrodczy................... 26 Układ rozrodczy męski.................. 26 Narządy rozrodcze wewnętrzne...............

Bardziej szczegółowo

Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 8 :

Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 8 : Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia zajecia 8 : 19.11.15 Kontakt: michaladammichalowski@gmail.com https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/ I gr 08:30 10:00 II gr 10:15 11:45 III gr 12:00 13:30

Bardziej szczegółowo

Tkanki. Tkanki. Tkanka (gr. histos) zespół komórek (współpracujących ze sobą) o podobnej strukturze i funkcji. komórki. macierz zewnątrzkomórkowa

Tkanki. Tkanki. Tkanka (gr. histos) zespół komórek (współpracujących ze sobą) o podobnej strukturze i funkcji. komórki. macierz zewnątrzkomórkowa Tkanki Tkanka (gr. histos) zespół komórek (współpracujących ze sobą) o podobnej strukturze i funkcji komórki Tkanki macierz zewnątrzkomórkowa komórki zwierzęce substancja międzykomórkowa protoplasty roślin

Bardziej szczegółowo

biologia w gimnazjum UKŁAD KRWIONOŚNY CZŁOWIEKA

biologia w gimnazjum UKŁAD KRWIONOŚNY CZŁOWIEKA biologia w gimnazjum 2 UKŁAD KRWIONOŚNY CZŁOWIEKA SKŁAD KRWI OSOCZE Jest płynną częścią krwi i stanowi 55% jej objętości. Jest podstawowym środowiskiem dla elementów morfotycznych. Zawiera 91% wody, 8%

Bardziej szczegółowo

POWTÓRZENIE TREŚCI NAUCZANIA Z BIOLOGII KLASY III ROZPISKA POWTÓRZEŃ ROK 2007/2008 Klasa I Treści programowe Dział powtórzeniowy Przewidziana data

POWTÓRZENIE TREŚCI NAUCZANIA Z BIOLOGII KLASY III ROZPISKA POWTÓRZEŃ ROK 2007/2008 Klasa I Treści programowe Dział powtórzeniowy Przewidziana data POWTÓRZENIE TREŚCI NAUCZANIA Z BIOLOGII KLASY III ROZPISKA POWTÓRZEŃ ROK 2007/2008 Klasa I Treści programowe Dział powtórzeniowy Przewidziana data 1. Struktura organizmu i funkcje, jakim ona służy ( komórki,

Bardziej szczegółowo

Przeanalizuj 12 obrazów tkanek z otrzymanego katalogu od prowadzącego zajęcia i opisz każde zdjęcie w tabeli zgodnie z podanym wzorem:

Przeanalizuj 12 obrazów tkanek z otrzymanego katalogu od prowadzącego zajęcia i opisz każde zdjęcie w tabeli zgodnie z podanym wzorem: Anatomia i Fizjologia Ćwiczenie 1 Klasyfikacja obrazów mikroskopowych tkanek Przeanalizuj 12 obrazów tkanek z otrzymanego katalogu od prowadzącego zajęcia i opisz każde zdjęcie w tabeli zgodnie z podanym

Bardziej szczegółowo

Recenzja pracy. BIOLOGIA poziom podstawowy. pieczątka/nazwa szkoły. klasa 1 LO PK nr 1 semestr I /2011/2012

Recenzja pracy. BIOLOGIA poziom podstawowy. pieczątka/nazwa szkoły. klasa 1 LO PK nr 1 semestr I /2011/2012 pieczątka/nazwa szkoły BIOLOGIA poziom podstawowy klasa 1 LO PK nr 1 semestr I /2011/2012 Uwaga! Strona tytułowa stanowi integralną część pracy kontrolnej. Wypełnij wszystkie pola czytelnie drukowanymi

Bardziej szczegółowo