GRUCZOŁY ŚLINOWE STAW SKRONIOWO-ŻUCHWOWY. Ślina. Główne składniki śliny

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "GRUCZOŁY ŚLINOWE STAW SKRONIOWO-ŻUCHWOWY. Ślina. Główne składniki śliny"

Transkrypt

1 Ślina GRUCZOŁY ŚLINOWE (1200 ml/24 godz.) produkowana jest przez duże gruczoły ślinowe (ślinianki) i małe gruczoły ślinowe obecne w ścianie jamy ustnej i w języku ślinianka podjęzykowa ślinianka podżuchwowa ślinianka przyuszna I STAW SKRONIOWO-ŻUCHWOWY Funkcje śliny: nawilżanie jamy ustnej i kęsów pokarmowych rozpuszczanie substancji smakowych (niezbędne do ich interakcji z receptorami smakowymi) regulacja ph wnętrza jamy ustnej wstępne trawienie (głównie wielocukrowców) kontrola flory bakteryjnej jamy ustnej pobudzanie odnowy i regeneracji nabłonka (jamy ustnej, a także przełyku i żoładka) ochrona błony śluzowej przed uszkodzeniem przez czynniki chemiczne ochrona szkliwa przed demineralizacją Główne składniki śliny Główne składniki śliny, c.d. Woda (ok. 90%) Jony Substancje proste Enzymy Mucyny,, Ca 2+, Cl -, HCO 3-, PO 4 3-, rodanki glukoza, mocznik, cholesterol amylaza lipaza peroksydaza kalikreiny MG1, MG2 rozkłada wielocukrowce w niewielkich ilościach, rozkłada lipidy wykazuje aktywność bakteriobójczą peptydazy uczestniczące w tworzeniu bradykininy główny składnik wydzieliny śluzowej: wysokocząsteczkowe kwaśne glikoproteidy (0,25-1,0 MDa) z bardzo dużą ilością krótkich łańcuchów cukrowcowych (50-80%), silnie wiążą jony Ca 2+ Białka przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze i przeciwwirusowe Immunoglobuliny Czynniki wzrostowe lizozym laktoferryna histatyny cystatyny białka bogate w prolinę katelicydyny defenzyny IgA EGF, TGF własności przeciwbakteryjne własności przeciwbakteryjne białka bogate w histydynę, własności przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne inhibitory niektórych peptydaz, własności przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe własności przeciwbakteryjne, gromadzą jony wapniowe i stymulują remineralizację szkliwa peptydy o własnościach bakteriobójczych białka bakteriobójcze pobudzają wzrost i regenerację nabłonków Ślinianki złożone gruczoły o budowie zrazikowej zbudowane z: - odcinków (jednostek) wydzielniczych (pęcherzyki surowicze, cewki śluzowe) - przewodów wyprowadzających kom. mioepitelialna wąskie przestrzenie pomiędzy strukturami gruczołowymi zajęte przez: - sieć naczyń włosowatych - włókna nerwowe (głównie autonomiczne) Pęcherzyk surowiczy piramidowe komórki wydzielnicze (surowicze = produkujące białka) - zasadochłonna cytoplazma - szorstka siateczka - aparat Golgiego - ziarna wydzielnicze - kanaliki międzykomórkowe komórki mioepitelialne blaszka podstawna zakończenia nerwowe (autonomicznego u.n.): nadblaszkowe i podblaszkowe Siateczka szorstka RER Wydzielina surowicza (wodnista): woda, jony, białka blaszka podstawna podblaszkowe nadblaszkowe zakończenia nerwowe 1

2 kom. mioepitelialna półksiężyc surowiczy Cewka śluzowa jasne, piramidowe/sześcienne komórki Wydzielina surowicza (wodnista): woda, jony, białka Komórki surowicze produkują prawie wszystkie białka obecne w ślinie i wydzielają IgA produkowane przez plazmocyty obecne w tkance łącznej wydzielnicze (śluzowe) - przypodstawnie spłaszczone jądra - aparat Golgiego - siateczka szorstka - ziarna wydzielnicze (słabo się barwią) komórki wydzielnicze surowicze (półksiężyc surowiczy) komórki mioepitelialne blaszka podstawna zakończenia nerwowe (autonomicznego u.n.): nadblaszkowe i podblaszkowe Półksiężyc surowiczy: fakt czy artefakt? Wydzielina śluzowa (gęsta, lepka): skład: woda, jony, mucyny ułatwia przemieszczanie kęsów tworzy warstwę chroniącą śluzówkę przed uszkodzeniem chemicznym, a szkliwo przed demineralizacją przy mikrouszkodzeniach szkliwa pobudza remineralizację komórka śluzowa czapeczka z komórek surowiczych na końcu cewki śluzowej produkuje białka, m.in. lizozym i EGF jak powstaje? - wynik procesu rozwojowego: kom. śluzowe powstają z pierwszego odcinka wstawki, pierwotny pęcherzyk tworzy półksiężyc (?) - artefakt będący skutkiem utrwalania (?) PRZED UTRW ALENIEM PO UTRWALENIU kom. śluzowa Przewody wyprowadzające: Komórki surowiczo-śluzowe występują w niektórych pęcherzykach i półksiężycach surowiczych produkują zarówno białka, jak i mucyny zawierają ziarna wydzielnicze o niejednorodnej gęstości (to widać tylko w ME) cewka śl. półksiężyc (komórki surowiczo-śluzowe) wewnątrz zrazika prążkowany pęcherzyk sur. komórki śluzowe cewki międzyzrazikowy w tkance łącznej pomiędzy główny zrazikami przewody śródzrazikowe prążkowany międzyzrazikowy surowiczo-śluzowe ziarna wydzielnicze główny 2

3 Wstawka: Przewód prążkowany: nabłonek jednowarstwowy sześcienny (niski) komórki ubogie w organele komórki mioepitelialne (w początkowym odcinku) wymiana jonów Cl/HCO 3 (alkalizacja śliny) produkcja laktoferyny, lizozymu, EGF Cl - HCO 3 - Cl - prążkowany zmienna średnica (zwężenia i rozszerzenia) nabłonek jednowarstwowy walcowaty prążkowanie przypodstawne wymiana jonów Na/K, wydzielanie jonów metali ciężkich, jonów rodankowych i IgA produkcja laktoferyny, kalikrein i EGF prążkowany IgA Na+ prążkowany rodanki Pb 2+ Wstawki i przewody prążkowane odpowiadają za ostateczny skład śliny i jej hypoosmolarność. Saliwon (jednostka czynnościowa): odcinek wydzielniczy + + prążkowany Przewód międzyzrazikowy: nabłonek jednowarstwowy walcowaty wielorzędowy Przewód główny: nabłonek wielorzędowy wielowarstwowy walcowaty wielowarstwowy płaski (ujście) surowicze (tylko pęcherzyki surowicze) komórki surowicze produkują m.in. białko gustynę, stymulujące odnowę kubków smakowych długie wstawki grupy adipocytów (zwiększają się z wiekiem) produkują ok. 25% śliny Ślinianki przyuszne Ślinianki podjęzykowe Ślinianki podżuchwowe mieszane, z przewagą komponenty śluzowej (tylko cewki śluzowe) słabo rozwinięte półksiężyce surowicze produkują ok. 5% śliny mieszane z przewagą komponenty surowiczej (80% pęcherzyki surowicze, 20% cewki śluzowe) dobrze rozwinięte półksiężyce surowicze długie przewody prążkowane wysepki tkanki tłuszczowej (zwiększają się z wiekiem) najbardziej wydajne produkują ok. 70% śliny 3

4 Porównanie częstości występowania dwóch typów komórek wydzielniczych i długości przewodów wyprowadzających w poszczególnych śliniankach Komórki wydzielnicze: surowicze śluzowe Przewody: wstawki przewody prążkowane przewody międzyzrazikowe przyuszna podżuchwowa podjęzykowa Małe gruczoły ślinowe zlokalizowane w błonie podśluzowej jamy ustnej, rzadziej w blaszce właściwej złożone nieotoczone torebką, przeważnie brak budowy zrazikowej surowicze, śluzowe, mieszane wstawki przewody wyprowadzające (nabł. jednowarstwowy walcowaty) gruczoły von Ebnera - surowicze pozostałe gruczoły językowe i gruczoły podniebienne - śluzowe gruczoły wargowe i policzkowe mieszane bogate unerwienie autonomiczne przywspółczulne i współczulne najsilniejszy wpływ na wydzielanie śliny ma układ przywspółczulny (neuroprzekaźnik: acetylocholina) układy przywspółczulny i współczulny NIE działają antagonistycznie Unerwienie gruczołów ślinowych gruczoł wargowy VIP Budowa stawu (diarthrosis) Torebka stawowa: warstwa włóknista (tkanka łączna zbita) okostna warstwa włóknista torebki stawowej błona maziowa jama stawu z płynem stawowym na terenie ślinianek znajdują się także nieliczne perykariony komórek zwojowych błona maziowa: tkanka łączna wiotka - makrofagi (synowiocyty A) - fibroblasty (synowiocyty B) Na powierzchni synowiocyty tworzą zwartą warstwę naczynia krwionośne chrząstka stawowa (szklista) jama szpikowa kość Staw skroniowo-żuchwowy Staw skroniowo-żuchwowy ma odmienny charakter od większości stawów: kość skroniowa górna komora dolna komora głowa wyrostka kłykciowego żuchwy torebka stawowa Staw skroniowo-żuchwowy umożliwia wielokierunkowe ruchy żuchwy powierzchnie stawowe pokrywa tkanka łączna włóknista (z tkanki łącznej włóknistej) dzieli jamę stawu na dwie komory torebka stawowa przyrośnięta do obwodu krążka niemożliwy przepływ płynu między komorami torebka stawowa o luźnym utkaniu nie ulega przerwaniu nawet przy znacznych przemieszczeniach stawu kość skroniowa głowa wyrostka kłykciowego żuchwy 4

5 Rejon stawowy głowy wyrostka kłykciowego żuchwy Krążek stawowy dolna komora jamy stawu tkanka łączna włóknista (powierzchnia stawowa) warstwa bogatokomórkowa* chrząstka włóknista zwapniała chrząstka szklista kość wyrostka kłykciowego *warstwa bogatokomórkowa zawiera fibroblasty odpowiedzialne za odnowę powierzchni stawowej zbudowany z tkanki łącznej włóknistej włókna kolagenowe, niewielka ilość sprężystych i siateczkowych uwodniona istota podstawowa (zwiększa mechaniczną odporność krążka) fibroblasty łączące się długimi wypustkami brak naczyń krwionośnych (nieliczne naczynia tylko na obwodzie, gdzie przyczepia się torebka stawowa) 5

Cewka śluzowa. przeciwwirusowe. Zbiorczy schemat odcinków. wydzielniczych. i przewodów wyprowadzających ślinianek. Pół księżyc

Cewka śluzowa. przeciwwirusowe. Zbiorczy schemat odcinków. wydzielniczych. i przewodów wyprowadzających ślinianek. Pół księżyc JAMA USTNA jest zwilżana wydzieliną (ślina) produkowaną przez drobne gruczoły ślinowe (omówione uprzednio) oraz wydzieliną dużych gruczołów ślinowych (ŚLINIANEK). ŚLINIANKI STAW SKRONIOWO-ŻUCHWOWY Duża

Bardziej szczegółowo

Gruczoły ślinowe i staw skroniowo-żuchwowy

Gruczoły ślinowe i staw skroniowo-żuchwowy Gruczoły ślinowe i staw skroniowo-żuchwowy Jama ustna zwilżana jest przez wydzielinę zarówno niewielkich gruczołów zlokalizowanych w błonie podśluzowej (tzw. małych gruczołów ślinowych), jak i dużych gruczołów

Bardziej szczegółowo

Układ pokarmowy Cz. I

Układ pokarmowy Cz. I Układ pokarmowy Cz. I Błona śluzowa (warstwa tkankowa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu, stale wilgotna) nabłonek blaszka właściwa --------------------------- błona podśluzowa Jama

Bardziej szczegółowo

Gruczoły układu pokarmowego

Gruczoły układu pokarmowego Ślinianki złożone gruczoły o budowie zrazikowej zbudowane z: - odcinków (jednostek) wydzielniczych (pęcherzyki surowicze, cewki śluzowe) - przewodów wyprowadzających Gruczoły układu pokarmowego Główne

Bardziej szczegółowo

Gruczoły układu pokarmowego

Gruczoły układu pokarmowego Ślinianki złożone gruczoły o budowie zrazikowej zbudowane z: - odcinków (jednostek) wydzielniczych (pęcherzyki surowicze, cewki śluzowe) - przewodów wyprowadzających Gruczoły układu pokarmowego Główne

Bardziej szczegółowo

Gruczoły układu pokarmowego

Gruczoły układu pokarmowego Ślinianki złożone gruczoły o budowie zrazikowej zbudowane z: - odcinków (jednostek) wydzielniczych (pęcherzyki surowicze, cewki śluzowe) - przewodów wyprowadzających Gruczoły układu pokarmowego wąskie

Bardziej szczegółowo

14. Gruczoły ślinowe (ilustracje w Kompendium histologii )

14. Gruczoły ślinowe (ilustracje w Kompendium histologii ) 14. Gruczoły ślinowe (ilustracje w Kompendium histologii ) Jama ustna zwilŝana jest przez wydzielinę zarówno niewielkich gruczołów zlokalizowanych w błonie podśluzowej (tzw. małych gruczołów ślinowych),

Bardziej szczegółowo

Układ pokarmowy Cz. I

Układ pokarmowy Cz. I Układ pokarmowy Cz. I Jama ustna, ślinianki i narząd zębowy Błona śluzowa (warstwa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu) nabłonek blaszka właściwa --------------------------- błona

Bardziej szczegółowo

Układ pokarmowy Cz. I

Układ pokarmowy Cz. I Układ pokarmowy Cz. I Jama ustna, ślinianki i narząd zębowy Błona śluzowa (warstwa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu) nabłonek blaszka właściwa --------------------------- błona

Bardziej szczegółowo

Gruczoły układu pokarmowego

Gruczoły układu pokarmowego ŚLINIANKI złożone gruczoły o budowie zrazikowej zbudowane z: - odcinków (jednostek) wydzielniczych (pęcherzyki surowicze, cewki śluzowe) - przewodów wyprowadzających Główne składniki śliny woda, jony Gruczoły

Bardziej szczegółowo

Gruczoły układu pokarmowego

Gruczoły układu pokarmowego Gruczoły układu pokarmowego Ślinianki złożone gruczoły o budowie zrazikowej zbudowane z: - odcinków (jednostek) wydzielniczych (pęcherzyki surowicze, cewki śluzowe) - przewodów wyprowadzających wąskie

Bardziej szczegółowo

Tkanka nabłonkowa. Gruczoły i ich podział

Tkanka nabłonkowa. Gruczoły i ich podział Tkanka nabłonkowa Gruczoły i ich podział Tkanka nabłonkowa 4 główne typy nabłonka: 1. Pokrywający 2. Wchłaniający = resorbcyjny 3. Gruczołowy egzo-, endokrynny 4. Wyspecjalizowany czuciowy, rozrodczy Brak

Bardziej szczegółowo

Temat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych.

Temat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych. Temat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych. 1. Czym jest tkanka? To zespół komórek o podobnej budowie, które wypełniają w organizmie określone funkcje. Tkanki tworzą różne narządy, a te układy narządów.

Bardziej szczegółowo

Gruczoły zewnątrzi. wewnątrzwydzielnicze

Gruczoły zewnątrzi. wewnątrzwydzielnicze Gruczoły - zespoły komórek nabłonkowych o specjalizacji wydzielniczej Gruczoły zewnątrzi wewnątrzwydzielnicze Gruczoły zewnątrzwydzielnicze kierują wydzielinę do określonego miejsca przez przewody wyprowadzające

Bardziej szczegółowo

TKANKA NAB ONKOWA PODZIA NAB ONK W STRUKTURY POWIERZCHNIOWE NAB ONK W

TKANKA NAB ONKOWA PODZIA NAB ONK W STRUKTURY POWIERZCHNIOWE NAB ONK W TKANKA NAB ONKOWA 4 W wyniku procesu różnicowania, głównie w okresie płodowym dochodzi do wyodrębnienia się w organizmie człowieka populacji komórek różniących się zarówno strukturą jak i funkcją. Zasadnicze

Bardziej szczegółowo

JAMA USTNA WARGI I POLICZKI PODNIEBIENIE I DZI S A

JAMA USTNA WARGI I POLICZKI PODNIEBIENIE I DZI S A JAMA USTNA Jama ustna to pierwszy odcinek przewodu pokarmowego, w którym pokarm poddawany jest rozdrobnieniu i następnie trawieniu. Wysłana jest błoną śluzową, którą tworzy nabłonek wielowarstwowy płaski

Bardziej szczegółowo

JAMA USTNA. Błona śluzowa (warstwa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu) nabłonek. Blaszka właściwa:

JAMA USTNA. Błona śluzowa (warstwa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu) nabłonek. Blaszka właściwa: JAMA USTNA (warstwa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu) --------------------------- podśluzowa Blaszka : Błona podśluzowa: tkanka łączna wiotka/zbita, naczynia krwionośne, włókna

Bardziej szczegółowo

Układ pokarmowy Cz. 3

Układ pokarmowy Cz. 3 Trzustka to złożony gruczoł o budowie zrazikowej, posiadający dominującą część zewnątrzwydzielniczą i małe skupiska komórek dokrewnych (wysepki trzustkowe Langerhansa). Układ pokarmowy Cz. 3 Trzustka i

Bardziej szczegółowo

UKŁAD ODDECHOWY. drogi oddechowe - jama nosowa - jama garłowa -krtań - tchawica - drzewo oskrzelowe. pęcherzyki płucne (wymiana gazowa)

UKŁAD ODDECHOWY. drogi oddechowe - jama nosowa - jama garłowa -krtań - tchawica - drzewo oskrzelowe. pęcherzyki płucne (wymiana gazowa) UKŁAD ODDECHOWY drogi oddechowe - jama nosowa - jama garłowa -krtań - tchawica - drzewo oskrzelowe pęcherzyki płucne (wymiana gazowa) płuco jama nosowa i zatoki oboczne gardło krtań tchawica oskrzela oskrzeliki

Bardziej szczegółowo

Autonomiczny układ nerwowy - AUN

Autonomiczny układ nerwowy - AUN Autonomiczny układ nerwowy - AUN AUN - różnice anatomiczne część współczulna część przywspółczulna włókna nerwowe tworzą odrębne nerwy (nerw trzewny większy) wchodzą w skład nerwów czaszkowych lub rdzeniowych

Bardziej szczegółowo

ŁOŻYSKO I GRUCZOŁ MLEKOWY

ŁOŻYSKO I GRUCZOŁ MLEKOWY Łożysko jest miejscem kontaktu tkanek płodu i matki oraz wymiany gazów i substancji pomiędzy krwią matki i płodu ŁOŻYSKO I GRUCZOŁ MLEKOWY W celu zwiększenia powierzchni tej wymiany część płodowa łożyska

Bardziej szczegółowo

Gruczoły układu pokarmowego

Gruczoły układu pokarmowego Gruczoły układu pokarmowego Gruczoły wspomagające funkcję. Zlokalizowane poza przewodem, produkują wydzielinę doprowadzaną do jamy ustnej i jelita przewodami wyprowadzającymi. Ślinianki, wątroba, trzustka

Bardziej szczegółowo

Tkanka nabłonkowa HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI)

Tkanka nabłonkowa HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI) HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI) Elementy składowe tkanki: komórki (o podobnym pochodzeniu, zbliŝonej strukturze i funkcji) substancja międzykomórkowa (produkowana przez komórki) Główne rodzaje tkanek zwierzęcych:

Bardziej szczegółowo

ŁOŻYSKO I GRUCZOŁ MLEKOWY

ŁOŻYSKO I GRUCZOŁ MLEKOWY ŁOŻYSKO I GRUCZOŁ MLEKOWY Ogólna budowa łożyska Rozwój kosmków łożyskowych 1. Inwazja trofoblastu (10 dzień) Trofoblast nacieka endometrium, niszczy ściany naczyń. Tworzy się system połączonych przestrzeni

Bardziej szczegółowo

Układ pokarmowy Cz. 3

Układ pokarmowy Cz. 3 Trzustka to złożony gruczoł o budowie zrazikowej, posiadający dominującą część zewnątrzwydzielniczą i małe skupiska komórek dokrewnych (wysepki trzustkowe Langerhansa). Układ pokarmowy Cz. 3 Trzustka i

Bardziej szczegółowo

DLA PLACÓWKI EDUKACJI USTAWICZNEJ EFIB mgr Weronika Szaj, wszelkie prawa zastrzeżone

DLA PLACÓWKI EDUKACJI USTAWICZNEJ EFIB mgr Weronika Szaj, wszelkie prawa zastrzeżone Układ pokarmowy przewód pokarmowy wątroba trzustka DLA PLACÓWKI EDUKACJI USTAWICZNEJ EFIB Przewód pokarmowy: ściany: błona śluzowa nabłonek wielowarstwowy płaski jama ustna, gardło, przełyk nabłonek jednowarstwowy

Bardziej szczegółowo

Karty pracy dla grup Przykładowe odpowiedzi

Karty pracy dla grup Przykładowe odpowiedzi Jama ustna Karty pracy dla grup Przykładowe odpowiedzi Karta pracy I 1. Wykonaj schematyczny rysunek zęba i podpisz jego najważniejsze części. 2. Uzupełnij tabelę. Zęby Rozdrabnianie pokarmu Język Gruczoły

Bardziej szczegółowo

Tkanka nabłonkowa. 46. Tarczyca (H/E) 13. Rogówka (H/E)

Tkanka nabłonkowa. 46. Tarczyca (H/E) 13. Rogówka (H/E) Tkanka nabłonkowa 46. Tarczyca (H/E) 1. Zrąb: tkanka łączna luźna 2. Miąższ: pęcherzyki tarczycy - nabłonek 1-warstwowy sześcienny 3. Naczynia krwionośne: tętnice, żyły, naczynia włosowate śródbłonek naczyń

Bardziej szczegółowo

NARZĄD WZROKU

NARZĄD WZROKU NARZĄD WZROKU Oko można porównać do kamery cyfrowej, wyposażonej w: system soczewek (rogówka, soczewka, ciało szkliste) automatyczną regulację ostrości obrazu (akomodacja) automatyczną regulację przesłony

Bardziej szczegółowo

UKŁAD ODDECHOWY. drogi oddechowe - jama nosowa - jama gardłowa -krtań -tchawica - drzewo oskrzelowe. pęcherzyki płucne (wymiana gazowa) Jama nosowa

UKŁAD ODDECHOWY. drogi oddechowe - jama nosowa - jama gardłowa -krtań -tchawica - drzewo oskrzelowe. pęcherzyki płucne (wymiana gazowa) Jama nosowa jama nosowa UKŁAD ODDECHOWY drogi oddechowe - jama nosowa - jama gardłowa -krtań -tchawica - drzewo oskrzelowe krtań tchawica płuca pęcherzyki płucne (wymiana gazowa) przepona Drogi oddechowe (z wyjątkiem

Bardziej szczegółowo

TKANKA ŁĄCZNA. Komórki. Włókna. Substancja podstawowa. Substancja międzykomórkowa

TKANKA ŁĄCZNA. Komórki. Włókna. Substancja podstawowa. Substancja międzykomórkowa Funkcje tkanki łącznej: TKANKA ŁĄCZNA łączy, utrzymuje i podpiera inne tkanki pośredniczy w rozprowadzaniu tlenu, substancji odŝywczych i biologicznie czynnych w organizmie odpowiada za większość procesów

Bardziej szczegółowo

Tkanka nabłonkowa HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI)

Tkanka nabłonkowa HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI) HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI) Elementy składowe tkanki: komórki (o zbliŝonej strukturze i funkcji) substancja międzykomórkowa (produkowana przez komórki) Tkanka nabłonkowa Główne rodzaje tkanek zwierzęcych:

Bardziej szczegółowo

Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do:

Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do: FUNKCJE KOŚCI Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do: wzrostu adaptacji naprawy ROZWÓJ KOŚCI przed 8 tyg. życia płodowego szkielet płodu złożony jest z błon włóknistych i chrząstki szklistej po 8

Bardziej szczegółowo

przewody śródzrazikowe naczynie przewody wysepki trzustkowe Pęcherzyk trzustkowy Komórki śródpęcherzykowe blaszka podstawna

przewody śródzrazikowe naczynie przewody wysepki trzustkowe Pęcherzyk trzustkowy Komórki śródpęcherzykowe blaszka podstawna Trzustka to złożony gruczoł o budowie zrazikowej, posiadający dominującą część zewnątrzwydzielniczą i małe skupiska komórek dokrewnych (wysepki trzustkowe Langerhansa). Układ pokarmowy Trzustka i wątroba

Bardziej szczegółowo

Układ pokarmowy Przewód pokarmowy

Układ pokarmowy Przewód pokarmowy Układ pokarmowy Przewód pokarmowy Układ pokarmowy Jama ustna Miażdżenie, fragmentacja i nadtrawianie pokarmu Pasywny pasaż pokarmu Trawienie enzymatyczne pokarmu, wchłanianie Żołądek, jelito cienkie, jelito

Bardziej szczegółowo

Układ pokarmowy. Jama ustna Miażdżenie, fragmentacja i nadtrawianie pokarmu. Pasywny pasaż pokarmu

Układ pokarmowy. Jama ustna Miażdżenie, fragmentacja i nadtrawianie pokarmu. Pasywny pasaż pokarmu Układ pokarmowy Jama ustna Miażdżenie, fragmentacja i nadtrawianie pokarmu Pasywny pasaż pokarmu Trawienie enzymatyczne pokarmu, wchłanianie Żołądek, jelito cienkie, jelito grube Gruczoły wspomagające

Bardziej szczegółowo

Gruczoły zewnątrzi wewnątrzwydzielnicze

Gruczoły zewnątrzi wewnątrzwydzielnicze Gruczoły - zespoły komórek nabłonkowych o specjalizacji wydzielniczej Gruczoły zewnątrzi wewnątrzwydzielnicze Gruczoły zewnątrzwydzielnicze kierują wydzielinę do określonego miejsca przez przewody wyprowadzające

Bardziej szczegółowo

UKŁAD ROZRODCZY MĘSKI. Jądro i najądrze. Kanalik nasienny

UKŁAD ROZRODCZY MĘSKI. Jądro i najądrze. Kanalik nasienny Jądro i najądrze UKŁAD ROZRODCZY nasieniowód głowa najądrza przewodziki wyprowadzające MĘSKI trzon najądrza kanalik nasienny przegroda łącznotkankowa śródjądrze biaława sieć jądra błona surowicza ogon

Bardziej szczegółowo

Układ rozrodczy. Jądro nasieniowód najądrze. Tkanka łączna tworzy torebkę i przegrody dzielące miąższ na zraziki. Kanalik nasienny

Układ rozrodczy. Jądro nasieniowód najądrze. Tkanka łączna tworzy torebkę i przegrody dzielące miąższ na zraziki. Kanalik nasienny Jądro nasieniowód najądrze Układ rozrodczy Tkanka łączna tworzy torebkę i przegrody dzielące miąższ na zraziki Kanalik nasienny Zrazik jądra: kanaliki nasienne tkanka łączna śródmiąższowa zawierająca:

Bardziej szczegółowo

Tkanka nabłonkowa HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI)

Tkanka nabłonkowa HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI) HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI) Elementy składowe tkanki: komórki (o podobnym pochodzeniu, zbliżonej strukturze i funkcji) substancja międzykomórkowa (produkowana przez komórki) Tkanka nabłonkowa Główne rodzaje

Bardziej szczegółowo

Histologia (gr. histos = utkanie; łac. textus = utkanie, tkanina, plecionka) jest nauką o budowie i czynnościach tkanek.

Histologia (gr. histos = utkanie; łac. textus = utkanie, tkanina, plecionka) jest nauką o budowie i czynnościach tkanek. Histologia (gr. histos = utkanie; łac. textus = utkanie, tkanina, plecionka) jest nauką o budowie i czynnościach tkanek. Wyróżnia się: histologię ogólną naukę o ogólnej budowie i funkcjach podstawowych

Bardziej szczegółowo

Błony śluzowe i ściany wewnętrznych przewodów organizmu

Błony śluzowe i ściany wewnętrznych przewodów organizmu Błona śluzowa (warstwa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu) Błony śluzowe i ściany wewnętrznych przewodów organizmu Warstwy ścian wewnętrznych przewodów (ujęcie ogólne): błona podśluzowa

Bardziej szczegółowo

Tkanka nabłonkowa. (budowa)

Tkanka nabłonkowa. (budowa) Tkanka nabłonkowa (budowa) Komórki tkanki nabłonkowej tworzą zwarte warstwy, zwane nabłonkami. Są układem ściśle upakowanych komórek tworzących błony. 1) główną masę tkanki stanowią komórki. 2) istota

Bardziej szczegółowo

przewody śródzrazikowe naczynia Trzustka i wątroba pęczek nerwowy przewody wysepki trzustkowe Pęcherzyk trzustkowy Komórki śródpęcherzykowe

przewody śródzrazikowe naczynia Trzustka i wątroba pęczek nerwowy przewody wysepki trzustkowe Pęcherzyk trzustkowy Komórki śródpęcherzykowe Trzustka to złożony gruczoł o budowie zrazikowej, posiadający dominującą część zewnątrzwydzielniczą i małe skupiska komórek dokrewnych (wysepki trzustkowe Langerhansa). wysepki trzustkowe Układ pokarmowy

Bardziej szczegółowo

Układ oddechowy Bogusław Nedoszytko. WSZPIZU Wydział w Gdyni

Układ oddechowy Bogusław Nedoszytko. WSZPIZU Wydział w Gdyni Układ oddechowy Bogusław Nedoszytko WSZPIZU Wydział w Gdyni http://www.nedo.amg.gda.pl www.nedo.amg.gda.pl/wszpziu/ Układ oddechowy Funkcje Wymiana gazowa - doprowadzenie do organizmu tlenu i odprowadzenie

Bardziej szczegółowo

Powłoki skórne. Narządy specjalne: skóra płuco nerka. Naskórek to nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący, zawierający 4 typy komórek.

Powłoki skórne. Narządy specjalne: skóra płuco nerka. Naskórek to nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący, zawierający 4 typy komórek. Narządy specjalne: skóra płuco nerka Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, paznokcie) Funkcje: ochrona termoregulacja gospodarka wodno-jonowa funkcja zmysłowa synteza

Bardziej szczegółowo

Układ pokarmowy Cz. II

Układ pokarmowy Cz. II Układ pokarmowy Cz. II Cewa pokarmowa Warstwy cewy pokarmowej: 1. Błona śluzowa nabłonek blaszka właściwa muscularis mucosae 2. Błona podśluzowa 3. Błona mięśniowa warstwa okrężna warstwa podłużna 4. Błona

Bardziej szczegółowo

> 5 mm grubości 1 2 mm grubości SKÓRA

> 5 mm grubości 1 2 mm grubości SKÓRA Powłoki ciała Skóra Wytwory naskórka Paznokcie Włosy Gruczoły (potowe, łojowe, gruczoł mlekowy) Funkcja: Protekcyjna (mechaniczna, przed zewnętrznymi czynnikami uszkadzającymi) Bariera zabezpieczająca

Bardziej szczegółowo

UKŁAD ODDECHOWY. drogi oddechowe - jama nosowa - jama garłowa - krtań - tchawica - drzewo oskrzelowe. pęcherzyki płucne (wymiana gazowa)

UKŁAD ODDECHOWY. drogi oddechowe - jama nosowa - jama garłowa - krtań - tchawica - drzewo oskrzelowe. pęcherzyki płucne (wymiana gazowa) UKŁAD ODDECHOWY drogi oddechowe - jama nosowa - jama garłowa - krtań - tchawica - drzewo oskrzelowe pęcherzyki płucne (wymiana gazowa) Drogi oddechowe (z wyjątkiem obszaru węchowego i najmniejszych oskrzelików)

Bardziej szczegółowo

Skóra. - jest dużym i rozległym narządem, osiąga powierzchnię około 2 m 2. - u dorosłego człowieka waży 4-5 kg, co stanowi 6% masy ciała

Skóra. - jest dużym i rozległym narządem, osiąga powierzchnię około 2 m 2. - u dorosłego człowieka waży 4-5 kg, co stanowi 6% masy ciała Skóra - jest dużym i rozległym narządem, osiąga powierzchnię około 2 m 2 - u dorosłego człowieka waży 4-5 kg, co stanowi 6% masy ciała - grubość skóry jest zmienna i w zależności od okolicy ciała wynosi

Bardziej szczegółowo

Powłoki skórne. Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, paznokcie)

Powłoki skórne. Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, paznokcie) Powłoki skórne Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (y, włosy, paznokcie) Funkcje: ochrona termoregulacja gospodarka wodno-jonowa funkcja zmysłowa synteza witaminy D Warstwy skóry:

Bardziej szczegółowo

Spis treści. CZĘŚĆ I Wprowadzenie. CZĘŚĆ II Komórka i cytoplazma. ROZDZIAŁ 1 Metody histologiczne... 2

Spis treści. CZĘŚĆ I Wprowadzenie. CZĘŚĆ II Komórka i cytoplazma. ROZDZIAŁ 1 Metody histologiczne... 2 Przedmowa........................................................................................................... VII Recenzenci...........................................................................................................

Bardziej szczegółowo

ŚLINA SKŁAD I FUNKCJE. Zakład Chemii Medycznej PUM

ŚLINA SKŁAD I FUNKCJE. Zakład Chemii Medycznej PUM ŚLINA SKŁAD I FUNKCJE Zakład Chemii Medycznej PUM 1 ROLA ŚLINY Najważniejszy czynnik mający wpływ na zachowanie homeostazy w jamie ustnej Zapewnia prawidłowy przebieg wielu procesów warunkujących utrzymanie

Bardziej szczegółowo

Powłoki skórne. Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, paznokcie) Funkcje: Warstwy skóry:

Powłoki skórne. Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, paznokcie) Funkcje: Warstwy skóry: Powłoki skórne Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, paznokcie) Funkcje: ochronna termoregulacja gospodarka wodno-jonowa funkcja zmysłowa synteza witaminy D Warstwy

Bardziej szczegółowo

Układ pokarmowy Cz. 3

Układ pokarmowy Cz. 3 Trzustka to złożony gruczoł o budowie zrazikowej, posiadający dominującą część zewnątrzwydzielniczą i małe skupiska komórek dokrewnych (wysepki trzustkowe Langerhansa). Układ pokarmowy Cz. 3 Trzustka i

Bardziej szczegółowo

Tkanka łączna. Składa się zawsze z istoty międzykomórkowej oraz osadzonych w niej komórek.

Tkanka łączna. Składa się zawsze z istoty międzykomórkowej oraz osadzonych w niej komórek. Tkanka łączna Tkanka łączna Jest najbardziej zróżnicowana spośród wszystkich tkanek człowieka. Zasadnicza funkcją tkanki łącznej polega na zapewnieniu łączności miedzy pozostałymi tkankami ciała. Tkanka

Bardziej szczegółowo

Powłoki skórne. Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, pazury, rogi, kopyta, racice i in.)

Powłoki skórne. Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, pazury, rogi, kopyta, racice i in.) Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, pazury, rogi, kopyta, racice i in.) Funkcje: ochrona termoregulacja gospodarka wodno-jonowa funkcja zmysłowa n sw Powłoki skórne

Bardziej szczegółowo

Powłoki skórne. Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, paznokcie)

Powłoki skórne. Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, paznokcie) Powłoki skórne Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, paznokcie) Funkcje: ochrona termoregulacja gospodarka wodno-jonowa funkcja zmysłowa synteza witaminy D Warstwy

Bardziej szczegółowo

NAUKI O CZŁOWIEKU. Biologia kości Terminologia

NAUKI O CZŁOWIEKU. Biologia kości Terminologia NAUKI O CZŁOWIEKU Biologia kości Terminologia PODSTAWOWE INFORMACJE O KOŚCIACH Kośd jest jedną z najmocniejszych substancji biologicznych Szkielet jednak to mniej niż 20% masy ciała FUNKCJE KOŚCI Układ

Bardziej szczegółowo

WITAMY NA KURSIE HISTOLOGII

WITAMY NA KURSIE HISTOLOGII WITAMY NA KURSIE HISTOLOGII W XIX wieku... Histologia to nauka o mikroskopowej budowie komórek, tkanek i narządów W XXI wieku... Kurs histologii: teoria... Histologia to nauka o powiązaniach struktury

Bardziej szczegółowo

Ruch i mięśnie. dr Magdalena Markowska

Ruch i mięśnie. dr Magdalena Markowska Ruch i mięśnie dr Magdalena Markowska Zjawisko ruchu Przykład współpracy wielu układów Szkielet Szkielet wewnętrzny: szkielet znajdujący się wewnątrz ciała, otoczony innymi tkankami. U kręgowców składa

Bardziej szczegółowo

Sem.II 2017 ENDOKRYNY

Sem.II 2017 ENDOKRYNY Sem.II 2017 Szczegóły powszechnie występujące w preparatach : naczynia krwionośne, pnie nerwowe, zwoje nerwowe, węzły chłonne, nacieki limfatyczne/grudki chłonne, tkanka tłuszczowa żółta i brunatna ENDOKRYNY

Bardziej szczegółowo

Tkanka nabłonkowa. 46. Tarczyca (H/E) 13. Rogówka (H/E) 63. Dwunastnica (H/E) 74. Pęcherz moczowy (H/E)

Tkanka nabłonkowa. 46. Tarczyca (H/E) 13. Rogówka (H/E) 63. Dwunastnica (H/E) 74. Pęcherz moczowy (H/E) Tkanka nabłonkowa 46. Tarczyca (H/E) 1. Zrąb: tkanka łączna luźna 2. Miąższ: pęcherzyki tarczycy - nabłonek 1-warstwowy sześcienny 3. Naczynia krwionośne: tętnice, żyły, naczynia włosowate śródbłonek naczyń

Bardziej szczegółowo

Gruczoły wspomagające funkcję przewodu pokarmowego

Gruczoły wspomagające funkcję przewodu pokarmowego Gruczoły wspomagające funkcję przewodu pokarmowego Gruczoły ślinowe nawilżanie błony śluzowej jamy ustnej, inicjowanie trawienia węglowodanów i tłuszczu (aktywność amylazy i lipazy), wydzielanie substancji

Bardziej szczegółowo

Układ pokarmowy. Błona śluzowa -warstwa tkankowa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu, - stale wilgotna.

Układ pokarmowy. Błona śluzowa -warstwa tkankowa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu, - stale wilgotna. Układ pokarmowy Błona śluzowa -warstwa tkankowa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu, - stale wilgotna nabłonek blaszka właściwa --------------------------- błona podśluzowa Blaszka

Bardziej szczegółowo

Grupy kilku komórek DNES z dochodzącymi aferentnymi zakończeniami nerwowymi w nabłonku dróg odechowych Jama nosowa

Grupy kilku komórek DNES z dochodzącymi aferentnymi zakończeniami nerwowymi w nabłonku dróg odechowych Jama nosowa jama nosowa UKŁAD ODDECHOWY drogi oddechowe - jama nosowa - jama gardłowa - krtań - tchawica - drzewo oskrzelowe pęcherzyki płucne (wymiana gazowa) krtań tchawica przepona płuca Drogi oddechowe (z wyjątkiem

Bardziej szczegółowo

WITAMY NA KURSIE HISTOLOGII

WITAMY NA KURSIE HISTOLOGII WITAMY NA KURSIE HISTOLOGII W XIX wieku... Histologia to nauka o mikroskopowej budowie komórek, tkanek i narządów W XXI wieku... Kurs histologii: teoria... Histologia to nauka o powiązaniach struktury

Bardziej szczegółowo

Układ nerwowy. /Systema nervosum/

Układ nerwowy. /Systema nervosum/ Układ nerwowy /Systema nervosum/ Autonomiczny układ nerwowy Autonomiczny układ nerwowy = = wegetatywny -jest częścią UN kontrolującą i wpływającą na czynności narządów wewnętrznych, w tym mięśni gładkich,

Bardziej szczegółowo

Układ pokarmowy człowieka

Układ pokarmowy człowieka Układ pokarmowy człowieka Odżywianie się, a więc proces pobierania i asymilowania pokarmu, jest jedną z podstawowych funkcji życiowych, od których zależy funkcjonowanie całego organizmu. Zespół narządów

Bardziej szczegółowo

Warstwy ściany gałki ocznej: nerw wzrokowy. Warstwy: błona Descemeta (kolagen VIII i błona podstawna) nabłonek jednowarstwowy

Warstwy ściany gałki ocznej: nerw wzrokowy. Warstwy: błona Descemeta (kolagen VIII i błona podstawna) nabłonek jednowarstwowy NARZĄD WZROKU Oko można porównać do kamery cyfrowej, wyposażonej w: system soczewek (rogówka, soczewka, ciało szkliste) automatyczną regulację ostrości obrazu (akomodacja) automatyczną regulację przesłony

Bardziej szczegółowo

Układ pokarmowy. Ryc. 1. Sterowane spożywania pokarmu przez ośrodki sytości i głodu zlokalizowane w międzymózgowiu: Jedzenie.

Układ pokarmowy. Ryc. 1. Sterowane spożywania pokarmu przez ośrodki sytości i głodu zlokalizowane w międzymózgowiu: Jedzenie. Układ pokarmowy Ryc. 1. Sterowane spożywania pokarmu przez ośrodki sytości i głodu zlokalizowane w międzymózgowiu: Jedzenie Szukanie i zdobywanie jedzenia WPG OS OG NPG Nie szukanie jedzenia Nie jedzenie

Bardziej szczegółowo

Pytania na II-gi termin poprawkowy z anatomii prawidłowej człowieka dla studentów Oddziału Stomatologicznego

Pytania na II-gi termin poprawkowy z anatomii prawidłowej człowieka dla studentów Oddziału Stomatologicznego Pytania na II-gi termin poprawkowy z anatomii prawidłowej człowieka dla studentów Oddziału Stomatologicznego CZASZKA 1. Połączenia ścisłe kości czaszki. Ciemiączka 2. Staw szczytowo-potyliczny 3. Staw

Bardziej szczegółowo

Fascynująca podróż przez układ pokarmowy człowieka

Fascynująca podróż przez układ pokarmowy człowieka Fascynująca podróż przez układ pokarmowy człowieka dr inż. Katarzyna Lachowicz dr inż. Ewa Fürstenberg Zakład Fizjologii Żywienia Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW http://content.epodreczniki.pl/content/womi/127733/classic-1920.png

Bardziej szczegółowo

Przeanalizuj 12 obrazów tkanek z otrzymanego katalogu od prowadzącego zajęcia i opisz każde zdjęcie w tabeli zgodnie z podanym wzorem:

Przeanalizuj 12 obrazów tkanek z otrzymanego katalogu od prowadzącego zajęcia i opisz każde zdjęcie w tabeli zgodnie z podanym wzorem: Anatomia i Fizjologia Ćwiczenie 1 Klasyfikacja obrazów mikroskopowych tkanek Przeanalizuj 12 obrazów tkanek z otrzymanego katalogu od prowadzącego zajęcia i opisz każde zdjęcie w tabeli zgodnie z podanym

Bardziej szczegółowo

Układ pokarmowy. Nadzieja Drela Instytut Zoologii, Zakład Immunologii

Układ pokarmowy. Nadzieja Drela Instytut Zoologii, Zakład Immunologii Układ pokarmowy Nadzieja Drela Instytut Zoologii, Zakład Immunologii ndrela@biol.uw.edu.pl Układ pokarmowy (układ trawienny) Skład: przewód pokarmowy + wyspecjalizowane narządy trawienne Funkcja: pobieranie

Bardziej szczegółowo

Układ pokarmowy. czyli jak bułeczka przekracza barierę jelitową

Układ pokarmowy. czyli jak bułeczka przekracza barierę jelitową Układ pokarmowy czyli jak bułeczka przekracza barierę jelitową Układ pokarmowy jest zbudowany z przewodu pokarmowego oraz gruczołów dodatkowych czyli narządów wspomagających jego pracę. Przewód pokarmowy:

Bardziej szczegółowo

Układ rozrodczy żeński

Układ rozrodczy żeński Układ rozrodczy żeński (cz. 1) zawiązkowe powierzchniowy i osłonka biaława Jajnik wzrastający - powierzchniowy: jednowarstwowy sześcienny (pochodna międzybłonka) - osłonka biaława (tk. łączna zbita) -

Bardziej szczegółowo

Układ pokarmowy. Błona śluzowa - warstwa tkankowa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu, - stale wilgotna.

Układ pokarmowy. Błona śluzowa - warstwa tkankowa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu, - stale wilgotna. Układ pokarmowy Błona śluzowa - warstwa tkankowa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu, - stale wilgotna nabłonek blaszka właściwa --------------------------- błona podśluzowa Blaszka

Bardziej szczegółowo

Układ pokarmowy. Błona śluzowa -warstwa tkankowa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu, - stale wilgotna.

Układ pokarmowy. Błona śluzowa -warstwa tkankowa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu, - stale wilgotna. Układ pokarmowy Błona śluzowa -warstwa tkankowa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu, - stale wilgotna nabłonek blaszka właściwa --------------------------- błona podśluzowa Blaszka

Bardziej szczegółowo

Układ pokarmowy. Błona śluzowa. nabłonek. Blaszka właściwa: Błona podśluzowa: Warga. dziąsło.

Układ pokarmowy. Błona śluzowa. nabłonek. Blaszka właściwa: Błona podśluzowa: Warga. dziąsło. Układ pokarmowy Błona śluzowa - warstwa tkankowa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu, - stale wilgotna nabłonek blaszka właściwa --------------------------- błona podśluzowa Blaszka

Bardziej szczegółowo

Tkanki podporowe: - chrząstka -kość

Tkanki podporowe: - chrząstka -kość Tkanki podporowe: - -kość Własności mechaniczne tkanek podporowych zależą od składu ich substancji międzykomórkowej Komórki produkujące składniki substancji międzykomórkowej w chrząstce (chondroblasty,

Bardziej szczegółowo

Tkanka limfoidalna i układ limfatyczny

Tkanka limfoidalna i układ limfatyczny Mechanizmy obronne organizmu: Tkanka limfoidalna i układ limfatyczny Odporność wrodzona: bariery nabłonkowe komórki fagocytujące ostre stany zapalne (neutrofile, makrofagi, inne granulocyty, mastocyty)

Bardziej szczegółowo

Gruczołami wspomagającymi proces trawienia są: ślinianki, wątroba i trzustka.

Gruczołami wspomagającymi proces trawienia są: ślinianki, wątroba i trzustka. Spis treści: 1.Budowa układu pokarmowego człowieka. 2.Jama ustna. 3.Budowa zęba. 4.Ślinianki. 5.Gardło i przełyk. 6.Żołądek. 7.Jelito cienkie. 8.Jelito grube. 9.Trzustka. 10.Wątroba. 11.Trawienie pokarmu.

Bardziej szczegółowo

Szczegóły powszechnie występujące w preparatach : ENDOKRYNY 47 Z/L. Przysadka mózgowa (H/E)

Szczegóły powszechnie występujące w preparatach : ENDOKRYNY 47 Z/L. Przysadka mózgowa (H/E) Szczegóły powszechnie występujące w preparatach : naczynia krwionośne, pnie nerwowe, zwoje nerwowe, nacieki limfatyczne/grudki chłonne, tkanka tłuszczowa żółta i brunatna ENDOKRYNY 47 Z/L. Przysadka mózgowa

Bardziej szczegółowo

Opis przedmiotu zamówienia. Mikroskop laboratoryjny dedykowany do celów edukacyjnych (studencki), posiadający:

Opis przedmiotu zamówienia. Mikroskop laboratoryjny dedykowany do celów edukacyjnych (studencki), posiadający: Poz. 1. Opis przedmiotu zamówienia Opis przedmiotu zamówienia - techniczne, funkcjonalne i użytkowe wymagania Zamawiającego. Oferowane przez Wykonawców produkty muszą posiadać parametry nie gorsze niż

Bardziej szczegółowo

TKANKA NABŁONKOWA GRUCZOŁY WYDZIELANIA ZEWNĘTRZNEGO

TKANKA NABŁONKOWA GRUCZOŁY WYDZIELANIA ZEWNĘTRZNEGO TKANKA NABŁONKOWA GRUCZOŁY WYDZIELANIA ZEWNĘTRZNEGO Morfologia komórki, tkanki, narządu odzwierciedla funkcję Międzybłonek (Mezotelium) Pęcherzyk surowiczy ślinianki, trzustki Cewka śluzowa Tkanka nabłonkowa

Bardziej szczegółowo

Układ pokarmowy. Pasywny pasaż pokarmu. Trawienie enzymatyczne pokarmu, wchłanianie Żołądek, jelito cienkie, jelito grube

Układ pokarmowy. Pasywny pasaż pokarmu. Trawienie enzymatyczne pokarmu, wchłanianie Żołądek, jelito cienkie, jelito grube Układ pokarmowy Jama ustna Miażdżenie, fragmentacja i nadtrawianie pokarmu, percepcja smaku, przepływ powietrza oddechowego, ochrona przed drobnoustrojami, artykulacja mowy Pasywny pasaż pokarmu Trawienie

Bardziej szczegółowo

Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do:

Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do: FUNKCJE KOŚCI Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do: wzrostu adaptacji naprawy FUNKCJE KOŚCI Podstawowym elementem składowym układu kostnego jest tkanka kostna. FUNKCJE KOŚCI Układ kostny składa

Bardziej szczegółowo

Warstwy ściany gałki ocznej: Ogólna topografia oka. Rogówka. Twardówka

Warstwy ściany gałki ocznej: Ogólna topografia oka. Rogówka. Twardówka Oko można porównać do kamery cyfrowej, wyposażonej w: system soczewek (rogówka, soczewka, ciało szkliste) automatyczną regulację ostrości obrazu (akomodacja) automatyczną regulację przesłony (adaptacja)

Bardziej szczegółowo

UKŁAD ODDECHOWY. drogi oddechowe - jama nosowa - jama garłowa - krtań - tchawica - drzewo oskrzelowe. pęcherzyki płucne (wymiana gazowa)

UKŁAD ODDECHOWY. drogi oddechowe - jama nosowa - jama garłowa - krtań - tchawica - drzewo oskrzelowe. pęcherzyki płucne (wymiana gazowa) UKŁAD ODDECHOWY drogi oddechowe - jama nosowa - jama garłowa - krtań - tchawica - drzewo oskrzelowe pęcherzyki płucne (wymiana gazowa) Drogi oddechowe (z wyjątkiem obszaru węchowego i najmniejszych oskrzelików)

Bardziej szczegółowo

ŁOŻYSKO I GRUCZOŁ MLEKOWY

ŁOŻYSKO I GRUCZOŁ MLEKOWY ŁOŻYSKO I GRUCZOŁ MLEKOWY Łożysko jest miejscem kontaktu tkanek płodu i matki oraz wymiany gazów i substancji pomiędzy krwią matki i płodu W celu zwiększenia powierzchni tej wymiany część płodowa łożyska

Bardziej szczegółowo

Podstawy fizjologii zwierząt

Podstawy fizjologii zwierząt Podstawy fizjologii zwierząt DR MAGDALENA MARKOWSKA ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI ANTROPOZOOLOGIA - PODSTAWY FIZJOLOGII ZWIERZĄT 1 Plan wykładu

Bardziej szczegółowo

Tkanka łączna jest najbardziej zróżnicowaną tkanką organizmu

Tkanka łączna jest najbardziej zróżnicowaną tkanką organizmu Funkcje tkanki łącznej Funkcja mechaniczna: łączenie, utrzymywanie i podpieranie komórek i ich zespołów w narządach TKANKA ŁĄCZNA Cz. 1 TKANKA ŁĄCZNA WŁAŚCIWA Transport tlenu i metabolitów do komórek wszystkich

Bardziej szczegółowo

Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo. pl

Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo. pl Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo. pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników

Bardziej szczegółowo

Tkanki podporowe: - chrząstka - kość

Tkanki podporowe: - chrząstka - kość Tkanki podporowe: - - kość Własności mechaniczne tkanek podporowych zależą od składu ich substancji międzykomórkowej Komórki produkujące składniki substancji międzykomórkowej w chrząstce (chondroblasty,

Bardziej szczegółowo

Tkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość

Tkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość Aparat kurczliwy: miofilamenty cienkie ( i białka pomocnicze) miofilamenty grube (miozyna 2) Tkanka mięśniowa troponina tropomiozyna troponina lub kaldesmon i kalponina łańcuchy lekkie miozyna 2 pobudliwość

Bardziej szczegółowo

UKŁAD ODDECHOWY Funkcje układu oddechowego: Jama nosowa Przedsionek pokryty jest skórą nabłonek wielowarstwowy płaski W okolicy oddechowej występuje

UKŁAD ODDECHOWY Funkcje układu oddechowego: Jama nosowa Przedsionek pokryty jest skórą nabłonek wielowarstwowy płaski W okolicy oddechowej występuje UKŁAD ODDECHOWY Układ oddechowy dzielimy na dwie części: 1) część przewodząca powietrze (jama nosowa, zatoki przynosowe, gardło, krtań, tchawica, drzewo oskrzelowe) 2) część oddechowa stanowi właściwy

Bardziej szczegółowo

kora - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny kolumna promien. rdzenne kielichy mniejsze Kanaliki nerkowe

kora - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny kolumna promien. rdzenne kielichy mniejsze Kanaliki nerkowe UKŁAD Ogólna budowa nerki - labirynt - promienie rdzenne - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny zatoka MOCZOWY kolumna piramida promien. rdzenne kielichy mniejsze wewn. kielichy większe

Bardziej szczegółowo

UKŁAD ROZRODCZY MĘSKI

UKŁAD ROZRODCZY MĘSKI Gonady Jądro UKŁAD ROZRODCZY MĘSKI produkują gamety produkują hormony płciowe Kanalik nasienny Zrazik jądra: kanaliki nasienne tkanka łączna śródmiąŝszowa zawierająca: naczynia krwionośne, włókna nerwowe,

Bardziej szczegółowo

Gruczoły układu pokarmowego

Gruczoły układu pokarmowego Gruczoły układu pokarmowego Gruczoły ślinowe uchodzące do jamy ustnej Jama ustna Ujścia małych gruczołów uwalniających wydzielinę w systemie ciągłym (językowe, wargowe, policzkowe, podniebienne) Trzy pary

Bardziej szczegółowo