Krajowych Ram Kwalifikacji

Transkrypt

1 Projekt Opracowanie założeń merytorycznych i instytucjonalnych wdrażania KRK oraz Krajowego Rejestru Kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie EKSPERCKI MODEL Krajowych Ram Kwalifikacji Stanisław Sławiński ekspert KRK IBE

2 Stojące przed Polską zadanie wdrożenia Krajowych Ram Kwalifikacji polega na wprowadzeniu w najbliższych latach całościowego pakietu ogólnokrajowych rozwiązań, na które złożą się : Systemy walidacji. Systemy akumulacji i transferu osiągnięć. Systemy zapewniania jakości. Programy nauczania na bazie efektów uczenia się. Krajowy rejestr kwalifikacji. Wszystko będzie odnosić się do Polskich Ram Kwalifikacji, których projekt jest przedmiotem prezentacji.

3 Polskie Ramy Kwalifikacji należy traktować nie tylko jako uporządkowaną, opisaną przy pomocy deskryptorów charakterystykę ustalonej liczby poziomów kwalifikacji, która pozwoli na stworzenie nowoczesnego rejestru kwalifikacji. PRK będzie również szczególnego rodzaju podstawą (jako układ odniesienia) dla polskiego systemu edukacji oraz kluczowym elementem w zestawie instrumentów krajowej polityki wspierania uczenia się przez całe życie.

4 W projekcie modelu PRK zaproponowano określone rozwiązania dla dwóch zasadniczych problemów: 1) Jak w jednych ramach kwalifikacji ująć istotnie odmienne efekty uczenia się w ramach trzech sektorów edukacji ogólnej, wyższej oraz zawodowej 2) Jak w jednych ramach ująć kwalifikacje będące rezultatem kilku lat uczenia się wielu przedmiotów (szkoła, studia) i kwalifikacje zdobywane w ciągu kilku tygodni uczenia się (np. prawo jazdy).

5 Docelowo w polskim systemie kwalifikacji będzie się wyróżniać kwalifikacje pełne oraz zakresowo od nich węższe kwalifikacje cząstkowe. Pełna kwalifikacja na każdym poziomie będzie miała określoną minimalną objętość (rozmiar, ilość, zakres efektów uczenia się, które się na nią składają). Objętość kwalifikacji określana będzie przy pomocy punktów ECTS, ECVET, (o których sporo już wiemy) oraz punktów SATO (nowa propozycja).

6 System Akumulacji i Transferu Osiągnięć (SATO) W punktacji SATO miarą objętości efektów uczenia się byłby przeciętny nakład pracy osoby uczącej się, niezbędny do osiągnięcia danych efektów w warunkach kształcenia się w systemie edukacji formalnej. 1 punkt SATO powinien odpowiadać godzinom uczenia się. Zakłada się więc, że 1 punkt SATO będzie równoważny 1 punktowi ECTS oraz 1 punktowi ECVET, a rok szkolny odpowiadałby 60 punktom SATO.

7 Uzyskanie pełnej kwalifikacji będzie umożliwiało ubieganie się o kwalifikację na wyższym poziomie (pełną). Nabycie pojedyńczej kwalifikacji cząstkowej wyższego poziomu nie da podstawy do uzyskania pełnej kwalifikacji na tym poziomie. Różne kwalifikacje cząstkowe będą mogły stanowić fragment dorobku (potwierdzonych efektów uczenia się) koniecznego do uzyskania kwalifikacji pełnej.

8 W proponowanym modelu PRK efektom uczenia się w ramach kształcenia ogólnego odpowiadającym kwalifikacjom na poziomach 1 4 przypisuje się punkty SATO, efektom uczenia się odpowiadającym kwalifikacjom na poziomach 5 8 przypisuje się punkty ECTS.

9 Efektom uczenia się, które mają charakter zawodowy, dodatkowo przypisuje się też punkty ECVET. Daną kwalifikację uważa się za kwalifikację o charakterze zawodowym, jeżeli uzyskanych punktów ECVET będzie więcej niż połowa zgromadzonych punktów SATO lub ECTS.

10 Podobnie jak w Europejskich Ramach Kwalifikacji w PRK wyróżnia się 8 poziomów kwalifikacji Poziomy kwalifikacji charakteryzowane są przy użyciu tzw. deskryptorów generycznych, czyli zwięzłych sformułowań wskazujących na najbardziej istotne wyznaczniki danego poziomu. Określenie generyczne oznacza, że deskryptory te, w przypadku każdej dziedziny wymagają wypełnienia konkretną właściwą dla tej dziedziny treścią.

11 Zapis Podstawowa wiedza w danej dziedzinie jest przykładem deskryptora generycznego, ponieważ : 1) odnosi się do wielu dziedzin, 2) każdorazowo wymaga określenia, co w danej dziedzinie uważa się za podstawową wiedzę. Część deskryptorów generycznych odnosi się do każdego z 3 sektorów edukacji są uniwersalne. Część odnosi się do mniejszej liczby sektorów.

12 Oprócz deskryptorów generycznych opisujących poziomy kwalifikacji w PRK znajdą zastosowanie deskryptory odnoszące się wprost do kwalifikacji: 1) uzyskanych w ramach edukacji ogólnej (1-4), 2) zawodowych (1-8), 3) uzyskanych w ramach edukacji wyższej (5 8).

13 Zgodnie z przyjętą w UE metodologią poziomy kwalifikacji opisywać się będzie w PRK przy pomocy trzech grup deskryptorów: 1) określających poziom wiedzy 2) określających poziom umiejetności 3) określających poziom kompetencji społecznych i personalnych

14 Kategorie kluczowe grupy deskryptorów odnoszących się do edukacji ogólnej : 1. Wiedza zakres wiadomości, głębia rozumienia. 2. Umiejętności komunikacja, rozwiązywanie problemów, zastosowanie wiedzy w praktyce. 3. Kompetencje społeczne i personalne - tożsamość, współpraca, odpowiedzialność.

15 Kategorie kluczowe grupy deskryptorów odnoszących się do edukacji zawodowej : 1. Stopień skomplikowania zadań zawodowych 2. Samodzielność w pracy zawodowej 3. Gotowość (intelektualna, emocjonalna i moralna) do podjęcia odpowiedzialności w pracy zawodowej

16 Kategorie kluczowe grupy deskryptorów odnoszących się do edukacji wyższej : 1. Opanowanie danej dziedziny wiedzy. 2. Głębokość rozumienia jej problemów. 3. Wyrafinowanie umiejętności praktycznych. 4. Kreatywność i samodzielność działania. 5. Rozpoznawanie i ocenianie ważnych kwestii etycznych, społecznych i zawodowych oraz poczucie odpowiedzialności za nie.

17 Na Polskie Ramy Kwalifikacji składać się będą : 1) Tabela główna. 2) Tabele szczegółowe. Tabele zbudowane będą z właściwie zestawionych fragmentów jednej wielkiej wirtualnej tabeli, którą będzie można czytać w poziomie i w pionie. Jądrem wirtualnej tabeli będzie tabela główna.

18 Zapisy tabeli głównej czytane w poziomie przedstawiać będą zestawione obok siebie 3 grupy deskryptorów odpowiadające 3 rodzajom efektów uczenia się (wiedza, umiejętności, komp. społ. i person.) składających się na charakterystykę danego poziomu kwalifikacji. Zapisy tabeli głównej czytane w pionie tworzą 3 kolumny. W kolumnach widoczna będzie progresja pomiędzy kolejnymi poziomami w każdej z 3 grup deskryptorów

19 Schemat ogólny tabeli głównej Grupa deskrypt. Wiedza Umiejętności Kompetencje społeczne i personalne Poziom 1 Zestaw deskryptorów dla poziomu 1 Zestaw deskryptorów dla poziomu 1 Zestaw deskryptorów dla poziomu 1 2 Zestaw deskryptorów dla poziomu 2 Zestaw deskryptorów dla poziomu 2 Zestaw deskryptorów dla poziomu 2

20 W tabelach dotyczących wybranych kwalifikacji (tabelach szczegółowych) zawarte będą : 1. Odpowiednio zestawione fragmenty tabeli głównej. 2. Deskryptory efektów uczenia się oraz standardowe wymagania odnoszące się do danej kwalifikacji.

21 Schemat ogólny tabeli szczegółowej Wiedza Umiejętności Kompetencje społeczne i personalne Odpowiedni zestaw deskryptorów z tabeli głównej Odpowiedni zestaw deskryptorów z tabeli głównej Odpowiedni zestaw deskryptorów z tabeli głównej Deskryptory oraz szczegółowe wymagania dla danej kwalifikacji Deskryptory oraz szczegółowe wymagania dla danej kwalifikacji Deskryptory oraz szczegółowe wymagania dla danej kwalifikacji

22 Deskryptory uniwersalne dla 1 poziomu PRK w tabeli głównej Wiedza Umiejętności Komp. społ. i pers Ma podstawową wiedzę ogólną umożliwiającą rozumienie sensu, zasad i sposobu realizacji prostych zadań związanych z uczeniem lub pracą oraz z funkcjonowaniem w rodzinie i w środowisku nauki/pracy Ma opanowane podstawowe umiejętności, potrzebne do wykonywania prostych zadań związanych z uczeniem i/ lub pracą oraz z funkcjonowaniem w rodzinie i w środowisku nauki/pracy Jest zdolny do odpowiedzialnego działania i współdziałania bez stałej obecności osoby nadzorującej w zakresie prostych zadań związanych z uczeniem lub pracą oraz z funkcjonowaniem w rodzinie i w środowisku nauki/pracy

23 Poziom 2 - kolumna Wiedza w tabeli głównej (1) ERK Podstawowa wiedza faktograficzna w danej dziedzinie pracy lub nauki PRK uniwersalne Ma podstawową wiedzę faktograficzną umożliwiającą identyfikację rutynowych problemów oraz sposobów ich rozwiązywania, związanych z uczeniem się lub pracą oraz z funkcjonowaniem w rodzinie, w środowisku nauki/pracy i we wspólnocie obywateli

24 Poziom 2 - kolumna Wiedza w tabeli głównej (2) PRK Edukacja ogólna PRK Edukacja zawodowa Ma podstawową wiedzę ogólną umożliwiającą rozumienie: cech, na podstawie których wyróżnia się i identyfikuje podstawowe dla człowieka wspólnoty, elementarnych założeń, demokracji, podstawowych zasad ładu w rodzinie, w szkole i w pracy, prostych zależności przyczynowo skutkowych w przyrodzie, znaczenia dbałości o zdrowie oraz o środowisko przyrodnicze, języka matematycznego w zakresie prostych rozumowań Ma podstawową wiedzę zawodową umożliwiającą rozpoznanie typowych problemów w zakresie wykonywanych zadań zawodowych oraz wybór właściwego sposobu ich rozwiązania

25 Deskryptory uniwersalne dla 6 poziomu PRK wiedza umiejętności Komp. społ. i pers. ma wiedzę ogólną i szczegółową w wybranych zakresach pozwalającą na rozumienie i rozwiązywanie problemów w kontekście uczenia się na poziomie studiów wyższych II stopnia i/lub pracy wymagającej zaawansowanego (wysoko profesjonalnego) przygotowania Ma opanowane wysoko profesjonalne umiejętności potrzebne do rozwiązywania problemów w kontekście uczenia się i/lub pracy Jest zdolny do : samodzielności i inicjatywy na różnych polach współpracy z innymi w ramach działań o różnym charakterze wypowiadania sądów w ważnych sprawach z uwzględnieniem etycznych wymiarów swojego postępowania

26 Koncepcja 5 poziomu (1) Na podbudowie wiedzy ogólnej odpowiadającej poziomowi 4, ale rozszerzonej o wybrane zagadnienia szczegółowe z zakresu wiedzy ogólnej ściśle związane z danym zawodem (kwalifikacją). Dobre przygotowanie w zakresie wiedzy w określonych dziedzinach, ściśle związanej z wykonywaniem danego zawodu (kwalifikacją).

27 Koncepcja 5 poziomu (2) Dobre opanowanie umiejętności pozwalających na wykonywanie zadań właściwych dla danego zawodu (odpowiadających danej kwalifikacji). Zdolność do odpowiedzialnego podejmowania zadań odpowiednich dla danego zawodu (odpowiadających danej kwalifikacji) zgodnie z właściwie pojętym etosem danego zawodu.

28 Komentarz do koncepcji 5 poziomu Zarysowana charakterystyka implikuje konieczność osiągania kwalifikacji 5-tego poziomu poprzez uczenie się przebiegające w dużej łączności z praktyką w danej dziedzinie. Istotne jest, aby efekty uczenia się związane z uzyskaniem kwalifikacji 5 poziomu, mogły być (poprzez mechanizmy transferu i kumulacji osiągnięć) odpowiednio uwzględniane przy zdobywaniu kwalifikacji następnego poziomu.

29 Przedstawiony projekt modelu Polskich Ram Kwalifikacji należy traktować jako punkt wyjścia do zasadniczej dyskusji nad wdrożeniem w Polsce systemu kwalifikacji, spójnego z założeniami Europejskich Ram Kwalifikacji. Dzięki tej dyskusji będzie można wychwycić to, co w tym modelu wymaga zmian i uzupełnień. Dyskusja nad tym projektem stwarza zainteresowanym środowiskom szansę włączenia się w przygotowanie nowych rozwiązań.

30 Dziękuję za uwagę

31 Projekt systemowy Opracowanie założeń merytorycznych i instytucjonalnych wdrażania Krajowych Ram Kwalifikacji oraz Krajowego Rejestru Kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Instytut Badań Edukacyjnych Biuro Projektu Krajowych Ram Kwalifikacji ul. Górczewska 8, Warszawa tel.: (22) , krkbiuro@ibe.edu.pl