Ewelina Cała-Wacinkiewicz System instytucji Unii Europejskiej w świetle postanowień Traktatu z Lizbony pytania testy kazusy tablice 2. wydanie
REPETYTORIA C H BECK System instytucji Unii Europejskiej w świetle postanowień Traktatu z Lizbony
W sprzedaży: J. Barcik, A. Wentkowska PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ Z UWZGLĘDNIENIEM TRAKTATU Z LIZBONY, wyd. 2 Wykłady Becka M. M. Kenig Witkowska (red.) PRAWO INSTYTUCJONALNE UNII EUROPEJSKIEJ, wyd. 5 Podręczniki Prawnicze A. Łazowski (red.) PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ. TESTY. KAZUSY. TABLICE, wyd. 5 Repetytoria C. H. Beck E. Skibińska (wprow.) PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ, wyd. 2 Edycja Sądowa PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ Z WPROWADZENIEM, wyd. 17 Twoje Prawo www.sklep.beck.pl
System instytucji Unii Europejskiej w świetle postanowień Traktatu z Lizbony pytania testy kazusy tablice 2. wydanie rozszerzone i zmienione dr Ewelina Cała-Wacinkiewicz Uniwersytet Szczeciński Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Gorzowie Wielkopolskim WYDAWNICTWO C.H. BECK WARSZAWA 2012
Wydawca: Aneta Flisek Wydawnictwo C.H. Beck 2012 Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Skład i łamanie: DMQuadro Druk i oprawa: P.W.P. INTERDRUK, Warszawa ISBN 978-83-255-3925-2 ISBN e-book 978-83-255-3926-9
Spis treści Wykaz skrótów IX Literatura XIII Przedmowa XV Część A. Pytania egzaminacyjne Rozdział I. Geneza i charakter Unii Europejskiej 1 1. Zagadnienia wprowadzające 1 Pytania 1 3 2. Zagadnienia szczegółowe 4 Pytania 4 17 Rozdział II. Prawo Unii Europejskiej 15 Pytania 18 36 Rozdział III. Rada Europejska 32 Pytania 37 44 Rozdział IV. Rada Unii Europejskiej 37 Pytania 45 55 Rozdział V. Komisja Europejska 48 Pytania 56 67 Rozdział VI. Parlament Europejski 57 Pytania 68 80 Rozdział VII. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej 70 Pytania 81 104 1. Sąd (dawny Sąd Pierwszej Instancji) 79 2. Sąd do spraw Służby Publicznej 83 Rozdział VIII. Trybunał Obrachunkowy 87 Pytania 105 109 Rozdział IX. Europejski Bank Centralny 90 Pytania 110 111
VI Spis treści Rozdział X. Inne organy i instytucje wybrane zagadnienia 91 1. Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich 91 Pytania 112 117 2. Komitet Ekonomiczno-Społeczny 94 Pytania 118 119 3. Komitet Regionów 96 Pytania 120 121 4. Europejski Bank Inwestycyjny 98 Pytanie 122 Część B. Testy Test 1 99 Test 2 102 Test 3 104 Test 4 106 Test 5 108 Test 6 110 Test 7 113 Test 8 115 Test 9 117 Test 10 119 Test 11 121 Test 12 124 Test 13 126 Test 14 128 Test 15 130 Test 16 133 Test 17 135 Test 18 138 Test 19 140 Test 20 142 Odpowiedzi do testu 1 145 Odpowiedzi do testu 2 145 Odpowiedzi do testu 3 145 Odpowiedzi do testu 4 146 Odpowiedzi do testu 5 146 Odpowiedzi do testu 6 146 Odpowiedzi do testu 7 147 Odpowiedzi do testu 8 147 Odpowiedzi do testu 9 147 Odpowiedzi do testu 10 148 Odpowiedzi do testu 11 148 Odpowiedzi do testu 12 148 Odpowiedzi do testu 13 149 Odpowiedzi do testu 14 149 Odpowiedzi do testu 15 149 Odpowiedzi do testu 16 150 Odpowiedzi do testu 17 150 Odpowiedzi do testu 18 150 Odpowiedzi do testu 19 151 Odpowiedzi do testu 20 151 Część C. Kazusy Kazus 1. Przystąpienie do Unii Europejskiej 153 Kazus 2. Obywatelstwo Unii Europejskiej 155 Kazus 3. Stosowanie prawa Unii Europejskiej 156 Kazus 4. Petycja do Parlamentu Europejskiego 157 Kazus 5. Status prawny komisarza Komisji Europejskiej 158 Kazus 6. Skarga do Rzecznika Praw Obywatelskich 159 Kazus 7. Dymisja Komisji Europejskiej 161
Spis treści VII Część D. Tablice Tabl. 1. Prawo pierwotne Unii Europejskiej 163 Tabl. 2. Prawo wtórne Unii Europejskiej 164 Tabl. 3. Cele Unii Europejskiej 165 Tabl. 4. Chronologia przystępowania do Wspólnot Europejskich i Unii Europejskiej 166 Tabl. 5. System instytucji w TWE i Traktatu o Unii Europejskiej a system instytucji w Traktacie lizbońskim 166 Tabl. 6. Siedziby głównych instytucji UE 167 Tabl. 7. Prawo europejskie sensu largo i sensu stricto 167 Tabl. 8. Struktura Traktatu lizbońskiego 168 Tabl. 9. Skład Rady Europejskiej w Traktacie lizbońskim 171 Tabl. 10. Struktura wewnętrzna Rady Unii Europejskiej 172 Tabl. 11. Wykaz składów Rady Unii Europejskiej 172 Tabl. 12. Struktura wewnętrzna Komisji Europejskiej 173 Tabl. 13. Dyrekcje Generalne (DG) w Komisji Europejskiej 173 Tabl. 14. Tryb powołania Komisji Europejskiej 175 Tabl. 15. Ważniejsze kompetencje Rady Europejskiej i Rady Unii Europejskiej 175 Tabl. 16. Frakcje polityczne Parlamentu Europejskiego do i po wyborach w czerwcu 2009 r. 176 Tabl. 17. Wewnętrzna struktura Parlamentu Europejskiego 177 Tabl. 18. Komisje stałe w Parlamencie Europejskim 178 Tabl. 19. Struktura wewnętrzna Trybunału Sprawiedliwości 179 Tabl. 20. Kompetencje Sądu 180 Indeks rzeczowy 181
Wykaz skrótów 1. Źródła prawa decyzja 94 / 262 decyzja Parlamentu Europejskiego 94 / 262 z 9.3.1994 r. w sprawie przepisów i ogólnych warunków regulujących wykonywanie funkcji Rzecznika Praw Obywatelskich (Dz.Urz. WE L 113 / 1994, s. 15 ze zm.) decyzja 2004 / 752 / WE decyzja Rady 2004 / 752 / WE z 2.11.2004 r. ustanawiająca Sąd do spraw Służby Publicznej Unii Europejskiej (Dz.Urz. UE L 333 / 2004, s. 7) decyzja 2009 / 937 / UE decyzja Rady 2009 / 937 / UE z 1.12.2009 r. dotycząca przyjęcia regulaminu wewnętrznego Rady (Dz. Urz. UE L 325 / 2009, s. 35 ze zm.) JAE Jednolity Akt Europejski z 17.2.1986 r. (Dz.U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/5 ze zm.) KNZ Karta Narodów Zjednoczonych z 26.6.1945 r. (Dz.U. z 1947 r. Nr 23, poz. 90) KWPT Konwencja wiedeńska o prawie traktatów z 23.5.1969 r. (Dz.U. z 1990 r. Nr 74, poz. 439) n. TUE Traktat o Unii Europejskiej zmieniony Traktatem z Liz bony (wersja skonsolidowana, Dz.Urz. UE C 115/2008, s. 13) Protokół Nr 7 Protokół Nr 7 dołączony do Traktatu z Lizbony z 13.12.2007 r. w sprawie przywilejów i immunitetów Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE С 115 / 2008, s. 266) Regulamin Komisji decyzja Komisji 2010 / 138 / UE z 24.2.2010 r. zmieniająca wewnętrzny regulamin Komisji (Dz. Urz. UE L 55 / 2010, s. 60) Regulamin Komitetu Regionów Regulamin wewnętrzny Komitetu Regionów z 3.12.2009 r. (Dz.Urz. UE L 6 / 2010, s. 14) Regulamin Parlamentu Regulamin, wydanie 16 (Dz.Urz. UE L 44 / 2005, s. 1) Regulamin postępowania Regulamin postępowania przed Sądem do spraw Służby Publicznej Unii Europejskiej z 25.7.2007 r. (Dz.Urz. UE L 225 / 2007, s. 1 ze zm.)
X Wykaz skrótów Regulamin Rady Europejskiej decyzja Rady Europejskiej 2009 / 882 / UE z 1.12.2009 r. w sprawie przyjęcia regulaminu wewnętrznego (Dz. Urz. UE L 315 / 2009, s. 51) Regulamin Sądu Regulamin postępowania przed Sądem z 2.5.1991 r. (Dz. Urz. WE L 136 / 1991, s. 1 ze zm.) Regulamin Trybunału Regulamin Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich z 19.6.1991 r. (Dz.Urz. WE L 176 / 1991, s. 7 ze zm.) Regulamin wewnętrzny Komitetu Regulamin wewnętrzny Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z 14.7.2010 r. (Dz.Urz. UE L 324 / 2010, s. 52) Regulamin wewnętrzny Regulamin wewnętrzny Trybunału Obrachunkowego Wspólnot Europejskich z 8.12.2004 r. (Dz. Urz. UE L 18 / 2005, s. 1) Statut Trybunału Protokół Nr 3 dołączony do Traktatu z Lizbony z 13.12.2007 r. w sprawie Statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (Dz.Urz. UE С 83 / 2010, s. 210) TA Traktat z Amsterdamu z 2.10.1997 r. (Dz.Urz. WE C 340/1997, s. 1) TEWEA Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej z 25.3.1957 r. TEWG Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą z 25.3.1957 r. TEWWiS Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali z 18.4.1951 r. TFUE Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana, Dz.Urz. UE C 83/2010, s. 47) TL Traktat z Lizbony z 13.12.2007 r. (Dz.Urz. UE C 306/2007, s. 1) TUE Traktat o Unii Europejskiej z 7.2.1992 r. (wersja skonsolidowana, Dz.Urz. UE C 83/2010, s. 13) TWE Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską z 25.3.1957 r. (Dz.U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/2 ze zm.) Załącznik I Załącznik I dołączony do Statutu Trybunału Sprawiedliwości (zob. Statut Trybunału) 2. Publikatory i czasopisma Dz.U. Dziennik Ustaw Dz.Urz. UE Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej Dz.Urz. WE Dziennik Urzędowy Wspólnot Europejskich EP Edukacja Prawnicza Zb. Orz. Zbiór Orzeczeń
Wykaz skrótów XI 3. Inne skróty art. artykuł (-y) cz. część DG Dyrekcje Generalne EBC Europejski Bank Centralny ESBC Europejski System Banków Centralnych ETS Europejski Trybunał Sprawiedliwości Euratom Europejska Wspólnota Energii Atomowej EWG Europejska Wspólnota Gospodarcza EWWiS Europejska Wspólnota Węgla i Stali m.in. między innymi nast. następny (-a, -e) Nr numer PE Parlament Europejski por. porównaj poz. pozycja pyt. pytanie (-a) r. rok red. redakcja s. strona (-y) t. tom tj. to jest UE Unia Europejska ust. ustęp WE Wspólnota Europejska WPZiB Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa wyd. wydanie zob. zobacz
Literatura M. Ahlt, M. Szpunar, Prawo europejskie, Warszawa 2007 J. Barcik, A. Wentkowska, Prawo Unii Europejskiej z uwzględnieniem Traktatu z Lizbony, Warszawa 2008 J. Barcz, M. Górka, A. Wyrozumska, Instytucje i prawo Unii Europejskiej. Podręcznik dla kierunków zarządzania i administracji, Warszawa 2008 J. Barcz, Prawo Unii Europejskiej. Zagadnienia systemowe, Warszawa 2006 J. Barcz, Przewodnik po Traktacie z Lizbony. Traktaty ustanawiające Unię Europejską, Warszawa 2008 Z. Brodecki, Prawo integracji w Europie, Warszawa 2006 E. Cała-Wacinkiewicz, Charakter prawny Unii Europejskiej w świetle prawa międzynarodowego, Warszawa 2007 E. Cała-Wacinkiewicz, Podstawy systemu prawa międzynarodowego, Warszawa 2009 W. Czapliński, R. Ostrihansky, P. Saganek, A. Wyrozumska, Prawo Wspólnot Europejskich. Orzecznictwo, Warszawa 2001 M. Herdegen, Prawo europejskie, Warszawa 2006 Integracja europejska wybrane problemy, red. D. Milczarek, A. Nowak, Warszawa 2003 J. Kukułka, Teoria stosunków międzynarodowych, Warszawa 2000 B. Kuźniak, Organizacje międzynarodowe, Warszawa 2008 B. Kuźniak, A. Capik, Traktat Nicejski. Komentarz, Warszawa 2002 P. Łaski, Suwerenność i współzależność we współczesnym prawie międzynarodowym, [w:] Koncepcje suwerenności. Zbiór studiów, red. I. Gawłowicz, I. Wierzchowiecka, Warszawa 2005 F. Machlup, Integracja gospodarcza narodziny i rozwój idei, Warszawa 1986 J. Menkes, A. Wasilkowski, Organizacje międzynarodowe. Prawo instytucjonalne, Warszawa 2006 C. Mik, Europejskie prawo wspólnotowe. Zagadnienia teorii i praktyki, Warszawa 2000 W. Nicoll, T. Salmon, Zrozumieć Unię Europejską, Warszawa 2002 Prawo europejskie. Zarys wykładu, red. E. Skrzydło-Tefelska, Lublin 2008 Prawo instytucjonalne Unii Europejskiej, red. M. M. Kenig-Witkowska, Warszawa 2008 Prawo Unii Europejskiej, red. J. Barcz, Warszawa 2002 Prawo Unii Europejskiej. Testy, kazusy, tablice, red. A. Łazowski, Warszawa 2008 A. Przyborowska-Klimczak, E. Skrzydło-Tefelska, Dokumenty Wspólnot Europejskich, t. 1, Lublin 1994 R. Schuman, Dla Europy, Kraków 2003
XIV Literatura E. Skibińska, Instytucje Wspólnot Europejskich, cz. 1, EP 2008, Nr 3 E. Skibińska, Instytucje Unii Europejskiej, cz. 2, EP 2008, Nr 4 R. Streinz, Prawo europejskie, Warszawa 2002 Unia Europejska. Prawo instytucjonalne i gospodarcze, red. A. Łazowski, Warszawa 2008 Wprowadzenie do prawa Wspólnot Europejskich (Unii Europejskiej), red. A. Wróbel, Kra ków 2004
Przedmowa Z przyjemnością oddaję do Państwa rąk repetytorium poświęcone systemowi instytucjonalnemu Unii Europejskiej, zaktualizowane w związku z wejściem w życie 1.12.2009 r. postanowień Traktatu z Lizbony, który został podpisany 13.12.2007 r. Mam nadzieję, iż będzie ono stanowić pomoc dydaktyczną zarówno dla studentów, aplikantów, jak i tych wszystkich, którym przyszło zgłębiać tę tematykę. Repetytorium w zaproponowanym kształcie stanowi wynik kilkuletnich doświadczeń dydak tycznych, a asumpt do jego przygotowania stanowiła potrzeba rozwinięcia zagadnień dotyczących systemu instytucji Unii Europejskiej, zawartych w repetytorium Podstawy systemu prawa międzynarodowego (wyd. 2, Warszawa 2009). Ponadto, mając na względzie często skomplikowany charakter rozważań dotyczących unijnych instytucji, analizując je, oparto się bezpośrednio na aktach prawnych wyznaczających ich zasady funkcjonowania i status. Z założenia także niniejsze opracowanie również nie wyczerpuje całości zakresu materiału, co wynika po pierwsze z rozległości tematycznej przedmiotu, po drugie zaś z chęci pozostawienia niektórych zagadnień do realizacji na wykładach. Z założenia też w niniejszym repetytorium osiągnięcie celów dydaktycznych zmusiło do wyjścia poza tradycyjne ramy prawa instytucjonalnego Unii Europejskiej. Nie wymaga to głębszego uzasadnienia, jeśli weźmie się pod uwagę, że do posługiwania się tradycyjnymi pojęciami w tym zakresie potrzebne jest niekiedy subsydiarne wykorzystanie konstrukcji pojęciowych właściwych prawu międzynarodowemu. Repetytorium, którego głównym zadaniem jest służyć pomocą w przyswojeniu, a także utrwaleniu i usystematyzowaniu wiedzy, składa się z czterech części. Pierwsza przyjmując formę pytań (zagadnień) egzaminacyjnych i odpowiedzi, ma za zadanie merytorycznie przybliżyć omawiane zagadnienia. Druga zawierająca testy, ma ułatwić weryfikację zdobytej wiedzy, co stanowi doskonałą powtórkę materiału np. przed egzaminem. Trzecia zawiera kazusy, ukazujące wybrane instytucje w praktyce. Czwarta natomiast w formie tablic graficz nie prezentuje treści zawarte w części pierwszej. Mam nadzieję, że przyjęta konstrukcja ułatwi Państwu korzystanie z niniejszego repetytorium, a egzaminy czy zaliczenia z zakresu instytucji Unii Europejskiej zakończą się sukcesem, czego serdecznie życzę. Jednocześnie pragnę podziękować wszystkim osobom, które w trakcie prac służyły mi swoją pomocą i udzielały cennych uwag i sugestii. Szczecin, kwiecień 2012 r. Autorka
Część A. Pytania egzaminacyjne Rozdział I. Geneza i charakter Unii Europejskiej 1 1. Zagadnienia wprowadzające Pytanie 1. Zdefiniuj pojęcie integracji międzynarodowej 2. W najprostszym ujęciu integracja to scalanie, zespalanie się, łączenie państw i tworzenie z nich jednolitego organizmu 3, opierające się in extenso na państwach, jako podstawowych i pierwotnych podmiotach prawa międzynarodowego. Ta leksykalna definicja ma jednak ograniczone zastosowanie, nie oddając w pełni istoty rzeczy analizowanego pojęcia. Uzupełnieniem powyższego może być zatem rozpatrywanie integracji bądź to jako procesu, bądź to jako pewnego stanu rzeczy osiągniętego w toku jego realizacji 4, choć zdarzyć się może, że integracja jest także ujmowana jako koniunkcja tych dwóch elementów 5. Biorąc za punkt wyjścia integrację rozumianą i jako stan, i jako proces, wydaje się, iż nie ma potrzeby zubażania zakresu przedmiotowego definicji integracji jedynie do stanu. Twierdzenie takie wymuszają niejako dynamika i intensyfikacja stosunków międzynarodowych oraz fakt, iż państwa, zacieśniając granice wzajemnej współpracy, nie opowiadają się za sztywnym wyznaczeniem jej granic, 1 Informacje na temat UE dostępne są na oficjalnej stronie organizacji http://europa.eu/. 2 Na temat integracji zob. szerzej E. Cała-Wacinkiewicz, Charakter prawny Unii Europejskiej w świetle prawa międzynarodowego, Warszawa 2007. 3 Encyklopedia Popularna PWN, Warszawa 1982, s. 53. 4 F. Machlup, Integracja gospodarcza narodziny i rozwój idei, Warszawa 1986, s. 29 34. 5 B. Lévy konstatuje, iż integracja to zarówno proces, jak i rezultat tego procesu. Zob. Ľintegration européenne à ľére des blocs régionaux et de la globalisation de ľéconomie, Montreal 1995, s. 9 10. E. Cała-Wacinkiewicz, System instytucji Unii Europejskiej..., Repetytoria C.H. Beck Pyt. 1
2 Część A. Pytania egzaminacyjne wręcz przeciwnie świadomie decydują się na współzależność 1. Stąd też współzależność można uznać jako essentialia negotii integracji międzynarodowej, stanowiącą kryterium różnicujące integrację od zwykłej współpracy między państwami. Ujmowanie integracji zarazem jako stanu i procesu jest dwuaspektowe. Stan pozwala na analizę określonego stadium integracji i w tym znaczeniu pozostaje ujęciem statycznym. Proces natomiast oddaje dynamikę będącą istotą następujących po sobie działań, mających doprowadzić do z góry założonego celu. Integracja bowiem, jak konkluduje B. Góralczyk, to pewien cel i wysiłek pomniejszych organiz mów, dążących wspólnie ku budowie sprawnego organizmu je łączącego 2. Przywołany Autor zwraca uwagę na przestrzenny aspekt integracji odnoszący się do tworzenia nowego organizmu jako efektu integracji. Ujęcie takie właściwe jest również A. Przyborowskiej-Klimczak, twierdzącej, że integracja to proces tworzenia całości z części lub włączania pewnych elementów w całość 3. Oprócz wspomnianego aspektu przestrzennego definicja ta oddaje także pewną dynamikę, której nie można odmówić procesowi scalania, albowiem jest to cecha współczesnych stosunków międzynarodowych. Zgodnie z teorią kinetyki politycznej proces polityczny zawsze dąży do zmiany status quo i nigdy nie powinien pozostawać nieruchomy 4. Reasumując, w kontekście wyżej przywołanych twierdzeń przyjąć należy, że przez pojęcie integracji międzynarodowej rozumie się pewien stan (często jako element przejściowy) i zarazem postępujący proces, którego podmiotami są państwa, zmierzający w kierunku takiego sformalizowania stosunków między nimi, by powstał w efekcie sprawnie funkcjonujący organizm, łączący państwa w jedną, dającą się wydzielić strukturę opartą na współzależności. Pytanie 2. Czym są umowy międzynarodowe 5? Definicja legalna umowy międzynarodowej zawarta została w art. 2 Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów podpisanej 23.5.1969 r. 6. Zgodnie z jego treścią trak- 1 Rozumianą w szerokim ujęciu, jako wzajemna relacja interesów podmiotów (narodów, państw, organizacji czy instytucji międzynarodowych), w ramach której wszelka zmiana pozycji jednego z nich dotyka pozycji innych. Zob. J. Kukułka, Teoria stosunków międzynarodowych, Warszawa 2000, s. 237. Na temat współzależności zob. także P. Łaski, Suwerenność i współzależność we współczesnym prawie międzynarodowym, [w:] Koncepcje suwerenności. Zbiór studiów, red. I. Gawłowicz, I. Wierzchowiecka, Warszawa 2005, s. 43 54. 2 B. Góralczyk, Źródła i uwarunkowania integracji europejskiej, [w:] Integracja europejska wybrane problemy, red. D. Milczarek, A. Nowak, Warszawa 2003, s. 18. 3 A. Przyborowska-Klimczak, Prawne aspekty procesu integracji europejskiej rys historyczny, [w:] Prawo Unii Europejskiej, red. J. Barcz, Warszawa 2002, s. 25. 4 Zob. W. Nicoll, T. Salmon, Zrozumieć Unię Europejską, Warszawa 2002, s. 642. 5 Zob. szerzej E. Cała-Wacinkiewicz, Podstawy systemu prawa międzynarodowego, War szawa 2009, s. 50. 6 Dz.U. z 1990 r. Nr 74, poz. 439. Pyt. 2 E. Cała-Wacinkiewicz, System instytucji Unii Europejskiej, Repetytoria C.H. Beck
Rozdział I. Geneza i charakter Unii Europejskiej 3 tat oznacza międzynarodowe porozumienie między państwami, zawarte w formie pisemnej i regulowane przez prawo międzynarodowe, niezależnie od tego, czy jest ujęte w jednym, dwóch lub więcej dokumentach, i bez względu na jego szczególną nazwę. Definicja ta, przyjmując, że stronami umów mogą być jedynie państwa, opiera się na pewnym uproszczeniu. Jednak rozszerzenie jej aspektu podmiotowego na organizacje międzynarodowe nastąpiło mocą Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów między państwami a organizacjami międzynarodowymi lub organizacjami międzynarodowymi, podpisanej w Wiedniu 21.3.1986 r. Polska nie jest jednak jej stroną, co nie stoi na przeszkodzie, by uznać, iż co do zasady stronami umów międzynarodowych w głównej mierze mogą być: 1) państwa, 2) państwa i organizacje międzynarodowe, 3) organizacje międzynarodowe. Dlatego też omawiane w dalszej części umowy międzynarodowe zawierane przez państwa członkowskie początkowo Wspólnot Europejskich (Traktat o Europejskiej Wspólnocie Węgla i Stali, Traktat o Europejskiej Wspólnocie Gospodarczej, Traktat o Europejskiej Wspólnocie Energii Atomowej czy Jednolity Akt Europejski) czy też Unii Europejskiej (Traktat o Unii Europejskiej, Traktat amsterdamski, Traktat nicejski czy też Traktat lizboński), będą traktowane jako umowy międzynarodowe podlegające reżimowi prawnemu wspomnianej Konwencji. Pytanie 3. Określ, czym są organizacje międzynarodowe 1. Zgodnie z Konwencją wiedeńską dotyczącą reprezentacji państw w ich stosunkach z organizacjami międzynarodowymi o charakterze uniwersalnym, podpisaną w Wiedniu 14.3.1975 r., organizacja międzynarodowa oznacza organizację międzyrządową. Oznacza to, iż z punktu widzenia prawa międzynarodowego tylko organizacje między narodowe o rządowym charakterze (takie jak dawna Europejska Wspólnota Węgla i Stali, dawna Europejska Wspólnota Gospodarcza, a obecna Wspólnota Europejska, Europejska Wspólnota Energii Atomowej czy Unia Europejska) będą podmiotami tego prawa. Nie rozciągnie się to już natomiast na organizacje o charakterze pozarządowym. Organizacją międzynarodową będzie zatem taki związek państw (przynajmniej trzech), który powstał jako: 1) sformalizowany przejaw wielostronnej współpracy między państwami; 2) działający w oparciu o multilateralną umowę międzynarodową stanowiącą statut tej organizacji; 3) wyposażony w organy; 1 Zob. szerzej E. Cała-Wacinkiewicz, Podstawy systemu..., s. 111. E. Cała-Wacinkiewicz, System instytucji Unii Europejskiej, Repetytoria C.H. Beck Pyt. 3