Ekonomiczna wartość dodana BEVA Ranking Banków 2011 Wrocław, 2012 r. [Wpisz tekst]
Opracowanie: Rafał Krawczyk Konsultant biznesowy VBA rafal.krawczyk@vba.pl Współpraca: Dariusz Ciborski Łukasz Pelc Bartosz Kaszuba Prezes Zarządu VBA Konsultant biznesowy VBA Konsultant biznesowy VBA dariusz.ciborski@vba.pl lukasz.pelc@vba.pl bartosz.kaszuba@vba.pl 1
Spis treści Geneza BEVA... 3 BEVA w 2011 roku... 5 Ranking zestawienie tabelaryczne... 8 Metodyka kalkulacji BEVA... 12 Spis tabel Tabela 1 Zmiana BEVA i kapitalizacji w sektorze banków... 5 Tabela 2 Ranking BEVA (według wartości BEVA/IC)... 9 Tabela 3 Ranking BEVA (według wartości BEVA)... 10 Tabela 4 Ranking BEVA zestawienie finansowe za rok 2011 [tys. PLN]... 11 Spis rysunków Rysunek 1 Banki najlepiej gospodarujące powierzonym kapitałem [BEVA/IC]... 6 Rysunek 2 Spółki o największej wartości BEVA [w mln PLN]... 7 2
Geneza BEVA Niniejszy raport prezentuje zestawienie Banków notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie (GPW) pod względem wartości fundamentalnej dla akcjonariuszy, mierzonej wskaźnikiem BEVA (Bankowa Ekonomiczna Wartość Dodana). Opracowanie powstało na podstawie danych finansowych udostępnionych przez firmę Notoria. Ranking pokazuje polskie Banki, w kategorii budowy wartości dla akcjonariuszy. Nasze podejście bazuje na danych fundamentalnych i oparte jest o metodę oceny poprzez Bankową Ekonomiczną Wartość Dodaną. Miara ta jest zaadaptowaną do specyfiki sektora bankowego Ekonomiczną Wartością Dodaną (Economic Value Added EVA, który jest zastrzeżonym znakiem towarowym Stern Stewart & Co.). EVA (Economic Value Added) - Ekonomiczna Wartość Dodana jest miarą zysku ekonomicznego. Jest on wyliczany jako różnica między zyskiem operacyjnym netto po opodatkowaniu i alternatywnym kosztem kapitału. Koszt ten określony jest przez średni ważony koszt kapitału własnego i długu ("WACC") oraz kwotę zaangażowanego kapitału. Fundamentem metodyki kalkulacji EVA jest znana od ponad 100 lat koncepcja opisywana w literaturze akademickiej, jako dochód rezydualny (np. Alfred Marschall, 1890). Koncepcja EVA jest doskonałym przykładem promocji podejścia do przedsiębiorstwa poprzez pryzmat wartości dla właścicieli. Metodyka EVA jest obecnie powszechnie używana na całym świecie przez tysiące firm, konsultantów, uniwersytetów, etc. EVA umożliwia odmienne spojrzenie na zyski lub straty generowane przez spółki. Uwzględnienie kosztu kapitału własnego (pomijanego przy liczeniu zysku księgowego w sprawozdaniach finansowych), pozwala na weryfikację, czy spółka w danym okresie generuje zyski przewyższające koszt zaangażowanego kapitału. Wyliczona EVA udziela odpowiedzi, jak spółka zarządza powierzonym kapitałem. Zaleta Ekonomicznej Wartości Dodanej wynika z uwzględnienia w obliczeniach zarówno kosztu kapitału obcego jak i własnego. Dodatnia EVA oznacza zysk ekonomiczny przedsiębiorstwa i oznacza budowę wartości. Wartość zerowa pokazuje, że przedsiębiorstwo pokrywa koszt zaangażowanego kapitału. Ujemna wartość oznacza ekonomiczną stratę i destrukcję wartości. Ranking EVA pokazuje różnicę w efektywności wykorzystania i zarządzania całkowitym kapitałem zainwestowanym w spółkę. Zrównoważony wzrost wartości EVA można osiągnąć na cztery sposoby: Inwestowanie w projekty, których stopa zwrotu przewyższa WACC; Poprawa efektywności działalności operacyjnej, skutkująca wzrostem stopy zwrotu kapitału; Wycofanie kapitału z inwestycji, których stopa zwrotu jest mniejsza od WACC oraz dla których nie ma perspektyw wzrostu i przesunięcie tych środków do inwestycji dobrze rokujących lub bezpośrednio do właścicieli; Zwiększenie stosunku długu do kapitału własnego, w sytuacji gdy stosunek ten powoduje obniżenie WACC i nie zagraża elastyczności i przetrwaniu spółki. To co odróżnia EVA od innych wskaźników wydajności, takich jak ROE, EBITDA, czy EPS, to uwzględnienie wszystkich kosztów prowadzenia działalności spółki (operacyjnej i finansowej). EVA interpretuje się podobnie jak NPV, co oznacza, że dbanie o ciągły wzrost EVA powinno być jednym z celów organizacji opierających się na koncepcjach tworzenia wartości. Stern Stewart & Co. 3
Przyjęty w niniejszym opracowaniu model kalkulacji opiera się o klasyczną metodę opracowaną przez Stern Stewart & Co. Ze względu na ograniczoną dostępność do danych finansowych badanych Banków, wyliczenia nie uwzględniają dodatkowych korekt, których łącznie Stern Stewart opracował 164 (w praktyce stosuje się dla konkretnych firm kilka podstawowych korekt). Ranking obejmuje polskie Banki notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie(GPW) zarówno uczestników indeksu WIG-BANKI, jak i Banki, które nie zostały ujęte w indeksach giełdowych. W niniejszym raporcie przedstawiono Bankową Ekonomiczną Wartość Dodaną za lata 2011 i 2010. W celu uszeregowania Banków w rankingu posłużono się względną miarą utworzoną przez odniesienie Bankowej Ekonomicznej Wartości Dodanej do wielkości całkowitego zainwestowanego kapitału (BEVA/IC). W wyniku tej operacji otrzymano swego rodzaju ekonomiczną stopę zwrotu (BEVA/IC), która pokazuje jak efektywnie Bank wykorzystywał w danym okresie cały swój kapitał. 4
BEVA w 2011 roku BEVA wskazuje na wzrost fundamentalnej wartości Banków na rynku kapitałowym w roku 2011 W 2011 roku bankowa ekonomiczna wartość dodana wszystkich analizowanych banków przekroczyła kwotę 12 mld PLN i była większa o 22% od wartości w roku 2010. Należy zauważyć, iż tylko pięć banków poprawiło swoją efektywność działania, o czym świadczy wzrost BEVA w stosunku do roku 2010 (Getin Noble, GETIN, PEKAO, PKO BP, BZ WBK). Pozostałe banki nie utrzymały wartości BEVA z roku poprzedniego. W zestawieniu sześć z piętnastu banków niszczyły wartość (ujemna bankowa ekonomiczna wartość dodana). Są to BOŚ, BPH, BNP Paribas, Nordea, Bank Handlowy i BGŻ. W przypadku banków BPH, BNP Paribas, Bank Handlowego mamy do czynienia ze spadkiem wartości BEVA poniżej zera, pomimo dodatniej wartości w roku ubiegłym, gdzie tylko dwa banki niszczyły wartość (BOŚ i Nordea). BEVA wskazuje na wzrost fundamentalnej wartości sektora bankowego. Odmienne sygnały niesie wartość rynkowa (kapitalizacja). Z zestawienia tylko bank BZ WBK może pochwalić się wzrostem wartości rynkowej. Sumarycznie kapitalizacja banków spadła o ponad 22%, z 188,7 mld PLN w 2010 r. do 146,4 mld PLN w 2011 r. Tabela 1 Zmiana BEVA i kapitalizacji w sektorze banków Nazwa banku Ticker BEVA [tys. PLN] Kapitalizacja [tys. PLN] 2011 2010 zmiana 2011 2010 zmiana Getin Noble GNB 2 579 368,5 1 320 024,5 1 259 344,0 3 471 697,7 4 988 181,0-1 516 483,3 GETIN GTN 1 673 148,2 915 249,6 757 898,6 5 160 560,5 8 192 783,8-3 032 223,2 PEKAO PEO 4 380 629,9 3 775 030,5 605 599,3 37 048 356,6 46 962 535,9-9 914 179,3 PKO BP PKO 2 683 376,0 2 130 206,5 553 169,4 40 150 000,0 54 187 500,0-14 037 500,0 BZ WBK BZW 608 716,9 584 957,0 23 760,0 16 515 178,9 15 704 035,2 811 143,7 ING Bank Śląski BSK 198 394,2 209 658,3-11 264,1 10 225 860,0 11 630 940,0-1 405 080,0 BOŚ BOS -50 733,0-32 772,1-17 960,9 736 959,8 1 257 465,2-520 505,5 BPH BPH -8 428,7 52 311,6-60 740,2 2 430 372,8 5 443 421,7-3 013 048,9 BNP Paribas BNP -39 233,8 36 553,1-75 786,8 2 044 467,1 3 133 643,4-1 089 176,3 Bank Millenium MIL 52 198,5 150 266,3-98 067,8 4 609 843,8 5 944 272,2-1 334 428,5 Nordea NDA -449 342,0-335 325,9-114 016,1 2 157 789,5 2 225 497,9-67 708,4 Kredyt Bank KRB 115 361,4 280 785,4-165 424,0 2 662 257,0 3 996 102,1-1 333 845,1 BRE Bank BRE 500 204,0 678 714,0-178 510,1 10 357 275,5 12 794 348,9-2 437 073,4 Bank Handlowy BHW -122 127,5 101 218,8-223 346,3 8 871 786,8 12 216 672,6-3 344 885,8 BGŻ BGZ -70 010,0 nd nd 2 018 800,6 nd nd 5
Getin Noble bankiem najlepiej wykorzystującym swój kapitał w 2011 roku Liderem w zestawieniu w roku 2011 pod względem ekonomicznej stopy zwrotu (BEVA/IC) został Getin Noble Bank. Drugie miejsce zajął Getin Holding, a trzecie Bank Polska Kasa Opieki. Spółki te utrzymały swoją pozycję w rankingu dzięki szybszemu wzrostowi przychodów operacyjnych nad ponoszonymi kosztami. Dotyczy to głównie wyniku z działalności bankowej. Na drugim końcu zestawienia znalazł się bank Nordea, który zanotował największą stratę ekonomiczną (ujemna wartość BEVA). Ponadto jeszcze 5 innych banków wykazały się nieefektywnością gospodarowania powierzonym kapitałem, co oznacza, że spółki te w roku 2011 niszczyły wartość. Bank BOŚ i Nordea drugi rok z rzędu odnotowują ujemną wartość BEVA, co z punktu widzenia inwestorów jest niepokojącym sygnałem. Rysunek 1 Banki najlepiej gospodarujące powierzonym kapitałem [BEVA/IC] 6
Bank Polska Kasa Opieki spółką generującą największą Bankową Ekonomiczną Wartość Dodaną Pod względem wartości BEVA liderem w 2011 r. został Bank Polska Kasa Opieki. Mimo, że bank ten charakteryzuje się drugim, co do wielkości wynikiem z działalności bankowej wyprzedza on w tym zestawieniu największy polski bank PKO BP oraz bank Getin Noble. Wynika to z faktu, iż Bank Polska Kasa Opieki zanotowała ponad 4 miliardowy wynik z pozostałej działalności operacyjnej. PKO BP osiągnął najlepszy wynik na działalności bankowej Bank PKO BP może pochwalić się największym wynikiem z działalności bankowej, który wyniósł prawie 11 mld PLN, co jest wynikiem o 45% lepszym od drugiego pod tym względem Banku PEKAO S.A. Również pod względem wypracowanego zysku netto bank jest liderem na rynku bankowym. W 2011 roku wyniósł on prawie 4 mld PLN i był większy o 31% od zysku wypracowanego przez PEKAO S.A. Już te zestawienie pokazuje, że bank PKO BP ponosi relatywnie większe koszty, co również znalazło swoje odzwierciedlenie w rankingu BEVA (wartościowym), w którym bank PKO BP zajął drugie miejsce. Rysunek 2 Spółki o największej wartości BEVA [w mln PLN] 7
Ranking zestawienie tabelaryczne Poniżej zaprezentowany jest pełny ranking BEVA polskich banków notowanych na GPW. Poszczególne kolumny rankingu oznaczają: Bank skrócona nazwa banku; Skrót 3 znakowy kod przypisany danemu bankowi (stosowany przez GPW); Ranking miejsce rankingowe spółki; BEVA/IC miara względna, która posłużyła do uszeregowania banków w rankingu; określa stosunek wartości bezwzględnej BEVA do wartości zainwestowanego w bank kapitału; BEVA wartość bezwzględna BEVA; MV wartość rynkowa Spółki wyliczona jako iloczyn liczby akcji i ceny akcji na koniec roku. Źródła danych Dane źródłowe do obliczeń zostały pozyskane dzięki uprzejmości i zaangażowaniu Notoria Serwis S.A. Podstawowym materiałem źródłowym były skonsolidowane roczne sprawozdania finansowe spółek oraz kursy akcji i wartości indeksów. 8
Tabela 2 Ranking BEVA (według wartości BEVA/IC) Ranking BEVA/IC BEVA [tys. PLN] MV [tys. PLN] Bank Skrót 2011 2010 2011 2010 2011 2010 2011 2010 Getin Noble GNB 1 1 78,3% 45,6% 2 579 368,5 1 320 024,5 3 471 697,7 4 988 181,0 GETIN GTN 2 2 33,9% 22,6% 1 673 148,2 915 249,6 5 160 560,5 8 192 783,8 PEKAO PEO 3 3 21,6% 20,5% 4 380 629,9 3 775 030,5 37 048 356,6 46 962 535,9 PKO BP PKO 4 6 12,6% 10,4% 2 683 376,0 2 130 206,5 40 150 000,0 54 187 500,0 BZ WBK BZW 5 7 9,0% 9,7% 608 716,9 584 957,0 16 515 178,9 15 704 035,2 BRE Bank BRE 6 4 7,1% 15,9% 500 204,0 678 714,0 10 357 275,5 12 794 348,9 Kredyt Bank KRB 7 5 4,1% 10,8% 115 361,4 280 785,4 2 662 257,0 3 996 102,1 ING Bank Śląski BSK 8 9 3,5% 4,3% 198 394,2 209 658,3 10 225 860,0 11 630 940,0 Bank Millenium MIL 9 8 1,3% 5,4% 52 198,5 150 266,3 4 609 843,8 5 944 272,2 BPH BPH 10 12-0,2% 1,2% -8 428,7 52 311,6 2 430 372,8 5 443 421,7 Bank Handlowy BHW 11 11-1,9% 1,6% -122 127,5 101 218,8 8 871 786,8 12 216 672,6 BGŻ BGZ 12 nd -2,8% nd -70 010,0 nd 2 018 800,6 nd BNP Paribas BNP 13 10-2,9% 2,7% -39 233,8 36 553,1 2 044 467,1 3 133 643,4 BOŚ BOS 14 13-4,7% -3,6% -50 733,0-32 772,1 736 959,8 1 257 465,2 Nordea NDA 15 14-24,3% -27,8% -449 342,0-335 325,9 2 157 789,5 2 225 497,9 9
Tabela 3 Ranking BEVA (według wartości BEVA) Ranking BEVA [tys. PLN] BEVA/IC MV [tys. PLN] Bank Skrót 2011 2010 2011 2010 2011 2010 2011 2010 PEKAO PEO 1 1 4 380 629,9 3 775 030,5 21,6% 20,5% 37 048 356,6 46 962 535,9 PKO BP PKO 2 2 2 683 376,0 2 130 206,5 12,6% 10,4% 40 150 000,0 54 187 500,0 Getin Noble GNB 3 3 2 579 368,5 1 320 024,5 78,3% 45,6% 3 471 697,7 4 988 181,0 GETIN GTN 4 4 1 673 148,2 915 249,6 33,9% 22,6% 5 160 560,5 8 192 783,8 BZ WBK BZW 5 6 608 716,9 584 957,0 9,0% 9,7% 16 515 178,9 15 704 035,2 BRE Bank BRE 6 5 500 204,0 678 714,0 7,1% 15,9% 10 357 275,5 12 794 348,9 ING Bank Śląski BSK 7 8 198 394,2 209 658,3 3,5% 4,3% 10 225 860,0 11 630 940,0 Kredyt Bank KRB 8 7 115 361,4 280 785,4 4,1% 10,8% 2 662 257,0 3 996 102,1 Bank Millenium MIL 9 9 52 198,5 150 266,3 1,3% 5,4% 4 609 843,8 5 944 272,2 BPH BPH 10 11-8 428,7 52 311,6-0,2% 1,2% 2 430 372,8 5 443 421,7 BNP Paribas BNP 11 12-39 233,8 36 553,1-2,9% 2,7% 2 044 467,1 3 133 643,4 BOŚ BOS 12 13-50 733,0-32 772,1-4,7% -3,6% 736 959,8 1 257 465,2 BGŻ BGZ 13 nd -70 010,0 nd -2,8% nd 2 018 800,6 nd Bank Handlowy BHW 14 10-122 127,5 101 218,8-1,9% 1,6% 8 871 786,8 12 216 672,6 Nordea NDA 15 14-449 342,0-335 325,9-24,3% -27,8% 2 157 789,5 2 225 497,9 10
Tabela 4 Ranking BEVA zestawienie finansowe za rok 2011 [tys. PLN] Wynik z tytułu Wynik z tytułu Marża Marża Bank Skrót BEVA Wynik netto Kapitalizacja BEVA/IC ROE ROA odsetek prowizji odsetkowa zysku netto PEKAO PEO 4 380 629,9 4 557 858,0 2 448 894,0 2 899 414,0 37 048 356,6 21,6% 13,6% 2,0% 61,6% 39,2% PKO BP PKO 2 683 376,0 7 609 116,0 3 101 444,0 3 807 195,0 40 150 000,0 12,6% 16,7% 2,0% 63,2% 31,6% Getin Noble GNB 2 579 368,5 1 343 804,0 869 366,0 950 073,0 3 471 697,7 78,3% 23,4% 1,8% 37,0% 26,1% GETIN GTN 1 673 148,2 1 712 065,0 626 777,0 1 004 800,0 5 160 560,5 33,9% 17,7% 1,6% 41,3% 24,2% BZ WBK BZW 608 716,9 2 068 585,0 1 357 672,0 1 184 347,0 16 515 178,9 9,0% 16,1% 2,0% 60,6% 34,7% BRE Bank BRE 500 204,0 2 148 602,0 839 972,0 1 134 972,0 10 357 275,5 7,1% 14,1% 1,2% 55,5% 29,3% ING Bank Śląski BSK 198 394,2 1 851 500,0 1 021 200,0 880 100,0 10 225 860,0 3,5% 13,7% 1,3% 54,7% 26,0% Kredyt Bank KRB 115 361,4 1 150 096,0 314 920,0 327 244,0 2 662 257,0 4,1% 10,7% 0,8% 48,2% 13,7% Bank Millenium MIL 52 198,5 1 141 891,0 561 753,0 466 464,0 4 609 843,8 1,3% 10,2% 0,9% 42,0% 17,2% BPH BPH -8 428,7 1 348 372,0 609 285,0 218 157,0 2 430 372,8-0,2% 4,9% 0,6% 63,3% 10,2% BNP Paribas BNP -39 233,8 573 089,0 151 721,0 39 442,0 2 044 467,1-2,9% 2,8% 0,2% 57,4% 4,0% BOŚ BOS -50 733,0 270 422,0 113 161,0 62 418,0 736 959,8-4,7% 5,4% 0,4% 32,8% 7,6% BGŻ BGZ -70 010,0 834 011,0 269 897,0 128 097,0 2 018 800,6-2,8% 4,9% 0,4% 49,3% 7,6% Bank Handlowy BHW -122 127,5 1 434 354,0 643 170,0 736 413,0 8 871 786,8-1,9% 11,4% 1,7% 74,4% 38,2% Nordea NDA -449 342,0 643 386,0 107 866,0 296 663,0 2 157 789,5-24,3% 13,8% 0,8% 61,4% 28,3% 11
Metodyka kalkulacji BEVA Bankowa Ekonomiczna Wartość Dodana wyrażona jest formułą: Gdzie: bankowa ekonomiczna wartość dodana wypracowana w okresie t, skorygowany zysk operacyjny netto po opodatkowaniu (Net Operating Profit AfterTax), średnioważony koszt kapitału po opodatkowaniu (WeightedAverageCost of Capital), całkowity kapitał zainwestowany (z początku okresu). W celu wyznaczenia wartości BEVA dla spółek notowanych na GPW przyjęto uproszczony model wyliczeń, bez uwzględniania korekt księgowych, zastosowano jednolitą metodę wyliczeń dla wszystkich banków. NOPAT: Za wielkość NOPAT przyjęto pozycję wynik z działalności operacyjnej (przed kosztem oprocentowania) pomniejszony o wielkość zapłaconego podatku dochodowego: Gdzie: OP: wynik z działalności operacyjnej w okresie t, zapłacony podatek dochodowy w okresie t. Za wynik z działalności operacyjnej przyjęto wynik z działalności bankowej, powiększony o wynik z pozostałej działalności operacyjnej oraz pomniejszony o koszty działania banku i amortyzacji. Gdzie: zysk z działalności operacyjnej w okresie t, wynik z działalności bankowej w okresie t; pozostałe przychody operacyjne w okresie t; pozostałe koszty operacyjne w okresie t; koszty działania banku w okresie t; amortyzacja w okresie t. 12
Kapitał zainwestowany (IC): Ze względu na specyfikę działalności bankowej koszt kapitału obcego uwzględniony jest w wyniku działalności bankowej (wynik z tytułu odsetek i prowizji). Oznacza to, że wynik z działalności operacyjnej uwzględnia już koszt kapitału obcego, natomiast nie uwzględnia kosztu kapitału własnego. Koszt kapitału własnego wyliczony został z następującego wzoru: Gdzie: koszt kapitału własnego wyrażony w PLN, koszt kapitału własnego wyrażony w %, wielkość kapitału własnego na początek badanego okresu. CAPM (Capital AssetPricing Model) model wyceny aktywów kapitałowych wykorzystywany m.in. do wyliczenia kosztu kapitału własnego. Model pozwala zobrazować zależność między ponoszonym ryzykiem systematycznym (niedywersyfikowalnym), a oczekiwaną stopą zwrotu. Uznaje się, że model został opracowany niezależnie przez J. Treynora, W. Sharpe a, J. Lintnera, J. Mossina. Funkcja CAPM: R R f β R m R f, Gdzie: R oczekiwana stopa zwrotu; R f stopa wolna od ryzyka; β współczynnik beta, określający udział ryzyka danego papieru wartościowego w ryzyku rynkowym; R m stopa zwrotu z rynku W celu wyznaczenia procentowego kosztu kapitału własnego wykorzystano model CAPM (model wyceny aktywów kapitałowych). Na podstawie wartości indeksu WIG-BANKI i indeksu WIG wyznaczone zostały miesięczne stopy zwrotu, w oparciu o które oszacowano współczynnik beta dla sektora bankowego. Beta wartość wyznaczona na podstawie miesięcznych stóp zwrotu z indeksu WIG-BANKI względem stóp zwrotu z indeksu WIG (portfel rynkowy) za okres ostatnich 10 lat (120 okresów). Stopa zwrotu z rynku roczna stopa zwrotu wyliczona na podstawie średniej wartości miesięcznych stóp zwrotu z indeksu WIG za ostatnie 10 lat (120 okresów). Zarówno w roku 2010, jak i 2011 stopa ta wyniosła 12,8%. Stopa wolna od ryzyka średnia rentowność 52- tygodniowych bonów skarbowych w danym roku, która wyniosła odpowiednio 4,458% w 2010 oraz 4,510% w 2011 roku. Po uwzględnieniu wszystkich powyższych założeń wartość BEVA wyliczana jest zgodnie z następującym wzorem: 13
Value Based Advisors jest spółką świadczącą usługi doradcze i informatyczne. Zakres usług obejmuje doradztwo biznesowe, w tym organizację finansowania poprzez fundusze Venture Capital. VBA specjalizuje się w projektowaniu i wdrażaniu modeli controllingowych oraz systemów premiowych i motywacyjnych. Zakres usług informatycznych obejmuje doradztwo w zakresie optymalnych rozwiązań informatycznych. VBA specjalizuje się w opracowywaniu architektury informatycznej opartej o paradygmat SOA. Ofertę uzupełniają usługi związane z przygotowywaniem aplikacji dedykowanych dla sektora energetycznego, kolejowego oraz telekomunikacyjnego klasy Business Performance Management. Więcej na stronie Notoria Serwis zajmuje się opracowywaniem i sprzedażą baz danych dotyczących podmiotów gospodarczych oraz monitorowaniem rynków finansowych. Głównymi klientami spółki są agencje informacyjne, wydawnictwa prasowe, portale internetowe oraz inwestorzy giełdowi. Więcej na stronie www.notoria.pl