Standardowy Eurobarometr 88. Opinia publiczna w Unii europejskiej

Transkrypt

1 Opinia publiczna w Unii europejskiej Badanie zamówione i koordynowane przez Komisję Europejską, Dyrekcję Raport opracowany dla Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce. Niniejszy dokument nie prezentuje punktu widzenia Komisji Europejskiej. Interpretacje i opinie przedstawione w raporcie są wyłącznie opiniami autora.

2 OPINIA PUBLICZNA W UNII EUROPEJSKIEJ POLSKA Badanie zamówione i koordynowane przez Komisję Europejską, Dyrekcję Raport opracowany dla Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce.

3 SPIS TREŚCI WPROWADZENIE 2 GŁÓWNE WNIOSKI 2 I. POSTRZEGANIE UNII EUROPEJSKIEJ PRZEZ POLAKÓW 3 1 Ocena sytuacji w Unii Europejskiej 3 2 Kierunki rozwoju Unii Europejskiej 3 3 Poczucie przynależności do Europy 5 II. POLACY O SYTUACJI W KRAJU 6 1 Ocena sytuacji w Polsce 6 2 Największe wyzwania stojące obecnie przed Polską 6 3 Zaufanie do wybranych instytucji i postrzeganie polskiej demokracji 7 III. KRYZYS MIGRACYJNY W EUROPIE 9 1 Stosunek Polaków do imigracji 9 1

4 WPROWADZENIE W dniach 5-14 listopada 2017 roku Kantar Public zrealizował na zlecenie Komisji Europejskiej badanie na reprezentatywnej próbie 1014 osób w wieku 15 i więcej lat, techniką wywiadów bezpośrednich w domach respondentów. jest badaniem cyklicznym, realizowanym raz na pół roku we wszystkich państwach Unii Europejskiej oraz w krajach kandydujących: Turcji, byłej Jugosłowiańskiej Republice Macedonii, Czarnogórze, Serbii i Albanii. Jego wyniki publikowane są w postaci ogólnodostępnych raportów. GŁÓWNE WNIOSKI Polacy czują się częścią Unii Europejskiej, ale nie wszystkie wspólne inicjatywy odbierają pozytywnie Ponad połowa Polaków (62%) przyznaje, że czuje się także Europejczykami. W kwestii trzech wybranych wspólnych polityk Unii Europejskiej, Polacy w największym stopniu popierają wspólną politykę obrony i bezpieczeństwa 78% badanych. Prawie połowa badanych popiera także wspólną politykę migracyjną 47%, a najmniejszym poparciem cieszy się Europejska Wspólnota Gospodarcza i Walutowa z jedną walutą euro (36% zwolenników). Jednocześnie nieznacznie przeważają opinie, że obecnie sprawy w Unii Europejskiej idą w złym kierunku (40% wobec 34% - sprawy idą w dobrym kierunku). Zaufanie do polskiego rządu i zadowolenie z polskiej demokracji rosną, jednak problemy społeczne i polski wymiar sprawiedliwości niepokoją Polaków Coraz więcej Polaków jest zadowolonych z biegu spraw w Polsce o 11 punktów procentowych wzrósł odsetek odpowiedzi pozytywnych, w porównywaniu do wyników z listopada 2016 roku. W ciągu roku wzrosło także zaufanie do polskiego rządu (o 3 punkty procentowe) oraz zadowolenie ze sposobu funkcjonowania polskiej demokracji (o 4 punkty procentowe). Kwestie, które niepokoją Polaków to głównie wzrost cen/inflacja oraz koszty utrzymania o 10 punktów procentowych wzrósł odsetek osób, które postrzegają tę kwestię za najważniejszy obecnie problem w Polsce. Na przestrzeni roku znacząco spadło także o 12 punktów procentowych zaufanie do wymiaru sprawiedliwości/polskiego systemu prawnego. Polacy negatywnie o imigracji spoza UE, ale z przekonaniem, że powinna pomagać uchodźcom 68% Polaków przyznaje, że imigracja ludności spoza Unii wywołuje w nich negatywne odczucia. Jednak, w porównaniu do poprzednich wyników Polacy wydają się być bardziej pozytywnie nastawieni, jeśli chodzi o pomoc uchodźcom. Obecnie 57% uważa, że powinna pomagać uchodźcom. 2

5 I. POSTRZEGANIE UNII EUROPEJSKIEJ PRZEZ POLAKÓW 1 Ocena sytuacji w Unii Europejskiej Co trzeci Polak (34%) jest zdania, że sprawy w Unii Europejskiej idą w dobrym kierunku. Przeciwnego zdania jest 40% badanych. Ogólnie rzecz biorąc, Polacy pozytywniej postrzegają obecną sytuację Unii Europejskiej niż ogół Europejczyków (średnia dla wszystkich krajów Unii 30%). Najlepiej obecny bieg spraw w UE oceniają Irlandczycy (52%), najgorzej Grecy jedynie 18% uważa, że sprawy zmierzają w dobrym kierunku. Na przestrzeni ostatnich 10 lat odsetek pozytywnych ocen kierunku biegu spraw w Unii Europejskiej wśród ogółu Polaków systematycznie spada. Jeszcze dekadę temu 64% Polaków było zdania, że sprawy w Unii Europejskiej idą w dobrym kierunku. W 2013 odsetek ten zmniejszył się do 43%, w 2014 pozytywnie sytuacje w UE postrzegało 40% badanych, a w 2015 roku myślał tak już co trzeci Polak (31%). Od tego czasu oceny biegu spraw w UE pozostają na poziomie trzydziestu kilku procent 34% w 2016 i 34% obecnie, w 2017 roku. Wykres 1 D73.a2 Ogólnie rzecz biorąc, czy obecnie Pana(i) zdaniem sprawy idą w dobrym czy w złym kierunku w Unii Europejskiej? (dla Polski N=1014) 2 Kierunki rozwoju Unii Europejskiej W początkach naszego członkostwa w UE, Polacy byli zdecydowanie pozytywniej niż obecnie nastawieni do wprowadzenia wspólnej waluty w 2006 roku 52% badanych było zwolennikami euro. W 2007 poparcie dla euro było na poziomie 49% a w 2010 już na poziomie 47% i od tamtej pory systematycznie spada. Opinia Polaków od ostatnich kilku lat pozostaje w tej kwestii podobna. Od 2013 roku przeważają głosy przeciwko niż za wprowadzeniem w Polsce waluty euro. W 2013 roku 55% badanych było przeciwko wstąpieniu Polski do strefy euro, w 2014 roku 48%, w % a w %. Obecnie również 57% Polaków sprzeciwia się przyjęciu euro. W porównaniu jednak do badania sprzed roku, nieznacznie o 2 punkty procentowe wzrósł jednak odsetek głosów za europejską Unią Gospodarczą i Walutową z jedną walutą euro. 3

6 jest jednym z nielicznych krajów, które jeszcze nie przyjęły waluty euro. Spośród państw spoza strefy euro, największymi zwolennikami wprowadzenia euro w ich kraju są mieszkańcy Węgier oraz Rumunii (57% głosów za wśród mieszkańców każdego z krajów). Z kolei najniższe poparcie dla euro występuję w Szwecji (71% Szwedów jest przeciwko) oraz w Czechach (73% głosów przeciwko wstąpieniu Czech do strefy euro). Wykres 2 QA16.4 Jaka jest Pana(i) opinia na temat każdego z poniższych stwierdzeń? Dla każdego stwierdzenia proszę powiedzieć, czy jest Pan(i) za czy przeciw europejskiej Unii Gospodarczej i Walutowej z jedną walutą - euro (dla Polski N=1014). Zdecydowana większość Polaków (78%) jest entuzjastycznie nastawiona do działania wspólnej polityki obrony i bezpieczeństwa państw członkowskich UE. Od 10 lat opinie Polaków w tej kwestii kształtują się dość podobnie zdecydowana większość jest za wspólną polityką obronną niż przeciw. W 2007 roku 84% badanych było za wspólną polityką obronną. Poparcie dla takiej inicjatywy od tamtej pory utrzymuje się na podobnym, wysokim poziomie. W 2010 roku, jak również w 2014 i 2016 roku ponad 80% badanych było za wspólną polityką w tym zakresie (85% w 2010 roku, 83% w 2014 roku oraz 81% w 2016 roku), natomiast w 2013 i 2015 roku odsetek wyników entuzjastycznych nieco zmalał, do 74% w 2015 roku i do 78% w 2013 roku. Obecnie, opinie Polaków kształtują się podobnie jak wśród ogółu Europejczyków (75%). Najmniej pozytywnie do wspólnej polityki w zakresie bezpieczeństwa i obrony nastawieni są Austriacy (56%), a najwięksi entuzjaści to mieszkańcy Hiszpanii (%). Wykres 3 QA16.4 Jaka jest Pana(i) opinia na temat każdego z poniższych stwierdzeń? Dla każdego stwierdzenia proszę powiedzieć, czy jest Pan(i) za czy przeciw wspólnej polityce obrony i bezpieczeństwa państw członkowskich UE (dla Polski N=1014) 4

7 Polacy są w mniejszości, jeśli chodzi o poparcie dla wspólnej europejskiej polityki migracyjnej. Mimo, że prawie połowa Polaków popiera taką inicjatywę (47%), to jest jednym z czterech krajów, w których poparcie dla tej polityki jest najmniejsze. Oprócz Polaków, mieszkańcy Czech (41%), Estonii (44%) i Łotwy (49%) są najmniej entuzjastyczni pod tym względem. Reszta Europy jest w większym stopniu za niż przeciwko wspólnej polityce migracyjnej. Wśród ogółu Europejczyków jest 69% poparcia, a krajem najbardziej za jest Hiszpania (%). Wykres 4 QA16.4 Jaka jest Pana(i) opinia na temat każdego z poniższych stwierdzeń? Dla każdego stwierdzenia proszę powiedzieć, czy jest Pan(i) za czy przeciw wspólnej europejskiej polityce migracyjnej (dla Polski N=1014.) 3 Poczucie przynależności do Europy Ogólnie rzecz biorąc, Polacy czują, że są częścią Europy. 62% badanych czuje się zarówno Polakiem/Polką, jak i Europejczykiem/Europejką, przy czym 52% bardziej niż Europejczykiem czuje się Polakiem, a 10% badanych uważa siebie bardziej za Europejczyka niż Polaka. Wyłącznie za Polaka/Polkę postrzega się 37% badanych jest to o 3 punkty procentowe więcej niż w poprzednim pomiarze (jesień 2016 rok). Generalnie jednak, poczucie przynależności jedynie do Polski dotyczy co roku podobnego odsetka badanych 36% w 2014 roku, 37% w 2015 roku. Silnie poczucie przynależności jedynie do swojego kraju przejawiają Grecy 54% oraz mieszkańcy Rumunii 48% i Łotwy 47%. Nikt z respondentów Polskich nie identyfikuje się wyłącznie jako Europejczyk. Jest to spadek o jeden punkt procentowy w stosunku do pomiaru z jesieni 2016 (1%). Podobne odsetki dotyczą pozostałych krajów UE, z wyjątkiem mieszkańców Luksemburga oraz Hiszpanii. 7% Hiszpanów czuje się wyłącznie Europejczykami, w przypadku Luksemburga poczucie przynależności jedynie do Europy dotyczy 8% badanych. 5

8 Wykres 5 QD3. Czy uważa się Pan(i) za? (N=1014) II. POLACY O SYTUACJI W KRAJU 1 Ocena sytuacji w Polsce 45 % Polaków jest zdania, że obecnie w Polsce sprawy idą w dobrym kierunku, odmiennego zdania jest 40% badanych. W porównaniu do wyników z ubiegłych lat, więcej Polaków pozytywnie ocenia obecną sytuację w kraju (wzrost o 11 punktów procentowych w porównaniu do jesieni 2016 roku). Analizując średnie wyniki dla całej Europy można zaobserwować podobny trend wzrasta poczucie, że sprawy narodowe idą w dobrym kierunku. W 2014 i 2015 średnia dla UE pozytywnych ocen biegu spraw wyniosła 26%, w 2016 roku 29% a w 2017 średnia dla wszystkich krajów UE to 35%. Wykres 6 D73.1 Ogólnie rzecz biorąc, czy obecnie Pana(i) zdaniem sprawy idą w dobrym czy w złym kierunku w Polsce? ( N=1014) 2 Największe wyzwania stojące obecnie przed Polską Najważniejsze problemy, przed którymi stoi obecnie nasz kraj to, zdaniem Polaków, kwestie społeczne, z którymi mierzymy się, na co dzień. Dwa najważniejsze to wzrost cen/inflacja i koszty utrzymania (zdaniem 37% badanych) oraz system ubezpieczeń zdrowotnych i społecznych (34%). Wśród państw członkowskich Bułgarzy, Estończycy, Łotysze oraz Słowacy również postrzegają te dwa problemy, jako najważniejsze w swoich krajach. Co piąty Polak (22%), jako problem postrzega również kwestie emerytur w Polsce (spadek o 3 punkty procentowe w porównaniu do pomiaru z jesieni 2016 roku). Jeszcze w ubiegłym roku kolejność dwóch najważniejszych problemów była odwrotna więcej osób postrzegało za problem system ubezpieczeniowy niż politykę cenową w Polsce. Warto zauważyć, że w największym stopniu zmieniły się opinie Polaków dotyczące bezrobocia (obecnie spadek o 9 punktów procentowych w porównaniu do pomiaru sprzed roku) a także w kwestii cen produktów i kosztów utrzymaniu, co obecnie Polacy postrzegają, jako większy problem niż przed rokiem (wzrost o 10 punktów procentowych). 6

9 Wykres 7 QA3a. Jakie są Pana(i) zdaniem dwa najważniejsze problemy, wobec których stoi teraz? (N=1014 jesień 2017, N=1019 jesień 2016, N=1012 jesień 2015, N=1033 jesień 2014). 3 Zaufanie do wybranych instytucji i postrzeganie polskiej demokracji Polski rząd cieszy się zaufaniem prawie, co trzeciego Polaka (29%). Zaufanie w naszym kraju do rządu systematycznie rośnie od 2015 roku: w listopadzie 2015 roku ufało mu 20% Polaków, a na jesieni 2016 roku już 26% badanych. Przedtem, zaufanie do rządu podlegało większym fluktuacjom, w 2013 wynosiło 19%, w 2014 wzrosło do 26%, a w 2015 ponownie spadło do poziomu 20%. Spadło zaufanie do polskiego wymiaru sprawiedliwości. Na jesieni 2017 roku tylko 32% Polaków ufało Polskiemu sądownictwu, podczas gdy prawie połowa respondentów deklarowała zaufanie dla sądów w 2016 (44%) oraz w 2014 (41%). Obecnie wymiarowi sprawiedliwości ufają w większym stopniu młodsi i lepiej wykształcenie Polacy. 7

10 Wykres 8 QA8.7 oraz QA8.12 Chciał(a)bym zadać Panu(i) pytanie o to, na ile ufa Pan(i) niektórym mediom i instytucjom. Jeżeli chodzi o następujące media i instytucje, proszę powiedzieć, czy raczej im Pan(i) ufa czy raczej im nie ufa [Polski rząd; Wymiar sprawiedliwości/polski system prawny)]; (N=1014 jesień 2017, N=1019) Ponad połowa Polaków jest zadowolona ze sposobu funkcjonowania demokracji w Polsce (61%) (bardzo zadowoleni i zadowoleni). Co trzeci badany (31%) ma odmienne zdanie (raczej niezadowoleni i w ogóle niezadowoleni). W porównaniu do ogółu Europejczyków (średnia dla wszystkich krajów europejskich) Polacy są w większym stopniu zadowoleni ze sposobu funkcjonowania demokracji w swoim kraju (61% w porównaniu do 56%). Co więcej, w porównaniu do pomiaru sprzed roku (z jesieni 2016 roku) odsetek zadowolonych Polaków zwiększył się o 4 punkty procentowe. Analizując wyniki od 2014 roku można zauważyć, że odsetek osób zadowolonych jest względnie stały i oscyluje wokół 57-62%: w listopadzie 2014 roku zadowolonych było 59% badanych, w listopadzie 2015 roku 62%, a w 2016 roku 57% badanych. Warto zauważyć, że odsetek osób niezadowolonych pozostaje raczej podobny: w 2014 roku niezadowolonych było 31% badanych, w 2015 roku 31%, w 2016 roku 36% i w 2017 ponownie 31%. Wykres 9 QA17a. Ogólnie rzecz biorąc, czy jest Pan(i) bardzo zadowolony(a), raczej zadowolony(a), raczej niezadowolony(a) czy w ogóle niezadowolony(a) ze sposobu funkcjonowania demokracji w Polsce? (N=1014 jesień 2017, N=1019) 8

11 III. KRYZYS MIGRACYJNY W EUROPIE 1 Stosunek Polaków do imigracji Stosunek Polaków do imigracji ludności spoza Unii Europejskie na przestrzeni ostatniego roku uległ nieznacznej zmianie. Obecnie mniej osób niż przed rokiem jest pozytywnie nastawiona do imigracji osób niepochodzących z UE (24% w porównaniu do 28% w listopadzie 2016 roku). jest jednym z krajów, które są stosunkowo mniej pozytywnie nastawione do imigracji osób spoza UE średnia dla Europy to 39%. Imigracja ludności spoza UE wywołuje najbardziej pozytywne skojarzenia wśród Szwedów (65%). Natomiast najbardziej negatywne odczucia w stosunku do migracji osób spoza Unii posiadają Węgrzy (19%), Słowacy (18%), Estończycy (17%), Czesi (15%) oraz Łotysze (14%). Wykres 10 QB4.2 Proszę powiedzieć, w odniesieniu do każdego z następujących stwierdzeń, czy wywołuje ono w Panu(i) pozytywne czy negatywne odczucia: Imigracja ludności spoza UE (dla Polski N=1014). Mimo, że jedynie, w co czwartym Polaku imigracja ludności spoza UE wywołuje pozytywne odczucia to ponad połowa Polaków (57%) uważa, że powinna pomagać uchodźcom. Co więcej, w porównaniu do poprzednich wyników Polacy wydają się być bardziej pozytywnie nastawieni, jeśli chodzi o pomoc uchodźcom. W maju 2016 roku 49% badanych, uważało, że powinna pomagać uchodźcom, a w listopadzie 2016 roku 53% badanych. Największymi zwolennikami pomocy uchodźcom są Szwedzi 93% uważa, że ich kraj powinien pomagać uchodźcom. Węgrzy (29%) oraz Czesi (27%) w najmniejszym stopniu zgadzają się z tym stwierdzeniem. 9

12 Wykres 11 QD9.4 W jakim stopniu zgadza się Pan(i) lub nie zgadza z każdym z następujących stwierdzeń? [nasz kraj] powinien pomagać uchodźcom (dla Polski N=1014). 10