Recent Inflation Surge in Emerging Europe and Structural Price Convergence Factors

Transkrypt

1 Recent Inflation Surge in Emerging Europe and Structural Price Convergence Factors Przemysław Woźniak Center for Social and Economic Research Warsaw, Poland

2 Plan prezentacji 1. Wprowadzenie do tematu 2. Zmiany cen relatywnych między krajami: względna inflacja a CPL 3. Determinanty poziomu cen 4. Model CPL, uŝyte zmienne i wyniki 5. Podsumowanie i wnioski

3 1. Wprowadzenie Podstawą rozwaŝań o poziomach i zmianach cenach jest teoria Parytetu Siły Nabywczej (PPP) Prawo jednej ceny gwarancją wyrównywania się cen między krajami W praktyce wiele przeszkód bariery handlowe, koszty transakcyjne, koszty transportu, róŝnice w podatkach, itp..

4 1. Wprowadzenie (c.d.) ZauwaŜono prawidłowość ceny są wyŝsze w bogatszych krajach Kluczowe znaczenie czynników krajowych w kształtowaniu się cen Dynamikę procesu opisuje efekt Balassy- Samuelsona (strona podaŝowa) oraz efekt Lindera (strona popytowa) Na relatywny poziom cen moŝe mieć wpływ suma innych czynników związanych z konkurencją na rynkach, uwarunkowaniami makroekononicznymi i prawnymi

5 2. Zmiany cen względnych Konwergencja cen ma kilka wymiarów Konwergencja indywidualnych poziomów najbardziej intuicyjna, trudna do zbadania Konwergencja stóp inflacji - często wykorzystywana; utrudniona porównywalność między krajami Konwergencja agregatów CPL

6 Poziomy CPL dla Polski w 2006 r. (EA=100) GDP Actual individual consumption Food Bread and cereals Meat Fish Milk, cheese and eggs Oils and fats Fruits, vegetables, potatoes Alcoholic beverages Tobacco Clothing and footwear Housing, water, electricity, gas Household furnishings Health Transport Personal transport equipment Communication Recreation and culture Education Restaurants and hotels Gross fixed capital formation Machinery and equipment Construction Final consumption expenditure Household final cons. expenditure Gov't final cons. expenditure Total goods Consumer goods Non-durable goods Semi-durable goods Durable goods Capital goods Total services Consumer services Government services Collective services Individual services

7 Metodologia liczenia CPL i jej konsekwencje Indeksy względne; kluczowa rola nominalnego kursu Proces waŝenia powoduje, Ŝe zmiany indeksu mogą być neutralizowane bądź wzmacniane przez zmiany wag Zmiany CPL mogą się zatem dokonywać przy stałych cenach jako konsekwencja zmian kursu i wag

8 CPL i zmiany jakości CPL obliczany na podstawie koszyka dóbr dobranych tak, aby był reprezentatywny i porównywalny zarazem Niezmiernie trudne zadanie w przypadku dóbr generycznych Niedoskonałości pomiaru mogą prowadzić do wzrostu CPL w konsekwencji wyŝszej jakości konsumowanych dóbr i usług Konsekwencja róŝnica w zmianach dóbr i inflacji

9 dk_cpl uk_cpl at_cpl dk_hicp implied CPL uk_hicp implied CPL at_hicp implied CPL cz_cpl bg_cpl lt_cpl cz_hicp implied CPL bg_hicp implied CPL lt_hicp implied CPL es_cpl es_hicp implied CPL fi_cpl fi_hicp implied CPL nl_cpl nl_hicp implied CPL be_cpl be_hicp implied CPL pt_cpl pt_hicp implied CPL cy_cpl cy_hicp implied CPL

10 3. Determinanty poziomów cen Poziom PKB na mieszkańca Najlepiej udokumentowany w literaturze czynnik wpływający na porównywalny poziom cen

11 Pary PKB-CPL dla lat 1999 i 20(kod kraju) 140 dk 120 fi uk se ie 100 it fr de be at nl CPL of GDP ro pl lv lt hu pt mt ee sk cz si cy gr es 40 bg GDP per capita in PPS

12 CPL of GDP hu ro cz bg GDP per capita in PPS CPL of GDP fi de dk GDP per capita in PPS CPL of GDP se ie nl CPL of GDP ee pl pt cy GDP per capita in PPS GDP per capita in PPS

13 Nominalny kurs walutowy Znaczenie reŝimu kursowego Kursy sztywne oznaczają brak moŝliwości konwergencji przez aprecjację Kursy płynne otwierają (potencjalnie) dodatkowy kanał konwergencji Wpływ zmian nominalnych kursu na konwergencję niejednoznaczny:

14 Zmiana kursu (oś x) a zmiana CPL (oś y) między 1999 a 20 y= *x R2=0.31 y= *x R2=0.44 y= *x R2=0.11 Change in CPL of GDP (in % of EA average) sk cz lt pl dk mt hu ee bg cy uk lv si Change in CPL of consumer goods (in % of EA average) sk cz lt pl mt uk se dk -5 se se Change in the nominal EUR exchange rate change (in percent) hu bg ee cy lv si Change in CPL of consumer services (in % of EA average) sk cz lt pl dk mt ee hu bg cy uk lv si

15 Pozostałe deteminanty Konkurencja (otwartość rynków na handel zagraniczny) Poziom podatków Struktura gospodarki (udział usług, sektora administracyjnie kontrolowanego)

16 Model CPL PKB per capita poziom podatków otwartość gosp. wielkość rynku CPL it = β 1 gdp it + β 2 opn it + β 3 tax it + β 4 pop it + β 5 ser it + β 6 err it + β 7 emu it + λ t + η i + ε it Zmienne dot. reŝimu kurs. Udział sektora usług w PKB Strefa euro

17 Wyniki estymacji (metoda GMM-SYS w pakiecie Ox - DPD) Zmienna wyjaśniana: CPL usługi kons. CPL - dobra kons. CPL - PKB Zmienna wyjaśniająca Współ. t-prob Współ. t-prob Współ. t-prob gdp otwarcie ope_s ope_g ope_s g podatki t t Zmienne dotyczące reŝimów kursowych erm cov EMU RSS/TSS Ilość obserwacji Wald (joint) Wald (dummy) Wald (time)

18 Wnioski 1 Potwierdzony silny wpływ PKB Wychwycony wpływ konkurencji (otwartości) na spadek cen oraz efekt wyŝszych podatków. Niejednoznaczna rola reŝimu kursowego Brak wpływu EMU na ceny (dobra kons. & PKB) oraz wpływ negatywny na poziom cen usług!!!

19 Wnioski 2 Nie znaleziono potwierdzenia dla silnego efektu cenowego wejścia do EMU Fundamentalne czynniki najwaŝniejsze Istotne dla niskich cen jest zapewnienie duŝej konkurencyjności i niskich podatków Niejednoznaczne wnioski co do reŝimu kursowego (korzystna płynność, ale teŝ pobyt w ERM2)

20 Wyniki pojedynczego projektu badawczego nie determinują wyników całego Raportu na temat pełnego uczestnictwa Rzeczypospolitej Polskiej w trzecim etapie Unii Gospodarczej i Walutowej. Projekty badawcze mają charakter dokumentów wspierających Przedstawione w Raporcie wyniki będą stanowiły podsumowanie kilkudziesięciu projektów, realizowanych zarówno przez pracowników NBP, jak teŝ ekspertów zewnętrznych, oraz dotychczasowej literatury.