Wartości życia i zdrowia fizyczno-psychicznego ukryte w cyberprzestrzeni Dr Joanna Kandzia Adiunkt wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Szkoły Nauk Ścisłych Uniwersytetu Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Warszawie
Zawartość pracy Podjęto próbę zdefiniowania pojęcia wartości oraz wartości w kontekście Internetu Odniesiono się do cywilizacji sieciowej Wskazano na pozytywne walory ukryte w cyberprzestrzeni Zwrócono uwagę na zagrożenia natury fizycznej jak i psychicznej związane z nieodpowiednim korzystaniem z Internetu/komputera Zaprezentowano udział i rolę dzieci, młodego pokolenia w korzystaniu z zasobów sieciowych Przedstawiono wnioski z badań naukowych dotyczących korzystania z technologii informacyjnych przez małe dzieci
Wartość do końca XIX wieku posługiwano się pojęciem dobro oznacza coś, co w sensie absolutnym lub na gruncie danego zespołu poglądów - cenne i godne pożądania jest co stanowi (winno stanowić) przedmiot szczególnej troski oraz cel ludzkich dążeń, a także kryterium postępowania człowieka
Zakres wartości w kontekście Internetu absolutna wolność wiedza mądrość prawda Wolność powinna być odpowiedzialna pobudzać do samorozwoju i tworzenia dobrych wartości odpowiedzialne istnienie w sieci i właściwe korzystanie z zasobów internetowych możliwe jest tylko wtedy gdy jednostka potrafi dokonywać słusznych wyborów
[ ] Cywilizacja informacyjna to nowe, oryginalne, społecznie użyteczne i ogólnoludzkie kreowanie wartości, będące efektem przetwarzania informacji bitowej, kubitowej i subkubitowej, prowadzące do przekraczania aktualnego stanu świadomości człowieka oraz tworzenia nowych, doskonalszych jego stanów (Gnitecki 2006)
Cyberprzestrzeń jest miejscem, do którego można wnieść i z którego można wynieść zarówno: złość, przestępstwo, cynizm, gniew, lęk piękno, radość, dobro, prawdę, bezpieczeństwo, zaufanie, równość, odpowiedzialność
O Internecie można powiedzieć, że jest czwartą władzą obecnych czasów jako symbol ery informacyjnej ciągle fascynuje swoim zasięgiem masowo rosnącą liczbą użytkowników wirtualnymi możliwościami stwarza niebywałe możliwości własnego rozwoju wkracza w obszary edukacji i wspomaga proces dydaktyczny swoim potencjałem ciągle ewaluuje
Nieodpowiednie korzystanie powoduje stany chorobowe natury fizycznej i psychicznej Zagrożenia fizyczne wzrok - przekrwione, łzawiące oczy, zaczerwienione spojówki, uczucie pieczenia i szczypania, wysychanie i zmętnienie rogówki oraz stopniowa utrata wzroku apatia bóle głowy senność zespół cieśni nadgarstka wady postawy/kręgosłupa
W sferze psychicznej uzależnienie - internetoholizm, internetozależność, infoholizm oderwanie się od rzeczywistości izolacja - lęk przed kontaktami z ludźmi znikanie przyjaźni pojawianie się rozkojarzenia zaburzenia pamięci lekceważenie innych, często ważnych spraw
Internet i gry komputerowe pobudzają do różnych zachowań sprzyjają zmianie postaw - nie zawsze pozytywnych i społecznie akceptowanych - zaburzenia emocjonalne i psychospołeczne Pozytywne walory gry logiczne, strategiczne gry turowe, gry fabularne i przygodowe kształtują rozliczne cechy osobowości i charakteru staranność, dokładność, precyzję, rozważność, inteligencję twórczą i bystrość, zdolność komunikacji i interakcji w grupie oraz przestrzeganie zasad moralnych
dzieci powinny być objęte szczególna troską postęp techniczny telewizja, komputer, przyspieszają ich rozwój Niedopuszczalna jest sytuacja, kiedy media cyfrowe zastępują rodziców
Dziecko, młody człowiek będący u progu swojego rozwoju nie jest mentalnie przygotowany do odbioru nadmiaru bodźców, które dostaje w pełnym pakiecie nie potrafi wartościować wymaga to intensywnej pracy ze strony dorosłych: rodziców, pedagogów oraz całego środowiska szkolnego nauczenie języka mediów cyfrowych i sposobów posługiwania się nim
Z badań prof. E. Gruszczyk-Kolczyńskiej [ ] dzieci nadmiernie karmione ruchomymi obrazkami na ekranie komputera mają kłopoty w świadomym skupianiu uwagi na statycznych obrazkach [ ] Mozolne kształtowanie schematu ruchowego (od ruchów dużych do małych) w trakcie pisania literek ma się nijak do aktywności ruchowej polegającej na dotykaniu opuszkami palców klawiatury i przesuwaniu myszką komputerową
[ ] Korzystanie z komputera może więc wspierać dziecko w rozwoju mowy jedynie w sytuacji, gdy wspólnie z dorosłym patrzy na ekran i może rozmawiać z nim o tym, co się na nim pojawia. Dotyczy to także nauki języka obcego [ ] Myli się więc ten dorosły, który przypuszcza, że w grze także komputerowej dziecko nauczy się od początku danej umiejętności Korzystanie z komputera rozszerza wiedzę dziecka, kiedy pracuje z dorosłym i prowadzą rozmowę merytoryczną na dany temat
Wirtualna przestrzeń posiada dwa oblicza - zawierające wartości postrzegane jako pozytywne i jako negatywne nieustanna walka dobra ze złem rodzi psychiczny dystans, który nie pozwala na odczuwanie grozy sytuacji w rzeczywistym świecie człowiek tworzy własną wirtualną osobowość, często oderwaną od rzeczywistości łącząc dwa światy, rzeczywisty i wirtualny należy włączyć myślenie krytyczne
Żyjemy w świecie mediów cyfrowych i musimy w odpowiedni sposób je wykorzystywać Wyobrażam sobie, jak ktoś mówi; Dlaczego nie zostawisz mnie w spokoju?! Nie chcę ani kawałka twojego Internetu, twojego społeczeństwa sieciowego! Chcę po prostu żyć po swojemu! Cóż, jeśli tak uważasz, mam dla ciebie złe wieści. Mimo że ty nie dbasz o sieci, one zadbają o ciebie. Tak długo, bowiem, jak będziesz chciał żyć w społeczeństwie, tutaj i teraz, będziesz miał do czynienia ze społeczeństwem sieciowym. Żyjemy, bowiem w Galaktyce Internetu (Castells 2003, Galaktyka Internetu)
Literatura Castells M. (2003), Galaktyka Internetu. Refleksje nad Internetem, biznesem i społeczeństwem. Dom Wydawniczy Rebis, Poznań. Florida R. (2010), Narodziny klasy kreatywnej, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa. Gnitecki J. (2006), Edukacja w perspektywie wertykalnej w okresie cywilizacji informacyjnej i globalizacji, Zeszyt Naukowy WSPiA, Poznań, http://www.homines.wspia.pl/pdf/2006/homines2006_01_ Gnitecki.pdf [25.01.2015].
Gruszczyk-Kolczyńska E. (2013), Zgubne skutki zezwalania dzieciom na oglądanie ponad miarę telewizji, korzystania z komputerów i tabletów, [w:] Człowiek Niepełnosprawnośść-społeczeństwo, nr 2(20), APS, Warszawa, http://www.cns.aps.edu.pl/media/131344/czlowiek_2013_0 2_popr.all.pdf [12.01.2015]. http://www.egospodarka.pl/64768,dzieci-jakouzytkownicy-internetu,1,39,1.html [12.01.2015]. http://www.portalwiedzy.onet.pl/791,,,,wartosc,haslo.html [12.05.2014].
Jakubowicz K. (1998), Społeczeństwo informacyjne spóźniony przybysz, [w:] Media a edukacja, (red.) W. Strykowski, Poznań. Szymanowska E. (2003), Rola edukacji w kształtowaniu społeczeństwa informacyjnego, [w:] Edukacja informacyjna,(red.) K. Wenta, E. Perzycka, Szczecin. Kandzia J. (2011), Kształtowanie wartości dydaktycznych i wychowawczych w procesie edukacji matematycznej z wykorzystaniem technik multimedialnych, Impuls, Kraków. Kwiatkowski S. M. (2006), Dziecko w wirtualnym świecie gier komputerowych, IBE, Warszawa.
Dziękuję za uwagę