RODZAJE I TYPY INŻYNIERII SYSTEMÓW

Transkrypt

1 techniczne RODZAJE I TYPY INŻYNIERII SYSTEMÓW Rodzaje systemów: polityczne, społeczne, ekonomiczne, ekologiczne, przyrodnicze, techniczne, Typy systemów: projektowania, produkcji, eksploatacji, diagnostyki, sterowania, dystrybucji, edukacji, nauki, alokacji, walki, NAUKOWA INFRASTRUKTURA INŻYNIERII SYSTEMÓW Nauki podstawowe (MATEMATYKA, FILOZOFIA) Nauki humanistyczne (HISTORIA, EKONOMIA, SOCJOLOGIA, FILOLOGIA, PSYCHOLOGIA) Nauki przyrodnicze (FIZYKA, CHEMIA, BIOLOGIA, MEDYCYNA) SYSTEMÓW Nauki techniczne (MECHANIKA, ELEKTRONIKA, INFORMATYKA, BUDOWNICTWO) 07. systemów 37

2 Nauki o działaniach Ekonomia (1776) (działania racjonalne) A. Smith: Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów Organizacja (1903) (działania zorganizowane) F. W. Taylor: Zarządzanie warsztatem twórczym ; Karol Adamiecki: O istocie naukowej organizacji (1938) Teoria systemów ( ) (działania złożone) L. von Bertalanffy: Ogólna teoria systemów SYSTEMÓW Cybernetyka (1948) (działania sterowane) N. Wiener: Cybernetics: control and communication in the animal and the machine Prakseologia (1955) (działania celowe) T. Kotarbiński: Traktat o dobrej robocie 07. systemów 38

3 Nauka wiedza Umiejętności inżynieria GŁÓWNE I POMOCNICZE OBSZARY INŻYNIERII SYSTEMÓW aeronautyczna lądowa (budownictwo) mechaniczna elektryczna Niezawodność Eksploatacja Bezpieczeństwo SYSTEMÓW Czynnik ludzki Wytwarzanie Logistyka chemiczna środowiska oceaniczna Inne inżynierie ENERGIA NAUKA Fizyka Chemia Nauka o Ziemi Biologia Medycyna Psychologia Socjologia Filozofia... MATERIA mechaniczna budowlana elektryczna rolnicza medyczna społeczna środowiska inżynieria systemów... OGÓLNA TEORIA SYSTEMÓW 07. systemów 39

4 SYTUACJA PROBLEMOWA OBIEKTU 1. Stwierdzono rozbieżność pomiędzy sytuacją zaprojektowaną a sytuacją aktualną obiektu. 2. Rozbieżność nie może być usunięta wewnątrz obiektu (z wykorzystaniem przewidzianych dla obiektu sytuacji). 3. Osiągnięcie równowagi wymaga ingerencji z zewnątrz. Parametry problemu: sytuacja początkowa X (wejścia), wewnętrzne stany obiektu Z, wyjścia prowadzące do celu Y, funkcja przenoszenia T. X Z T Y Podstawowe problemy: 1. Dane są (X, Z), T, szukane jest Y: Problem typu co osiągnąć? 2. Dane są Y, T, szukane są (X, Z): Problem typu: czym, za pomocą czego, osiągnąć? 3. Dane są (X, Z) i Y, szukane jest T: Problem typu: jak, w jaki sposób, osiągnąć? KAŻDY Z TYCH PROBLEMÓW JEST P R O B L E M E M D E C Y Z Y J N Y M ZWIĄZANYM Z WYBOREM CELÓW, SPOSOBÓW I ŚRODKÓW DZIAŁANIA OKREŚLONEGO OBIEKTU. Problemy decyzyjne charakteryzują: złożoność, dynamika, niepewność. Problemy: proste, złożone; statyczne, dynamiczne; pewne, niepewne. 07. systemów 40

5 KLASY PROBLEMÓW: 1. O dobrze określonej strukturze (opis ilościowy). 2. O nieokreślonej strukturze (opis werbalny słowny). 3. O słabo określonej strukturze (opis mieszany). Identyfikacja sytuacji problemowej Czy obiekt jest systemem? Tak Czy problem jest dobrze ony? Nie Czy problem jest nieokreślony? Tak METODY SYSTEMOWE Nie Tak Nie Metody klasyczne Metody badań operacyjnych (optymalizacja) Metody heurystyczne Identyfikacja sytuacji problemowej 07. systemów 41

6 KONTYTUTYWNE CECHY UJĘCIA SYSTEMOWEGO: 1. HOLIZM (całościowe rozpatrywanie zjawisk). 2. STRUKTURALIZM (określanie własności zjawisk na podstawie ich niezmiennych struktur). 3. KOMPLEKSOWOŚĆ (ujawnianie różnorodności relacji i sprzężeń). 4. ESENCJALIZM (dążenie do rozpatrywania istotnych, wewnętrznych prawidłowości cech systemowych jako podstawowych dla przebiegu procesu rozwiązywania sytuacji problemowych). 5. KONTEKSTOWOŚĆ (rozważanie zjawisk jako części obiektów wyższego rzędu). 6. TELEOLOGIZM (rozpatrywanie zjawisk z punktu widzenia pożądanego celu). 7. FUNKCJONALIZM (rozpatrywanie zjawisk dynamicznych, zmieniających swoje własności w czasie). 8. EFEKTYWNOŚĆ (ukierunkowanie działań obiektów na analizę skuteczności, ekonomiczności). 9. SYNERGIZM (uwzględnianie możliwości powstania zjawiska synergii oraz samoorganizacji). 10. STEROWALNOŚĆ (uwzględnienie sterowania zewnętrznego oraz zdolności samosterowalności). DLA DOWOLNEJ SYTUACJI PROBLEMOWEJ ISTOTNĄ ROLĘ ODGRYWA INFORMACJA INFORMACJA dotyczy: obiektów, zjawisk (procesów) zachodzących w obiektach), metod stosowanych do badania i rozwiązywania sytuacji problemowej, języka w którym prowadzone są badania i prezentowane ich wyniki. 07. systemów 42