System Prawa Administracyjnego

System Prawa Administracyjnego R. Hauser / Z. Niewiadomski / A. Wróbel Tom 6 Podmioty administrujące Maksymilian Cherka, Zbigniew Czarnik, Marcin Dyl, Krzysztof Jaroszyński, Zygmunt Niewiadomski, Aleksandra Paczkowska-Tomaszewska, Jerzy Posłuszny, Małgorzata Stahl, Rafał Stankiewicz, Paweł Wajda Marek Wierzbowski, Aleksandra Wiktorowska INSTYTUT NAUK PRAWNYCH PAN

SYSTEM PRAWA ADMINISTRACYJNEGO Podmioty administruj ce Tom 6

SYSTEM PRAWA ADMINISTRACYJNEGO Podmioty administruj ce Tom 6 REDAKTORZY NACZELNI SYSTEMU PRAWA ADMINISTRACYJNEGO ROMAN HAUSER ZYGMUNT NIEWIADOMSKI ANDRZEJ WRÓBEL

Podmioty administruj ce Tom 6 Redaktorzy Prof. dr hab. Roman Hauser Prof. dr hab. Zygmunt Niewiadomski Prof. dr hab. Andrzej Wróbel Autorzy dr Maksymilian Cherka Uniwersytet Warszawski; dr hab. Zbigniew Czarnik prof. Wy szej Szkoły Prawa i Administracji; dr Marcin Dyl Uniwersytet Warszawski; dr Krzysztof Jaroszy ski Uniwersytet Warszawski; prof. dr hab. Zygmunt Niewiadomski Szkoła Główna Handlowa; dr Aleksandra Paczkowska-Tomaszewska Uniwersytet Warszawski; dr hab. Jerzy Posłuszny prof. Wy szej Szkoły Prawa i Administracji; dr hab. Małgorzata Stahl prof. Uniwersytetu Łódzkiego; dr Rafał Stankiewicz Uniwersytet Warszawski; dr Paweł Wajda Uniwersytet Warszawski; prof. dr hab. Marek Wierzbowski Uniwersytet Warszawski; dr hab. Aleksandra Wiktorowska prof. Uniwersytetu Warszawskiego WYDAWNICTWO C. H. BECK INSTYTUT NAUK PRAWNYCH PAN WARSZAWA 2011

Wydano we współpracy: z Instytutem Nauk Prawnych PAN w Warszawie Poszczególne cz ci opracowali: Maksymilian Cherka Zbigniew Czarnik Marcin Dyl Krzysztof Jaroszy ski Zygmunt Niewiadomski Aleksandra Paczkowska-Tomaszewska Jerzy Posłuszny Małgorzata Stahl Rafał Stankiewicz Paweł Wajda Marek Wierzbowski Aleksandra Wiktorowska rozdz. III rozdz. VII rozdz. IX rozdz. IV rozdz. II rozdz. IX rozdz. VII rozdz. I, VIII rozdz. IX rozdz. VI rozdz. III, IV, IX rozdz. V, VI Redakcja: Aleksandra Dró d Wydawca: Joanna Ziemiecka Wydawnictwo C. H. Beck 2011 Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Skład i łamanie: Wydawnictwo C. H. Beck Druk i oprawa: Białostockie Zakłady Graiczne ISBN 978-83-255-2029-8 ISBN e-book 978-83-255-2334-3

Przedmowa W ramach wspólnego projektu Wydawnictwa C.H. Beck i Instytutu Nauk Prawnych PAN oddajemy do r k Czytelników Tom 6 Systemu Prawa Administracyjnego. Tom ten obejmuje problematyk dotycz c podmiotów administruj cych. Opracowanie dotyczy zagadnie ogólnych, stanowi cych wprowadzenie do analizowanej problematyki. Dokonano w nim próby okre lenia jednostek organizacyjnych wykonuj cych zadania administracji publicznej tworz cych system podmiotów administruj cych współczesnego pa stwa. Analizie poddano kwestie podmiotowo ci i osobowo ci publicznoprawnej podmiotów administruj cych. Na tym tle szczegółowo omawiana jest sytuacja prawna poszczególnych podmiotów administruj cych: samorz du terytorialnego, administracji rz dowej, zarówno centralnej, jak i terytorialnej, a tak e administracji o szczególnym charakterze, jak jest administracja regulacyjna. Rosn ca rola i znaczenie tej administracji we współczesnym pa stwie spowodowały, e zdecydowano o wyodr bnieniu tej problematyki. Z tych samych wzgl dów wydzielone zostały zagadnienia dotycz ce agencji administracyjnych. Oczywi cie po ród podmiotów administracyjnych nie mogło zabrakn ć przekształcaj cego si zakładu administracyjnego, nazwanego w opracowaniu zakładem publicznym, która to nazwa wierniej oddaje jego współczesn rol i funkcje w realizacji zada administracji publicznej. Wreszcie, maj c na uwadze, e w ramach integracji europejskiej w coraz szerszym zakresie zadania administracji publicznej s wykonywane wprost przez administracj UE, wyodr bniono i t problematyk. Opracowanie zamykaj uwagi o innych podmiotach administruj cych, niemieszcz cych si w kategoriach (rodzajach) podmiotów wy ej wymienionych. Opracowanie jest dziełem autorów wskazanych w zestawieniu zbiorczym oraz na poszczególnych stronach niniejszego tomu. Za merytoryczn tre ć, prezentowane stanowisko i form wypowiedzi odpowiadaj autorzy poszczególnych cz ci tego dzieła. Wydanie niniejszego tomu uwzgl dnia stan prawny na 1 stycznia 2011 r. Warszawa, luty 2011 r. Redaktorzy

Spis tre ci Str. Przedmowa..................................................... V Wykaz skrótów.................................................. XIII Rozdział I. Zagadnienia ogólne.................................... 1 1. Okre lenia jednostek organizacyjnych wykonuj cych zadania administracji publicznej, ich zró nicowanie i uwarunkowania..... 8 I. Sposoby i płaszczyzny badania zagadnie ustrojowych administracji publicznej................................................. 8 II. Rodzaje okre le jednostek organizacyjnych wykonuj cych zadania administracji publicznej...................................... 10 III. Korporacje, zwi zki i wspólnoty jako szczególne podmioty administracji publicznej...................................... 28 IV. Wykonywanie zada publicznych w interesie publicznym i władztwo jako cechy podmiotów administruj cych......................... 32 V. Inne cechy podmiotów administruj cych......................... 43 VI. Podsumowanie............................................. 47 2. Podmiotowo ć administracyjnoprawna (publicznoprawna) i osobowo ć publicznoprawna podmiotów administruj cych...... 50 3. Organy administracji publicznej, organy administruj ce, rodzaje organów........................................... 61 I. Poj cie organu administracji publicznej i organu administruj cego i ich cechy................................................. 61 II. Rodzaje organów administracji (organów administruj cych)......... 71 4. System administracji publicznej.............................. 78 I. Okre lenie systemu administracji publicznej i rodzaje powi za w tym systemie............................................. 78 II. Zasady organizacyjne administracji publicznej.................... 83 III. Zespolenie w administracji publicznej jako szczególna forma powi za w systemie administracji publicznej..................... 92 IV. Podsumowanie............................................. 94 Rozdział II. Samorz d terytorialny................................. 97 5. Wprowadzenie............................................. 103 6. Poj cie samorz du terytorialnego............................. 104 I. Historyczne korzenie instytucji................................ 104 II. Ewolucja pogl dów.......................................... 107 III. Cechy konstytuuj ce......................................... 115 7. Zadania samorz du terytorialnego............................ 129 I. Funkcje pa stwa a zadania samorz du........................... 129 II. Podział zada publicznych pomi dzy samorz d i administracj rz dow................................................... 131 III. Tradycyjna konstrukcja zada własnych i zleconych................ 137 IV. Zadania współczesnego samorz du............................. 145 8. Materialne i prawne rodki realizacji zada samorz du terytorialnego............................................. 161 VII

Spis tre ci I. Mienie komunalne.......................................... 161 II. Inne dochody............................................... 167 III. Prawne rodki realizacji zada................................. 170 9. Organizacja samorz du terytorialnego........................ 174 I. Organizacja terytorialna...................................... 174 II. Współdziałanie komunalne.................................... 180 III. Demokracja bezpo rednia..................................... 185 IV. Organy oraz ich aparat pomocniczy i ekspercki.................... 191 10. Nadzór nad samorz dem terytorialnym........................ 196 I. Tradycyjna konstrukcja i jej przekształcenia...................... 196 II. Zakres i kryteria nadzoru..................................... 201 III. rodki.................................................... 207 IV. Obrona przed nadmiern ingerencj nadzorcz.................... 215 11. Kierunki przekształce samorz du terytorialnego i zwi zane z nimi obszary bada....................................... 218 Rozdział III. Centralne organy administracji pa stwowej.............. 227 12. Zagadnienia ogólne......................................... 232 I. Administracja centralna...................................... 232 II. Centralne organy administracji pa stwowej....................... 232 III. Organy naczelne i urz dy centralne............................. 233 13. Rys historyczny............................................ 237 I. Mi dzywojenny system centralnych organów administracji pa stwowej................................................ 237 II. Przekształcenia systemu organów centralnych po II wojnie wiatowej................................................. 239 14. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej........................... 246 I. Status ustrojowy Prezydenta RP................................ 246 II. Funkcje Prezydenta RP....................................... 247 15. Rada Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej..................... 249 I. Status, funkcje i kompetencje Rady Ministrów.................... 249 II. Skład Rady Ministrów....................................... 257 III. Powoływanie i odpowiedzialno ć Rady Ministrów oraz członków Rady Ministrów............................................ 258 IV. Organizacja prac Rady Ministrów.............................. 260 V. Reprezentacja Rz du......................................... 261 VI. Pełnomocnicy Rz du........................................ 261 VII. Organy wewn trzne Rady Ministrów............................ 262 16. Prezes Rady Ministrów..................................... 265 I. Prezes Rady Ministrów....................................... 265 II. Wiceprezesi Rady Ministrów.................................. 267 III. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów............................. 269 17. Minister i ministerstwo...................................... 270 I. Uwagi ogólne o instytucji ministra.............................. 270 II. Minister kieruj cy działem administracji rz dowej (minister działowy)................................................. 273 III. Minister wypełniaj cy zadania wyznaczone mu przez Prezesa Rady Ministrów (minister bez teki).................................. 274 IV. Sekretarze i podsekretarze stanu................................ 274 V. Ministerstwo............................................... 275 18. Przewodnicz cy komitetów okre lonych w ustawie.............. 277 19. Centralne organy administracji rz dowej (tzw. urz dy centralne)................................................. 279 VIII

Spis tre ci I. Wprowadzenie. Niejednolito ć jako cecha wyró niaj ca urz dy centralne.................................................. 279 II. Podstawowe typy urz dów centralnych.......................... 279 III. Kontrola i nadzór nad działalno ci urz dów centralnych............ 280 IV. Zadania, funkcje i kompetencje urz dów centralnych............... 282 V. Przekształcenia i tendencje rozwoju na szczeblu urz dów centralnych................................................ 288 20. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji.......................... 293 I. Prawne podstawy działania.................................... 293 II. Pozycja prawna Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji w systemie centralnych organów administracji pa stwowej.................... 294 21. System centralnych organów administracji pa stwowej w Polsce.. 296 I. Recepcja wzorców obcych.................................... 296 II. Polski model administracji centralnej u progu drugiej dekady XXI w.................................................... 297 Rozdział IV. Organy regulacyjne................................... 299 22. Poj cie organu regulacyjnego................................ 304 23. Funkcja regulacji gospodarczej............................... 314 I. Istota funkcji regulacyjnej.................................... 314 II. Instrumenty regulacyjne...................................... 321 24. Ustrojowe cechy organu regulacyjnego........................ 340 25. Podsumowanie i uwagi ko cowe.............................. 352 Rozdział V. Terenowe organy administracji pa stwowej............... 355 26. Rozwój historyczny i ewolucja terenowego aparatu administracji pa stwowej............................................... 356 27. Administracja terenowa w II Rzeczypospolitej.................. 358 28. Kształtowanie modelu administracji terenowej w PRL........... 360 29. Model administracji terenowej w PRL......................... 363 30. Kształtowanie modelu administracji terenowej w okresie transformacji ustrojowej w Polsce po 1989 r.................... 370 31. Administracja zespolona.................................... 383 32. Administracja niezespolona.................................. 386 Rozdział VI. Agencje administracyjne.............................. 399 33. Wprowadzenie............................................. 401 34. Poj cie agencji............................................. 401 35. Agencje administracyjne w innych pa stwach.................. 402 36. Próby deinicji agencji administracyjnych...................... 403 37. Istota agencji administracyjnych............................. 405 38. Organizacja agencji administracyjnych działaj cych jako pa stwowe osoby prawne.................................... 408 39. Agencje administracyjne jako podmiot sektora inansów publicznych............................................... 409 40. Funkcje i zadania agencji działaj cych jako pa stwowe osoby prawne................................................... 411 41. Prawne formy działania agencji b d cych pa stwowymi osobami prawnymi................................................. 412 42. Podsumowanie............................................. 412 Rozdział VII. Zakład publiczny.................................... 415 43. Wst p.................................................... 422 44. Administracja wiadcz ca jako obszar funkcjonowania zakładu publicznego............................................... 424 IX

Spis tre ci I. Geneza administracji wiadcz cej.............................. 424 II. Uwarunkowania dynamicznego rozwoju administracji wiadcz cej w II połowie XX wieku...................................... 430 III. Istota administracji wiadcz cej................................ 434 45. Geneza i rozwój instytucji zakładu publicznego................. 440 I. Historyczne korzenie i kształtowanie si instytucji zakładu publicznego................................................ 440 II. Zakład publiczny we współczesnej doktrynie prawa administracyjnego........................................... 445 46. Organizacyjno-ustrojowa problematyka funkcjonowania zakładów publicznych...................................... 451 I. Poj cie i rodzaje zakładów................................... 451 II. Zasady tworzenia zakładów publicznych......................... 458 III. Likwidacja zakładu publicznego............................... 463 47. Istota zakładowych stosunków prawnych...................... 464 I. Zagadnienia ogólne.......................................... 464 II. Dotychczasowe pogl dy na istot stosunków zakładowych........... 465 III. Podstawy prawne stosunku zakładowego......................... 469 48. Podmioty zakładowych stosunków prawnych................... 475 I. Zakład publiczny i jego organy................................ 475 II. U ytkownicy zakładu publicznego (destynatariusze)................ 481 III. Pracownicy zakładu......................................... 483 IV. Osoby trzecie w gestii zakładu publicznego....................... 484 49. Istota i charakter prawny władztwa zakładowego............... 486 I. Poj cie i tre ć władztwa...................................... 486 II. Formy władztwa zakładowego................................. 490 III. Przedmiot stosunku zakładowego............................... 491 50. Kierunki ewolucji i dylematy badawcze zwi zane z przekształceniami zakładu publicznego....................... 492 Rozdział VIII. Inne podmioty administruj ce........................ 501 51. Inne administruj ce podmioty publiczne....................... 505 I. Uwagi wst pne............................................. 505 II. Samorz dy zawodowe i gospodarcze............................ 507 III. Fundacje jako administruj ce podmioty publiczne................. 518 IV. Przedsi biorstwa publiczne i spółki prawa publicznego (spółki publiczne)................................................. 520 V. Instytucje i fundusze jako publiczne podmioty administruj ce........ 526 52. Niepubliczne podmioty administruj ce........................ 529 I. Okre lenia niepublicznych podmiotów administruj cych i ich rodzaje................................................ 529 II. Formy przekazywania podmiotom niepublicznym zada administracji publicznej................................................. 537 III. Uwagi ko cowe............................................ 550 Rozdział IX. Zarys systemu podmiotów administruj cych w Unii Europejskiej.................................................... 553 53. Zagadnienia wprowadzaj ce................................. 556 54. Zarz dzanie administracyjne w Unii Europejskiej............... 556 55. Po rednie wykonywanie prawa Unii Europejskiej przez krajowe organy administracyjne..................................... 560 56. Komisja Europejska........................................ 562 I. Uwagi wst pne............................................. 562 II. Skład i powoływanie........................................ 563 X

Spis tre ci III. Kompetencje............................................... 563 IV. Przekazywanie kompetencji wykonawczych przez Komisj.......... 567 57. Unijne agencje regulacyjne.................................. 568 I. Uwagi wst pne............................................. 568 II. Tworzenie oraz struktura organizacyjna agencji regulacyjnych........ 571 III. Typologia agencji regulacyjnych............................... 574 58. Sieci administracji.......................................... 579 59. Organy nadzoruj ce funkcjonowanie rynku inansowego......... 582 I. Uwagi ogólne.............................................. 582 II. Wspólne zało enia celów oddziaływania bran owych europejskich organów nadzoru nad rynkiem inansowym....................... 584 III. Nadzór zintegrowany w zakresie oceny ryzyk systemowych......... 587 IV. Relacje o charakterze władczym w uj ciu organ europejski organ nadzoru krajowego.......................................... 588 V. Relacje o charakterze władczym kształtowane przez organ europejski wobec indywidualnych podmiotów prawa prywatnego.............. 589 VI. Mechanizmy w zakresie wymiany informacji, współpracy i koordynacji............................................... 590 Indeks rzeczowy................................................ 593 XI

1. ródła prawa Wykaz skrótów DziałAdmRzU...... ustawa z 4.9.1997 r. o działach administracji rz dowej (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 65, poz. 437 ze zm.) EKSL............. Europejska Karta Samorz du Lokalnego sporz dzona w Strasburgu 15.10.1985 r. GospKomU........ ustawa z 20.12.1996 r. o gospodarce komunalnej (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 45, poz. 236) KC............... ustawa z 23.4.1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) KomisjaWspólnaU... ustawa z 6.5.2005 r. o Komisji Wspólnej Rz du i Samorz du Terytorialnego oraz o przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów Unii Europejskiej (Dz.U. Nr 90, poz. 759) Konstytucja kwietniowa......... Ustawa Konstytucyjna z 23.4.1935 r. (Dz.U. Nr 30, poz. 227) Konstytucja marcowa........... ustawa z 17.3.1921 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 44, poz. 267 ze zm.) Konstytucja PRL.... Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 22.7.1952 r. (tekst jedn. Dz.U. z 1976 r. Nr 7, poz. 36 ze zm.) Konstytucja RP..... Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) KPA.............. ustawa z 14.6.1960 r. Kodeks post powania administracyjnego (tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.) KPK.............. ustawa z 6.6.1997 r. Kodeks post powania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 555 ze zm.) PrBank............ ustawa z 29.8.1997 r. Prawo bankowe (tekst jedn. Dz.U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zm.) PrEnerg............ ustawa z 10.4.1997 r. Prawo energetyczne (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625 ze zm.) PrTelekom......... ustawa z 16.7.2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz.U. Nr 171, poz. 1800 ze zm.) RadaLegR......... rozporz dzenie Prezesa Rady Ministrów z 23.2.1998 r. w sprawie zada Rady Legislacyjnej oraz szczegółowych zasad i trybu jej funkcjonowania (Dz.U. Nr 25, poz. 134 ze zm.) RMU............. ustawa z 8.8.1996 r. o Radzie Ministrów (tekst jedn. Dz.U. z 2003 r. Nr 24, poz. 199 ze zm.) RTVU............. ustawa z 29.12.1992 r. o radiofonii i telewizji (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r. Nr 253, poz. 2531 ze zm.) SamGminU........ ustawa z 8.3.1990 r. o samorz dzie gminnym (tekst jedn. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) SamPowU......... ustawa z 5.6.1998 r. o samorz dzie powiatowym (tekst jedn. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.) XIII

Wykaz skrótów StanWojennyU...... ustawa z 29.8.2002 r. o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległo ci konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 156, poz. 1301 ze zm.) SystO wu......... ustawa z 7.9.1991 r. o systemie o wiaty (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.) TFUE............. Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/2 ze zm.) TUE.............. Traktat o Unii Europejskiej (Dz.U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/30) WspółprRMU....... ustawa z 11.3.2004 r. o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach zwi zanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej (Dz.U. Nr 52, poz. 515 ze zm.) ZarzKryzysU....... ustawa z 26.4.2007 r. o zarz dzaniu kryzysowym (Dz.U. Nr 89, poz. 590 ze zm.) ZOZU............. ustawa z 30.8.1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 ze zm.) 2. Organy orzekaj ce ETS.............. Europejski Trybunał Sprawiedliwo ci NSA.............. Naczelny S d Administracyjny SAmop............ S d Antymonopolowy SKO.............. Samorz dowe Kolegium Odwoławcze SN............... S d Najwy szy SOKiK............ S d Ochrony Konkurencji i Konsumentów TK............... Trybunał Konstytucyjny TSUE............. Trybunał Sprawiedliwo ci Unii Europejskiej WSA.............. Wojewódzki S d Administracyjny 3. Publikatory i czasopisma AUL FI............ Acta Universitatis Lodziensis, Folia Iuridica AUWr............. Acta Universitatis Wratislaviensis Dz.Pr.P.P........... Dziennik Praw Pa stwa Polskiego Dz.U.............. Dziennik Ustaw Dz.Urz. UE......... Dziennik Urz dowy Unii Europejskiej FI................ Folia Iuridica GSP Prz. Orz...... Gda skie Studia Prawnicze Przegl d Orzecznictwa KP................ Kontrola Pa stwowa KSP.............. Krakowskie Studia Prawnicze KPP.............. Kwartalnik Prawa Prywatnego KPPubl............ Kwartalnik Prawa Publicznego M.P............... Monitor Polski MoP.............. Monitor Prawniczy OSP.............. Orzecznictwo S dów Polskich OTK-A............ Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego; zbiór urz dowy, Seria A PiP............... Pa stwo i Prawo XIV

Wykaz skrótów PPE............... Przegl d Prawa Europejskiego PPiA.............. Przegl d Prawa i Administracji Pr. Sp.............. Prawo Spółek Prz. Sejm........... Przegl d Sejmowy PS................ Przegl d S dowy PUG.............. Przegl d Ustawodawstwa Gospodarczego R. Pr............... Radca Prawny RPEiS............. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny Rej................ Rejent Rzeczp............. Rzeczpospolita RZN.............. Rzeszowskie Zeszyty Naukowe SI................ Studia Iuridica Sł. Cyw............ Słu ba Cywilna SP................ Studia Prawnicze SPE............... Studia Prawno-Ekonomiczne ST................ Samorz d Terytorialny ZNUG............ Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Gda skiego 4. Pi miennictwo Boć, Administracja publiczna, 2002, 2003.............. Administracja publiczna (pod red. J. Bocia), Wrocław 2002, 2003 Boć, Prawo administracyjne, 2000, 2003, 2005, 2007, 2009......... Prawo administracyjne (pod red. J. Bocia), Wrocław 2000, 2003, 2005, 2007, 2009 Niewiadomski, Prawo administracyjne, 2000, 2002, 2006, 2007, 2009......... Prawo administracyjne (pod red. Z. Niewiadomskiego), Warszawa 2000, 2002, 2006, 2007, 2009 System PrAdm...... System Prawa Administracyjnego, t. 1, Warszawa 2009; t. 9, Warszawa 2010; t. 12, Warszawa 2010 Wierzbowski, Prawo administracyjne, 2003, 2006, 2009.... Prawo administracyjne (pod red. M. Wierzbowskiego), Warszawa 2003, 2006, 2009 5. Inne skróty art................ artykuł CBOS............. Centrum Badania Opinii Społecznej cyt................ cytowany itd................ i tak dalej itp................ i temu podobne jw................. jak wy ej XV

Wykaz skrótów KE............... Komisja Europejska KIE............... Komitet Integracji Europejskiej KNF.............. Komisja Nadzoru Finansowego KRRiT............ Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji m.in............... mi dzy innymi n.................. nast pna (-e, -y) NIK.............. Najwy sza Izba Kontroli nt................. na temat np................. na przykład Nr................ numer p.................. przeciwko pkt............... punkt por................ porównaj post............... postanowienie poz................ pozycja prof............... profesor PRM.............. Prezes Rady Ministrów r.................. rok red................ redakcja RM............... Rada Ministrów rozdz.............. rozdział s.................. strona t.................. tom tekst jedn........... tekst jednolity tj................. to jest tzw................ tak zwany UE............... Unia Europejska UKE.............. Urz d Komunikacji Elektronicznej ULC.............. Urz d Lotnictwa Cywilnego UOKiK............ Urz d Ochrony Konkurencji i Konsumentów URE.............. Urz d Regulacji Energetyki ust................ ust p UTK.............. Urz d Transportu Kolejowego ww................ wy ej wymieniony wyr................ wyrok w zw.............. w zwi zku z.................. zeszyt ze zm.............. ze zmianami ZOZ.............. zakład opieki zdrowotnej zob................ zobacz XVI

Rozdział I. Zagadnienia ogólne Spis tre ci Nb 1. Okre lenia jednostek organizacyjnych wykonuj cych zadania administracji publicznej, ich zró nicowanie i uwarunkowania..... 1 I. Sposoby i płaszczyzny badania zagadnie ustrojowych administracji publicznej.................................................. 1 II. Rodzaje okre le jednostek organizacyjnych wykonuj cych zadania administracji publicznej....................................... 5 III. Korporacje, zwi zki i wspólnoty jako szczególne podmioty administracji publicznej....................................... 23 IV. Wykonywanie zada publicznych w interesie publicznym i władztwo jako cechy podmiotów administruj cych.......................... 27 V. Inne cechy podmiotów administruj cych......................... 38 VI. Podsumowanie.............................................. 44 2. Podmiotowo ć administracyjnoprawna (publicznoprawna) i osobowo ć publicznoprawna podmiotów administruj cych....... 48 3. Organy administracji publicznej, organy administruj ce, rodzaje organów............................................ 64 I. Poj cie organu administracji publicznej i organu administruj cego i ich cechy................................................. 64 II. Rodzaje organów administracji (organów administruj cych).......... 78 4. System administracji publicznej............................... 93 I. Okre lenie systemu administracji publicznej i rodzaje powi za w tym systemie.............................................. 93 II. Zasady organizacyjne administracji publicznej..................... 105 III. Zespolenie w administracji publicznej jako szczególna forma powi za w systemie administracji publicznej..................... 122 IV. Podsumowanie.............................................. 124 Literatura: B. Adamiak, O podmiotowo ci organów administracji publicznej w post powaniu s dowoadministracyjnym, PiP 2006, Nr 11; ta, Uwagi o współczesnej koncepcji organu administracji publicznej, w: Jednostka, pa stwo, administracja nowy wymiar (pod red. E. Ury), Rzeszów 2004; A. Agopszowicz, Z. Gilowska, Ustawa o samorz dzie terytorialnym. Komentarz, Warszawa 1999; K. Bandarzewski, P. Chmielnicki, W. Kisiel, Prawo samorz du terytorialnego w Polsce, Warszawa 2006; A. Barczewska-Dziobek, Podmioty niepubliczne w sferze wykonywania zada administracji lokalnej, w: Dziesi ć lat reformy ustrojowej administracji publicznej w Polsce (pod red. J. Parchomiuka, B. Uljasza, E. Kruka), Warszawa 2009; T. B kowski, Administracyjnoprawna sytuacja jednostki w wietle zasady pomocniczo ci, Warszawa 2007; S. Biernat, Działania wspólne w administracji pa stwowej, Wrocław 1979; ten e, Prywatyzacja zada publicznych. Problematyka prawna, Warszawa 1994; T. Bigo, Zwi zki publiczno-prawne w wietle ustawodawstwa polskiego, Warszawa 1928, reprint; J. Blicharz, Kategoria interesu publicznego jako przedmiot działania administracji, AUWr PPiA 2004, Nr 60; ta, Powierzenie wykony- Stahl 1

Rozdział I. Zagadnienia ogólne wania zada na drodze umownej organizacjom pozarz dowym, w: Współczesne europejskie problemy prawa administracyjnego i administracji publicznej (pod red. A. Błasia, K. Nowackiego), Wrocław 2005; ta, Udział polskich organizacji pozarz dowych w wykonywaniu zada administracji publicznej, Wrocław 2005; A. Bła, Granice prywatyzacji zada publicznych w pa stwie prawa, w: Samorz d terytorialny III Rzeczypospolitej. Dziesi ć lat do wiadcze (pod red. S. Michałowskiego), Lublin 2002; ten e, Niekonstytucyjne zjawiska w administracji publicznej, w: Instytucje współczesnego prawa administracyjnego. Ksi ga jubileuszowa Profesora zw. dra hab. Józefa Filipka (pod red. I. Skrzydło-Ni nik), Kraków 2001; ten e, Pa stwo prawa w praktyce organów administracji publicznej, w: Nauka administracji wobec wyzwa współczesnego pa stwa prawa. Materiały konferencyjne (pod red. J. Łukasiewicza), Rzeszów Cisna 2002; ten e, Przeobra enia administracji publicznej we współczesnym demokratycznym pa stwie prawa, w: Jednostka, pa stwo, administracja nowy wymiar (pod red. E. Ury), Rzeszów 2004; ten e, Współczesne problemy prawa administracyjnego i nauki administracji, w: Mi dzy tradycj a przyszło ci w nauce prawa administracyjnego. Ksi ga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Janowi Bociowi (pod red. J. Supernata), Wrocław 2009; W. Bochenek, Z problematyki poj cia organu administracji publicznej w wietle koncepcji personalistycznej, AUWr PPiA 2005, Nr 69; J. Boć, Pi ć podstawowych problemów samorz du terytorialnego, w: Studia nad samorz dem terytorialnym (pod red. A. Błasia), Wrocław 2002; ten e, Powiat a reszta pa stwa, w: Powiat. Z teorii. Kompetencje, Komentarz (pod red. J. Bocia), Wrocław 2001; ten e, Prawniczy słownik wyrazów trudnych, Wrocław 2005; ten e, Z releksji nad dobrem wspólnym, w: Nowe problemy badawcze w teorii prawa administracyjnego (pod red. J. Bocia, A. Chajbowicza), Wrocław 2009; E. Bojanowski, Konstrukcja kompetencji organu administracji pa stwowej, ZNUG 1981, Nr 9; J. Borkowski, Okre lenie administracji i prawa administracyjnego, w: System prawa administracyjnego, t. I (pod red. J. Staro ciaka), Wrocław 1977; ten e, Podmioty administracji publicznej a przemiany ustrojowe, w: Podmioty administracji publicznej i prawne formy ich działania. Studia i materiały z Konferencji Naukowej Po wi conej Jubileuszowi 80-tych urodzin Profesora Eugeniusza Ochendowskiego, Toru 2005; ten e, Poj cie władztwa administracyjnego, AUWr PPiA II 1972, Nr 167; ten e, Zagadnienie kompetencji ogólnej i szczególnej w prawie administracyjnym, SP 1971, Nr 31; J. Bulthuis, Samenwerking van gemeenten (Cooperation between municipalities), Alphen aan den Rijn 1957; A. Carroll, Constitutional and Administrative Law, Pearson. Longman, 3 ed., 2003; M. Cherka, Decentralizacja czy reaktywacja poj cia jest gro na?, SI 2004, Nr 43; M. Chomka, Osobowo ć prawna a osobowo ć publicznoprawna, AUWr PPiA 2004, Nr 62; A. Chrisidu-Budnik, Administracja publiczna w strukturze sieciowej, w: Mi dzy tradycj a przyszło ci w nauce prawa administracyjnego. Ksi ga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Janowi Bociowi (pod red. J. Supernata), Wrocław 2009; ta, Organizacja ucz ca si. Region ucz cy si, w: A. Chrisidu-Budnik, J. Korczak, A. Pakuła, J. Supernat, Nauka organizacji i zarz dzania, Wrocław 2005; W. Chró cielewski, Organ administracji publicznej w post powaniu administracyjnym, Warszawa 2002; S. Cie lak, Praktyka organizowania administracji publicznej, Warszawa 2004; Z. Cie lak, I. Lipowicz, Z. Niewiadomski, Prawo administracyjne. Cz ć ogólna (pod red. Z. Niewiadomskiego), Warszawa 2000; J.-L. Clergerie, Le principe de subsidiarité, Paris 1997; K. Complak, Charakter prawny wst pu, w: Konstytucje Rzeczypospolitej oraz komentarz do Konstytucji RP z 1997 roku (pod red. J. Bocia), Wrocław 1998; S. Czarnow, Zespolenie słu b, inspekcji i stra y powiatowych w kontek cie zada powiatu, ST 2003, Nr 3; W. Dawidowicz, Wst p do nauk prawnoadministracyjnych, Warszawa 1974; K. Defeci ska-tomczak, Z. Kmieciak, Dylematy typologii prawnych form działania administracji publicznej, w: Ewolucja prawnych form administracji publicznej. Ksi ga jubileuszowa z okazji 60. rocznicy urodzin Profesora Ernesta Knosali (pod red. L. Zacharko, A. Matana, G. Łaszczycy), Warszawa 2008; H. Dembi ski, Osobowo ć publicznoprawna samorz du w wietle metody dogmatycznej i socjologicznej, Wilno 1934; A. Dmitrijew, Przedsi biorstwa komunalne w ustawodawstwie Polskiem (Studium inansowe), Wilno 1934; J. Dobkowski, Pozycja prawnoustrojowa słu b, inspekcji i stra- y, Warszawa 2007; ten e, Struktura interesu publicznego a zasady rozdzielenia odpowiedzialno- 2 Stahl

Rozdział I. Zagadnienia ogólne ci publicznoprawnej w administracji, w: Jednostka, pa stwo, administracja nowy wymiar (pod red. E. Ury), Rzeszów 2004; B. Dolnicki, Koncepcja województwa samorz dowego, ST 1999, Nr 6; ten e, Samorz d terytorialny. Zagadnienia ustrojowe, Kraków 1999; S. Dudzik, Zasada subsydiarno ci na tle obecnych przemian w Unii Europejskiej, PPE 1999, Nr 2; Encyklopedia samorz du terytorialnego dla ka dego, Cz. 1. Ustrój (pod red. M. Stahl, B. Jaworskiej-D bskiej), Warszawa 2010; J. Filipek, Administracja pa stwowa i jej organy na tle prawno-subiektywistycznej wizji instytucji porz dku prawnego, KSP 1991, Nr 24; ten e, O podmiotowo ci administracyjnoprawnej, PiP 1961, Nr 2; ten e, Podmiotowo ć w prawie administracyjnym, w: Podmioty administracji publicznej i prawne formy ich działania. Studia i materiały z Konferencji Naukowej Po- wi conej Jubileuszowi 80-tych urodzin profesora Eugeniusza Ochendowskiego, Toru 2005; ten e, Prawo administracyjne. Instytucje ogólne. Cz. I, Kraków 1995; A. Filipowicz, Poj cie i funkcje nadzoru w administracji, Wrocław 1984; S. Fundowicz, Dynamiczne rozumienie zadania publicznego, w: Mi dzy tradycj a przyszło ci w nauce prawa administracyjnego. Ksi ga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Janowi Bociowi, Wrocław 2009; ten e, Osoby prawne prawa publicznego, ST 2000, Nr 3; ten e, Poj cie osoby prawnej prawa publicznego, PS 1999, Nr 2; S. Fundowicz, R. Biskup, Decentralizacja administracji publicznej w Polsce, Lublin 2005; Z. Gargas, Zwi zki zawodowe jako podmioty administracyi publicznej, Kraków 1901; A. Gill, Podmioty wykonuj ce administracj publiczn w wietle literatury mi dzywojennej, KPP 2003, Nr 4; W. Góralczyk jr, Zasada kompetencyjno ci w prawie administracyjnym, Warszawa 1986; M. Górski, Poj cia funkcje administracji pa stwowej i zadania administracji pa stwowej, AUL FI 1992, Nr 52; M. Gr awski, Podmiotowo ć i osobowo ć prawna w prawie administracyjnym, w: Instytucje współczesnego prawa administracyjnego. Ksi ga jubileuszowa Profesora zw. dra hab. Józefa Filipka (pod red. I. Skrzydło-Ni nik), Kraków 2001; ten e, Zasada zespolenia w organizacji administracji rz dowej i samorz dowej w reformie z 1999 r., w: Prawne i inansowe aspekty funkcjonowania samorz du terytorialnego, t. I, Prawo samorz dowe i administracyjne (pod red. S. Dolaty), Opole 2000; K. Grzybowski, Samorz d zawodowy w Polsce, w: Projekt Konstytucji prof. W. L. Jaworskiego, Kraków 1928, odbitka; A. M. Guziejewska, Trzeci sektor kilka w tpliwo ci terminologicznych, PPP 2007, Nr 7 8; R. Hausner, Organizacja administracji rz dowej: projekt. Materiały Komisji dla Usprawnienia administracji publicznej przy Prezesie Rady Ministrów, t. VI, Warszawa 1932; T. Hilarowicz, W kwestii zespolenia organów administracji pa stwowej, w: Ankieta o Konstytucji z 17 marca 1921 r. (po red. W. L. Jaworskiego), Kraków 1924; P. M. Huber, Miejsce administracji w strukturze podziału władz w warunkach dzisiejszych zada administracji, w: Kierunki rozwoju prawa administracyjnego. Podstawowe zagadnienia prawa budowlanego i planowania przestrzennego, Pozna 1999; E. Iserzon, Prawo administracyjne, Warszawa 1968; H. Izdebski, Historia administracji, Warszawa 1997; H. Izdebski, M. Kulesza, Administracja publiczna, Zagadnienia ogólne, Warszawa 2000; ci, Administracja publiczna. Zagadnienia ogólne, Warszawa 1997; H. Izdebski, J. Supernat, Fundamenty współczesnych pa stw, Warszawa 2007; M. Jacu ski, Instytucje europejskiej administracji publicznej na szczeblu centralnym, w: Administracja i polityka. Europejska administracja publiczna (pod red. R. Wiszniowskiego), Wrocław 2005; J. Jagielski, M. Wierzbowski, A. Wiktorowska, Nietypowe podmioty administruj ce kilka releksji na tle organizacyjnych form wykonywania zada publicznych, w: Podmioty administracji publicznej i prawne formy ich działania. Studia i materiały z Konferencji Naukowej Po wi conej Jubileuszowi 80-tych urodzin Profesora Eugeniusza Ochendowskiego, Toru 2005; P. Jakimowicz, Publiczne prawa podmiotowe, Kraków 2002; Z. Janku, Publiczna szkoła wy sza korporacja czy zakład administracyjny, w: Mi dzy tradycj a przyszło ci w nauce prawa administracyjnego. Ksi ga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Janowi Bociowi (pod red. J. Supernata), Wrocław 2009; M. Jaroszy ski, Problemy ustroju administracyjnego, w: Z teorii i praktyki prawa administracyjnego PRL, Warszawa 1964; ten e, Rozwa ania ideologiczne i programowe na temat samorz du, Warszawa 1936, odbitka z Nr 20, 21 i 23 Samorz du z roku 1936; ten e, Z problematyki teorii organów pa stwowych, PiP 1956, Nr 7; M. Jaroszy ski, M. Zimmermann, W. Brzezi ski, Polskie prawo administracyjne. Cz ć ogólna, Warszawa 1956; Stahl 3