PROTOKÓŁ kontroli kompleksowej przeprowadzonej w dniach lutego 2010 r. w Rodzinnym Domu Dziecka Nr 1 w Szczecinie.

Transkrypt

1 PS.1.IJ-B.0931/01/10 PROTOKÓŁ kontroli kompleksowej przeprowadzonej w dniach lutego 2010 r. w Rodzinnym Domu Dziecka Nr 1 w Szczecinie. Adres placówki: Rodzinny Dom Dziecka ul. Mączna Szczecin Kontrolę przeprowadził zespół inspektorów w składzie: Ilona Jackiewicz- Bara - inspektor wojewódzki - osoba kierująca zespołem oraz Renata Karwowska starszy inspektor wojewódzki, na podstawie UpowaŜnienia Nr 08/2010 z dnia 08 lutego 2010 r. wydanego przez zastępcę dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie. Przedmiot kontroli: Zagadnienia dotyczące przestrzegania standardu opieki i wychowania w placówce, a w szczególności: 1. Przestrzeganie usług opiekuńczo - wychowawczych, o których mowa w rozporządzeniu Ministra Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo - wychowawczych (Dz. U. Nr 201, poz.1455). 2. Kwalifikacje osób zatrudnionych w placówce do opieki nad dziećmi. 3. Przestrzeganie praw dziecka. 4. Zasadność pobytu dziecka w placówce. 5. Działania placówki na rzecz powrotu wychowanków do rodziny i utrzymywania przez nich kontaktów z rodzicami. 6. Warunki lokalowe. 7. Zapewnienie dzieciom wyŝywienia, dostępu do nauki, opieki zdrowotnej, zajęć wychowawczych, kompensacyjnych, terapeutycznych i rewalidacyjnych. 8. WyposaŜenie dzieci w odzieŝ, obuwie, zabawki, środki higieny osobistej, leki, podręczniki i przybory szkolne. 9. Wypłacanie drobnych kwot do dysponowania przez dziecko, 1

2 10. Dostęp do produktów Ŝywnościowych i napojów przez całą dobę. 11. Dostęp do nauki. 12. Uczestnictwo w zajęciach pozalekcyjnych. 13. Pokrywanie kosztów przejazdu dziecka do uzasadnionych miejsc. 14. Prawidłowość prowadzenia dokumentacji. Egz. nr Przygotowanie placówki do wypełniania zadań określonych w jej regulaminie. 16. Sprawowanie nadzoru bezpośredniego przez dyrektora placówki. Kontrolą objęto okres od 01 stycznia 2009 r. do 09 lutego 2010 r. Przed przystąpieniem do czynności kontrolnych zapoznano dyrektora Placówki z programem kontroli, w którym określono temat, cel i rodzaj oraz zakres kontroli. Następnie dokonano lustracji kontrolowanego obiektu. Wyjaśnień udzielała: Pani Marzena Stybel- dyrektor Placówki, Ustalenia kontroli: Placówka funkcjonuje od 1958 r. Działa na podstawie Uchwały Nr LVIII/108/06 Rady Miasta Szczecin z dnia 26 czerwca 2006 r. i Statutu stanowiącego załącznik do niniejszej uchwały (zał. nr 1). Określa on Rodzinny Dom Dziecka jako placówkę rodzinną sprawującą całodobową opiekę nad powierzonymi jej dziećmi, pozbawionymi tej opieki w rodzinie naturalnej, do czasu ich usamodzielnienia lub powrotu do rodziny. W regulaminie placówki zatwierdzonym Zarządzeniem Nr 416/05 Prezydenta Miasta Szczecina z dnia 2 sierpnia 2005 r. zawarto cele i zadania, zasady działania i organizację Rodzinnego Domu oraz zadania dyrektora/wychowawcy, prawa i obowiązki wychowanków (zał. nr 2). Do zadań placówki określonych w Regulaminie naleŝy: 1. Tworzenie dzieciom warunków fizycznego, psychicznego i poznawczego rozwoju. 2. Poszanowanie podmiotowości dziecka, wysłuchanie jego zdania i w miarę moŝliwości uwzględnienie jego wniosków we wszystkich dotyczących jego sprawach, oraz informowanie dziecka o podejmowanych wobec niego działaniach. 3. Zapewnienie dzieciom poczucia bezpieczeństwa, przynaleŝności do rodziny. 2

3 4. Dbałość o tworzenie i poszanowanie związków emocjonalno uczuciowych z rodzicami, rodzeństwem i z innymi osobami zarówno spoza placówki, jak i przebywającymi lub zatrudnionymi w placówce. 5. Uczenie nawiązywania więzi i związków interpersonalnych. 6. Dom jest placówką koedukacyjną, która dzieciom i młodzieŝy, w liczbie od 4 do 8, zapewnia opiekę i wychowanie odpowiednie do potrzeb, warunków rozwoju oraz przygotowuje do samodzielnego Ŝycia. W Regulaminie określono funkcjonowanie i organizację Rodzinnego Domu. Zawarte zostały zapisy, mówiące, Ŝe: 1. Placówką kieruje dyrektor zatrudniony przez Prezydenta Miasta Szczecina po zasięgnięciu opinii dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Szczecinie. 2. Dyrektor placówki rodzinnej jest jednocześnie wychowawcą. 3. Placówka współpracuje z ośrodkami adopcyjno - opiekuńczymi, Miejskim Ośrodkiem Pomocy Rodzinie w Szczecinie oraz innymi instytucjami działającymi na rzecz dziecka i rodziny. Dyrektorem Placówki od 1 lipca 2005 r. jest Pani Marzena Stybel, posiadająca wykształcenie średnie. Ukończyła szkolenie dla kandydatów na rodziców zastępczych a w dniu 28 grudnia 2006 r. uzyskała pozytywną opinię Ośrodka Adopcyjno - Opiekuńczego SRK w Szczecinie. Pani Stybel w roku akademickim 2009/2010 była studentką 3 roku Wydziału Nauk Społecznych WyŜszej Szkoły Humanistycznej TWP w Szczecinie na kierunku socjologia, specjalność socjologia zachowań ludzkich. Przewidywany okres ukończenia studiów wyŝszych, czerwiec 2010 r. (zał. nr 3). W placówce zatrudniona była na stanowisku młodszego wychowawcy, Pani Daria Marciszewska, posiadająca wykształcenie średnie oraz ukończone szkolenie dla kandydatów na rodziców zastępczych. Pani Marciszewska w roku akademickim 2009/2010 była studentką 3 roku Wydziału Nauk Społecznych WyŜszej Szkoły Humanistycznej TWP w Szczecinie na kierunku pedagogika, specjalność praca socjalna. Przewidywany okres ukończenia studiów wyŝszych, czerwiec 2010 r. (zał. nr 4). W placówce zatrudniona była na stanowisku kucharki Pani Urszula Raczkowska posiadająca wykształcenie zawodowe (zał. nr 5). Placówka usytuowana jest w Szczecin - Zdroje. Zajmuje wolnostojący dom z uŝytkowym poddaszem, otoczony parkiem i ogródkiem. Do dyspozycji Rodzinnego Domu oddano następujące pomieszczenia: 6 sypialni dla wychowanków, pokój dzienny, pokój biurowy, 2 pokoje gościnne, kuchnię, aneks kuchenny, jadalnię, 2 spiŝarnie, pralnię, pracownię stolarską, 3 łazienki i 3 WC. 3

4 Rodzinny Dom Dziecka dysponuje 8 miejscami. Na dzień kontroli w placówce przebywało 9 wychowanków, w tym 2 rodzeństwa 2-osobowe. W przypadku rodziców 4 dzieci występowało ograniczenie władzy rodzicielskiej. W przypadku 4 dzieci pozbawienie władzy rodzicielskiej. Jedno dziecko było sierotą całkowitą - (zał. nr 6). W oparciu o informacje przekazane przez dyrektora oraz na podstawie dokumentacji dzieci dokonano ustaleń dotyczących zasadności ich pobytu w Placówce oraz działań podejmowanych przez placówkę na rzecz powrotu wychowanków do rodziny i utrzymywania przez nich kontaktów z rodzicami. Zgodnie z informacją przekazaną przez Panią dyrektor oraz analizy dokumentacji wszystkie dzieci przebywające w placówce w dniu kontroli zostały umieszczone na podstawie postanowień sądu i skierowań wydanych przez MOPR w Szczecinie - ( zał. nr 7). W kontrolowanym okresie, w stosunku do 6 dzieci sformułowano opinię o pozostawieniu w placówce, w stosunku do jednego wychowanka podjęto decyzję o umieszczeniu w innej placówce, w stosunku do dwóch opinię o usamodzielnieniu. Podejmowano działania w kierunku powrotu dzieci do domu a w przypadku braku takiej moŝliwości dzieci zgłaszane były do ośrodka adopcyjno - opiekuńczego w celu znalezienia rodziny przysposabiającej lub zastępczej (zaleŝnie od sytuacji prawnej wychowanków). Jeden wychowanek był sierotą biologiczną. Został zgłoszony do rodziny zastępczej. W czasie trwania kontroli został złoŝony wniosek do OA-O Fundacji Mam dom w Szczecinie, celem znalezienia dla dziecka rodziny przysposabiającej. Rodzice mogli odwiedzać swoje dzieci w placówce. W okresie objętym kontrolą placówka nie posiadała rodzin zaprzyjaźnionych. Ocena zasadności pobytu wychowanków w placówce dokonywana była co pół roku na spotkaniach, w których uczestniczyli: dyrektor placówki, pracownik MOPR w Szczecinie i pracownik Ośrodka Adopcyjno - Opiekuńczego Fundacji Mam dom. Opinie w sprawie zasadności pobytu dzieci w placówce formułowane były na piśmie. W trakcie kontroli sprawdzono indywidualne plany pracy z dzieckiem i karty pobytu wychowanków. Modyfikacja planów dokonywana była co pół roku wspólnie z pracownikami Ośrodka Adopcyjno - Opiekuńczego, przy uwzględnieniu potrzeb i zamierzeń wychowanków. W planach wyszczególniono cele długo i krótkoterminowe. Ujęte były obszary pracy w zakresie sytuacji rodzinnej i prawnej dziecka, jego funkcjonowania społecznego i emocjonalnego, nauki szkolnej, stanu zdrowia, przygotowania do samodzielności, potrzeb materialnych i szczególnych potrzeb dziecka (w tym jego zainteresowań). Zwrócono uwagę na zbyt ogólne terminy realizacji zadań. Karty pobytu dzieci w placówce zawierały informacje o znaczących dla dziecka wydarzeniach, w tym o postępach w nauce szkolnej, o stanie zdrowia dziecka i ocenę aktualnej sytuacji 4

5 dziecka. Podczas kontroli zostało sprawdzone, czy placówka jest przygotowana do wypełniania zadań określonych w regulaminie, czy spełnia standardy określone w 27 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo - wychowawczych i czy były przestrzegane prawa dziecka. Informacje uzyskano poprzez rozmowę kierowaną z dyrektorem placówki i poprzez analizę ankiet sporządzonych przez 9 wychowanków (zał. nr 8). Spełnienie tych standardów przez Placówkę przedstawia się następująco: 1. Dzieci miały nieograniczony dostęp do jedzenia i napojów przez całą dobę. Przy planowaniu posiłków, uwzględniane były potrzeby i Ŝyczenia dzieci. Nie było wychowanków, którzy musieliby stosować specjalną dietę. Jeśli któreś dziecko było głodne zawsze otrzymywało posiłek. Dzieci wypowiadały się pozytywnie o jakości i ilości posiłków. Potwierdziły, Ŝe miały swobodny dostęp do jedzenia i picia. 2. Wszystkie dzieci były zapisane do lekarzy rodzinnych. Nie było dzieci wymagających leczenia specjalistycznego. Zalecenia lekarzy realizowane były na bieŝąco. Opiekunowie reagowali na skargi dzieci dotyczące ich złego samopoczucia. Sprawdzali temperaturę, podawali ogólnodostępne leki, umawiali wizytę u lekarza rodzinnego, a w razie konieczności u specjalistów. W okresie objętym kontrolą dzieci nie były leczone psychiatrycznie. W Domu była apteczka wyposaŝona w podstawowe leki i środki opatrunkowe. 3. W placówce nie było dzieci, które wymagały nauczania indywidualnego. Wychowankowie jednak przejawiali szczególne potrzeby edukacyjne i rozwojowe (np. trudności w nauce, zaburzenia w zachowaniu). Pracownicy placówki podejmowali działania w celu wyrównania deficytów i zapewnienia wychowankom moŝliwości rozwoju poprzez ich udział w zajęciach wyrównawczych, socjoterapeutycznych, a takŝe w zajęciach sportowych. Dyrektor i wychowawca pomagali wychowankom w przygotowywaniu się do lekcji, sprawdzali odrobienie prac domowych i systematyczność uczęszczania przez dzieci do szkoły. Wychowankowie odrabiali lekcje zgodnie z indywidualnym i potrzebami w swoich pokojach i jadalni. O wyborze szkoły decydował dyrektor wraz z wychowankami, biorąc pod uwagę ich potrzeby. Na dzień kontroli w placówce nie było dzieci niepełnosprawnych. 4. Dzieci były wyposaŝone w odzieŝ, obuwie, bieliznę, zabawki odpowiednie do wieku rozwojowego, środki higieny osobistej, podręczniki i przybory szkolne oraz inne przedmioty osobistego uŝytku. W placówce nie było problemów z zabezpieczeniem tych rzeczy w odpowiednim czasie i wystarczającej ilości. Dzieci same dokonywały wyboru przy zakupach. Wszystkie wydatki były pokrywane z budŝetu Placówki. 5

6 5. Dzieci regularnie otrzymywały kieszonkowe w wysokości 40 zł. Nie występowały sytuacje nieotrzymania przez dziecko kwoty pienięŝnej. Dzieci potwierdzały na piśmie odbiór kieszonkowego. W ramach kary dzieci miały obniŝane kieszonkowe do kwoty 10 zł. 6. Dzieci uczyły się w szkołach na terenie Szczecina, nie było więc potrzeby ponoszenia opłat za pobyt w bursie lub w internacie. 7. Wychowankowie otrzymywali środki na pokrycie kosztów przejazdów do i z miejsca uzasadnionego pobytu poza placówką. 8. Placówka zapewniała dla kaŝdego dziecka łóŝko lub tapczan, szafę lub miejsce w szafie na przechowywanie rzeczy osobistych, odzieŝy i obuwia oraz zabawki, szafkę nocną i lampki nocne. Stan techniczny domu był dobry. Na bieŝąco uzupełniane były potrzebne przedmioty codziennego uŝytku. Była ciepła woda, centralne ogrzewanie. W pierwszym półroczu zaplanowano remont częściowy instalacji elektrycznej. Stan sanitariatów i oświetlenia był dobry. Ponadto w czasie kontroli uzyskano od dzieci informacje dotyczące przestrzegania w placówce praw dziecka do: informacji, swobody wypowiedzi, ochrony przed poniŝającym traktowaniem i karaniem, do prywatności, wolności religijnej. Informacje te zostały zebrane od 9 wychowanków na podstawie anonimowych ankiet. Na pytanie czy znają regulamin, kto je z nim zapoznał i co waŝnego zawiera, 5 dzieci odpowiedziało, Ŝe znają, 2 odpowiedziało, Ŝe go nie znają, a 2 dzieci odpowiedziało, Ŝe nie wiedzą czy znają regulamin domu. Na pytanie, co zawiera 5 dzieci odpowiedziało, Ŝe co moŝemy a czego nie, 4 dzieci nie potrafiło udzielić odpowiedzi na zadane pytanie ankietowe. Czworo dzieci miało kłopot z nazwaniem swoich praw, 2 dzieci napisało, Ŝe mają prawo do nauki, 1 Ŝe ma prawo zwrócić uwagę młodszym, 1 Ŝe ma prawo wyjść na dwór, 1 Ŝe ma prawo do wolności słowa, 1 Ŝe ma prawo czytać w łóŝku ksiąŝkę, 1 Ŝe ma prawo do błędu, 1 Ŝe ma prawo do prywatności i 1 Ŝe ma prawo do zabawy. Dzieci nie miały ograniczeń w dostępie do prasy, telewizji, ksiąŝek, komputera. Jedno dziecko napisało, Ŝe miało ograniczony dostęp do internetu w ramach kary. W zdecydowanej większości dzieci wiedziały, kto jest ich opiekunem prawnym, 5 napisało, Ŝe o swojej sytuacji prawnej i rodzinnej rozmawiają z ciocią Marzeną, 3 dzieci napisało, Ŝe na ten temat nie rozmawiają. Dzieci w większości były wcześniej zapoznawane z waŝnymi decyzjami ich dotyczącymi, mogły mieć wpływ na podejmowane decyzje. Czworo dzieci nie wiedziało czy moŝe swobodnie wyraŝać własne zdanie, 1 napisało, Ŝe moŝe wyraŝać własne zdanie, ale i tak nie wygra z opiekunem, 1 napisało, Ŝe nie, bo to prowadzi do kłótni, 1 napisało, Ŝe nie moŝe, 1 napisało, Ŝe chodzi na grupę socjoterapeutyczną i tam rozmawia, 1 napisało, Ŝe moŝe wyraŝać własne zdanie i nie zgodzić się z opinią opiekuna, 1 napisało Ŝe rozmawia z ciocią. Wychowankowie znali system kar 6

7 i nagród obowiązujący w placówce. Wiedzieli, za co mogą być ukarani lub nagrodzeni (najczęściej za zachowanie). Na zadane pytanie ankietowe czego doświadczasz częściej kar czy nagród, 5 wychowanków odpowiedziało, Ŝe kar, 2 wychowanków odpowiedziało, Ŝe nagród, 1 dziecko odpowiedziało, Ŝe nie wie, a 1 dziecko napisało, Ŝe nie ma zbytnio kar i nagród. Wśród kar, 3 wychowanków wymieniło zakaz wyjścia na dwór, 2 wymieniło szlaban, 1 dziecko wymieniło zakaz oglądania telewizji, 1 napisało, Ŝe w ramach kary moŝe nie dostać kieszonkowego, 1 dziecko wśród kar wymieniło zakaz gry na komputerze lub zakaz internetu, 1 dziecko, Ŝe w ramach kary musi czytać, 1 dziecko napisało kara na wyjazd do dziadków, 1 dziecko napisało, Ŝe karą jest nierozmawianie, a 1 dziecko napisało Ŝe nie wie. W przypadku wystąpienia konfliktu pomiędzy wychowankami lub wychowankami a ich opiekunami rozwiązania proponowane były przez opiekuna. Dzieci miały miejsca, w których mogły trzymać swoje rzeczy prywatne i nikt tam nie zaglądał. Na pytanie czy kontrolowane bywają ich rzeczy osobiste, listy i sms-y uzyskano odpowiedzi zaprzeczające. W placówce przestrzegana była zasada intymności, wychowawcy nie wchodzili do pokoi dzieci i do łazienki podczas przebierania się lub kąpieli bez pukania. Dzieci w większości miały kogoś, z kim mogły porozmawiać o swoich sprawach osobistych. Jedno dziecko napisało, Ŝe moŝe liczyć tylko na siebie a jedno, Ŝe nie ma takiej osoby. Wychowankowie byli tej samej wiary, chodzili do kościoła i na lekcje religii. Jedno dziecko napisało, Ŝe nie chodzi do kościoła, poniewaŝ nie chce, a jedno, Ŝe nie wie czy moŝe. W placówce organizowane były tradycyjne uroczystości religijne, a takŝe urodziny. Na pytanie czy zdarzyło się, Ŝe opiekun potraktował cię niesprawiedliwie, niewłaściwie 4 dzieci odpowiedziało, Ŝe nie, 1 dziecko odpowiedziało, Ŝe nie wie, 1 dziecko odpowiedziało, Ŝe tak wiele razy, 1 dziecko odpowiedziało, Ŝe tak, 1 dziecko odpowiedziało, Ŝe tak dostaję pasem od (dziecko podało imię wychowanka), a ciocia pozwala. Na pytanie z kim moŝesz porozmawiać jeśli uwaŝasz, Ŝe zostałeś źle potraktowany przez opiekuna lub nauczyciela 3 dzieci odpowiedziało, Ŝe z ciocią Marzeną, 2 dzieci odpowiedziało, Ŝe z ciocią, 1 dziecko odpowiedziało, Ŝe z przyjacielem, a 1 dziecko, Ŝe z moją mamą. Na pytanie czy spotyka cię przemoc, jeśli tak to kto ją wobec ciebie stosuje 4 wychowanków odpowiedziało, Ŝe nie, 1 dziecko odpowiedziało, Ŝe tak (wymieniło imię wychowanka), 1 dziecko odpowiedziało Ŝe nie wie, 1 dziecko napisało, Ŝe nie w ostatnich latach, 1, Ŝe czasami ja sam ją stosuję, 1 dziecko odpowiedziało, Ŝe tak ja ją stwarzam. Na pytanie czy byłeś świadkiem przemocy stosowanej wobec kogoś innego, jeśli tak to na czym polegała ta przemoc, kto i wobec kogo ją stosował 6 dzieci odpowiedziało, Ŝe nie, 1 dziecko napisało, Ŝe nie wie, 1 Ŝe czasem słowna, 1 dziecko napisało, Ŝe tak X od Y pasem (dziecko wymieniło imiona wychowanków). W związku z pojawieniem się odpowiedzi wskazujących na występującą przemoc pomiędzy wychowankami, kontrolujący 7

8 przeprowadzili rozmowę z dyrektorem placówki (notatka słuŝbowa oraz wyjaśnienie zajścia sporządzona przez dyrektora placówki załącznik nr 9). Dzieci w większości mogły liczyć na pomoc pracowników placówki, 6 osób napisało, Ŝe liczą na wsparcie opiekunów po opuszczeniu Rodzinnego Domu, 2 napisało, Ŝe nie liczą, 1 dziecko napisało, Ŝe nie wie czy moŝe liczyć na wsparcie pracowników po opuszczeniu placówki. Wnioski i uwagi z przeprowadzonej kontroli zostaną zawarte w wystąpieniu pokontrolnym. Dokonano wpisu w ksiąŝce kontroli pod pozycją 6. Przedstawicielowi kontrolowanej jednostki, po zapoznaniu z treścią protokołu, przysługują następujące uprawnienia: 1. Przed podpisaniem protokołu kontroli kontrolowany moŝe zgłosić umotywowane zastrzeŝenia na piśmie, co do jego treści w ciągu 7 dni od dnia otrzymania do podpisu. 2. Prawo odmowy podpisania protokołu powinno być poprzedzone złoŝeniem pisemnych przyczyn odmowy, co nie stanowi przeszkody do wszczęcia postępowania pokontrolnego. Protokół sporządzono 9 marca 2010 r. w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, które otrzymują: - Rodzinny Dom Dziecka Nr 1 w Szczecinie - egzemplarz nr 1 - a/a - egzemplarz nr 2 kierownik jednostki kontrolowanej: kontrolujący: Szczecin, dnia marca 2010 r. 8