Wielopoziomowe SEM oraz obliczanie mocy modelu metodą symulacyjną w programie Mplus. Dr Tomasz Korulczyk

Transkrypt

1 Wielopoziomowe SEM oraz obliczanie mocy modelu metodą symulacyjną w programie Mplus Dr Tomasz Korulczyk

2 Analiza wielopoziomowa Głównym modelem statystycznym analizy wielopoziomowej jest model hierarchiczny liniowy, jest to rozszerzenie modelu regresji liniowej do modelu zawierającego czynniki zagnieżdżone. Programy do MLM: SAS, HLM, SPSS, STATA, R, MLwiN 2

3 Analiza wielopoziomowa Poziomowość 3

4 SEM Zasady modelowania takie same jak w przypadku tradycyjnego SEM Części modelu dla zmiennych latentnych egzo i endogenicznych oraz cześć strukturalna Kryteria ocen dopasowania modeli są takie same Źródło: Januszewski, A. (2011). Modele równań strukturalnych w metodologii badań psychologicznych. Problematyka przyczynowości w modelach strukturalnych i dopuszczalność modeli. Studia z psychologii, ISBN Lublin, Wyd.KUL 2011, s

5 Wielopoziomowe SEM Połączenie metodologii SEM oraz analizy wielopoziomowej Możliwość analizy całego modelu Ujęcie wielopoziomowego charakteru danych Zmniejszenie błędów, a tym samym lepsze statystyki dopasowania modelu Możliwość estymacji mocy modelu 5

6 Procedura Maximum Likelihood Robust Maximum Likelihood jest procedurą doskonale radzącą sobie z zastępowaniem braków danych na poziomie podobnym do metody wielokrotnych podstawień (MI, Newman, 2008) Robust oznacza, że procedura radzi sobie z problemem braku wielozmiennowej normalności zmiennych 6

7 Testy wielozmiennowej normalności AMOS nie jest stanie jednocześnie obliczyć wielozmiennową normalność i zastąpić braki danych AMOS pozwala na diagnozę wielozmiennowej normalności przy braku występowania braków danych, a oferowana metoda estymacji radząca sobie z tym problemem Metoda asymptomatycznie wolna od rozkładu wymaga N>500, uogólnionych najmniejszych kwadratów wymaga N>2500 Wielozmiennowy rozkład normalny, jeśli c.r. < [-2; 2] 7

8 Testy wielozmiennowej normalności SPSS oferuje wtyczkę do obliczania wielozmiennowej normalności Testy: Mardia Srivastava Omnibus 8

9 Mplus Pogram prosty, oparty o język komend Brak interfejsu graficznego Napisany w oparciu o system MS-DOS Język składni bardzo intuicyjny 9

10 Mplus 10

11 Mplus przygotowanie danych W Mplus braki danych muszą być zawsze oznaczone (w SPSS nie koniecznie), np. -99 W Mplus nie można używać systemu europejskiego (przecinek), akceptowane są tylko kropki jako rozdzielnik ułamkowy Nazwy zmiennych nie mogą być dłuższe niż 8 znaków Linia kodu w jednym wierszu nie może być zbyt długa Wymieramy tylko te zmienne, które mogą być istotne w modelu Zmienne dla wyższego poziomu (średnie) warto przekształcić w SPSS Nie zawsze udaje się odczytać plik zapisany do formatu.dat 11

12 Mplus przykładowe modele LEVEL 2 (Between) Post Brexit referendum number of antisocial behaviours toward Poles (mean) PsyCap: Optimism (mean) -.39 ζ1 Perceived stress (mean).12 Sedatives use.88 ε1 PsyCap: Optimism Length of living in UK.05 Alcohol use.95 ε2 LEVEL 1 (Within) Post Brexit referendum number of antisocial behaviours toward Poles Post Brexit referendum supervisor negative change of behaviour toward Poles Perceived stress Intention to back to Poland / change the country.76 ε3.41 ζ1 General well-being.59 ε4 Perceived family support Life Satisfaction.46 ε Depression ε6 12

13 Mplus przykładowe modele WISDOM: Cognitive (mean) FORGIVENESS: Avoidance (mean) SOC. SUPPORT: Actual (mean) SOC. SUPPORT: Perceived (mean) NEO: Extraversion (mean) RELIGIOSITY: Meaning (mean) RELIGIOSITY: Orientation (mean) FORGIVENESS: Avoidance (mean) SOC. SUPPORT: Actual (mean) LEVEL 2 (Between) SATISFACTION: Communication e1 e2 SATISFACTION: Sexual life.34 LEVEL 1 (Within) SATISFACTION: Communication e3 e4 SATISFACTION: e5 Sexual life SATISFACTION: Health NEO: Extraversion NEO: Neuroticism NEO: Agreeableness WISDOM: Reflective MEANING OF LIFE SOC. SUPPORT: Perceived SOC. SUPPORT: Actual MEANING OF LIFE NEO: Neuroticism NEO: Agreeableness MEANING OF LIFE NEO: Neuroticism 13 NEO: Agreeableness

14 Mplus przykładowe modele Wewnętrzna kontrola zdrowia Orientacja religijna Sens religijny Kryzys w wartościowaniu Inteligencja emocjonalna POZIOM 2 (pary) Rozczarowanie e1 e2 Podobieństwo e1 Intymność -.48 POZIOM 1 (indywidualny) Rozczarowanie e3 e4 Samorealizacja e5 Podobieństwo e5 Intymność.21 Unikanie Samoocena Bilans życia Trudności uporządkowania wartości w hierarchię Wartości hedonistyczne Orientacja religijna Nadzieja: orientacja na cel Nadzieja: osiągniecie celu Wartości moralne Wartości prawdy Wartości estetyczne Nadzieja: osiągniecie celu 14 Nadzieja: osiągniecie celu

15 Obliczanie mocy metodą symulacyjną SPSS oferuje wtyczkę do obliczania wielozmiennowej normalności Testy: Mardia Srivastava Omnibus 15

16 Testy wielozmiennowej normalności SPSS oferuje wtyczkę do obliczania wielozmienno wej normalności 16

17 Testy wielozmiennowej normalności Zestawienie zakładanej wartości parametru dla populacji ze średnią z parametru z N prób daje nam informację o błędzie parametru Zestawienie zakładanej wartości SE dla populacji ze średnią z SE z N prób daje nam informację o błędzie SE 17

18 Dziękuję za uwagę! 18