(Nie)równowaga popytu i podaży na kwalifikacje i kompetencje perspektywa sektorowa Instytut Badań Edukacyjnych Szkoła Główna Handlowa Warszawa, 24 października 2012
Plan prezentacji 1. Wprowadzenie 2. Prezentacja Polskiej Ramy Kwalifikacji 3. Badania realizowane w ramach projektu KRK 4. Badanie Bilans kwalifikacji i kompetencji w wybranych sektorach
Perspektywa uczenia się przez całe życie Perspektywa uczenia się przez całe życie bazuje na założeniach: 1. równorzędności uczenia się w różnych formach, miejscach i okresach życia; 2. identyfikacji, ocenie i uznawaniu efektów uczenia się niezależnie od formy, miejsca i czasu; 3. proces uczenia się trwa od pierwszych do ostatnich lat życia
Dorośli Polacy po zakończeniu szkoły kształcą się dwukrotnie rzadziej niż mieszkańcy innych krajów europejskich.
Polska Rama Kwalifikacji a uczenie się przez całe życie
Polska Rama Kwalifikacji nasze podejście Badania naukowe, których wyniki mają dostarczyć niezbędnej wiedzy do zaprojektowania spójnego systemu kwalifikacji w Polsce Debata społeczna, która pozwala na uwzględnienie stanowiska uczestników systemu kwalifikacji i skorzystanie z ich doświadczeń Wiedza ekspertów, zarówno krajowych, jak i międzynarodowych
Badania w ramach projektu KRK Zaplanowane w projekcie badania służyć mają uzyskaniu wiedzy na temat aktualnej sytuacji w obszarach: Edukacji formalnej (w tym edukacji ogólnej, zawodowej, szkolnictwa wyższego) Edukacji pozaformalnej Nieformalnego uczenia się Walidacji efektów uczenia się Zapewniania jakości kwalifikacji Wiedza zdobyta na tej podstawie będzie służyć budowaniu krajowego systemu kwalifikacji
Ocena procesu Zarządzania Zasobami Ludzkimi w oparciu o kompetencje w kontekście uczenia się przez całe życie Czy przedsiębiorstwa w Polsce posiadają potencjał i narzędzia pozwalające na trafną weryfikację, ocenę i rozwój kompetencji pracowników oraz czy wykorzystują je w praktyce? 941 przedsiębiorstw
Zintegrowane zarządzanie zasobami ludzkimi w oparciu o kompetencje
Zarządzanie zasobami ludzkimi w oparciu o kompetencje. Perspektywa uczenia się przez całe życie Warszawa: IBE, 2013
Bilans kwalifikacji i kompetencji w wybranych sektorach Analiza wybranych sektorów polskiej gospodarki pod kątem kwalifikacji i kompetencji charakterystycznych dla tych sektorów, prowadząca do opracowania sektorowych ram kwalifikacji
Wybrane do badania sektory - Informatyka - Telekomunikacja - Bankowość - Przemysł farmaceutyczny - Opieka zdrowotna
Kryteria wyboru sektorów do analizy: 1. Wysoki udział w kreowaniu PKB i zatrudnienia oraz duży potencjał rozwojowy. 2. Duże zróżnicowanie sektorów dające możliwość obserwacji popytu i podaży pracy, w tym identyfikację specyficznych kwalifikacji i kompetencji. 3. Rozwojowa struktura zatrudnienia. 4. Postępująca specjalizacja na stanowiskach wymagająca wąsko określonych kwalifikacji i kompetencji. 5. Stanowiska pracy mające duży wpływ na oczekiwania kompetencyjne w innych sektorach.
I etap badania: Analiza desk research jakościowy przegląd badań dotyczących kwalifikacji i kompetencji w ujęciu sektorowym. Na tej podstawie opracowano zestaw kwalifikacji i kompetencji, niezbędnych do realizowania zadań zawodowych na stanowiskach w danym sektorze. Wymagania na poszczególnych stanowiskach uwzględniały zarówno kompetencje profesjonalne (specyficzne), jak i tzw. ogólne (transferowalne).
Analizowane stanowiska: Informatyka Analityk systemów komputerowych Administrator systemów IT Inżynier ds. sieci IT/administrator sieci informatycznej Menedżer IT Projektant stron internetowych (webmaster) Programista Administrator baz danych Specjalista help desku Technik Informatyk Specjalista ds. oprogramowania/inżynier oprogramowania
Analizowane stanowiska: Bankowość Dyrektor/kierownik oddziału Sprzedawca/Doradca/Specjalista ds. Klienta Detalicznego Sprzedawca/Doradca/Specjalista ds. Kredytów Sprzedawca/Doradca/Specjalista ds. Kredytów Hipotecznych Sprzedawca/Doradca/Specjalista ds. SME/Małych i Średnich Przedsiębiorstw Kasjer Bankowy Doradca Bankowości Korporacyjnej Analityk Sprzedawca/Doradca/Specjalista
Analizowane stanowiska: Telekomunikacja Specjalista ds. wsparcia technicznego klientów Ekspert ds. rozwoju usług telekomunikacyjnych Specjalista ds. usług pakietowych Kierownik ds. rozwoju sieci (technologii) telekomunikacyjnych Ekspert ds. technologii światłowodowych Specjalista ds. transmisji głosu i danych Specjalista ds. utrzymania sieci Kierownik robót telekomunikacyjnych Ekspert ds. planowania rozwoju infrastruktury teleinformatycznej Monter sieci telekomunikacyjnej
Analizowane stanowiska: Farmacja Specjalista działu badań i rozwoju Kierownik działu badań i rozwoju Specjalista ds. badań klinicznych Kierownik ds. badań klinicznych Specjalista/Laborant ds. jakości Kierownik ds. jakości Kierownik hurtowni medycznej Operator maszyn/urządzeń przemysłu chemicznego Kierownik produkcji Produkt menedżer (leki na receptę/leki bez recepty - OTC)
Analizowane stanowiska: Opieka zdrowotna Opiekunka Pielęgniarka Technik dentystyczny Fizjoterapeuta Farmaceuta Stomatolog Lekarz bez specjalizacji Lekarz specjalista Menedżer placówki medycznej Technik radiolog
Popyt na kwalifikacje i kompetencje W większości sektorów obserwuje się stałe tendencje wzrostu zatrudnienia osób o określonych kwalifikacjach i kompetencjach. Dominują oczekiwania w zakresie wyższego wykształcenia kierunkowego, w tym o bardzo specjalistycznych kompetencjach (uzyskanych nie tylko w ramach edukacji formalnej i pozaformalnej). Obserwuje się zmiany w zakresie wymagań kwalifikacyjnych i kompetencyjnych jako efekt zwiększającej się specjalizacji stanowisk pracy i powstawanie nowych zawodów. Istnieje bardzo zróżnicowany zakres zapotrzebowania na kwalifikacje i kompetencje nawet na tych samych stanowiskach.
Popyt na kwalifikacje i kompetencje W przypadku niektórych stanowisk istnieje konieczność posiadania dodatkowych kwalifikacji i kompetencji jako wynik powiązania funkcjonalnego branż, np. bankowość elektroniczna. Oprócz znaczenia kompetencji profesjonalnych (specyficznych) istnieje duże zapotrzebowanie na kompetencje ogólne (transferowalne), np. umiejętność pracy w zespole, komunikatywność, rozwiązywanie problemów. Istnieje konieczność stałego podnoszenia kwalifikacji i kompetencji.
Podaż na kwalifikacje i kompetencje Instytucje edukacji formalnej Uczelnie wyższe Szkoły policealne Technika uzupełniające Instytucje edukacji pozaformalnej Studia podyplomowe Instytucje szkoleniowe Zakłady doskonalenia zawodowego Stowarzyszenia branżowe Centra kształcenia Przedsiębiorstwa
Etap II- badania jakościowe Cel główny: zdobycie pogłębionej wiedzy dotyczącej struktury podaży i popytu na kompetencje i kwalifikacje oraz stopnia specyficzności i/lub transferowalności kwalifikacji i kompetencji w ujęciu sektorowym, pozwalającej na zdefiniowanie zakresu dalszych badań empirycznych (ilościowych).
Cele szczegółowe 1. Charakterystyka podaży i popytu na kwalifikacje i kompetencje w ujęciu sektorowym. 2. Określenie kwalifikacji i kompetencji specyficznych oraz transferowalnych dla sektorów, poprzez analizę zawodów i stanowisk pracy charakterystycznych dla tych sektorów.
Grupy respondentów 1. Przedstawiciele instytucji edukacji formalnej w sektorze (możliwości i ograniczenia kreowania podaży kwalifikacji i kompetencji). 2. Przedstawiciele instytucji edukacji pozaformalnej w sektorze (możliwości i ograniczenia kreowania podaży kwalifikacji i kompetencji). 3. Przedstawiciele kluczowych przedsiębiorstw w sektorze (możliwości i ograniczenia kreowania popytu na kwalifikacje i kompetencje). 4. Przedstawiciele instytucji otoczenia biznesu w sektorze (możliwości i ograniczenia kreowania podaży i popytu na kwalifikacje i kompetencje). 5. Przedstawiciele zawodów/specjalności zajmujących analizowane stanowiska pracy (identyfikacja kwalifikacji i kompetencji wykorzystywanych w praktyce zawodowej).
Metody badań Przeprowadzenie indywidualnych wywiadów pogłębionych (IDI) z grupami respondentów reprezentujących każdy badany sektor. Liczba wywiadów w każdym sektorze 70 Łączna liczba wywiadów - 350
Etap III badania ilościowe
Dziękujemy za uwagę! awojtc@sgh.waw.pl m.dybas@ibe.edu.pl Projekt systemowy Opracowanie założeń merytorycznych i instytucjonalnych wdrażania Krajowych Ram Kwalifikacji oraz Krajowego Rejestru Kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Instytut Badań Edukacyjnych Biuro Projektu Krajowych Ram Kwalifikacji ul. Górczewska 8, 01-180 Warszawa tel.: (22) 241 71 70, e-mail: krkbiuro@ibe.edu.pl