PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY

WARSZAWSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY DLA STUDENTÓW III ROKU I WYDZIAŁU LEKARSKIEGO Rok akademicki 2015/2016 1

Opracowanie edytorskie i druk: Oficyna Wydawnicza Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Zam. 424 / 2015 nakład 100 egz. tel. 22 5720 327 e-mail: oficynawydawnicza@wum.edu.pl www.oficynawydawnicza.wum.edu.pl 2

Spis treści 1. WŁADZE WARSZAWSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO...3 2. PODZIAŁ ROKU AKADEMICKIEGO 2015/2016...4 3. SKŁAD ZARZĄDU SAMORZĄDU STUDENTÓW WUM W KADENCJI 2014-2016...5 4. Plan studiów na rok akademicki: 2015/2016...6 5. Parazytologia...8 6. Mikrobiologia...12 7. Genetyka...16 8. Patomorfologia...21 9. Propedeutyka Chorób Wewnętrznych...26 10. Farmakologia i toksykologia...30 11. PEDIATRIA...36 12. Propedeutyka chirurgii...44 13. Radiologia...49 14. Medycyna nuklearna...53 15. Propedeutyka stomatologii...56 16. Psychologia lekarska z elementami socjologii...59 17. Choroby zakaźne...63 18. Medycyna Katastrof...67 1

RAMOWY PROGRAM PRAKTYK DLA STUDENTÓW III ROKU WYDZIAŁU LEKARSKIEGO Po III roku obowiązuje studentów 4 tygodniowa praktyka (20 dni roboczych) 120 godzin w Klinice lub Oddziale Chorób Wewnętrznych. W czasie praktyki student obowiązany jest odbyć 2 całodobowe dyżury. Kierownik Kliniki (Ordynator Oddziału) lub wyznaczony przez niego opiekun ustala szczegółowy zakres obowiązków i harmonogram praktyki oraz sprawuje kontrolę nad pracą studenta. Opiekunem praktyki studenckiej winien być lekarz o odpowiednim przygotowaniu zawodowym i ogólnym. Nieobecność studenta w pracy może być usprawiedliwiona jedynie formalnym zwolnieniem lekarskim. Choroba dłuższa niż 1 tydzień powoduje konieczność przedłużenia praktyki o odpowiedni okres czasu. Odbycie praktyki potwierdza opiekun, a praktykę zalicza Kierownik Kliniki lub Ordynator Oddziału. Celem praktyki jest: 1/ Uzupełnienie wiadomości o organizacji Oddziału Wewnętrznego (Kliniki) i powiązaniu organizacyjnym Oddziału (Kliniki) z lecznictwem otwartym. 2/ Doskonalenie umiejętności badania fizycznego. 3/ Zapoznanie się z zasadami udzielania pierwszej pomocy (reanimacja). 4/ Pogłębianie umiejętności rozpoznania i różnicowania podstawowych jednostek chorobowych ze szczególnym uwzględnieniem przypadków ostrych. 5/ Poznanie właściwej interpretacji wyników badań pracownianych, radiologicznych i patomorfologicznych. 6/ Udział w wizytach lekarskich. 7/ Wykonywanie przez studentów zabiegów stosowanych w codziennej praktyce lekarskiej (wstrzyknięcia dożylne, podłączanie kroplówek, cewnikowanie itp.). 8/ Pobieranie przez studentów materiału do badań diagnostycznych. 2

WŁADZE WARSZAWSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO REKTOR prof. dr hab. MAREK KRAWCZYK Prorektorzy PROREKTOR ds. DYDAKTYCZNO WYCHOWAWCZYCH prof. dr hab. MAREK KULUS PROREKTOR ds. NAUKI I WSPÓŁPRACY Z ZAGRANICĄ prof. dr hab. SŁAWOMIR MAJEWSKI PROREKTOR ds. KLINICZNYCH, INWESTYCJI i współpracy z regionem prof. dr hab. SŁAWOMIR NAZAREWSKI PROREKTOR ds. KADR prof. dr hab. RENATA GÓRSKA DZIEKAN I WYDZIAŁU LEKARSKIEGO prof. dr hab. MIROSŁAW WIELGOŚ Prodziekan I Wydziału Lekarskiego ds. I/II/III r. prof. dr hab. Barbara Górnicka Prodziekan I Wydziału Lekarskiego ds. IV/V/VI r. prof. dr hab. Krzysztof Zieniewicz Prodziekan I Wydziału Lekarskiego ds. studiów licencjackich prof. dr hab. Kazimierz Niemczyk Prodziekan I Wydziału Lekarskiego ds. Przewodów Doktorskich dr hab. Paweł Włodarski Prodziekan I Wydziału Lekarskiego ds. Nauki prof. dr hab. Krzysztof J. Filipiak WŁADZE UCZELNI urzędują w budynku przy ul. Żwirki i Wigury 61. Przewodniczący Rady Pedagogicznej III r. dr med. Małgorzata Kubicka-Pertkiewicz Kierownik dziekanatu mgr Joanna Kwiatkowska, tel. (22) 57 20 208, fax (22) 57 20 266, pok. 208. SEKRETARIAT I WYDZIAŁU LEKARSKIEGO Sprawy studenckie III r. studiów mgr Danuta Bogucka i mgr Agnieszka Banaszek-Więckowska, pok. 213d, przyjmują w poniedziałek, wtorek, czwartek, piątek w godz. 10:30 16:00, tel. (22) 57 20 210, (22) 57 20 260, fax (22)57 20 266. DZIAŁ OBSŁUGI STUDENTÓW tel. (22) 57 20 816 Przychodnia dla studentów WUM: Niepubliczny ZOZ Centrum Medyczne WUM ul. Banacha 1 a, tel. (22) 599 18 01, 02-03. 3

PODZIAŁ ROKU AKADEMICKIEGO 2015/2016 Na podstawie Zarządzenia nr 10/2015 Rektora WUM z dnia 18 lutego 2015 r. SEMESTR ZIMOWY 01.10.2015 20.12.2015 zajęcia dydaktyczne 11 tygodni 21.12.2015 03.01.2016 wakacje zimowe 04.01.2016 31.01.2016 zajęcia dydaktyczne 4 tygodnie 01.02.2016 07.02.2016 sesja egzaminacyjna zimowa 08.02.2016 14.02.2016 przerwa semestralna 15.02.2016 21.02.2016 sesja poprawkowa SEMESTR LETNI 22.02.2016 26.03.2016 zajęcia dydaktyczne 5 tygodni 27.03.2016 01.04.2016 wakacje wielkanocne 02.04.2016 12.06.2016 zajęcia dydaktyczne 10 tygodni 13.06.2016 03.07.2016 sesja egzaminacyjna letnia 04.07.2016 04.09.2016 wakacje letnie 05.09.2016 11.09.2016 sesja poprawkowa 12.09.2016 30.09.2016 wakacje letnie 4

ZARZĄD SAMORZĄDU STUDENTÓW WARSZAWSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO KADENCJI 2014/2016: Przewodniczący Zarządu Samorządu Studentów WUM ROMAN KOŃSKI III rok, I WL, kierunek lekarski Tel. +48 608 360 221 e-mail: roman.konski@gmail.com Wiceprzewodnicząca Zarządu SSWUM EWA KAMIŃSKA III rok, WNoZ, kierunek dietetyka Tel. +48 691 459 812 e-mail: ewa.kaminska@hotmail.com Wiceprzewodniczący Zarządu SSWUM, Przewodniczący Komisji Informacji i Promocji JAKUB SZPERNALOWSKI IV rok, I WL, kierunek lekarski Tel. +48 692 894 878 e-mail: jszpernalowski@gmail.com Przewodnicząca Komisji Dydaktyki SONIA STATUCH VI rok, I WL, kierunek lekarski Tel. +48 509 901 172 e-mail: sonia.statuch@gmail.com Przewodniczący Komisji Kultury MICHAŁ NIEMCZYK VI rok, I WL, kierunek lekarski Tel. +48 788 982 216 e-mail: michal.j.niemczyk@gmail.com Przewodniczący Komisji Sportu i Turystyki PAWEŁ KOWALCZYK IV rok, II WL, kierunek lekarski Tel. +48 501 254 114 e-mail: pkow1991@gmail.com Sekretarz MACIEJ SOBIERAJ IV rok, II WL, kierunek lekarski Tel. +48 691 527 482 e-mail: maciej.t.sobieraj@gmail.com 5

Plan studiów na rok akademicki: 2014/2015 I Wydział Lekarski, Kierunek Lekarski - studia 6 letnie stacjonarne i niestacjonarne (d. wieczorowe) Rok studiów: 3 Lp Przedmiot nazwa 5 ECTS Semestr 1 Genetyka 2 1 Forma zaliczenia wyk. sem. ćwicz. prak. zaw. 2 11 17 1WY Zakład Genetyki Medycznej 1W44 Klinika Pediatrii 2 Mikrobiologia 5 c egz 80 10 70 1M20 Katedra i Zakład Mikrobiologii Lekarskiej 3 Parazytologia 2 1 egz 30 10 20 1M14A Zakład Biologii Ogólnej i Parazytologii 4 Patomorfologia 16 c egz Choroby zakaźne 2 2 zal Wymiar godzin obowiązujący studenta egz 30 6 Farmakologia i toksykologia 8 c zal 100 30 10 60 Klinika Hepatologii i Nabytych Niedoborów Immunologicznych 1M22 1M21 Klinika Chorób Odzwierzęcych i Tropikalnych 1WB2 Klnika Hepatologii i Chorób Wewnętrznych Katedra i Zakład Farmakologii Doświadczalnej i 1M9 Klinicznej 7 Medycyna katastrof 1 c zal 25 5 5 15 S2 Studium Medycyny Katastrof 8 Medycyna nuklearna 2 1 zal 30 15 15 1W13 Zakład Medycyny Nuklearnej w tym: 200 60 30 110 1M11 Katedra i Zakład Patomorfologii 45 5 10 30 zal 59 19 40 Kod jednostki Nazwa jednostki 1WH Klinika Pediatrii i Endokrynologii 1WI Katedra i Klinika Pediatrii i Nefrologii 9 Pediatria 4 c 10 Praktyki zawodowe 4 2 zal 120 120 zal 40 6 10 24 1WG Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii 1W33 Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci 1W44 Klinika Pediatrii Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku 1W34 Dziecięcego 1W8 Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, Gastroenterologicznej i Onkologicznej 1W9 Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, Naczyniowej i Transplantacyjnej Propedeutyka chirurgii 3 c 1WA Klinika Chirurgii Ogólnej i Chorób Klatki Piersiowej 11 Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, 1WB1 Transplantacyjnej i Wątroby Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, 1W23 Transplantacyjnej 1WR I Katedra i Klinika Kardiologii 1WS Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii 6

1WA Klinika Chirurgii Ogólnej i Chorób Klatki Piersiowej 11 12 Propedeutyka chorób wewnętrznych 5 c zal 25 8 7 zal Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, 1WB1 Transplantacyjnej i Wątroby Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, 1W23 Transplantacyjnej 1WR I Katedra i Klinika Kardiologii Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, 1WS Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii Katedra i Klinika Gastroenterologii i Chorób 1WO Przemiany Materii Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, 1WU Pneumonologii i Alergologii Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i 1WN Endokrynologii Katedra i Klinika Nefrologii, Dializoterapii i Chorób 1WM Wewnętrznych Klinika Immunologii, Transplantologii i Chorób 1W21 Wewnętrznych 1S17 Zakład Stomatologii Dziecięcej 13 14 Propedeutyka stomatologii 1 2 Psychologia lekarska z elementami socjologii 2 2 zal 20 20 Klinika Chirurgii Czaszkowo-Szczękowo-Twarzowej, 1S112 Chirurgii Jamy Ustnej i Implantologii 1S14 Zakład Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia 1S15 Zakład Ortodoncji 40 20 20 2MB Zakład Psychologii Medycznej 1W11 I Zakład Radiologii Klinicznej 2 2 15 Radiologia zal 40 10 6 24 1W12 II Zakład Radiologii Klinicznej Zajęcia fakultatywne do zal 90 90 6 c 16 wyboru Razem 64 1039 128 286 505 120 7

Nazwa Wydziału: I Wydział Lekarski Program kształcenia (kierunek studiów, poziom i profil kształcenia, forma studiów, np. Zdrowie publiczne I stopnia profil Lekarski, obowiązkowy ogólny, studia stacjonarne praktyczny, studia stacjonarne): Rok akademicki: 2015/2016 Nazwa modułu/przedmiotu: Parazytologia Kod przedmiotu (z systemu Pensum): Jednostka/i prowadząca/e kształcenie: Katedra i Zakład Biologii Ogólnej i Parazytologii Kierownik jednostki/jednostek: Prof. dr hab. Leszek Szablewski Rok studiów (rok, na którym realizowany jest przedmiot): III rok, Semestr studiów (semestr, na którym realizowany jest przedmiot): Semestr V Typ modułu/przedmiotu (podstawowy, kierunkowy, fakultatywny): podstawowy Osoby prowadzące (imiona, nazwiska oraz stopnie naukowe wszystkich wykładowców prowadzących przedmiot): Erasmus TAK/NIE (czy przedmiot dostępny jest dla studentów w ramach programu Erasmus): Osoba odpowiedzialna za sylabus (osoba, do której należy zgłaszać uwagi dotyczące sylabusa): Prof. dr hab. Barbara Grytner-Zięcina, Dr hab. Daniel Młocicki, Dr Rusłan Sałamatin, dr Aleksandra Sędzikowska, Mgr Anna Sulima, Dr Danuta Szelenbaum-Cielecka, mgr Anna Gierczak nie Dr Rusłan Sałamatin Liczba punktów ECTS: 2 1. Cele kształcenia - wyposażenie przyszłego lekarza w niezbędne wiadomości na temat biologii i morfofizjologii medycznie ważnych gatunków pasożytów bytujących w tkankach, narządach oraz układach ludzkiego organizmu; - przekazanie wiedzy o aktualnych problemach parazytologii lekarskiej, środowiskowych czynnikach inwazji i dyspersji pasożytów, gatunkach oportunistycznych, o patogenezie i przebiegu chorób pasożytniczych w stanach immunosupresji czy defektów immunologicznych oraz epidemiologii inwazji pasożytniczych; - uświadomienie przyszłemu lekarzowi zagrożeń ze strony pasożytów, występujących w Polsce i na Świecie; - poznanie zasad przeprowadzenia prawidłowego wywiadu parazytologicznego z pacjentem; - zaznajomienie przyszłego lekarza z metodami nowoczesnej diagnostyki laboratoryjnej; - zdobycie przez studenta umiejętności właściwej interpretacji wyników badań diagnostycznych. 2. Wymagania wstępne - znajomość biologii pasożytów, omawianych na kolejnych ćwiczeniach, ze zwróceniem szczególnej uwagi na cykle rozwojowe; - zeszyt do ćwiczeń Parazytologia (dla I WL); - przybory do rysowania. 8

3. Przedmiotowe efekty kształcenia Symbol przedmiotowego efektu kształcenia Symbol tworzony przez osobę wypełniającą sylabus (kategoria: W-wiedza, U-umiejętności, K-kompetencje oraz numer efektu) Lista efektów kształcenia Treść przedmiotowego efektu kształcenia Efekty kształcenia określają co student powinien wiedzieć, rozumieć i być zdolny wykonać po zakończeniu zajęć. Efekty kształcenia wynikają z celów danego przedmiotu. Osiągniecie każdego z efektów powinno być zweryfikowane, aby student uzyskał zaliczenie. Odniesienie do efektu kierunkowego (numer) Numer kierunkowego efektu kształcenia zawarty w Rozporządzeniu Ministra Nauki bądź Uchwały Senatu WUM dla właściwego kierunku studiów. C.W13. zna epidemiologię zarażeń pasożytami, z uwzględnieniem geograficznego zasięgu ich występowania; zgodny C.W15. zna inwazyjne dla człowieka formy lub stadia rozwojowe wybranych pasożytniczych grzybów, pierwotniaków, helmintów i stawonogów, z uwzględnieniem zgodny geograficznego zasięgu ich występowania; C.W16. omawia zasadę funkcjonowania układu pasożyt żywiciel oraz zna podstawowe objawy chorobowe zgodny wywoływane przez pasożyty; C.W18. zna i rozumie podstawy diagnostyki parazytologicznej zgodny C.U6. ocenia zagrożenia środowiskowe oraz posługuje się podstawowymi metodami pozwalającymi na wykrycie obecności czynników szkodliwych (biologicznych zgodny i chemicznych) w biosferze (w zakresie parazytologii); C.U7. rozpoznaje najczęściej spotykane pasożyty człowieka na podstawie ich budowy, cykli życiowych oraz zgodny objawów chorobowych; C.U9. przygotowuje preparat i rozpoznaje patogeny pod mikroskopem (w zakresie parazytologii); zgodny C.K. posiada świadomość konieczności indywidualnego podejścia do pacjenta w celu postawienia prawidłowej zgodny diagnozy; C.K. umie przekazywać w społeczeństwie wiedzę na temat zagrożeń parazytologicznych w kraju oraz w trakcie podróży zagranicznych, szczególnie do rejonów tropikalnych zgodny i endemicznych; C.K. posiada świadomość ciągłego dokształcania się; zgodny C.K. posiada umiejętność współdziałania w grupie. zgodny 4. Formy prowadzonych zajęć Forma Liczba godzin Liczba grup Minimalna liczba osób w grupie Wykład 0 nieobowiązkowe Seminarium 10 16 nieobowiązkowe Ćwiczenia 20 16 nieobowiązkowe 9

5. Tematy zajęć i treści kształcenia Zajęcia odbywają się w systemie zintegrowanego 2-tygodniowego bloku dla każdej grupy. Każda z 10 trzygodzinnych jednostka obejmuje 1 godzinę seminarium i 2 godziny ćwiczeń praktycznych. Tematy ćwiczeń i seminariów: Ćwiczenie 1. Helminty najczęstsze w Polsce i na świecie. Nicienie (Ascaris lumbricoides, Enterobius vermicularis, Trichuris trichiura, Toxocara canis). Ćwiczenie 2. Pasożyty rzadkie w Polsce i zawlekane. Nicienie i przywry (Ancylostoma duodenale, Necator americanus, Anisakis spp., Schistosoma spp., Fasciola hepatica, Opisthorchis felineus, Dicrocoelium dendriticum). Ćwiczenie 3. Tasiemce; pasożyty jelitowe (Diphyllobothrium latum, Taenia solium, T. saginata, Rodentolepis nana, Hymenolepis diminuta, Dipylidium caninum). Ćwiczenie 4. Tasiemce i nicienie; pasożyty tkanek i narządów (Echinococcus granulosus, E. multilocularis, Trichinella spp., Dirofilaria repens, Loa loa). Ćwiczenie 5. Seminarium. Repetytorium. Rozwiązywanie problemów diagnostycznych; wybrane przypadki inwazji pasożytniczych. Ćwiczenie 6. Pierwotniaki; pasożyty układów pokarmowego i moczowo-płciowego oraz tkanek (Giardia intestinalis, Trichomonas vaginalis, Trichomonas tenax, Entamoeba histolytica/entamoeba dispar, E. gingivalis, Cryptosporidium parvum, Acanthamoeba spp.). Ćwiczenie 7. Pierwotniaki; pasożyty krwi, innych tkanek i narządów (Plasmodium spp., Trypanosoma spp., Leishmania spp., Babesia spp. Toxoplasma gondii). Ćwiczenie 8. Stawonogi pasożytnicze i przenosiciele patogenów; owady i pajęczaki Ćwiczenie 9. Diagnostyka laboratoryjna chorób pasożytniczych Ćwiczenie 10. Nowe zagrożenia inwazjami pasożytniczymi człowieka w dobie globalizacji. Perspektywy wykorzystanie helmintów w terapii chorób autoimunologicznych człowieka. Zaliczenie praktyczne. 6. Sposoby weryfikacji efektów kształcenia Symbol przedmiotowego efektu kształcenia Symbole form prowadzonych zajęć Sposoby weryfikacji efektu kształcenia Kryterium zaliczenia C.W13; 16; 18 seminarium Zgodne z tab. 4 Kol. C.W15; C.U7; 9; ćwiczenia j. w j. w C.U6 seminarium, ćw. j. w. j. w. CK seminarium j. w. j. w. 7. Kryteria oceniania Forma zaliczenia przedmiotu: egzamin ocena kryteria 2,0 (ndst) 50% 3,0 (dost) 51 60% 3,5 (ddb) 61 70% 4,0 (db) 71 80% 4,5 (pdb) 81 90% 5,0 (bdb) 91 100% 8. Literatura Literatura obowiązkowa: 1. Parazytologia i akaroentomologia medyczna / Red. A. Deryło. PWN, Warszawa 2002; 2. zeszyt do ćwiczeń Parazytologia lekarska (dla I WL). 10

Literatura uzupełniająca: 1. Zarys parazytologii lekarskiej / Red. R. Kadłubowski & A. Kurnatowska. PZWl, Warszawa, 1999. 2. Choroby pasożytnicze /A. Buczek. Koliber, Lublin 2005. 3. Atlas pasożytów człowieka /A. Buczek. Koliber, Lublin 2005. 4. Zarys Parazytologii Ogólnej / K. Niewiadomska, T. Pojmańska, B. Machnicka, A. Czubaj. PWN, Warszawa 2001. 5. Parazytologia w ochronie środowiska i zdrowia / Red. E. Lonc. Volumed, Wrocław 2001. Czasopisma: 1. Przegląd Epidemiologiczny, wersja on-line: http://www.przeglepidemiol.pzh.gov.pl 9. Kalkulacja punktów ECTS (1 ECTS = od 25 do 30 godzin pracy studenta) Forma aktywności Liczba godzin Liczba punktów ECTS Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim: Wykład 0 Seminarium 10 Ćwiczenia 20 Samodzielna praca studenta (przykładowe formy pracy): W tym polu opisujemy nakład samodzielnej pracy przeciętnego studenta konieczny aby zaliczyć przedmiot. W kalkulacji należy uwzględnić m.in. konieczność przygotowania się do zajęć, wykonania pracy domowych, przygotowania się do zaliczeń itp. Przygotowanie studenta do zajęć 10 Przygotowanie studenta do zaliczeń 30 Inne (jakie?) Razem 10. Informacje dodatkowe Każdego studenta obowiązuje wstępne przygotowanie się do zajęć. Studenci oglądają mikroskopowe i makroskopowe preparaty różnych form rozwojowych pasożytów. W zeszytach ćwiczeniowych wykonują rysunki dokumentujące oglądane preparaty. Rysunki zaliczane są pod koniec każdego ćwiczenia. Ze względu na kontakt z materiałem inwazyjnym na zajęciach należy ściśle przestrzegać zaleceń higienicznych. Obecność na wszystkich zajęciach jest obowiązkowa, na zajęcia należy przychodzić punktualnie. Opuszczone z powodu choroby zajęcie (wymagane jest zwolnienie lekarskie) należy odrobić z inną grupą. Po odbytych zajęciach studentów obowiązuje zdanie kolokwium praktycznego (rozpoznawanie preparatów pasożytów). Strona internetowa Katedry: www.biologia.wum.edu.pl 11

Kierunek: Specjalność: Rok studiów, semestr: Tryb studiów: Nazwa przedmiotu: Typ przedmiotu: Poziom przedmiotu Język wykładowy: Nazwa jednostki dydaktycznej prowadzącej zajęcia: Imię i nazwisko Kierownika Zakładu Imię i nazwisko osoby odpowiedzialnej za dydaktykę: Rodzaj zajęć: Rok akademicki: 2015/2016 Lekarski Mikrobiologia Lekarska III rok, semestr V i VI Stacjonarne/niestacjonarne Mikrobiologia obowiązkowy zaawansowany polski Katedra i Zakład Mikrobiologii Lekarskiej ul. Chałubińskiego 5, 02-004 Warszawa prof. dr hab. Med. Grażyna Młynarczyk dr n. med. Anna Majewska Ćwiczenia w grupach 10 osobowych Łączna liczba godzin 80 Liczba godzin: wykłady: 0 ćwiczenia: 70 seminaria: 10 Liczba punktów ECTS 5 Zajęcia odbywają się od wtorku do piątku blokach zajęć. Szczegółowy plan zajęć jest podany na stronie internetowej Katedry oraz tablicach informacyjnych. Studenci są zobowiązani posiadać bawełniany fartuch ochronny. Na zajęciach wykorzystane zostaną metody dydaktyczne: prezentacja multimedialna, rozmowa heurystyczna, analiza danych, synteza wniosków, dyskusja. Studenci na ćwiczeniach wykonują wybrane etapy badania mikrobiologicznego, interpretują autentyczne wyniki badań mikrobiologicznych od chorych. Metody dydaktyczne (organizacja zajęć) Realizowane zagadnienia: Część I. Podstawy mikrobiologii. Poznanie warunków pracy i podstawowych metod stosowanych w pracowni mikrobiologicznej. 1. Schemat diagnostyki mikrobiologicznej. 2. Metody hodowli bakterii i metody mikroskopowe w toku badania mikrobiologicznego. 4. Sterylizacja i dezynfekcja. Prawidłowe mycie rąk. Część II Mikrobiologia szczegółowa. Wszystkie drobnoustroje są omawiane według schematu: chorobotwórczość i czynniki wirulencji, epidemiologia, różnicowanie, metody stosowane w diagnostyce (mikrobiologiczne, serologiczne), profilaktyka swoista i nieswoista, wrażliwość na antybiotyki i chemioterapia, seroterapia. 1. Ziarenkowce Gram-dodatnie i Gram-ujemne. 2. Pałeczki Gram ujemne, Gram-dodatnie i prątki. 3. Bakterie rosnące beztlenowo. 4. Badanie wrażliwości bakterii na leki. Wykrywanie szczepów alarmowych. 5. Grzyby chorobotwórcze. Mikotoksyny. 6. Wirusy chorobotwórcze dla człowieka i metody diagnostyki mikrobiologicznej. 12

Metody dydaktyczne (organizacja zajęć) Wymagania wstępne Cele kształcenia - w zakresie wiedzy student: - w zakresie umiejętności student: - w zakresie kompetencji personalno-społecznych Metody oceny pracy studenta (forma i warunki zaliczenia przedmiotu) Część III. Zakażenia układowe. Diagnostyka, możliwości profilaktyki i leczenia: 1. zakażeń układu oddechowego, 2. zakażeń układu moczowo-płciowego, 3. zakażeń przewodu pokarmowego, 4. zakażeń skóry i ran, 5. zakażeń układu nerwowego, 6. zakażeń układu krążenia, 7. zakażeń u chorych z obniżoną odpornością. Student przystępujący do zajęć jest zobowiązany do posiadania podstawowych wiadomości z biochemii, genetyki, immunologii, a także anatomii i fizjologii człowieka oraz informacji z zakresu budowy, fizjologii i genetyki drobnoustrojów. Założeniem przedmiotu jest nauczenie studentów składu i znaczenia fizjologicznej mikroflory człowieka. Zapoznanie z chorobotwórczymi gatunkami drobnoustrojów. Zapoznanie z możliwościami laboratoryjnego rozpoznawania zakażeń u ludzi. Zaznajomienie z możliwościami profilaktyki i leczenia chorób infekcyjnych. Nauczenie zasad racjonalnej chemioterapii. Nauczenie wykonywania podstawowych czynności laboratoryjnych koniecznych dla właściwej współpracy lekarza i mikrobiologa w diagnozowaniu chorób zakaźnych Efekty kształcenia C.W11. zna genetyczne mechanizmy nabywania lekooporności przez drobnoustroje i komórki nowotworowe; C.W12. klasyfikuje drobnoustroje, z uwzględnieniem chorobotwórczych i obecnych we florze fizjologicznej; C.W13. zna epidemiologię zarażeń wirusami, bakteriami oraz zakażeń grzybami i pasożytami, z uwzględnieniem geograficznego zasięgu ich występowania; C.W14. zna wpływ abiotycznych i biotycznych (wirusy, bakterie) czynników środowiska na organizm człowieka i populację ludzi oraz drogi ich wnikania do organizmu człowieka; opisuje konsekwencje narażenia organizmu człowieka na różne czynniki chemiczne i biologiczne oraz zasady profilaktyki; C.W17. zna objawy zakażeń jatrogennych, drogi ich rozpowszechniania się oraz patogeny wywołujące zmiany w poszczególnych narządach; C.W18. zna i rozumie podstawy diagnostyki mikrobiologicznej; C.W19. zna podstawy dezynfekcji, sterylizacji i postępowania aseptycznego; C.U6. ocenia zagrożenia środowiskowe oraz posługuje się podstawowymi metodami pozwalającymi na wykrycie obecności czynników szkodliwych (bakterii, wirusów i grzybów) w biosferze; C.U8. posługuje się reakcją antygen-przeciwciało w aktualnych modyfikacjach i technikach dla diagnostyki chorób zakaźnych; C.U9. przygotowuje preparat i rozpoznaje komórki bakterii i grzybów pod mikroskopem; C.U10. interpretuje wyniki badań mikrobiologicznych; C.U15. projektuje schemat racjonalnej chemioterapii zakażeń, empirycznej i celowanej; nie dotyczy Ocena wiedzy sprawdzian testowy Studenci w każdym semestrze przystępują do pisemnego kolokwium, którego tematyka jest ściśle powiązana z zagadnieniami prezentowanymi podczas zajęć (seminaria + ćwiczenia). Ocena umiejętności sprawdzian praktyczny z etapów diagnostyki mikrobiologicznej, interpretacji wyniku badania mikrobiologicznego oraz ocena antybiogramu. Niezaliczenie powoduje konieczność zdawania kolokwium poprawkowego lub komisyjnego (sprawdzian ustny lub testowy, do decyzji Kierownika Katedry). 13

Metody oceny pracy studenta (forma i warunki zaliczenia przedmiotu) Literatura obowiązkowa: Literatura uzupełniająca: Koło naukowe Regulamin Zakładu: Ocena aktywności na zajęciach przez asystenta prowadzącego zajęcia Warunkiem dopuszczenia do sprawdzianu praktycznego jest: - obecność na wszystkich seminariach i ćwiczeniach. Pojedynczą nieobecność należy odrobić w formie uzgodnionej z asystentem prowadzącym zajęcia; wyjątkowe sytuacje losowe będą rozpatrywane indywidualnie. - zaliczenie kolokwiów testowych na ocenę co najmniej dostateczną (w terminie pierwszym, poprawkowym lub komisyjnym). Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest zaliczenie sprawdzianu praktycznego na ocenę co najmniej dostateczną (w terminie pierwszym, poprawkowym lub komisyjnym). Egzamin ma formę testową, składa się ze 100 pytań, przewidziany czas na rozwiązanie testu 100 min. Student ma możliwość oceny zajęć wypełniając uczelnianą ankietę oceny zajęć i nauczycieli akademickich. Dodatkowo studenci mogą przekazywać swoje uwagi bezpośrednio adiunkta odpowiedzialnego za dydaktykę lub do sekretariatu Katedry. Wszystkie sugestie dotyczące prowadzenia zajęć będą rozpatrywane z najwyższą starannością. Literatura i materiały obowiązkowe: 1. Patrick R. Murray PhD, Ken S. Rosenthal PhD, Michael A. Pfaller MD, Mikrobiologia, I Wydanie polskie, Tłumaczenie VI wydania ang, Elsevier Urban and Partner, 2011. 2. Materiały szkoleniowe udostępniane przez Katedrę i Zakład Mikrobiologii na stronie internetowej. 1. Eligia M. Szewczyk. Diagnostyka Bakteriologiczna, PWN Warszawa 2013 r. 2. Czasopisma (polecone publikacje). 1. Postępy Mikrobiologii. 2. Medycyna Doświadczalna i Mikrobiologia. 3. Polish Journal of Microbiology. Koło Naukowe przy Katedrze i Zakładzie Mikrobiologii 1. Ćwiczenia mają charakter zajęć praktycznych. 2. Szczegółowy program jest wywieszany na stronie internetowej Katedry dwa tygodnie przed planowanymi zajęciami. 3. Studentów obowiązuje teoretyczne przygotowanie się do każdego ćwiczenia, co jest sprawdzane ustnie lub w formie kartkówek. 4. Student obowiązany jest mieć zeszyt, w którym będzie sporządzał protokoły z ćwiczeń podlegające zaliczeniu przez asystenta. 5. Obecność na wszystkich zajęciach jest obowiązkowa. Ćwiczenia opuszczone (usprawiedliwione zwolnieniem lekarskim) należy odrobić z inną grupą, po uzgodnieniu z asystentem prowadzącym zajęcia. 6. Na ćwiczeniach studenci pracują z materiałem zakaźnym, należy zatem bezwzględnie przestrzegać przepisów BHP dotyczących pracy w laboratorium: okrycia zewnętrzne pozostawione w szatni, przed przystąpieniem do zajęć włożyć fartuch ochronny (na pierwsze zajęcia należy przynieść własny fartuch, który będzie przez cały cykl ćwiczeniowy używany tylko w Katedrze i Zakładzie Mikrobiologii Lekarskiej). 7. Każdy student zapoznaje się ze szczegółowymi zasadami BHP, co potwierdza podpisem. 8. W trakcie zajęć konieczne jest zaliczenie kolokwiów cząstkowych oraz końcowego zaliczenia praktycznego. 9. W przypadku jeśli student otrzyma z kolokwium ocenę negatywną lub nie przystąpi do zaliczenia w pierwszym wyznaczonym terminie, przysługuje mu drugi termin. W przypadku braku zaliczenia w drugim terminie, student zdaje kolokwium komisyjne (terminy komisyjne odbywają się po zakończeniu zajęć praktycznych) 14

Regulamin Zakładu: 10. Do zaliczenia praktycznego przedmiotu dopuszczani są tylko studenci, którzy zaliczyli kolokwia i wykazali się obecnością i aktywnością na zajęciach. 11. Zaliczenie praktyczne można uzyskać w terminie pierwszym, drugim (poprawkowym) lub komisyjnym 15

Nazwa Wydziału: I Wydział Lekarski kierunek lekarski Program kształcenia: sześcioletnie jednolite studia magisterskie stacjonarne i niestacjonarne Rok akademicki: 2015/2016 Nazwa modułu/przedmiotu: Genetyka Kod przedmiotu: Zakład Genetyki Medycznej Centrum Biostruktury, I Wydział Lekarski ul. Pawińskiego 3c, 02-106 Warszawa tel. 22 572 06 95, faks 22 572 06 96 http://www.genetyka.wum.edu.pl Jednostka/i prowadząca/e kształcenie: kierownik Zakładu: prof. dr hab. n. med. Rafał Płoski II Klinika Pediatrii I Wydział Lekarski ul. Działdowska 1, 01-184 Warszawa kierownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. Hanna Szajewska Kierownik jednostki/jednostek: prof. dr hab. Rafał Płoski Rok studiów: 3 (trzeci) Semestr studiów: 5 (piąty) Typ modułu/przedmiotu: zaawansowany prof. dr hab. n. med. Rafał Płoski, prof. dr hab. n. med. Lech Korniszewski, prof. dr hab. n. med. Andrzej Kochański, Osoby prowadzące: dr n. med. Agata Skórka, dr n. med. Dorota Gieruszczak-Białek, dr n. med. Małgorzata Rydzanicz, dr n. med. Lech Trzeciak, mgr Konrad Szymański, mgr Piotr Gasperowicz, mgr Anna Walczak, mgr Krystyna Wasilewska Erasmus: nie Osoba odpowiedzialna za sylabus: Konrad Szymański Liczba punktów ECTS: 2 1. Cele kształcenia Celem kształcenia jest: --zdobycie przez studenta wiedzy dotyczącej przyczyn, objawów, zasad diagnozowania i postępowania terapeutycznego w zakresie najczęstszych chorób genetycznych w populacji; -- nabycie umiejętności weryfikacji wskazań do diagnostyki prenatalnej; -- nabycie umiejętności podjęcia decyzji o potrzebie wykonania badań genetycznych oraz ustalenia rodzaju badań; -- rozumienie przez studenta podstawowych wiadomości z genetyki, takich jak: typy dziedziczenia, klasyfikacja wad wrodzonych, poradnictwo genetyczne; --zdobycie przez studenta umiejętności zbierania wywiadu genetycznego i konstruowania rodowodów, właściwego zastosowania testów diagnostycznych, rozumienia wyników badań cytogenetycznych i molekularnych; -- a także przekazywania informacji genetycznej pacjentowi i jego rodzinie. 2. Wymagania wstępne Zaliczenie Genetyki na czwartym semestrze 16

3. Przedmiotowe efekty kształcenia Symbol przedmiotowego efektu kształcenia Lista efektów kształcenia Treść przedmiotowego efektu kształcenia Odniesienie do efektu kierunkowego (numer) Zna podstawowe molekularne mechanizmy onkogenezy oraz W1 najczęstsze zespoły dziedziczne predysponujące do rozwoju nowotworów W2 Opisuje aberracje chromosomów będące przyczyną chorób w tym C.W7. onkogenezy W3 Zna podstawy chorób metabolicznych, w tym mitochondrialnych i metody ich diagnozowania. W4 Zna podstawowe metody diagnostyki prenatalnej i wskazania do ich zastosowania. W5 Zna podstawy diagnostyki dziedzicznych chorób ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego. W6 Zna diagnostykę różnicową nabytych i dziedzicznych chorób układu nerwowego W7 Zna podstawy cytogenetyki, metody diagnostyczne i najczęstsze aberracje chromosomalne autosomów i heterosomów, w tym C.W4 onkogenezy W8 Zna podstawy dziedziczenia chorób wieloczynnikowych, najczęstsze choroby i wady dziedziczone w sposób wieloczynnikowy W9 Zna najczęstsze choroby genetyczne związane z niepełnosprawnością intelektualną W10 Zna uwarunkowania genetyczne grup krwi człowieka oraz konfliktu serologicznego w układzie Rh C.W6. W11 Określa korzyści i zagrożenia wynikające z obecności w ekosystemie organizmów modyfikowanych genetycznie (GMO) C.W10. W12 Opisuje prawidłowy kariotyp człowieka oraz różne typy determinacji płci C.W3. W13 Zna podstawowe kierunki rozwoju terapii, w szczególności możliwości terapii komórkowej oraz terapii genowej i celowanej w określonych chorobach U1 Umie w sposób niedyrektywny i taktowny udzielić porady genetycznej. U2 Umie zaproponować proces postępowania w przypadku noworodka za zaburzeniami różnicowania płci. U3 Umie zaproponować proces postępowania w przypadku podejrzenia zespołów genetycznych, w skład których wchodzi uszkodzenie ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego U4 Identyfikuje wskazania do wykonania badań prenatalnych C.U2 U5 Podejmuje decyzję o potrzebie wykonania badań cytogenetycznych i molekularnych C.U3 U6 Umie przeprowadzić badanie dziecka z zespołem wad wrodzonych z oceną cech dysmorfii w tym wykonuje pomiary morfometryczne, C.U4 analizuje morfogram, zapisuje kariotypy chorób U7 Potrafi zaproponować schemat diagnostyki u pacjenta z niepełnosprawnością intelektualną w zależności od towarzyszących nieprawidłowości 17

4. Formy prowadzonych zajęć Forma Liczba godzin Liczba grup Minimalna liczba osób w grupie Wykład 2 15 nieobowiązkowe Seminarium 11 1 nieobowiązkowe Ćwiczenia 17 1 nieobowiązkowe 5. Tematy zajęć i treści kształcenia Zajęcia: Wady wrodzone. Dysmorfologia. Niepowodzenia rozrodu. U1, U6 Upośledzenie umysłowe. Zaburzenia wieloczynnikowe. Cytogenetyka. W7, W8, W9, W12, U5, U6, U7 Zaburzenia różnicowania płci. Diagnostyka prenatalna. W4, W12, U2, U4, U5 Neurogenetyka. Choroby metaboliczne. W3, W, W6, U3 Genetyka nowotworów. Genetyka grup krwi. W1, W2, W10. Wykład: Genetycznie modyfikowana organizmy. Terapia genowa. W11, W13. 6. Sposoby weryfikacji efektów kształcenia Symbol przedmiotowego efektu kształcenia W1 W13, U1 U7 Symbole form prowadzonych zajęć Sposoby weryfikacji efektu kształcenia W, S Egzamin testowy U1, U6 C Ustny raport z wykonanych ćwiczeń Kryterium zaliczenia Udzielenie poprawnych odpowiedzi na ponad 50% pytań Prawidłowe wykonanie ćwiczenia 7. Kryteria oceniania Forma zaliczenia przedmiotu: egzamin testowy. Egzamin sprawdza umiejętności oraz wiedzę zdobyte na zajęciach z genetyki zarówno na czwartym jak i piątym semestrze studiów. ocena kryteria 2,0 (ndst) Nieuzyskanie ponad 50% punktów 3,0 (dost) 3,5 (ddb) 4,0 (db) 4,5 (pdb) 5,0 (bdb) 8. Literatura Literatura obowiązkowa: 1. Bamshad MJ, Carey JC, Jorde LB.: Genetyka medyczna" (red. tłum. Kałużewski B), Urban & Partner 2014. 2. Drewa G. Ferenc T. (red.) Genetyka medyczna Podręcznik dla studentów, Wyd. Medyczne Urban&Partner. Literatura dodatkowa: 1. Bal J. (red) Badania molekularne i cytogenetyczne w medycynie, Springer PWN, Warszawa 1998. 2. Korniszewski L. Dziecko z zespołem wad wrodzonych. Diagnostyka dysmorfologiczna PZWL, Warszawa 2005. 3. Friedman J. M., Dill F. J., Hayden M. R., Gilivray B. C. Genetyka Urban & Partner, Wrocław 1997. 18

9. Kalkulacja punktów ECTS Forma aktywności Liczba godzin Liczba punktów ECTS Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim: Wykład 2 0 Seminarium 11 0,5 Ćwiczenia 17 0,5 Samodzielna praca studenta: Przygotowanie studenta do zajęć 15 0,5 Przygotowanie studenta do zaliczeń 15 0,5 Inne (jakie?) 0 0 Razem 60 2 10. Informacje dodatkowe Osoba odpowiedzialna za sprawy studenckie: dr n. med. Agata Skórka askorka@wum.edu.pl (II Klinika Pediatrii). Sekretariat Zakładu znajduje się przy ul. Pawińskiego 3c w pokoju nr 2 i jest czynny w poniedziałki i środy w godz. 9 30-13 00. Indeksy złożone w Zakładzie należy wypełnić zgodnie z Kartą okresowych osiągnięć studenta. Studentów zainteresowanych genetyką medyczną, chętnych do podjęcia współpracy przy projektach naukowych realizowanych w Zakładzie Genetyki Medycznym zapraszamy do kontaktu z kierownikiem ZGM prof. Rafałem Płoskim. Regulamin zajęć: Rozdział 1. Informacje ogólne 1. Zajęcia odbywają się w sali dydaktycznej podanej w planie zajęć przez Dziekanat właściwego Wydziału Lekarskiego WUM. 2. Zajęcia odbywają się według harmonogramu ustalonego przez Dziekanat właściwego Wydziału Lekarskiego WUM. 3. Uczestniczenie w zajęciach odbywa się w grupach dziekańskich. Zmiana grupy dziekańskiej na czas trwania zajęć możliwa jest jedynie w szczególnych sytuacjach losowych i wymaga zgody Dziekana ds. studenckich oraz osoby odpowiedzialnej za sprawy studenckie w Zakładzie Genetyki Medycznej (ZGM). Odrabianie pojedynczych zajęć z inną grupą należy uzgodnić z osobą odpowiedzialną za dydaktykę. 4. Zajęcia rozpoczynają się punktualnie o godzinie podanej w planie zajęć udostępnionym przez właściwy Dziekanat. 5. Spóźnienie się studenta na zajęcia przekraczające 15 minut jest traktowane jak nieobecność i powoduje niezaliczenie zajęć w danym dniu. 6. W przypadku odbywania zajęć w sali seminaryjnej Zakładu Genetyki Medycznej obowiązuje całkowity zakaz spożywania posiłków oraz napojów w części komputerowej sali. Sala seminaryjna musi być pozostawiona w ładzie i porządku. 7. Zaliczenie zajęć jest stwierdzeniem uczęszczania i aktywnego udziału w zajęciach. Rozdział 2. Organizacja zajęć na czwartym semestrze 1. Podstawą zaliczenia przedmiotu na czwartym semestrze jest uzyskanie pozytywnej oceny z kolokwium. 2. Kolokwium jest pisemne i składa się z co najmniej 3 zadań. 3. Warunkiem dopuszczenia do kolokwium jest obecność na seminariach i zaliczenie ćwiczeń. Dopuszcza się jedną nieobecność na zajęciach. Każda kolejna nieobecność, niezależnie od przyczyny nieobecności, powoduje niezaliczenie przedmiotu. 4. W razie negatywnego wyniku kolokwium, kolokwium powtarza się jeden raz. 5. Nieobecność studenta na kolokwium, z innego powodu niż choroba potwierdzona zaświadczeniem lekarskim, jest równoznaczna z nieprzystąpieniem do kolokwium. Nieprzystąpienie do kolokwium bez usprawiedliwienia jest równoznaczne z utratą danego terminu kolokwium. 6. W przypadku niesamodzielnego udzielania odpowiedzi podczas kolokwium, zakłócenia przebiegu kolokwium, złamania zakazu korzystania z materiałów dodatkowych oraz zakazu posiadania urządzeń służących do przekazu i odbioru informacji student zostaje wykluczony udziału w kolokwium, co jest równoznaczne z otrzymaniem oceny niedostatecznej. 7. Zaliczenie zajęć na czwartym semestrze jest podstawą dopuszczenia do egzaminu. 19

Rozdział 3. Organizacja zajęć na piątym semestrze 1. Podstawą zaliczenia przedmiotu na piątym semestrze jest obecność na wszystkich seminariach i zaliczenie wszystkich ćwiczeń. Każda nieobecność powoduje niezaliczenie przedmiotu. 2. Pojedyncze nieobecności można zaliczyć w trakcie zajęć z inną grupą po uzgodnieniu z osobą odpowiedzialną za dydaktykę. 3. Zaliczenie zajęć na piątym semestrze jest podstawą dopuszczenia do egzaminu. Rozdział 4. Egzamin 1. Egzamin odbywa się w sesji zimowej po piątym semestrze. 2. Zakres tematyczny egzaminu pokrywa program nauczania przedmiotu Genetyka na czwartym oraz piątym semestrze studiów. 3. Egzamin ma formę testu składającego się z 50 pytań. 4. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest zaliczenie przedmiotów Genetyka na czwartym oraz piątym semestrze studiów. 5. W razie negatywnego wyniku egzaminu, studentowi przysługuje egzamin poprawkowy w sesji poprawkowej. 6. Nieobecność studenta na egzaminie lub egzaminie poprawkowym, z innego powodu niż choroba potwierdzona zaświadczeniem lekarskim, jest równoznaczna z nieprzystąpieniem do egzaminu lub egzaminu poprawkowego. Nieprzystąpienie do egzaminu lub egzaminu poprawkowego bez usprawiedliwienia jest równoznaczne z utratą danego terminu egzaminu lub egzaminu poprawkowego. 7. W przypadku niesamodzielnego udzielania odpowiedzi podczas egzaminu, zakłócenia przebiegu egzaminu, złamania zakazu korzystania z materiałów dodatkowych oraz zakazu posiadania urządzeń służących do przekazu i odbioru informacji lub otwierania książeczek testowych zanim komisja egzaminacyjna na to zezwoli lub dokonywania zmian w karcie odpowiedzi po ogłoszeniu końca egzaminu student zostaje wykluczony udziału w egzaminu lub egzaminu poprawkowego, co jest równoznaczne z otrzymaniem oceny niedostatecznej. 8. W czasie 10 minut przed końcem egzaminu oraz w trakcie zbierania kart egzaminacyjnych oraz książeczek testowych studenci zobowiązani są do zachowania ciszy oraz pozostania na miejscach. W przypadku niezastosowania się do powyższego egzamin studenta zostanie unieważniony, co jest równoznaczne z otrzymaniem oceny niedostatecznej. Studenci, którzy przystąpili do egzaminu w formie testowej mogą zgłosić drogą pisemną lub mailową na adres rploski@wp.pl ewentualne uwagi co do pytań bezpośrednio po egzaminie, nie później niż 2 godziny po zakończeniu egzaminu. Po tym czasie uwagi co do pytań nie będą rozpatrywane. Zakład poda do wiadomości studentów wyniki egzaminu nie później niż w ciągu 3 dni roboczych od dnia przeprowadzenia egzaminu. Wyniki zostaną opublikowane w witrynie internetowej Zakładu (http://www.genetyka.wum.edu.pl) oraz w gablocie informacyjnej w Zakładzie (ul. Pawińskiego 3c). Termin wglądu studenta we własną pracę egzaminacyjną zostaje podany łącznie z wynikami egzaminu. Wgląd we własną pracę egzaminacyjną odbywa się wyłącznie w godzinach podanych przez Zakład. Jakiekolwiek uwagi co do oceny mogą być zgłoszone na piśmie w godzinach wglądu w prace egzaminacyjne. Protokół z egzaminu sporządzany jest bezpośrednio po wygaśnięciu terminu wglądu w prace egzaminacyjne. Po tym czasie jakiekolwiek uwagi co do egzaminu nie są przyjmowane, a wyniki są traktowane jako ostateczne i niemodyfikowalne. Indeks uzupełniony zgodnie z kartą okresowych osiągnięć studenta powinien zostać złożony w sekretariacie Zakładu w wyznaczonym terminie. 20

Nazwa Wydziału: I Wydział Lekarski Program kształcenia (kierunek studiów, poziom i profil kształcenia, forma studiów, np. Zdrowie publiczne I stopnia profil lekarski, studia 6 letnie jednolite, profil praktyczny, stacjonarne i niestacjonarne praktyczny, studia stacjonarne): Rok akademicki: 2015/2016 Nazwa modułu/przedmiotu: Patomorfologia Kod przedmiotu (z systemu Pensum): 1M11 Jednostka/i prowadząca/e kształcenie: Katedra i Zakład Patomorfologii/ Pracownia Medycyny Genomowej Kierownik jednostki/jednostek: Prof. Barbara Górnicka/prof. Krystian Jażdżewski Rok studiów (rok, na którym realizowany jest przedmiot): III Semestr studiów (semestr, na którym realizowany jest przedmiot): V/VI Typ modułu/przedmiotu (podstawowy, kierunkowy, fakultatywny): Podstawowy Osoby prowadzące (imiona, nazwiska oraz stopnie naukowe wszystkich wykładowców prowadzących przedmiot): Prof. Barbara Górnicka,dr hab.hanna Ratajska, dr. hab. Bogna Ziarkiewicz-Wróblewska, dr med. Dorota Biernacka-Wawrzonek, dr med. Małgorzata Kubicka-Pertkiewicz, dr med.jadwiga Małdyk, dr med. Łukasz Koperski, lek. med Agnieszka Powała, lek med. Janina Marczewska, lek med. Wiesława Prątnicka, lek med. Antoni Prątnicki, dr biol. Anna Rowińska, prof. Krystian Jażdżewski, dr med.anna Wójcicka, lek. med Agata Cyran-Chlebicka, lek.med Łukasz Fus., lek. med. Benedykt Szczepankiewicz, mgr Tomasz Ilczuk, mgr Radosław Olkowski, mgr. Anna Pastwińska, mgr Łukasz Strojek, lek. med Piotr Gierej, mgr. Iwona Osińska, lek. med. Renata Polak, lek. med. Emilia Skowrońska, lek. med. Aleksandra Starzyńska, lek. med. Grzegorz Szparecki Erasmus TAK/NIE (czy przedmiot dostępny jest dla studentów w ramach programu Tak Erasmus): Osoba odpowiedzialna za sylabus (osoba, do której należy zgłaszać uwagi dotyczące Dr med. Małgorzata Kubicka-Pertkiewicz sylabusa): Liczba punktów ECTS: 16 1. Cele kształcenia 1. Zapoznanie studentów z obrazami morfologicznymi i mikroskopowymi chorób 2. Podstawy diagnostyki patomorfologicznej 3. Implikacje diagnostyczno-kliniczne wynikające z morfologii 21

2. Wymagania wstępne Znajomość anatomii i histologii na poziomie wymagań obowiązujących w toku studiów 3. Przedmiotowe efekty kształcenia Lista efektów kształcenia Symbol przedmiotowego efektu kształcenia W wiedza W zakresie wiedzy student C.W25 C.W26 C.W.27 C.W28 C.W29 C.W31 C.W.30 U umiejętności w zakresie umiejętności student C.U11 Treść przedmiotowego efektu kształcenia Zna nazewnictwo patomorfologiczne Zna podstawowe mechanizmy uszkodzenia komórek i tkanek Określa przebieg kliniczny zapaleń swoistych i nieswoistych oraz opisuje procesy regeneracji tkanek i narządów zna definicję i wykładniki morfologiczne wstrząsu ze szczególnym uwzględnieniem różnicowania przyczyn wstrząsu oraz niewydolności wielonarządowej zna etiologię zaburzeń hemodynamicznych, zmian wstecznych i zmian postępowych opisuje konsekwencje rozwijających się zmian patologicznych dla sąsiadujących topograficznie narządów Zna zagadnienia z zakresu szczegółowej patologii narządowej Potrafi powiązać obrazy uszkodzeń tkankowych i narządowych z objawami klinicznymi choroby, wywiadem i wynikami oznaczeń laboratoryjnych. Odniesienie do efektu kierunkowego (numer) A.U1 B.U.15 K kompetencje W zakresie kompetencji student D.W9, D.U14 II.3c, G.W12 II.3d D.U.19 D.W15 D.U17 D.U12 D.U15 Obsługuje mikroskop optyczny także w zakresie korzystania z imersji Umie zaplanować i wykonać proste badanie naukowe w zakresie patomorfologii oraz zinterpretować jego wyniki i wyciągnąć wnioski Umie okazać szacunek dla śmierci i zwłok Przestrzega tajemnicy lekarskiej i prawa pacjenta Posiada świadomość własnych ograniczeń i umiejętność stałego dokształcania się Umie przekazywać w prosty sposób posiadaną wiedzę osobom spoza kręgu medycznego Umie pracować w zespole, zna zasady pracy w grupie Krytycznie analizuje piśmiennictwo medyczne, w tym w języku angielskim oraz wyciąga wnioski w oparciu o dostępną literaturę Przestrzega wzorców etycznych w działaniach zawodowych Wykazuje odpowiedzialność za podnoszenie swoich kwalifikacji i przekazywanie wiedzy innym 22

4. Formy prowadzonych zajęć Minimalna liczba osób Forma Liczba godzin Liczba grup w grupie Wykład 60 Cały kurs Seminarium 30 16 10 Ćwiczenia 110 16 10 5. Tematy zajęć i treści kształcenia WYKŁADY Semestr zimowy 2015 1. Wkład inauguracyjny 2. Patomorfologia jak specjalizacja lekarska 3. Amuliodoza 4. Miażdżyca 5. Zapalenia,część ogólna 6. Choroby z autoagresji i choroby tkanki łacznej 7. AIDS i zapalenia oportunistyczne 8. Nowotwory nabłonkowe 9. Nowotwory tkanek miękkich I część 10. Nowotwory tkanek miękkich II część 11. Guzy kości 12. Nowotwory skóry 13. Nowotwory układu chłonnego I część 14. Nowotwory układu chłonnego II część Semestr letni 2016 15. Zapalenia 16. Wady serca 17. rak trzustki 18. Rak żołądka 19. Rak jelita grubego 20. Wirusowe zapalenie wątroby i marskość 21. Nowotwory jajnika 22. Nowotwory piersi 23. Nowotwory gruczołu krokowego i jądra 24. Kłębkowe zapalenia nerek 25. Cytologia ginekologiczna 26. Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego 27. Patogia tarczycy i BAC 28. Omawianie przypadków i przykładów pytań testowych ĆWICZENIA HISTOPATOLOGICZNE w salach komputerowych w programie PathXL 1 x w tygodniu: Semestr zimowy: 1. Zaburzenia w krążeniu cz.i 2. Zaburzenia w krążeniu cz.ii 3. procesy adaptacyjne 4. Kolokwium1 5. zapalenia 6. Czy nowotwór jest choroba genetyczną 7. Transplantacja, immunosupresja 8. Kolokwium 2 9. Zmiany prekursorowe. Nowotwory nabłonkowe łagodne 10. Nowotwory nabłonkowe złośliwe 11. Nowotwory nienabłonkowe 12. Analiza danych otrzymanych w NGS. Biologiczna i medyczna interpretacja wyniku 13. Nowotwory kości i skóry 14. Nowotwory układu chłonnego i krwiotwórczego 23

Semestr letni: 1. Patologia układu oddechowego 2. Patologia układu krążenia 3. Patologia układu dokrewnego 4. Kolokiwum 1 5. Patologia gruczołu piersiowego 6. Patologia układu rozrodczego żeńskiego 7. Cytologia 8. Patologia układu rozrodczego męskiego 9. Patologia układu moczowego 10. Kolokwium 2 11. Patologia układu pokarmowego cz. I 12. Patologia układu pokarmowego cz. II 13. Kolokwium 3 14. Kolkwium poprawkowe 15. Kolokwium komisyjne SEMINARIA (bloki poranne) i ćwiczenia sekcyjne (trzy tygodnie w roku) 1 tydzień 1. Diagnostyka patomorfologiczna metody rutynowe 2. Diagnostyka patomorfologiczna metody specjalne 3. Sekwencjonowanie nowej generacji(ngs) w diagnostyce genetycznej rodzaje i zastosowanie poszczególnych typów badań 4. Jak NGS buduje medycynę spersonalizowaną diagnostyka, prognostyka i wczesna prewencja chorób 5. Jak NGS buduje medycynę spersonalizowaną terapie celowane w nowotworach 2 tydzień 1. Wprowadzenie typy i mechanizmy śmierci, rodzaje i technika sekcji zwłok, podstawy prawne wykonywania autopsji 2. Omówienie przypadków sekcyjnych 3. Omówienie przypadków sekcyjnych 4. Omówienie przypadków sekcyjnych 5. Omówienie przypadków sekcyjnych 3 tydzień 1. Omówienie przypadków sekcyjnych 2. Kardiomyopatie 3. Omówienie przypadków sekcyjnych 4. Omówienie przypadków sekcyjnych 5. Omówienie przypadków sekcyjnych. 6. Sposoby weryfikacji efektów kształcenia Symbol przedmiotowego efektu kształcenia CW29 W,S, Ć. Symbole form prowadzonych zajęć Sposoby weryfikacji efektu kształcenia Zaliczenie końcowe każdego ćwiczenia histopatologicznego, 6 kolokwium po każdym dziale patomorfologii,test jednokrotnego wyboru Końcowy egzamin teoretyczny testowy test jednokrotnego wyboru >50% Kryterium zaliczenia 24

7. Kryteria oceniania Forma zaliczenia przedmiotu: kolokwium pisemne czas trwania zaliczenia: 30 minut, kolokwium pisemne (24 pytania), ocenianie pytań 24 punktów maksymalnie, zalicza 12 punktów +1 ocena kryteria Brak osiągnięcia zakładanych efektów kształcenia stopień opanowania wiedzy <50% 2,0 (ndst) Osiągnięcia zakładanych efektów kształcenia z poważnymi nieścisłościami, stopień opanowania wiedzy 3,0 (dost) 51%-60% Osiągnięcia zakładanych efektów z pominięciem niektórych istotnych aspektów lub z istotnymi nieścisłościami, 3,5 (ddb) stopień opanowania wiedzy 61-70% Osiągnięcia zakładanych efektów kształcenia z pominięciem niektórych mniej istotnych aspektów stopień 4,0 (db) opanowania wiedzy 71-80% Osiągnięcia zakładanych efektów kształcenia obejmujących wszystkie istotne aspekty z pewnymi błędami lub 4,5 (pdb) nieścisłościami stopień opanowania wiedzy 81-90% Osiągnięcia zakładanych efektów kształcenia obejmujących wszystkie istotne aspekty stopień opanowania 5,0 (bdb) wiedzy >91%. 8. Literatura Literatura obowiązkowa: ROBBIS PATOLOGIA Kumar, Cotran, Robbins Literatura uzupełniająca: 1. Stefan Kruś, Ewa Skrzypek PATOMORFOLOGIA KLINICZNA PZWL 2005. 2007. 2. Stefan Kruś ANATOMIA PATOLOGICZNAPZWL 2001. 3. Jerzy Stachura, Wenancjusz Domagała PATOLOGIA ZNACZY SŁOWO O CHOROBIE trzy tomy. KRA- KÓW 2003. 4. Wenancjusz Domagała, Maria Chosia, Elżbieta Urasińska PODSTAWY PATOLOGII PZWL 2010. 5. Wenancjusz Domagała, Maria Chosia, Elżbieta Urasińska ATLAS HISTOPATOLOGII. PZWL 2007. 9. Kalkulacja punktów ECTS (1 ECTS = od 25 do 30 godzin pracy studenta) Forma aktywności Liczba godzin Liczba punktów ECTS Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim: Wykład 60 2 Seminarium 30 1 Ćwiczenia 110 4 Samodzielna praca studenta (przykładowe formy pracy): W tym polu opisujemy nakład samodzielnej pracy przeciętnego studenta konieczny aby zaliczyć przedmiot. W kalkulacji należy uwzględnić m.in. konieczność przygotowania się do zajęć, wykonania pracy domowych, przygotowania się do zaliczeń itp. Przygotowanie studenta do zajęć 120 4 Przygotowanie studenta do zaliczeń 150 5 Inne (jakie?) Razem 470 16 10. Informacje dodatkowe Dwa koła naukowe Regulamin w załaczeniu Sylabus i wszystkie ważne informacje na stronie Katedry. 25

Kierunek: Specjalność: Rok studiów, semestr: Tryb studiów: Nazwa przedmiotu: Typ przedmiotu: Poziom przedmiotu Język wykładowy: Nazwa jednostki dydaktycznej prowadzącej zajęcia: Imię i nazwisko Kierownika Zakładu Rok akademicki: 2015/2016 Lekarski Choroby Wewnętrzne 3 rok Stacjonarne Propedeutyka Chorób Wewnętrznych Obowiązkowy Polski I Katedra i Klinika Kardiologii Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii Katedra i Klinika Gastroenterologii i Chorób Przemiany Materii Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Pneumonologii i Alergologii Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Endokrynologii Katedra i Klinika Nefrologii, Dializoterapii i Chorób Wewnętrznych Klinika Immunologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych prof. dr hab. Grzegorz Opolski prof. dr hab. Zbigniew Gaciong prof. dr hab. Waldemar Karnafel prof. dr hab. Ryszarda Chazan prof. dr hab. Tomasz Bednarczuk prof. dr hab. Joanna Matuszkiewicz-Rowińska prof. dr hab. Leszek Pączek Imię i nazwisko Osoby odpowiedzialnej za dydaktykę: Rodzaj zajęć: obowiązkowe Łączna liczba godzin 90 Liczba godzin: wykłady: 10 ćwiczenia: 60 seminaria: 20 Liczba punktów ECTS 5 Zajęcia seminaryjne odbywają się od poniedziałku do piątku w 4-tygodniowym bloku zajęć. Zajęcia rozpoczynają się punktualnie o 8:00 i trwają do 11:00. Zajęcia kliniczne prowadzone są przy łóżku chorego w Klinikach Chorób Wewnętrznych SP CSK ul. Banacha 1a. Szczegółowy plan zajęć jest podany na tablicach informacyjnych. Studenci są zobowiązani posiadać: fartuch lekarski, stetoskop oraz plakietkę identyfikator. Pożądana jest także zmiana obuwia. Metody dydaktyczne (organizacja zajęć) Tematy wykładów (w sumie 10 godzin): Postępy w Kardiologii (2 godziny I Katedra i Klinika Kardiologii) Postępy w Pneumonologii (2 godziny Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Pneumonologii i Alergologii Postępy w Gastroenterologii i Chorobach Przemiany Materii (2 godziny Katedra i Klinika Gastroenterologii i Chorób Przemiany Materii) Postępy w Nefrologii (2 godziny Katedra i Klinika Nefrologii, Dializoterapii i Chorób Wewnętrznych) Postępy w Endokrynologii (1 godzina Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Endokrynologii) Postępy w Nadciśnieniu Tętniczym i Angiologii (1 godzina Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii). 26