Edukacja globalna Scenariusz lekcji szkoła podstawowa Nieuleczalnie chore dziecko tak bardzo potrzebuje serdeczności, bezpieczeństwa, zacisznej atmosfery. Fundacja Gajusz walczy o to dla swoich podopiecznych. Polska
Dominika Kulczyk, prezes Kulczyk Foundation, dociera do najdalszych zakątków świata, by nieść pomoc ludziom, którzy żyją w tragicznych warunkach. Partner Strategiczny: Partner Logistyczny: Partnerzy Technologiczni:
Współczesny świat jest na wyciągnięcie ręki. Dziś ani odległość, ani odmienność kulturowa nie stanowią bariery nie do pokonania. Dlatego łatwiej dostrzec problemy różnych społeczności. nie powinniśmy być na nie obojętni. Kształtowanie wśród dzieci i młodzieży postawy wrażliwości na krzywdę drugiego człowieka to ważne zadanie, które mają do spełnienia dorośli. to oni dzięki dyskusjom, rozmowom i przykładowi uczą młode pokolenie otwartości na innych. nasze dzieci mają ogromne szczęście, że mogą spokojnie się uczyć w przyjaznych szkołach wykorzystujących nowoczesne źródła edukacji. Zestawienie problemów człowieka żyjącego w dostatnim świecie z problemami człowieka walczącego o przetrwanie pokazuje, jak bardzo wyolbrzymiamy własne lęki. mam nadzieję, że wspólnie, dzięki merytorycznej wartości materiałów, które kieruję do Państwa, uda się nam rozbudzić i zaszczepić wśród uczniów ideę pomagania słabszym i odpowiedzialności za nich. młodzież na pewno wiele wyniesie z tej cennej lekcji empatii. Zachęcam serdecznie do udziału w konkursie z nagrodami dla szkół i uczniów. nagranie filmu konkursowego da młodym ludziom sposobność pokazania, co naprawdę oznacza dla nich pomaganie potrzebującym. partnerzy: patronat Honorowy: patronat Merytoryczny: partnerzy Edukacyjni: Wydział Studiów Edukacyjnych
TEMAT LEKCJI: Choroba dziecka znaczenie opieki hospicyjnej 2 jednostki lekcyjne Scenariusz lekcji wychowawczej (lub lekcji historii i społeczeństwa) dla klas 4 6 szkoły podstawowej Autorzy: Kamila Słupska, Kinga Kuszak ZAGADNIENIA choroba w życiu człowieka dorosłego i dziecka hospicjum i opieka paliatywna sytuacja rodzeństwa chorego dziecka znaczenie wolontariatu w życiu społecznym rola wolontariuszy w opiece nad chorymi CELE LEKCJI Po lekcji uczeń potrafi: opisać sytuację, w jakiej znajdują się ciężko chore dzieci i ich rodzeństwo; wyjaśnić znaczenie pojęć hospicjum domowe i hospicjum stacjonarne; zdefiniować pojęcia choroba terminalna i opieka paliatywna; wyjaśnić, czym jest wolontariat; odpowiedzieć na pytanie, dlaczego niektórzy ludzie decydują się zostać wolontariuszami; wskazać, czym zajmują się wolontariusze w hospicjum; zdobyć informacje dotyczące działania hospicjów. CELE KSZTAŁCENIA I TREŚCI NAUCZANIA WEDŁUG PODSTAWY PROGRAMOWEJ Historia i społeczeństwo. Cele kształcenia: IV. Treści nauczania: 1. 1), 2), 3) Zajęcia komputerowe. Cele kształcenia: III. Treści nauczania: 3. 1), 2), 3) METODY I FORMY PRACY analiza źródła (reportażu filmowego) rozmowa praca indywidualna praca w grupach mapa pojęciowa (mapa myśli) dyskusja panelowa 18 Edukacja Globalna Efektu Domina
Polska ŚRODKI DYDAKTYCZNE reportaż filmowy: Efekt Domina, seria II, odcinek Polska. Życie w skrócie zdjęcia pobrane ze strony internetowej Kulczyk Foundation (www.edukacjaglobalna.com) ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie samodzielnie zebrane przez uczniów informacje odnoszące się do tematyki hospicyjnej PRZEBIEG LEKcji 1. WPROWADZENIE Nauczyciel dzieli klasę na grupy złożone z czterech pięciu osób. Następnie prosi, aby w zespołach uczniowie wykonali mapy myśli odnoszące się do hasła choroba. ROZWINIĘCIE Uczniowie tworzą mapy myśli. W środku arkusza papieru umieszczają hasło choroba. Od hasła we wszystkie strony powinny biec strzałki prowadzące do pól, które uczniowie będą wypełniać. Liczba pustych pól może odpowiadać liczbie sformułowanych poniżej pytań (uczniowie mogą też wpisać pytania w polach i pod pytaniami umieszczać odpowiedzi). Nauczyciel formułuje pytania ukierunkowujące i zadaje je w trakcie pracy zespołów. Uczniowie wypowiadają się w grupach na zasadzie pełnej dobrowolności. Nikt nie może poczuć się zmuszany do zabierania głosu. Przykładowe pytania ukierunkowujące tworzenie mapy myśli (do wyboru przez nauczyciela). Co czuje człowiek, który ma katar, kaszel, ból głowy itp.? Co się zmienia w rytmie dnia człowieka podczas choroby? Jakie działania trzeba podjąć podczas choroby? Jakie mogą być objawy choroby? W jakiej formie podaje się leki osobom chorym? Jak długo może trwać choroba? Na czym polega opieka nad chorym? Jak zmienia się życie rodziny, gdy w domu ktoś choruje? Jak choroba dziecka wpływa na jego rodzeństwo? Jak choroba dziecka wpływa na jego rodziców? Co się dzieje, gdy udaje się pokonać chorobę? Po wykonaniu map myśli następuje krótka rozmowa podsumowująca. Nauczyciel proponuje uczniom obejrzenie reportażu filmowego Polska. Życie w skrócie. Reportaż trwa około 24 min. Jeżeli nauczycielowi brak czasu, by na lekcji zaprezentować cały film, może posłużyć się jego fragmentami. Podział materiału filmowego na kolejne sekwencje (wraz z czasem ich trwania) został podany w sekcji Wskazówki w dalszej części scenariusza. Po projekcji filmu następuje rozmowa. Nauczyciel prosi uczniów, by wypisali bohaterów reportażu, a następnie aby przyporządkowali osoby działające w Fundacji Gajusz oraz jej podopiecznych do odpowiednich kategorii: dzieci potrzebujące pomocy przebywające w hospicjum stacjonarnym oraz korzystające z pomocy hospicjum domowego (nauczyciel wyjaśnia, czym różnią się te formy opieki nad chorymi); pracownicy hospicjum lekarz, pielęgniarka, psycholog, pracownik socjalny, rehabilitant, duszpasterz; wolontariusze; inni bohaterowie założycielka hospicjum Tisa Żawrocka-Kwiatkowska, jej syn Gajusz i córka Wiktoria, wspierająca wówczas chorego brata dzisiaj Gajusz jest zdrowy (przy tej okazji warto zwrócić uwagę na wątek pomocy rodzeństwu chorego dziecka w ramach działań Fundacji Gajusz). Kulczyk Foundation 19
Nauczyciel prowadzi dalej rozmowę w taki sposób, aby uczniowie dostrzegli rolę fundacji w działalności hospicjum (fundacja powstaje po to, by pomagać nieuleczalnie chorym. Zbiera środki niezbędne do funkcjonowania hospicjum, a w jej działania zaangażowanych jest wiele osób). W czasie rozmowy zadaje uczniom kolejne pytania dotyczące reportażu: Co to jest Pałac-Hospicjum dla Osieroconych Dzieci założony przez Fundację Gajusz? Jak wygląda? Na czym polega pomoc chorym dzieciom w hospicjum? Czym zajmują się lekarze? Co robią wolontariusze? Płot z kamieni dlaczego odgrywa tak istotną rolę? W jaki sposób rodzeństwo pomaga choremu dziecku? Czy rodzeństwo chorego dziecka potrzebuje również wsparcia, a jeżeli tak, to dlaczego? ZADANIE DOMOWE Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy, z których każda otrzymuje inne zadanie. Grupa 1. Przeprowadza sondaż wśród rodziny i znajomych na temat ich wiedzy o hospicjach (w sondażu powinno wziąć udział około 30 osób). Pytania, które można zadać respondentom: Czym jest hospicjum? Kto pracuje w hospicjum? Jakie działania się tam podejmuje? Komu pomaga hospicjum? Gdzie znajduje się najbliższe hospicjum? Czy możesz wymienić przykłady hospicjów działających w Polsce? Grupa 2. Zbiera informacje na temat istniejących w Polsce hospicjów i przedstawia działalność wybranych hospicjów znajdujących się w najbliższym regionie (można znaleźć je w bazie hospicjów zamieszczonej na stronie http://hospicjum-domowe.waw.pl). Wyjaśnia, czym jest hospicjum domowe, hospicjum stacjonarne, hospicjum perinatalne. Przedstawia, jakie są cele opieki paliatywnej. Grupa 3. Zbiera informacje na temat prof. Jacka Łuczaka. Określa, kim był, czym się zajmował i jaki miał związek z działalnością hospicyjną. Grupa 4. Zbiera informacje na temat wolontariatu. Wyjaśnia, czym jest wolontariat, kto może być wolontariuszem oraz jakie działania i gdzie podejmują wolontariusze. Nauczyciel proponuje, by podczas kolejnej lekcji uczniowie zaprezentowali zebrany materiał w formie dyskusji panelowej. Prosi, aby każda grupa: wybrała moderatora, który pokieruje dyskusją; podzieliła materiał, tak by każdy z członków zespołu mógł zaprezentować inne zagadnienie. PRZEBIEG LEKcji 2. WPROWADZENIE Nauczyciel korzysta z prezentacji zdjęć pobranych ze strony internetowej www.edukacjaglobalna.com, aby przypomnieć uczniom najważniejsze kwestie, które były omawiane na poprzednich zajęciach. Nawiązuje do pytań, na które uczniowie mieli udzielić odpowiedzi w ramach pracy domowej. ROZWINIĘCIE Każda z grup kolejno w formie dyskusji panelowej prezentuje materiał, który opracowała w ramach zadania domowego. Wybrany przez każdą z grup moderator: wprowadza słuchaczy w tematykę; udziela głosu poszczególnym członkom grupy (ekspertom); udziela głosu publiczności. Na podstawie przeprowadzonych dyskusji uczniowie wspólnie definiują pojęcia: hospicjum, choroba terminalna, opieka paliatywna, wolontariat, wolontariusz, działalność charytatywna, filantropia. Sformułowane definicje mogą zostać zapisane na arkuszu papieru i zawieszone w widocznym miejscu w klasie. ZAKOŃCZENIE Nauczyciel zachęca uczniów do refleksji nad tym, w jaki sposób mogą pomagać dzieciom przebywającym w hospicjach. 20 Edukacja Globalna Efektu Domina
Polska URUCHOMIENIE EFEKTU DOMINA POPCHNIJMY KOSTKĘ W POLSCE Nauczyciel proponuje chętnym uczniom wykonanie zadania domowego przygotowanie gry planszowej, którą uczniowie chcieliby podarować dzieciom przebywającym w hospicjum. Gry opracowane i wykonane przez uczniów zostaną przekazanie do hospicjum Fundacji Gajusz lub innego hospicjum wybranego przez uczniów. WSKAZÓWKI 1. Jeżeli nauczyciel nie ma czasu, aby na lekcji zaprezentować cały materiał filmowy, może posłużyć się jego fragmentami. Poniżej podział reportażu na części wraz ze wskazaniem czasu trwania każdej z nich (w minutach): 1) Hospicja Fundacji Gajusz (0:00 2:59) 2) Praca lekarzy w hospicjum (2:59 5:00) 3) Wolontariusze w hospicjum (5:00 8:10) 4) Opieka nad umierającymi dziećmi (8:10 9:33) 5) Podopieczni hospicjum (9:33 11:23) 6) Nowy płot w Pałacu (11:23 13:04) 7) Idea stworzenia fundacji (13:04 14:53) 8) Wolontariusze Fundacji Gajusz działający w szpitalach dziecięcych (14:53 16:04) 9) Dzieci pod opieką hospicjum domowego Fundacji Gajusz (16:04 20:20) 10) Program wsparcia dla rodzeństwa śmiertelnie chorych dzieci (20:20 24:13) 2. Na stronie internetowej www.edukacjaglobalna.com można znaleźć ponadto: reportaż filmowy: Efekt Domina, sezon II, odcinek Polska. Życie w skrócie; prezentację zdjęciową do lekcji. W hospicjum Fundacji Gajusz robi się wszystko, by życie chorych dzieci było jak najpiękniejsze. Nowy płot odgradzający podopiecznych Pałacu od zgiełku i spojrzeń powstał dzięki pomocy wolontariuszy. Maciek i Gabryś cierpią na rzadką chorobę genetyczną zespół Taldo. Dominika Kulczyk chce przynieść im odrobinę radości. Wolontariusze Fundacji opiekują się także samotnymi dziećmi w łódzkich szpitalach. Kulczyk Foundation 21
INSPIRACJE DO DALSZEJ PRACY WYCHOWAWCZEJ choroba dziecka Pytania i zadania dla ucznia do samodzielnego opracowania Autorzy: Kamila Słupska, Kinga Kuszak 1. Poszukaj dodatkowych informacji: na temat Fundacji Gajusz; na temat tego, ile dzieci w polsce zapada w ciągu roku na choroby nowotworowe, a ile takich przypadków odnotowuje się w całej Europie; na temat przyczyn chorób nowotworowych u dzieci; na temat problemów, z którymi borykają się organizatorzy i pracownicy hospicjów. 2. Zastanów się, w jaki sposób: mógłbyś / mogłabyś pomóc chorym dzieciom; można pomóc rodzeństwu chorych dzieci; można pomóc rodzicom chorych dzieci; namówić kolegów i koleżanki do pomocy chorym dzieciom. 3. Zastanów się, jakie zabawy lub gry zaproponowałbyś / zaproponowałabyś dzieciom, które przebywają w szpitalach albo hospicjach. 4. Wybierz opowiadania, bajki lub książki, które chciałbyś / chciałabyś poczytać chorym dzieciom przebywającym w szpitalach albo hospicjach. 5. Dowiedz się, które polskie organizacje pozarządowe zajmują się problematyką hospicyjną. 6. Wykonaj pocztówkę i wyślij ją do wybranego bohatera reportażu Polska. Życie w skrócie lub innego dziecka przebywającego w hospicjum (informacje o takich dzieciach znajdziesz np. na stronie www.gajusz.org.pl). PRZYDatnE linki Efekt Domina. Tworzymy Zaczarowany Ogród..., Kulczyk Foundation: http://goo.gl/ypqawm Fundacja gajusz: http://www.gajusz.org.pl Polskie towarzystwo opieki Paliatywnej: www.hospicjum-palium.pl Fundacja Warszawskie Hospicjum dla Dzieci: www.hospicjum.waw.pl ośrodek Hospicjum Domowe: http://hospicjum-domowe.waw.pl Fundacja Hospicyjna: http://fundacjahospicyjna.pl akcja społeczna Pola nadziei na Pomorzu: http://polanadzieinapomorzu.pl Kampania społeczna Fundacji Hospicyjnej: http://hospicja.pl Wikipedia, hasło Jacek Łuczak: https://goo.gl/w2l1ws Fundacja Rozwoju Wolontariatu: http://www.frw.org.pl ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, Departament Pożytku Publicznego mpips: http://goo.gl/hjni0h najczęściej występujące choroby nowotworowe u dzieci, PoradnikZdrowie.pl: http://goo.gl/hjyqzp baza wiedzy o nowotworach u dzieci, zwrotnikraka.pl: http://goo.gl/w7wm7h 22 Edukacja globalna Efektu Domina
Edukacja w najlepszej formie Bogata oferta publikacji dla wszystkich segmentów edukacyjnych, również szkolnictwa zawodowego. Podręczniki ponad 1,5 tys. tytułów w ofercie, co roku kilka milionów użytkowników. Zeszyty ćwiczeń i inne pomoce dydaktyczne dla uczniów. Obudowa metodyczna dla nauczyciela na uczę.pl pełna pomoc w przygotowaniu lekcji. E-booki stale rozwijana, największa w Polsce oferta podręczników elektronicznych. Repetytoria i arkusze egzaminacyjne kompletne materiały dla uczniów przygotowujące do egzaminów szkolnych wszystkich typów. E-ćwiczenia najobszerniejszy zbiór ćwiczeń na platformie WSiPnet.pl. Ponad 500 tys. użytkowników! Zdasz.to profesjonalne zasoby i pomoce dla zdających egzaminy gimnazjalne i maturalne. Nowość! Seria repetytoriów i arkuszy ZDASZ.TO
Kulczyk Foundation niezwykle gorąco dziękuje wszystkim instytucjom i organizacjom pozarządowym za wsparcie merytoryczne, którego nam udzieliły w tym projekcie. Patronat Honorowy: Patronat Merytoryczny: Partnerzy Edukacyjni: Wydział Studiów Edukacyjnych Autorzy scenariuszy: Agnieszka Bojarczuk, Marta Kałużna, Kinga Kuszak, Katarzyna Sadowska, Tomasz Sadowski, Kamila Słupska Konsultacja merytoryczna: prof. UAM dr hab. Kinga Kuszak Wsparcie metodyczne: dr Barbara Ostrowska Redakcja: Łukasz Marks, Anna Wiese Projekt graficzny: Marta Jedlińska Opracowanie graficzne: Piotr Zalewski Koordynacja produkcji: Tomasz Jagodziński Produkcja: GM Records Drogowiec-PL sp. z o.o. NC Koperty sp. z o.o. BeColour sp. z o.o. Fotografie: Tatiana Jachyra Tomasz Borkowski Dariusz Szymura Zespół Kulczyk Foundation: Dominika Kulczyk Marta Schmude-Olczak Beata Kopyt Karolina Mikołajczak Paweł Orzeszko Małgorzata Płocka Mateusz Kamil Roszak Marzena Zowczak Kulczyk Foundation ul. Krucza 24/26 00-526 Warszawa www.kulczykfoundation.org.pl office@kulczykfoundation.org.pl 40 Edukacja Globalna Efektu Domina
WYGRAJ IPADY DLA CAŁEJ KLASY DRUKARKI DLA NAUCZYCIELI I SZKÓŁ WEŹ UDZIAŁ W KONKURSIE EDUKACJAGLOBALNA.COM Obojętność to choroba, której musimy się wystrzegać. Konkurs filmowy Edukacji Globalnej Efektu Domina ma za zadanie uwrażliwić dzieci i młodzież na codzienne problemy obecne w otaczającej ich rzeczywistości. Młodzi ludzie mają okazję nauczyć się pomagać i angażować w pomoc innym. W ramach konkursu młodzież ma za zadanie stworzyć i przeprowadzić akcję, dzięki której zmieni świat na lepsze. Następnie uczestnicy muszą nakręcić film, w którym przedstawią swoją inicjatwę. Na młodzież, nauczycieli i szkoły, które reprezentują czekają atrakcyjne nagrody! MillionYou to najstarsza i największa w Polsce firma wykorzystująca ideę crowdsourcingu. Na swoim koncie mamy liczne innowacyjne akcje edukacyjne, w których społeczności współpracowały ze znanymi osobowościami i markami. MillionYou to również ponad 70 wyjątkowych konkursów filmowych zrealizowanych dla największych marek. MillionYou w swoich działaniach łączy społeczny potencjał i talenty współtworząc nową jakość komunikacji i treści. Dzięki nam kreatywne społeczności łączą się z wiodącymi markami, aby generować innowacyjne pomysły, współtworzyć content i realizować kampanie angażujące konsumentów. WEJDŹ NA STRONĘ EDUKACJAGLOBALNA.COM ZAPOZNAJ SIĘ Z ZASADAMI KONKUSU POMÓŻ ZMIENIĆ ŚWIAT NA LEPSZE WYGRAJ ATRAKCYJNE NAGRODY dowiedz się więcej millionyou.pl