OPISYWANIE PROCESÓW BIZNESOWYCH Z WYKORZYSTANIEM PRZYPADKÓW U!YCIA *
|
|
- Karolina Kołodziej
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Nowoczesne systemy informatyczne dla sektora MSP Jerzy NAWROCKI!ukasz OLEK Instytut Informatyki Politechniki Pozna"skiej OPISYWANIE PROCESÓW BIZNESOWYCH Z WYKORZYSTANIEM PRZYPADKÓW U!YCIA * Streszczenie. Przypadki u#ycia s$ wykorzystywane najcz%&ciej do opisu wymaga" funkcjonalnych systemów informatycznych. Eksperymenty przeprowadzone na Politechnice Pozna"skiej pokaza'y, i# mog$ by( one z powodzeniem wykorzystane do opisu procesów biznesowych jako alternatywa dla notacji graficznych. Przypadki u#ycia s$ pó'formalne: proces biznesowy jest wyra#ony jako sekwencja kroków, a ka#dy krok jest opisany w j%zyku naturalnym. Procesy biznesowe z regu'y trwaj$ d'u#ej ni# wykonywanie poszczególnych wymaga" funkcjonalnych. Pojawia si% wi%c potrzeba zmodyfikowania tego opisu tak, aby odpowiada' naturze takich procesów. W artykule dokonano omówienia bada" dotycz$cych zastosowania przypadków u#ycia do modelowania procesów biznesowych. Przedstawiono pewne rozszerzenia przypadków u#ycia, które zosta'y uznane za interesuj$ce podczas przygotowywania opisów procesów biznesowych. Rozszerzenia te pozwalaj$ wyrazi( metamorfoz% aktorów oraz pokaza( kroki, które musz$ by( wykonane przed g'ównym scenariuszem. 1. Wprowadzenie Istniej$ dwa najwa#niejsze podej&cia do opisywania procesów biznesowych: diagramy i tekst. Prawdopodobnie najbardziej popularny w obszarze opisywania modeli biznesowych jest j%zyk UML [13]. W roku 2004 zaproponowano kolejn$ notacj%, diagramy BPMN [3], które wydaj$ si% bardzo interesuj$ce i staj$ si% coraz bardziej popularne. Je&li chodzi o notacje tekstowe, to z punktu widzenia opisu procesów biznesowych, najwa#niejsze wydaj$ si% przypadki u#ycia. Koncepcj% przypadków u#ycia stworzy' Ivar Jacobson [8], który pocz$tkowo wykorzystywa' je do opisu systemów telekomunikacyjnych. Najpopularniejsz$ form$ opisu przypadków u#ycia jest sekwencja kroków wykonywanych * Praca wykonana w ramach grantu BW
2 2 Autor przez aktorów. Ka#dy krok jest wyra#ony w j%zyku naturalnym. Przypadki u#ycia zosta'y w'$czone do j%zyka UML (jako diagramy przypadków u#ycia) [6] oraz do Rational Unified Process [9]. Dzi%ki temu sta'y si% bardzo popularne. Technika ta zosta'a dopracowana przez Cockburna [4] oraz Adolpha, Bramblea i innych [1]. Cockburn, Adolph i Bramble zaproponowali wiele przydatnych wskazówek dotycz$cych pisania czytelnych przypadków u#ycia. Opis procesów biznesowych ma szczególne znaczenie w przypadku tworzenia systemów informatycznych dla skomplikowanych dziedzin biznesowych. W takiej sytuacji bardzo po#$dane jest przygotowanie dokumentu Koncepcja Dzia'ania (ang. Concept of Operations), który opisuje zastan$ sytuacj%, uzasadnienie potrzeby zmian oraz proponowany system [7]. Zastana sytuacja mo#e by( opisana przy u#yciu notacji tekstowej lub diagramowej. W celu sprawdzenia jako&ci, opis ten powinien by( zaprezentowany nie tylko informatykom, lecz równie# reprezentantom klienta i przysz'ym u#ytkownikom systemu. Tak wi%c wa#ne jest, aby notacja by'a czytelna dla szerokiego grona odbiorców. Na Politechnice Pozna"skiej przeprowadzili&my w 2005 roku eksperyment maj$cy na celu porównanie przypadków u#ycia z diagramami BPMN. Okaza'o si%, i# 'atwiej jest wyszukiwa( b'%dy w przypadkach u#ycia ni# w diagramach BPMN. Podczas przygotowywania procesów biznesowych za pomoc$ przypadków u#ycia zaobserwowali&my pewne wzorce opisowe, które mog$ by( u#yteczne z punktu widzenia opisów procesów biznesowych. Przypadki u#ycia prezentowane w literaturze s$ dedykowane do opisu interakcji cz'owieka z komputerem.. Ten poziom opisu dotyczy stosunkowo krótkich sesji trwaj$cych minuty lub godziny. Na poziomie procesów biznesowych przedzia'y czasowe mog$ trwa( nawet tygodnie lub lata. W rezultacie mo#na zaobserwowa( nowe zjawiska, nie wyst%puj$ce na poziomie interakcji cz'owiek-komputer, np. przekszta'canie jednego aktora w drugiego (metamorfoza aktora). Nast%pny rozdzia' zawiera krótkie wprowadzenie do przypadków u#ycia. Zaobserwowane zjawiska dotycz$ce aktorów s$ przedstawione w rozdziale 3. W trakcie pracy nad procesami biznesowymi bardzo wa#n$ spraw$ jest zrozumienie celu ka#dego procesu i jego kroków. W rozdziale 4 zaproponowali&my przypadek u#ycia z prologiem, w celu wyra#enia kroków, które s$ logicznie po'$czone z danym przypadkiem u#ycia, lecz musz$ by( wykonane przed jego g'ównym scenariuszem. Rozdzia' 5 omawia narz%dzie UC Workbench rozwijane na Politechnice Pozna"skiej, które s'u#y do wygodnego zarz$dzania przypadkami u#ycia.
3 Tytu' referatu 3 2. Przypadki u"ycia Przypadek u#ycia opisuje j%zykiem naturalnym interakcj% pomi%dzy aktorami. Najcz%&ciej jest to interakcja pomi%dzy systemem, a jego u#ytkownikami. Wtedy mamy do czynienia z opisywaniem wymaga" funkcjonalnych. W podobny sposób mo#emy zapisywa( procesy biznesowe. Przypadki u#ycia mog$ przyjmowa( ró#n$ form%. Najprostsza forma, to pojedyncze zdania opisuj$ce jedynie cel przypadku u#ycia. Z drugiej strony przypadek u#ycia mo#e by( w pe'ni ustrukturalizowany, opisuj$cy nie tylko zachowanie, lecz równie# zakres, warunki wst%pne, wyzwalacze, priorytety, czas odpowiedzi itp. (zobacz [1]). W kontek&cie procesów biznesowych nast%puj$ce informacje wydaj$ si% by( najwa#niejsze: - Nazwa przypadku u#ycia, okre&laj$ca cel biznesowy - Aktorzy bior$cy udzia' w przypadkach u#ycia (aktorem mo#e by( cz'owiek, urz$dzenie lub inny system) - G!ówny scenariusz opisuj$cy krok po kroku najcz%stsze zachowanie - Rozszerzenia dodaj$ce do kroków pewne zdarzenia, wraz z krokami alternatywnymi odpowiadaj$cymi tym zdarzeniom. Ta forma przypadków u#ycia wydaje si% by( najpowszechniejsza (por. [8,6,1,16]) Przyk'ad przypadku u#ycia jest zaprezentowany na rys. 1. Nazwa tego przypadku u#ycia brzmi: Zaliczanie semestru. Posiada on takich aktorów jak: Student i Dziekan (w rozdz. 3 omówimy ró#nice pomi%dzy aktorami g'ównymi i wspieraj$cymi). G'ówny scenariusz sk'ada si% z 5 kroków i towarzyszy mu jedno rozszerzenie. UC-1: Zaliczanie semestru G#ówny scenariusz 1. Student ucz%szcza na zaj%cia. 2. Dziekan wyznacza termin z'o#enia indeksów w Dziekanacie. 3. Student zalicza przedmioty i zdaje egzaminy. 4. Student odbywa praktyk% zawodow$. 5. Student oddaje indeks do Dziekanatu w terminie wyznaczonym przez Dziekanat. Rozszerzenia 4a. W danym semestrze nie ma praktyki zawodowej 4a1. Nast%puje przej&cie do kroku 5. Rysunek 1. Przypadek u#ycia opisuj$cy zaliczanie semestru przez studenta. Przypadek u#ycia sk'ada si% ze zbioru scenariuszy posiadaj$cych wspólny cel biznesowy. Ka#de rozszerzenie opisuje inny scenariusz. Przypadki u#ycia w formie przedstawionej na rys. 1 s$ pó'formalne. Maj$ posta( sekwencji kroków, dzi%ki czemu mo#na je automatycznie animowa( (zobacz [11,20]), lecz s$ wyra#one j%zykiem naturalnym, przez co staj$ si% bardziej zrozumia'e dla ludzi nie b%d$cych ekspertami w informatyce.
4 4 Autor Czytelnik mo#e si% zastanawia(, dlaczego przedstawia( procesy biznesowe za pomoc$ opisu tekstowego, zamiast zastosowa( notacje diagramowe, np. BPMN ([19,20]) lub UML ([23])? Z eksperymentów przeprowadzonych na Politechnice Pozna"skiej w 2005 roku wynika, i# przypadki u#ycia opisuj$ce procesy biznesowe s$ prostsze do zrozumienia ni# diagramy BPMN ([3]), tak wi%c ich zastosowanie wydaje si% by( uzasadnione. Przypadki u#ycia s$ czasem mylone z diagramami przypadków u#ycia w j%zyku UML (diagram pokazuje jedynie aktorów i nazwy przypadków u#ycia, lecz pomija g'ówny scenariusz i rozszerzenia) Dobre praktyki dotycz$ce przypadków u"ycia Pisanie dobrych przypadków u#ycia jest sztuk$ wymagaj$c$ do&wiadczenia. Mo#na jednak skorzysta( z dobrych zasad dot. przypadków u#ycia ([1]), aby ustrzec si% podstawowych b'%dów. Wybrane zasady zosta'y zamieszczone poni#ej. - Ma#yZespó#Autorów (ang. SmallWritingTeam). Wielko&( zespo'u pisz$cego przypadki u#ycia to najwa#niejszy czynnik wp'ywaj$cy na ich jako&(. W wi%kszo&ci sytuacji 2-3 osoby powinny by( wystarczaj$ce. - Udzia#Publiczno%ci (ang. ParticipatingAudience). Analitycy rzadko kiedy s$ ekspertami w dziedzinie, któr$ modeluj$. W zwi$zku z tym dobry model wymaga sprz%#enia zwrotnego ekspertów po stronie klienta. Takie osoby patrz$ na model z innej perspektywy i b%d$ w stanie znale)( wi%cej potencjalnych problemów. - Ró"neFormy (ang. MultipleForms). Przypadki u#ycia mog$ przyjmowa( ró#ne formy (patrz rozdz. 2). W zale#no&ci od potrzeby stopnia sformalizowania modelu mo#na wybra( zarys przypadku u#ycia, lub form% w pe'ni ustrukturalizowan$. - Szeroko%&PrzedG#'boko%ci$ i RozwójSpiralny (ang. BreadthBeforeDepth i SpiralDevelopment). Pozyskiwanie wymaga" jest procesem odkrywczym. Pisanie kompletnych przypadków u#ycia ju# na samym pocz$tku jest strat$ energii, gdy# jest du#e prawdopodobie"stwo i# takie przypadki u#ycia b%d$ si% cz%sto zmienia(. Zamiast tego nale#y zacz$( od pewnego tylko zarysu przypadku u#ycia i stopniowo dodawa( szczegó'ów, co pewien czas prosz$c klienta o sprz%#enie zwrotne. - Przegl$dDwupoziomowy (ang. TwoTierReview). Przegl$dy s$ konieczne do zapewnienia wysokiej jako&ci modelu. Model, stworzony przez analityków, musi by( przegl$dany przez szerokie grono recenzentów, zarówno po stronie dostawcy jak i klienta. W zwi$zku z tym warto przeprowadzi( przegl$dy dwupoziomowe. Pierwsze wewn%trzne, s$ przeprowadzane jedynie przez kilka osób, lecz powoduj$ znalezienie wi%kszo&ci defektów. Dzi%ki temu przegl$d zewn%trzny b%dzie si% odbywa' du#o sprawniej, gdy# wtedy recenzenci mog$ si% skupi( jedynie na istotnych b'%dach nie wykrytych wcze&niej.
5 Tytu' referatu 5 - FrazaCzasownikowaWNazwie (ang. VerbPhraseName). Nazwa przypadku u#ycia powinna w jak najlepszy sposób opisywa( jego tre&(. W zwi$zku z tym nie powinno si% stosowa( ogólnych, niewiele znacz$cych nazw (np. G'ówny przypadek u#ycia), lecz fraz% czasownikow$ (np. Przebieg projektu InMoST, Publikowanie artyku!ów) 3. Aktorzy Powszechnie wiadomo, w jaki sposób stosowa( przypadki u#ycia do opisu interakcji pomi%dzy cz'owiekiem a systemem (HCI, ang. Human-Computer Interaction) na poziomie funkcjonalnym (zobacz np. [4,1]). Jednak#e jest znaczna ró#nica pomi%dzy HCI, a modelami biznesowymi. Procesy HCI trwaj$ kilka minut (w niektórych sytuacjach kilka godzin), natomiast procesy biznesowe mog$ trwa( tygodnie, miesi$ce lub nawet lata (Cockburn nazywa poziom procesów biznesowych poziomem podsumowania [4]). W trakcie tworzenia przypadków u#ycia do opisu procesów biznesowych, zaobserwowali&my ró#nego rodzaju zjawiska dotycz$ce aktorów. Te zjawiska chcieli&my opisa( w bie#$cym rozdziale Aktorzy g#ówni i wspieraj$cy Przypadki u#ycia poziomu HCI zawieraj$ aktorów dwojakiego rodzaju: g'ównych i pobocznych. G'ówny aktora, to aktor który pragnie co& uzyska( od systemu w danym momencie [1]. Aktor poboczny to najcz%&ciej urz$dzenie lub system zewn%trzny (np. us'ugi WebServices). Podobne rozró#nienie mo#na zrobi( dla biznesowych przypadków u#ycia. U#yteczne okaza'o si% rozró#nienie na aktorów g'ównych i wspieraj$cych. Za'ó#my, i# pewna osoba my&li o zbudowaniu systemu informatycznego dla gabinetu dentystycznego. Analityk biznesowy zidentyfikowa' trzy role: dentysta, pacjent i sekretarka. Prawdziwa interakcja na poziomie biznesowym zachodzi pomi%dzy dentyst$, a pacjentem sekretarka ma rol% wspieraj$c$. Tak wi%c dentysta i pacjent byliby aktorami g'ównymi, natomiast sekretarka wspieraj$cym. Rozró#nienie pomi%dzy aktorami g'ównymi, a wspieraj$cymi pozwala 'atwiej zrozumie( i zamodelowa( procesy, zanim system komputerowy zostanie wyspecyfikowany i zaimplementowany. G'ówni aktorzy s$ niezast$pieni i nie mog$ by( usuni%ci po wprowadzeniu systemu informatycznego, natomiast rola aktorów wspieraj$cych nie jest wymagana i mo#e by( 'atwo zmieniona lub nawet wymieniona na now$ technologi%.
6 6 Autor 3.2. Aktorzy zbiorowi Na poziomie HCI wyst%puje tylko jedna osoba w danym momencie. W momencie specyfikowania modeli biznesowych, pojawiaj$ si% wiele sytuacji w których krok jest wykonywany przez grup% osób. Przyk'adowo na uniwersytecie wiele decyzji jest podejmowanych przez Rad% Wydzia'u Aktorzy tworzeni dynamicznie Na poziomie HCI aktorzy s$ statyczni. Aktor istnieje zanim dany przypadek u#ycia jest wywo'any i zostaje w systemie do ko"ca wykonywania tego przypadku u#ycia. Poziom biznesowy opisuje procesy, które trwaj$ du#o d'u#ej, zdarzaj$ si% wi%c przypadki u#ycia, w trakcie których powstaje nowy aktor. PRINCE2 to bardzo popularna metodyka zarz$dzania projektami [10]. Mapa procesów PRINCE2 jest przedstawiona na rys. 2. Rysunek 2. Mapa procesów dla metodyki PRINCE2 (zgodnie z [10]). Pierwszy problem jaki si% pojawia: w jaki sposób ten 2-wymiarowy opis przedstawi( za pomoc$ sekwencji kroków przypadków u#ycia. Nale#y pami%ta( i# modelowanie jest &ci&le zwi$zane z uogólnianiem. Sztuk$ jest pomijanie nieistotnych detali. W tym przypadku nale#y si% skupi( na sekwencji procesów SU + IP + (SB & CS) + CP. Wtedy odpowiadaj$cy przypadek u#ycia mo#e wygl$da( nast%puj$co: UC-1: Prowadzenie projektu wg metodyki PRINCE 2 G#ówny scenariusz 1. Rozpocz%cie projektu (SU). 2. Inicjacja projektu (IP). 3. Wykonywanie etapu. 4. Zamykanie projektu (CP) Rozszerzenia 3a. Jest potrzebny dodatkowy etap. 3a1. Krok 3 jest powtarzany. Rysunek 3. Przypadek u#ycia opisuj$cy zarz$dzanie projektem wg PRINCE2.
7 Tytu' referatu 7 Najwa#niejsza wada przypadku u#ycia z rys. 3. to fakt, i# nie specyfikuje on, kto powinien wykona( dany krok. Mo#na dopisa( Kto& na pocz$tku ka#dego kroku, lecz by'aby to tylko sztuczka syntaktyczna. Inna mo#liwo&( to dopisanie Zespo'u Zarz$dzania Projektem (PMT ang. Project Management Team). Lecz PMT jest tworzony podczas fazy Rozpocz%cia projektu (SU). Nie mo#e wykonywa( tego kroku, skoro jeszcze nie istnieje. Aby znale)( rozwi$zanie nale#y przyjrze( si% fazie SU. Pokazana jest ona na rys. 4. Rysunek 4. Rozpocz%cie projektu (SU) w PRINCE2. Skrót PM oznacza kierownika projektu (ang. Project Manager). Jednak#e, zwi%kszenie poziomu szczegó'owo&ci i opisywanie ka#dego z podprocesów jako krok (SU1,..., SU6, IP1,..., IP6 itd.) skutkowa'oby bardzo d'ugimi scenariuszami g'ównymi (zgodnie ze wzorcami przypadków u#ycia [1] g'ówny scenariusz powinien zawiera( od 3 do 9 kroków). Aby rozwi$za( ten problem mo#na wy'$czy( podprocesy SU1, SU2 i SU3 z procesu SU oraz umie&ci( je na wy#szym poziomie w przypadku u#ycia UC-1 (podprocesy SU2 i SU3 zosta'y po'$czone w jeden krok), tak jak pokazano to na rys. 5. UC-2: Prowadzenie projektu wg metodyki PRINCE 2 G#ówni aktorzy: Klient, Dostawca Aktorzy wspieraj$cy: Przew.Komitetu Steruj$cego, Kierownik Projektu, Zespó' Zarz$dzania G#ówny scenariusz 1. Klient i Dostawca powo'uj$ Przew. Komitetu Steruj$cego i Kierownika Projektu (SU1). 2. Przewodnicz$cy i Kierownik Projektu kompletuj$ Zespó' Zarz$dzania (SU2, SU3). 3. Zespó' Zarz$dzania kontynuuje rozpocz%cie projektu (SU4 SU6). 4. Zespó' Zarz$dzania inicjuje projekt (IP). 5. Zespó' Zarz$dzania kontroluje etap. 6. Zespó' Zarz$dzania zamyka projekt (CP). Rozszerzenia 5a. Jest potrzebny jeszcze jeden etap. 5a1. Krok 5 jest powtarzany. Rysunek 5. Poprawiona wersja przypadku u#ycia z rys. 3.
8 8 Autor 3.4. Metamorfoza aktorów Za'ó#my, i# budujemy system zarz$dzania informacj$ dla uniwersytetu. Jednym z g'ównych aktorów b%dzie osoba chc$ca uzyska( dyplom na uniwersytecie. Na pocz$tku osoba ta jest tylko kandydatem, nast%pnie jest ona przyj%ta a# w ko"cu staje si% studentem (po otrzymaniu indeksu i legitymacji studenckiej). Po zdaniu wszystkich egzaminów i obronieniu pracy dyplomowej staje si% absolwentem. Na Politechnice Pozna"skiej istniej$ równie# wolni s'uchacze. Taki s'uchacz mo#e sta( si% normalnym studentem od drugiego roku. Je#eli student nie wywi$#e si% ze swoich zobowi$za" mo#e zosta( skre&lony z listy studentów. Taka metamorfoza mo#e by( przedstawiona za pomoc$ automatu sko"czonego z rys. 6, natomiast rys. 7 przedstawia odpowiadaj$cy przypadek u#ycia. Rysunek 6. Automat sko"czony pokazuj$cy mo#liwe przekszta'cenia aktora. UC-3: Uzyskanie dyplomu G#ówni aktorzy: Aktorzy {Kandydat alias Przyj%ty alias Student alias Absolwent alias Wolny Student alias Usuni%ty} Wspieraj$cy aktorzy: Senat, Rektor, Komisja Rekrutacyjna, Uniwersytet G#ówny scenariusz 1. Senat okre&la regu'y dotycz$ce przyjmowania studentów. 2. Rektor powo'uje Komisj% Rekrutacyjn$. 3. Uniwersytet organizuje drzwi otwarte. 4. Kandydat sk'ada podanie. 5. Komisja Rekrutacyjna obwieszcza list% osób przyj%tych. Kandydat zostaje Przyj%ty. 6. Osoba Przyj%ta zaczyna studiowa(. Osoba przyj%ta staje si' Studentem. 7. Student ko"czy pomy&lnie semestry Student podchodzi do egzaminu dyplomowego. Student zostaje Absolwentem. 9. Absolwent otrzymuje dyplom. Rozszerzenia 5a. Kandydat nie mo#e by( przyj%ty z powodu ograniczonej liczby miejsc. 5a1. Kandydat studiuje jako Wolny Student. Powrót do kroku 8. Rysunek 7. Przypadek u#ycia z metamorfoz$ aktorów.
9 Tytu' referatu 9 4. Scenariusze z prologiem W modelowaniu biznesowym procesy s$ g'ówn$ cz%&ci$ opisu (pozosta'e elementy to aktorzy i obiekty informacyjne). Zrozumienie opisu biznesowego wymaga nie tylko zrozumienia w jaki sposób procesy s$ wykonywane, lecz równie# dlaczego. Adolph [1] pisze: system jest niew!a"ciwy je#eli nie dostarcza us!ug, które s$ warto"ciowe dla u#ytkowników. Parafrazuj$c to zdanie mo#na powiedzie(, #e procesy biznesowe s$ niew'a&ciwe, je#eli nie dostarczaj$ us'ug warto&ciowych dla g'ównych aktorów. Dobry sposób zapisu procesów biznesowych powinien wi%c wspiera( zrozumienie celu ka#dego procesu. Z tego punktu widzenia klasyczne przypadki u#ycia maj$ pewne s'abo&ci przedyskutowane poni#ej. Za'ó#my, #e chcemy kontynuowa( rozwój modelu biznesowego dla uniwersytetu, zarysowanego w roz. 3.4 (zobacz przypadek u#ycia UC-3). Za'ó#my, #e chcemy opisa( krok 8 (zaliczanie semestru). Opis móg'by zawiera( kroki z g'ównego scenariusza przypadku u#ycia UC-4 (rys. 8). Jednak#e ta sekwencja kroków nie pokazuje czynno&ci, jakie musz$ by( wykonane zanim student zaczyna semestr. Proponujemy rozszerzenie formy opisu przypadku u#ycia poprzez dodanie prologu. Prolog okre&la sekwencj% czynno&ci, jakie musz$ by( wykonane przed g'ównym scenariuszem (mo#na równie# pomy&le( o symetrycznym rozszerzeniu epilogu lecz do tej pory nie znale)li&my przyk'adu pokazuj$cego u#yteczno&( takiego rozszerzenia). Rysunek 8 opisuje zaliczenie semestru oraz, w formie prologu, wszystkie czynno&ci, jakie musz$ by( wcze&niej wykonane. UC-4: Zaliczanie semestru G#ówny aktor: Student lub Wolny S'uchacz Aktorzy wspieraj$cy: Rektor, Kierownik Jednostki, Rada Wydzia'u Prolog 1. Rada Wydzia'u uchwala program studiów. 2. Dziekan przydziela zaj%cia do zainteresowanych jednostek i ustala osoby odpowiedzialne za przedmiot. 3. Co najmniej tydzie" przed rozpocz%ciem semestru Dziekan og'asza szczegó'owy rozk'ad zaj%( G#ówny scenariusz 4. Student lub Wolny S'uchacz ucz%szcza na zaj%cia. 5. Dziekan ustala termin z'o#enia indeksów w dziekanacie. 6. Student lub Wolny S'uchacz zdaje egzaminy i zdobywa punkty. 7. Student lub Wolny S'uchacz odbywa praktyk% zawodow$. 8. Student lub Wolny S'uchacz sk'ada indeks w dziekanacie. Rozszerzenia 7a. Na danym semestrze nie ma obowi$zkowej praktyki zawodowej. 7a1. Przej&cie do kroku Rysunek 8. Przypadek u#ycia z prologiem.
10 10 Autor 5. UC Workbench UC Workbench to narz%dzie rozwijane od dwóch lat na Politechnice Pozna"skiej. Pocz$tkowo mia'o s'u#y( wspomaganiu pracy analityka podczas edycji wymaga" u#ytkownika, czyli pomaga( w edycji przypadków u#ycia, generowaniu prototypu funkcjonalnego, szacowaniu pracoch'onno&ci wymaga" [15]. Podczas edycji wymaga" analityk mo#e pod'$czy( pod poszczególne kroki przypadków u#ycia szkice ekranów aplikacji i na tej podstawie wygenerowa( makiet% wymaga". T$ sam$ funkcjonalno&( mo#na wykorzysta( podczas pracy nad biznesowymi przypadkami u#ycia. Tym razem zamiast szkiców projektów ekranów mo#emy do'$czy( diagramy (np. BPMN, UML) obrazuj$ce poszczególne procesy biznesowe (rys. 9). Rysunek 9. Makieta procesu biznesowego z odpowiadaj$cym diagramem BPMN. Dodatkowo UC Workbench umo#liwia wygenerowanie papierowej dokumentacji procesów biznesowych, na podstawie przypadków u#ycia. Taki dokument zawiera nast%puj$ce rozdzia'y: 1. Wprowadzenie 2. Aktorzy 3. Procesy biznesowe 4. Obiekty informacyjne G'ówn$ zalet$ takiego podej&cia jest wystarczy zmieni( jaki& przypadek u#ycia, a system automatycznie zmieni makiet% i dokument.
11 Tytu' referatu Podsumowanie Artyku' przedstawia pewne problemy zwi$zane z opisywaniem procesów biznesowych z wykorzystaniem przypadków u#ycia. Eksperymenty przeprowadzone na Politechnice Pozna"skiej pokaza'y, i# przypadki u#ycia s$ prostsze do zrozumienia ni# diagramy BPMN, wi%c ich wykorzystanie wydaje si% by( uzasadnione. Podczas przygotowywania modeli biznesowych zauwa#yli&my wiele zjawisk dotycz$cych aktorów. D'ugo&( trwania procesów biznesowych jest zdecydowanie wi%ksza od d'ugo&ci trwania sesji interakcji pomi%dzy cz'owiekiem a systemem (ang. HCI Human- Computer Interaction), dlatego mo#na zaobserwowa( np. aktorów tworzonych dynamicznie lub metamorfoz% aktorów (rozdz. 3). Kolejnym zaproponowanym rozszerzeniem jest prolog, który umo#liwia pokazanie kontekstu dla danego przypadku u#ycia. LITERATURA 1. Adolph S., Bramble P., Cockburn A., Pols A.: Patterns for Effective Use Cases. Addison- Wesley (2002) 2. Burns, A., Wellings, A. J.: HRT-HOOD: a structured design method for hard real-time systems, Real-Time Systems, Volume 6, Issue 1, p , January Business Process Modeling Notation Version 1.0, May 2004 ( 4. Cockburn A.: Writing Effective Use Cases. Addison-Wesley (2000) 5. Douglas C.: Introduction to Statistical Quality Control, Third Edition. Wiley & Sons (1997) 6. Fowler M., Scott K.: UML Distilled. Addison-Wesley (2000) 7. IEEE Guide for Information Technology System Definition Concept of Operations (ConOps) Document, IEEE Std , March Jacobson I., Christerson M., Jonsson P., Overgaard G.: Object-Oriented Software Engineering: A Use Case Driven Approach. Addison-Wesley, Reading MA (1992) 9. Kruchten, P.: The Rational Unified Process: An Introduction (2nd Edition). Addison- Wesley (2000) 10. Managing Successful Projects with PRINCE2. The Stationery Office Books (2002) 11. Nawrocki J., Olek!.: A Tool for Use-Case Engineering. Extreme Programming and Agile Methodologies 2005, Lecture Notes in Computer Science 3556, OMG Unified Modeling Language Specification Version 1.5, March 2003 (
12 12 Autor 13. Penker M., Eriksson H. E.: Business Modeling With UML: Business Patterns at Work. Addison-Wesley (2000) 14. Reisig W.: Petri Nets, An Introduction. EATCS, Monographs on Theoretical Computer Science, W.Brauer, G. Rozenberg, A. Salomaa (Eds.), Springer Verlag, Berlin (1985) 15. Ribu K.: Estimating Object-Oriented Software Projects With Use Cases. Master of Science Thesis. University of Oslo (2001) 16. Schneider G., Winters J. P.: Applying Use Cases: A Practical Guide. Addison-Wesley (1998) 17. Harel D.: Statecharts: A visual formalism for complex systems. Weizmann Institute of Science, Dept. of Computer Science (1986) 18. White S.: BPMN and Business Process Management: Nawrocki J., Olek L.: Use Cases Engineering with UC Workbench. in Zielinski K., Szmuc T. (eds): Software Engineering: Evolution and Emerging Technologies, IOS Press 2005, Nawrocki J., N%dza T., Ochodek M., Olek!.: Describing Business Processes with Use Cases, 9th International Conference on Business Information Systems, Lecture Notes in Computer Science, in print. 22. Pilone D., Pitman N.: UML 2.0 in a Nutshell. O Reilly (2005).
Wykorzystanie przypadków użycia do opisywania procesów biznesowych
OPISYWANIE PROCESÓW BIZNESOWYCH PRZY POMOCY PRZYPADKÓW UŻYCIA 1 Wykorzystanie przypadków użycia do opisywania procesów biznesowych Łukasz Olek 1 Lukasz.Olek@cs.put.poznan.pl Streszczenie Procesy biznesowe
Bardziej szczegółowoPlanowanie adresacji IP dla przedsibiorstwa.
Planowanie adresacji IP dla przedsibiorstwa. Wstp Przy podejciu do planowania adresacji IP moemy spotka si z 2 głównymi przypadkami: planowanie za pomoc adresów sieci prywatnej przypadek, w którym jeeli
Bardziej szczegółowoZESZYTY NAUKOWE WYDZIAŁU ETI POLITECHNIKI GDAŃSKIEJ Nr 3 Seria: Technologie Informacyjne 2005 ANIMACJA PRZYPADKÓW UŻYCIA ZA POMOCĄ DIAGRAMÓW SEKWENCJI
ZESZYTY NAUKOWE WYDZIAŁU ETI POLITECHNIKI GDAŃSKIEJ Nr 3 Seria: Technologie Informacyjne 2005 Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska ANIMACJA PRZYPADKÓW UŻYCIA ZA POMOCĄ DIAGRAMÓW SEKWENCJI Streszczenie
Bardziej szczegółowoBazy danych Podstawy teoretyczne
Pojcia podstawowe Baza Danych jest to zbiór danych o okrelonej strukturze zapisany w nieulotnej pamici, mogcy zaspokoi potrzeby wielu u!ytkowników korzystajcych z niego w sposóbs selektywny w dogodnym
Bardziej szczegółowoLaboratorium modelowania oprogramowania w języku UML. Ćwiczenie 5 Ćwiczenia w narzędziu CASE diagram przypadków uŝycia. Materiały dla nauczyciela
Zakład Elektrotechniki Teoretycznej i Informatyki Stosowanej Wydział Elektryczny, Politechnika Warszawska Ćwiczenie 5 Ćwiczenia w narzędziu CASE diagram przypadków uŝycia Materiały dla nauczyciela Projekt
Bardziej szczegółowoRegulamin Europejskiej Sieci Prewencji Kryminalnej z dnia 25 czerwca 2001 roku
Regulamin Europejskiej Sieci Prewencji Kryminalnej z dnia 25 czerwca 2001 roku Krajowi Przedstawiciele Sieci, Uwzgldniajc Decyzj Rady Unii Europejskiej z 28 maja 2001 roku ( dalej nazywanej Decyzj Rady
Bardziej szczegółowoDobre wdrożenia IT cz. I Business Case. www.leoconsulting.pl
Dobre wdrożenia IT cz. I Business Case Wprowadzenie Czy wiesz: jak często po wdrożeniu oprogramowania okazuje się, że nie spełnia ono wielu wymagań? jak często decyzja o wdrożeniu systemu informatycznego
Bardziej szczegółowoRegulamin wyjazdów studenckich na stypendia w ramach Programu Erasmus na Wydziale Pedagogiczno-Artystycznym UAM
Regulamin wyjazdów studenckich na stypendia w ramach Programu Erasmus na Wydziale Pedagogiczno-Artystycznym UAM Zasady ogólne 1. Stypendium Erasmus przyznawane jest w oparciu o umowy bilateralne podpisane
Bardziej szczegółowoGramatyki regularne i automaty skoczone
Gramatyki regularne i automaty skoczone Alfabet, jzyk, gramatyka - podstawowe pojcia Co to jest gramatyka regularna, co to jest automat skoczony? Gramatyka regularna Gramatyka bezkontekstowa Translacja
Bardziej szczegółowoCel wykładu. Literatura. Wyższa Szkoła Menedżerska w Legnicy. Modelowanie wymagań Wykład 2
Wyższa Szkoła Menedżerska w Legnicy Systemy informatyczne w przedsiębiorstwach Zarządzanie, ZIP, sem. 6 (JG) Modelowanie wymagań Wykład 2 Grzegorz Bazydło Cel wykładu Celem wykładu jest przekazanie wiedzy
Bardziej szczegółowoInżynieria oprogramowania
Inżynieria oprogramowania Instrukcja do laboratorium rok akad. 2014/2015 Informacje podstawowe: Celem laboratorium jest nabycie przez studentów praktycznej umiejętności wykonywania modeli analitycznych
Bardziej szczegółowo1. WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI
KARTA PRZEDMIOTU przedmiotu Stopień studiów i forma Rodzaj przedmiotu Grupa kursów Zaawansowane techniki analizy systemowej oparte na modelowaniu warsztaty Studia podyplomowe Obowiązkowy NIE Wykład Ćwiczenia
Bardziej szczegółowoZESZYTY NAUKOWE WYDZIAU ETI POLITECHNIKI GDASKIEJ Nr 6 Seria: Technologie Informacyjne 2008
ZESZYTY NAUKOWE WYDZIAU ETI POLITECHNIKI GDASKIEJ Nr 6 Seria: Technologie Informacyjne 2008 Krzysztof Wyrzykowski 2,1, Piotr Kowalski 1 1 Premium Technology Sp. z o.o. Dzia+ In,ynierii Oprogramowania pkowalski@premiumtechnology.pl
Bardziej szczegółowoModelowanie przypadków użycia. Jarosław Kuchta Projektowanie Aplikacji Internetowych
Modelowanie przypadków użycia Jarosław Kuchta Podstawowe pojęcia Przypadek użycia jest formalnym środkiem dla przedstawienia funkcjonalności systemu informatycznego z punktu widzenia jego użytkowników.
Bardziej szczegółowoMoemy tutaj doda pokoje do nieruchomoci (jeli wynajmujemy j na pokoje), zakwaterowa najemców, lub te dokona rezerwacji pokoju.
Pokoje i lokatorzy Moemy tutaj doda pokoje do nieruchomoci (jeli wynajmujemy j na pokoje), zakwaterowa najemców, lub te dokona rezerwacji pokoju. Dodawa rezerwacj lub lokatora do danego pokoju moemy te
Bardziej szczegółowoPROWIZJE Menad er Schematy rozliczeniowe
W nowej wersji systemu pojawił si specjalny moduł dla menaderów przychodni. Na razie jest to rozwizanie pilotaowe i udostpniono w nim jedn funkcj, która zostanie przybliona w niniejszym biuletynie. Docelowo
Bardziej szczegółowoKarta opisu przedmiotu Zaawansowane techniki analizy systemowej oparte o modelowanie warsztaty
Karta opisu przedmiotu Zaawansowane techniki analizy systemowej oparte o modelowanie warsztaty przedmiotu Stopień studiów i forma: Rodzaj przedmiotu Kod przedmiotu Grupa kursów Zaawansowane techniki analizy
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 12. Wzorce projektowe czynnociowe State Mediator
WYKŁAD 12 Wzorce projektowe czynnociowe State Mediator Behavioral Design Pattern: State [obj] Umoliwia obiektowi zmian zachowania gdy zmienia si jego stan wewntrzny. Dzieki temu obiekt zdaje si zmienia
Bardziej szczegółowoSIEMENS GIGASET REPEATER
SIEMENS GIGASET REPEATER Wane wskazówki Wane wskazówki Wskazówki bezpieczestwa Gigaset repeater nie jest urzdzeniem wodoodpornym, nie naley wic umieszcza go w wilgotnych pomieszczeniach. Tylko dostarczony
Bardziej szczegółowoJęzyk UML w modelowaniu systemów informatycznych
Język UML w modelowaniu systemów informatycznych dr hab. Bożena Woźna-Szcześniak Akademia im. Jan Długosza bwozna@gmail.com Wykład 3 Diagramy przypadków użycia Diagramy przypadków użycia (ang. use case)
Bardziej szczegółowoTesty zgodnoci w diagnozowaniu systemów alarmowych
Testy zgodnoci w diagnozowaniu systemów alarmowych Ryszard SOBCZAK Politechnika Gdaska,Wydział Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki ul.g.narutowicza 11/12, 80-952 Gdask, e-mail:rsob@pg.gda.pl. Streszczenie:
Bardziej szczegółowoNarzędzia CASE dla.net. Łukasz Popiel
Narzędzia CASE dla.net Autor: Łukasz Popiel 2 Czym jest CASE? - definicja CASE (ang. Computer-Aided Software/Systems Engineering) g) oprogramowanie używane do komputerowego wspomagania projektowania oprogramowania
Bardziej szczegółowoSUPLEMENT SM-BOSS WERSJA 6.15
SUPLEMENT SM-BOSS WERSJA 6.15 Spis treci Wstp...2 Pierwsza czynno...3 Szybka zmiana stawek VAT, nazwy i PKWiU dla produktów...3 Szeroki wydruk rejestru VAT...4 Filtry wydruków dotyczcych VAT...5 Kontrola
Bardziej szczegółowoPROGRAMY STUDIÓW PROWADZONYCH W INSTYTUCIE MATEMATYKI I INFORMATYKI. Studia na kierunku Informatyka
PROGRAMY STUDIÓW PROWADONYCH W INSTYTUCI MATMATYKI I INFORMATYKI Studia na kierunku Informatyka Wysza Szkoła Pedagogiczna w Czstochowie prowadzi letnie studia licencjackie z informatyki w dwóch specjalnociach:
Bardziej szczegółowoProjektowanie i analiza zadaniowa interfejsu na przykładzie okna dialogowego.
Projektowanie i analiza zadaniowa interfejsu na przykładzie okna dialogowego. Jerzy Grobelny Politechnika Wrocławska Projektowanie zadaniowe jest jednym z podstawowych podej do racjonalnego kształtowania
Bardziej szczegółowoPodstawy modelowania biznesowego w inżynierii oprogramowania
Podstawy modelowania biznesowego w inżynierii oprogramowania 1. Rola modelowania biznesowego w inżynierii oprogramowania 2. Przegląd notacji (BPMN, UML w zast. biznesowym) 3. Powiązania modeli biznesowych
Bardziej szczegółowoPrzypadki użycia. Czyli jak opisywać funkcjonalność. Jerzy Nawrocki Mirosław Ochodek
Przypadki użycia Czyli jak opisywać funkcjonalność Jerzy Nawrocki Jerzy.Nawrocki@cs.put.poznan.pl Mirosław Ochodek Miroslaw.Ochodek@cs.put.poznan.pl Wymagania w kontekście procesu wytwarzania Opis problemu
Bardziej szczegółowoNorma IEEE 1058.1-1987 SPMP
Norma IEEE 1058.1-1987 SPMP Warszawa, 2004-05-09 IEEE - The Institute for Electrical and Electronics Engineering - Instytut inynierii elektrycznej i elektronicznej SPMP - Software Project Management Plan
Bardziej szczegółowoMODELOWANIE SYSTEMU OCENY WARUNKÓW PRACY OPERATORÓW STEROWNI
Inżynieria Rolnicza 7(105)/2008 MODELOWANIE SYSTEMU OCENY WARUNKÓW PRACY OPERATORÓW STEROWNI Agnieszka Buczaj Zakład Fizycznych Szkodliwości Zawodowych, Instytut Medycyny Wsi w Lublinie Halina Pawlak Katedra
Bardziej szczegółowoUML cz. I. UML cz. I 1/1
UML cz. I UML cz. I 1/1 UML cz. I 2/1 UML - Unified Modeling Language ujednolicony można go współdzielić z wieloma pracownikami modelowania służy do opisu projektowanego modelu język posiada opisaną strukturę
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: MODELOWANIE I ANALIZA SYSTEMÓW INFORMATYCZNYCH Modeling and analysis of computer systems Kierunek: Informatyka Forma studiów: Stacjonarne Rodzaj przedmiotu: Poziom kwalifikacji: obowiązkowy
Bardziej szczegółowoInstrukcja dla pracowników Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Dost p!do!infrastruktury!informatycznej. Instrukcja dla pracowników Uniwersytetu Rzeszowskiego. Wersja dokumentu: 1.0.0 Rzeszów: 23.10.2009 OPTeam S.A. 35-032 Rzeszów, ul. Lisa Kuli 3 INFORMACJA O NOWYCH
Bardziej szczegółowoProgramowanie Obiektowe
Programowanie Obiektowe dr in. Piotr Zabawa IBM/Rational Certified Consultant pzabawa@pk.edu.pl WYKŁAD 1 Wstp, jzyki, obiektowo Cele wykładu Zaznajomienie słuchaczy z głównymi cechami obiektowoci Przedstawienie
Bardziej szczegółowoInformatyczne fundamenty
Informatyczne fundamenty Informatyka to szeroka dziedzina wiedzy i praktycznych umiejętności. Na naszych studiach zapewniamy solidną podstawę kształcenia dla profesjonalnego inżyniera IT. Bez względu na
Bardziej szczegółowotel. (+48 81) 538 47 21/22 fax (+48 81) 538 45 80 Wykład 30 21 Ćwiczenia Laboratorium 30 21 Projekt
0-618 Lublin tel. (+8 81) 58 7 1/ fax (+8 81) 58 5 80 Przedmiot: Rok: INF I Inżynieria Semestr: V Rodzaj zajęć i liczba godzin: Studia stacjonarne Studia niestacjonarne Wykład 0 1 Ćwiczenia Laboratorium
Bardziej szczegółowoobsług dowolnego typu formularzy (np. formularzy ankietowych), pobieranie wzorców formularzy z serwera centralnego,
Wstp GeForms to program przeznaczony na telefony komórkowe (tzw. midlet) z obsług Javy (J2ME) umoliwiajcy wprowadzanie danych według rónorodnych wzorców. Wzory formularzy s pobierane z serwera centralnego
Bardziej szczegółowoXPrince dla architektów 1
Wprowadzenie do Laboratorium Inżynierii Oprogramowania Instytut Informatyki Politechnika Poznańska Jerzy Nawrocki Jerzy.Nawrocki@put.poznan.pl www.xprince.net Specjalność Software Engineering Konsorcjum
Bardziej szczegółowoBadania marketingowe w pigułce
Jolanta Tkaczyk Badania marketingowe w pigułce Dlaczego klienci kupuj nasze produkty lub usługi? To pytanie spdza sen z powiek wikszoci menederom. Kady z nich byłby skłonny zapłaci due pienidze za konkretn
Bardziej szczegółowoNazwa przedmiotu: MODELOWANIE I ANALIZA SYSTEMÓW INFORMATYCZNYCH. Modeling and analysis of computer systems Forma studiów: Stacjonarne
Nazwa przedmiotu: MODELOWANIE I ANALIZA SYSTEMÓW INFORMATYCZNYCH Kierunek: Informatyka Modeling and analysis of computer systems Forma studiów: Stacjonarne Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy w ramach specjalności:
Bardziej szczegółowoPatnoci Masowe. Krok po kroku. Krok po kroku Przykadowa oferta Santander z kontaktem do kompetentnej osoby Patnoci jako usuga SON
Patnoci Masowe Krok po kroku Przykadowa oferta Santander z kontaktem do kompetentnej osoby Patnoci jako usuga SON Automatyczna identyfikacja patnoci masowych przydaje si zarzdcom z wiksz iloci najemców.
Bardziej szczegółowoInstrukcja obsługi dodatku InsERT GT Smart Documents
Instrukcja obsługi dodatku InsERT GT Smart Documents InsERT, grudzie 2003 http://www.insert.com.pl/office2003 InsERT GT Smart Documents to przygotowany przez firm InsERT specjalny dodatek, umoliwiajcy
Bardziej szczegółowoEuropejska karta jakości staży i praktyk
Europejska karta jakości staży i praktyk www.qualityinternships.eu Preambu!a Zwa!ywszy,!e:! dla m"odych ludzi wej#cie na rynek pracy po zako$czeniu edukacji staje si% coraz trudniejsze m"odzi ludzie s&
Bardziej szczegółowoPREZENTACJA DZIAŁANIA KLASYCZNEGO ALGORYTMU GENETYCZNEGO
Piotr Borowiec PREZENTACJA DZIAŁANIA KLASYCZNEGO ALGORYTMU GENETYCZNEGO Sporód wielu metod sztucznej inteligencji obliczeniowej algorytmy genetyczne doczekały si wielu implementacji. Mona je wykorzystywa
Bardziej szczegółowoMiASI. Modelowanie systemów informatycznych. Piotr Fulma«ski. 18 stycznia Wydziaª Matematyki i Informatyki, Uniwersytet Šódzki, Polska
MiASI Modelowanie systemów informatycznych Piotr Fulma«ski Wydziaª Matematyki i Informatyki, Uniwersytet Šódzki, Polska 18 stycznia 2010 Spis tre±ci 1 Analiza systemu informatycznego Poziomy analizy 2
Bardziej szczegółowos FAQ: NET 09/PL Data: 01/08/2011
Konfiguracja ihop na urzdzeniach SCALANCE W Konfiguracja ihop na urzdzeniach SCALANCE W. ihop, to funkcjonalno zaimplementowana w moduach radiowych produkcji SIEMENS AG, pozwala na prac urzdze radiowych,
Bardziej szczegółowoSystem midzybankowej informacji gospodarczej Dokumenty Zastrzeone MIG DZ ver. 2.0. Aplikacja WWW ver. 2.1 Instrukcja Obsługi
System midzybankowej informacji gospodarczej Dokumenty Zastrzeone MIG DZ ver. 2.0. Aplikacja WWW ver. 2.1 Instrukcja Obsługi 1.Wymagania techniczne 1.1. Wymagania sprztowe - minimalne : komputer PC Intel
Bardziej szczegółowoProjekt grupowy - opis przedmiotu
grupowy - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu grupowy Kod przedmiotu 11.3-WI-INFP-PG Wydział Kierunek Wydział Informatyki, Elektrotechniki i Automatyki Informatyka / Sieciowe systemy informatyczne
Bardziej szczegółowoKreator automatycznego uaktualniania firmware'u
Kreator automatycznego uaktualniania firmware'u Language Automatic Firmware Update Wizard Contents Dostp do kreatora Proces aktualizacji firmware'u (uruchomiony z trybu normalnego) Proces aktualizacji
Bardziej szczegółowoProjekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 1. Cel szkolenia
1. Cel szkolenia m szkolenia jest nauczenie uczestników stosowania standardu PRINCE2 do Zarządzania Projektami Informatycznymi. Metodyka PRINCE2 jest jednym z najbardziej znanych na świecie standardów
Bardziej szczegółowoLaboratorium modelowania oprogramowania w języku UML. Ćwiczenie 4 Ćwiczenia w narzędziu CASE diagram czynności. Materiały dla studenta
Zakład Elektrotechniki Teoretycznej i Informatyki Stosowanej Wydział Elektryczny, Politechnika Warszawska Laboratorium modelowania oprogramowania w języku UML Ćwiczenie 4 Ćwiczenia w narzędziu CASE diagram
Bardziej szczegółowoInstrumenty rynku pracy dla osób poszukuj cych pracy, aktualnie podlegaj cych ubezpieczeniu spo ecznemu rolników w pe nym zakresie.
Instrumentyrynkupracydlaosóbposzukujcychpracy, aktualniepodlegajcychubezpieczeniuspoecznemurolnikówwpenymzakresie. Zdniem1lutego2009r.weszywycieprzepisyustawyzdnia19grudnia2008r. o zmianie ustawy o promocji
Bardziej szczegółowo"Do aduj si do wiadczeniem Tieto"
Firma Tieto Poland przy wspópracy z Wydziaem Informatyki i Zarzdzania PWR ma przyjemno zaprosi studentów Politechniki Wrocawskiej na letni program praktyk 2011 "Doaduj si dowiadczeniem Tieto" Dla 5 najlepszych
Bardziej szczegółowoMiASI. Modelowanie analityczne. Piotr Fulma«ski. 18 stycznia Wydziaª Matematyki i Informatyki, Uniwersytet Šódzki, Polska
MiASI Modelowanie analityczne Piotr Fulma«ski Wydziaª Matematyki i Informatyki, Uniwersytet Šódzki, Polska 18 stycznia 2010 Spis tre±ci 1 Czym jest modelowanie analityczne? 2 Podstawowe kategorie poj ciowe
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE WYKŁAD ĆWICZENIA LABORATORIUM PROJEKT SEMINARIUM
Politechnika Częstochowska, Wydział Zarządzania PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Kierunek Forma studiów Poziom kwalifikacji Rok Semestr Jednostka prowadząca Osoba sporządzająca Profil Rodzaj
Bardziej szczegółowoIO - inżynieria oprogramowania. dr inż. M. Żabińska, e-mail: zabinska@agh.edu.pl
IO - inżynieria oprogramowania dr inż. M. Żabińska, e-mail: zabinska@agh.edu.pl Metody porządkowania wymagań funkcjonalnych Liczba wymagań funkcjonalnych może być bardzo duża; konieczne jest pewnego rodzaju
Bardziej szczegółowoMODELOWANIE I PROGRAMOWANIE PRACY
Tadeusz MIKULCZYSKI 1, Daniel NOWAK 2, Rafał WICŁAWEK 3 Instytut Technologii Maszyn i Automatyzacji Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1. Streszczenie. Zaprezentowano metod Grafpol modelowania dyskretnych
Bardziej szczegółowo=@ /ABCDEFAG, ;@ 'BHIBGJAFIBCKJ,
=@ /ABCDEFAG, Do Horsens mo!na dosta" si# za pomoc$ publicznego transportu np. autobusem z Lublina przez %ód& lub samolotem. Do listopada 2013 roku istnia'o tanie po'$czenie lotnicze liniami Ryanair z
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE. Projektowanie procesów. Logistyka (inżynierska) niestacjonarne. I stopnia. dr Aleksandra Grabińska.
Politechnika Częstochowska, Wydział Zarządzania PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Kierunek Forma studiów Poziom kwalifikacji Projektowanie procesów Logistyka (inżynierska) niestacjonarne I stopnia
Bardziej szczegółowoInżynieria oprogramowania II
Wymagania funkcjonalne, przypadki użycia Inżynieria oprogramowania II Problem i cel Tworzenie projektów bez konkretnego celu nie jest dobre Praktycznie każdy projekt informatyczny powstaje z uwagi na jakiś
Bardziej szczegółowoKonfiguracja sieci HSR (high speed redundancy) na prze cznikach Scalance X200, X300 oraz X400
(high speed redundancy) na przecznikach Scalance X200, X300 oraz X400 Ring Redundancy protokó odpowiedzialny za zapewnienie redundancji pocze. W przypadku wykorzystania tego protokou, urzdzenia musz by
Bardziej szczegółowoAnaliza i projektowanie obiektowe w UML Kod przedmiotu
Analiza i owanie obiektowe w UML - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Analiza i owanie obiektowe w UML Kod przedmiotu 11.3-WK-MATP-UML-W-S14_pNadGen5M44E Wydział Kierunek Wydział Matematyki,
Bardziej szczegółowoKlonowanie MAC adresu oraz TTL
1. Co to jest MAC adres? Klonowanie MAC adresu oraz TTL Adres MAC (Media Access Control) to unikalny adres (numer seryjny) kadego urzdzenia sieciowego (jak np. karta sieciowa). Kady MAC adres ma długo
Bardziej szczegółowoPrzyk adowa konfiguracja zwielokrotnianienia po czenia za pomoc Link Aggregation Control Protocol
Przykadowa konfiguracja zwielokrotnianienia poczenia za pomoc Link aggregation - polega na grupowaniu kilku pocze (kabli) sieciowych w jeden port logiczny (port AG), który jest widoczny jak pojedyncze
Bardziej szczegółowoBazy danych. Plan wykładu. Zalenoci funkcyjne. Wykład 4: Relacyjny model danych - zalenoci funkcyjne. SQL - podzapytania A B
Plan wykładu Bazy danych Wykład 4: Relacyjny model danych - zalenoci funkcyjne. SQL - podzapytania Definicja zalenoci funkcyjnych Klucze relacji Reguły dotyczce zalenoci funkcyjnych Domknicie zbioru atrybutów
Bardziej szczegółowoSUPLEMENT SM-BOSS WERSJA 6.15
SUPLEMENT SM-BOSS WERSJA 6.15 Spis treci Wstp...2 Pierwsza czynno...3 Szybka zmiana stawek VAT, nazwy i PKWiU dla produktów...3 Zamiana PKWiU w tabeli PKWiU oraz w Kartotece Produktów...4 VAT na fakturach
Bardziej szczegółowow sprawie wprowadzenia procedury naboru pracowników na kierownicze stanowiska urzdnicze i stanowiska urzdnicze w Starostwie Powiatowym w Krasnymstawie
ZARZDZENIE Nr 13/2005 STAROSTY KRASNOSTAWSKIEGO z dnia 29 sierpnia 2005 roku w sprawie wprowadzenia procedury naboru pracowników na kierownicze stanowiska urzdnicze i stanowiska urzdnicze w Starostwie
Bardziej szczegółowoInżynieria oprogramowania
Inżynieria oprogramowania Instrukcja do laboratorium rok akad. 2015/2016 Informacje podstawowe: Celem laboratorium jest nabycie przez studentów praktycznej umiejętności wykonywania modeli analitycznych
Bardziej szczegółowoPakiet informacyjny ECTS Mechanika i budowa maszyn
Pakiet informacyjny ECTS Mechanika i budowa maszyn 4. REKRUTACJA NA STUDIA 4.1. Podstawy prawne rekrutacji STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA Studia wojskowe: 1) Uchwaa nr 44/III/2009 Senatu WAT z dnia 23 kwietnia
Bardziej szczegółowoProjekt: Współpraca i Rozwój wzrost potencjału firm klastra INTERIZON
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Projekt: Współpraca i Rozwój wzrost potencjału firm klastra INTERIZON Opis szkoleń z obszaru INFORMATYKA planowanych
Bardziej szczegółowoCYKL ZAJ POZNAJEMY POWER POINT
CYKL ZAJ POZNAJEMY POWER POINT TEMAT: Pracujemy w programie Power Point. Czas (4 x 45 minut ) ZAKRES TRECI PROGRAMOWYCH: Bezpieczestwo, higiena i reguły pracy przy komputerze Sposoby porozumiewania si
Bardziej szczegółowoZASADY REKRUTACJI UCZNIÓW DO IM. MIKO AJA KOPERNIKA W NOWEM
ZASADY REKRUTACJI UCZNIÓW DO LICEUM OGÓLNOKSZTACEGO IM. MIKOAJA KOPERNIKA W NOWEM I. Podstawa prawna. 1. Art. 9 ust. 2, art. 10 ust. 1 i ust. 9 ustawy z dnia 6 grudnia 2013 roku o zmianie ustawy o systemie
Bardziej szczegółowoProjekt okablowania strukturalnego dla I semestru Akademii CISCO we WSIZ Copernicus we Wrocławiu
Przygotował: mgr in. Jarosław Szybiski Projekt okablowania strukturalnego dla I semestru Akademii CISCO we WSIZ Copernicus we Wrocławiu 1. Wstp Okablowanie strukturalne to pojcie, którym okrela si specyficzne
Bardziej szczegółowoInżynieria wymagań. Wykład 3 Zarządzanie wymaganiami w oparciu o przypadki użycia. Część 5 Definicja systemu
Inżynieria wymagań Wykład 3 Zarządzanie wymaganiami w oparciu o przypadki użycia Część 5 Definicja systemu Opracowane w oparciu o materiały IBM (kurs REQ480: Mastering Requirements Management with Use
Bardziej szczegółowoZESZYTY NAUKOWE WYDZIAU ETI POLITECHNIKI GDASKIEJ Nr 4 Seria: Technologie Informacyjne 2006
ZESZYTY NAUKOWE WYDZIAU ETI POLITECHNIKI GDASKIEJ Nr 4 Seria: Technologie Informacyjne 2006 Jacek Pruszyski 1, Krzysztof Wyrzykowski 2 Premium Technology Sp. z o.o., Dzia" In$ynierii Oprogramowania Politechnika
Bardziej szczegółowoProgram kształcenia i plan studiów podyplomowych: Zarządzanie projektami
Program kształcenia i plan studiów podyplomowych: Zarządzanie projektami edycja 15 opracowany zgodnie z Zarządzeniami Wewnętrznymi PWr nr 1/2012 i 15/2012 organizowanego przez Wydział Informatyki i Zarządzania
Bardziej szczegółowoWprowadzenie do metodologii modelowania systemów informacyjnych. Strategia (1) Strategia (2) Etapy Ŝycia systemu informacyjnego
Etapy Ŝycia systemu informacyjnego Wprowadzenie do metodologii modelowania systemów informacyjnych 1. Strategia 2. Analiza 3. Projektowanie 4. Implementowanie, testowanie i dokumentowanie 5. WdroŜenie
Bardziej szczegółowoProgram SMS4 Monitor
Program SMS4 Monitor INSTRUKCJA OBSŁUGI Wersja 1.0 Spis treci 1. Opis ogólny... 2 2. Instalacja i wymagania programu... 2 3. Ustawienia programu... 2 4. Opis wskaników w oknie aplikacji... 3 5. Opcje uruchomienia
Bardziej szczegółowoARKUSZ EGZAMINACYJNY ETAP PRAKTYCZNY EGZAMINU POTWIERDZAJ CEGO KWALIFIKACJE ZAWODOWE CZERWIEC 2011
Zawód: technik informatyk Symbol cyfrowy zawodu: 312[01] Numer zadania: 3 Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczcia egzaminu 312[01]-03-112 Czas trwania egzaminu: 240 minut ARKUSZ
Bardziej szczegółowoWstp. Odniesienie do podstawy programowej
! " 1 Wstp Praca dotyczy projektu midzyprzedmiotowego, jaki moe by zastosowany na etapie nauczania gimnazjum specjalnego. Powyszy projekt moe zosta przeprowadzony na zajciach z przedmiotów: informatyka
Bardziej szczegółowoOrganizacja pracy w dziekanatach. W poszukiwaniu dobrych praktyk. Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, 8 czerwca 2018 r.
Plan wystąpienia: Cel wprowadzenia systemu ISOD Korzyści wynikające z wprowadzenia zintegrowanego systemu zarządzania procesem edukacyjnym Funkcjonalność systemu w zależności od zdefiniowanego użytkownika
Bardziej szczegółowoRegulamin przyznawania pomocy materialnej studentom Politechniki Poznaskiej
Załcznik do Zarzdzenia Nr 8 Rektora Politechniki Poznaskiej z dnia 14 marca 2005 r. (RO/III/8/2005) Regulamin przyznawania pomocy materialnej studentom Politechniki Poznaskiej 1 Podstaw prawn stanowi ustawa
Bardziej szczegółowoCash flow projektu zakładajcego posiadanie własnego magazynu oraz posiłkowanie si magazynem obcym w przypadku sezonowych zwyek
Optymalizacja zaangaowania kapitałowego 4.01.2005 r. w decyzjach typu make or buy. Magazyn czy obcy cz. 2. Cash flow projektu zakładajcego posiadanie własnego magazynu oraz posiłkowanie si magazynem obcym
Bardziej szczegółowoVPN Virtual Private Network. Uycie certyfikatów niekwalifikowanych w sieciach VPN. wersja 1.1 UNIZETO TECHNOLOGIES SA
VPN Virtual Private Network Uycie certyfikatów niekwalifikowanych w sieciach VPN wersja 1.1 Spis treci 1. CO TO JEST VPN I DO CZEGO SŁUY... 3 2. RODZAJE SIECI VPN... 3 3. ZALETY STOSOWANIA SIECI IPSEC
Bardziej szczegółowoAteus - Helios. System domofonowy
Ateus - Helios System domofonowy Klawiatura telefoniczna: Uywajc klawiatury mona wybra dowolny numer abonenta. Helios moe pracowa z wybieraniem DTMF lub impulsowym. Ograniczenia na dostp do sieci publicznej
Bardziej szczegółowoAnaliza i programowanie obiektowe 2016/2017. Wykład 6: Projektowanie obiektowe: diagramy interakcji
Analiza i programowanie obiektowe 2016/2017 Wykład 6: Projektowanie obiektowe: diagramy interakcji Jacek Marciniak Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytet im. Adama Mickiewicza 1 Plan wykładu 1. Przejście
Bardziej szczegółowoInynieria Systemów Informacyjnych
pjanusz@intertele.pl Inynieria Systemów Informacyjnych 2004 Paweł Janusz 1. Wstp Technika oprogramowania, któr stosowano w pocztkach informatyki bardzo róniła si od tej, któr uytkownicy posługuj si obecnie.
Bardziej szczegółowoBazy danych. Plan wykáadu. Zale*noci funkcyjne. Wykáad 4: Relacyjny model danych - zale*noci funkcyjne. A B
Plan wykáadu Bazy danych Wykáad 4: Relacyjny model danych - zale*noci funkcyjne. Maágorzata Krtowska Wydziaá Informatyki Politechnika Biaáostocka Deficja zale*noci funkcyjnych Klucze relacji Reguáy dotyczce
Bardziej szczegółowoWIADECTWO INNOWACYJNOCI PRODUKTU
WIADECTWO INNOWACYJNOCI PRODUKTU I. ZAKRES wiadectwo innowacyjnoci produktu dla ASTEC Sp. z o.o. dotyczy prototypu produktu MDT (Magik Development Tools) w fazie studium wykonalnoci. ASTEC Sp. z o.o. ul.
Bardziej szczegółowoAnaliza i projektowanie oprogramowania. Analiza i projektowanie oprogramowania 1/32
Analiza i projektowanie oprogramowania Analiza i projektowanie oprogramowania 1/32 Analiza i projektowanie oprogramowania 2/32 Cel analizy Celem fazy określania wymagań jest udzielenie odpowiedzi na pytanie:
Bardziej szczegółowoModu 1 rodowisko programistyczne
MODU 1 RODOWISKO PROGRAMISTYCZNE 2 Modu 1 rodowisko programistyczne Zawarto jednostki Po zrealizowaniu jednostki bdziesz w stanie: uruchomi prost aplikacj z wykorzystaniem konsoli lub rodowiska programistycznego
Bardziej szczegółowoNarzędzia Informatyki w biznesie
Narzędzia Informatyki w biznesie Przedstawiony program specjalności obejmuje obszary wiedzy informatycznej (wraz z stosowanymi w nich technikami i narzędziami), które wydają się być najistotniejsze w kontekście
Bardziej szczegółowoTworzenie bazy danych Biblioteka tworzenie tabel i powiza, manipulowanie danymi. Zadania do wykonani przed przystpieniem do pracy:
wiczenie 2 Tworzenie bazy danych Biblioteka tworzenie tabel i powiza, manipulowanie danymi. Cel wiczenia: Zapoznanie si ze sposobami konstruowania tabel, powiza pomidzy tabelami oraz metodami manipulowania
Bardziej szczegółowoStudium przypadku Case Study CCNA2-ROUTING
Na podstawie oryginału CISCO, przygotował: mgr in. Jarosław Szybiski Studium przypadku Case Study CCNA2-ROUTING Ogólne załoenia dla projektu Przegld i cele Podczas tego wiczenia uczestnicy wykonaj zadanie
Bardziej szczegółowoUML w Visual Studio. Michał Ciećwierz
UML w Visual Studio Michał Ciećwierz UNIFIED MODELING LANGUAGE (Zunifikowany język modelowania) Pozwala tworzyć wiele systemów (np. informatycznych) Pozwala obrazować, specyfikować, tworzyć i dokumentować
Bardziej szczegółowoROZPORZDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU 1)
ROZPORZDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU 1) z dnia 15 stycznia 2004 r. w sprawie szczegółowego trybu przeprowadzania czynnoci w przewodach doktorskim i habilitacyjnym oraz w postpowaniu o nadanie
Bardziej szczegółowoSystemy zdarzeniowe - opis przedmiotu
Systemy zdarzeniowe - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Systemy zdarzeniowe Kod przedmiotu 11.9-WE-AiRD-SD Wydział Kierunek Wydział Informatyki, Elektrotechniki i Automatyki Automatyka
Bardziej szczegółowoLaboratorium modelowania oprogramowania w języku UML. Ćwiczenie 3 Ćwiczenia w narzędziu CASE diagram sekwencji. Materiały dla nauczyciela
Zakład Elektrotechniki Teoretycznej i Informatyki Stosowanej Wydział Elektryczny, Politechnika Warszawska Laboratorium modelowania oprogramowania w języku UML Ćwiczenie 3 Ćwiczenia w narzędziu CASE diagram
Bardziej szczegółowo