Jesienne rady i propozycje dla rodziców W poprzednim artykule dokonałyśmy krótkiej charakterystyki jesieni. Teraz przedstawimy propozycje zabaw i zajęć z dziećmi aby zachęcić rodziców do korzystania z tej olbrzymiej skarbnicy jaką jest jesień, jej piękno, dary i aura. Jesienią organizm dziecka kumuluje siły i odporność na długie zimowe miesiące. Nie wystarczy więc samo zdrowe odżywianie, dostarczanie witamin i dbanie o zdrowy sen. Jesień to czas przeziębień, katarów, gryp i itp. Rodzice powinni bacznie obserwować swoje pociechy aby rozpoznać ich potrzeby. Dla zdrowia dziecka: Spaceruj. Korzystaj z każdej możliwej chwili aby być z dzieckiem na świeżym powietrzu. To nie tylko sposób na hartowanie dziecka ale też ostatnie przed zimą łapanie światła i słońca; Korzystaj z jesiennych darów. Mamy bogactwo owoców, warzyw, nasion. Ucz swoje dziecko aby jadło zdrowo; Zwróć uwagę na zachowanie swojego dziecka: może robi się smutne, apatyczne lub zdenerwowane; Spędzaj z dzieckiem czas na luzie. Ono potrzebuje relaksu, rozmowy i zabawy w twoim towarzystwie; Słuchaj, co do ciebie mówi. Nie krytykuj, nie doradzaj, nie poprawiaj po prostu słuchaj; Dbaj o siebie. Dzieci najlepiej uczą się gdy działają i gdy mają przykład. Dziecko patrzy na ciebie. Wprowadzenie zdrowego stylu życia wpłynie pozytywnie na całą rodzinę; To co robisz, rób prawdziwie. Można z dzieckiem spędzać godziny i niewiele z tego wynika a można spędzić 20 minut a to przyniesie wiele dobrego. Bądź dla dziecka wzorcem osobowym: słowa uczą, ale przykłady porywają. Jesień to najbardziej kolorowa ze wszystkich pora roku: wokół rumienią się jabłka, roi się od pomarańczowych dyń, czerwonych i złotych liści, żółtych, zielonych i fioletowych owoców. Przeżyjcie razem z dzieckiem radość z wyglądu, zapachu, smaku i brzmienia tej pory roku: Zróbcie zupę jarzynową używając przeróżnych warzyw, nazywajcie je, próbujcie, określajcie kształty, kolory Pokażcie dziecku bogaty w dary jesienne stragan: warzywa, owoce i bogactwo ich odmian: np. jabłek, śliwek, gruszek Zróbcie z dzieckiem warzywnego lub owocowego stworka spinając go wykałaczkami. Ziemniak w roli głównej: zróbcie pieczątki, wycinajcie, może uda się coś z niego wyrzeźbić Idźcie na spacer do parku, lasu. Oglądajcie kolorowe liście ich kształty, nazywajcie z jakich drzew pochodzą. Wąchajcie je, porównujcie, róbcie kolorowe bukiety, sprawdźcie jak szeleszczą pod nogami. Można przy tym ćwiczyć język i buzię szumiąc, sycząc, naśladując wiatr. Można zrobić z liści kolorową wyklejankę na białej kartce, można je malować farbą i odbijać na papierze, a wreszcie można je suszyć i zatrzymać na dłużej aby zimą wspominać jesienne zabawy. Przydadzą się encyklopedie lub internet aby sprawdzić z jakiego drzewa pochodzi jakiś liść.
Zbierajcie kasztany, żołędzie, szyszki i zróbcie z nich jesienny stroik lub jesienne ludki, potworki, zwierzaki, cudaki Może uda się puścić latawiec to przecież idealna pora roku, aby się wspólnie bawić; Oglądajcie razem jak pada deszcz i wieje wiatr, może uda się to namalować palcami, bawcie się gazetami to dobry sposób na nudę Zapytajcie swoje dziecko co chciałoby robić, może czasami warto spełnić małe marzenia a pomysłów i możliwości jest bardzo dużo Może jesienny wierszyk do ugniatania, głaskania, pukania w plecy: Jesień Drzewom we włosy dmucha wiatr a deszczyk kropi: kap, kap, kap. Krople kapią równiuteńko, szepczą cicho: mój maleńki, śpij już, śpij, śpij, już śpij, już śpij.... Leci listek, leci przez świat, gdzieś tam na ziemię cicho spadł. Leci drugi, leci trzeci biegną zbierać listki dzieci. No, a potem wszystkie liście układają w piękne kiście. B. Kołodziejski Dziecko zwrócone do nas plecami. Dmuchamy w jego włosy. Delikatnie opukujemy jego plecy. Głaszczemy dziecko po włosach i po ramieniu. Wodzimy opuszkami palców po plecach dziecka, lekko naciskamy je w jednym miejscu, wędrujemy opuszkami palców dwa razy, szybko, z wyczuciem stukamy wszystkimi palcami. Głaszczemy dziecko po plecach. Są też jesienne zagadki: Płynie po niebie mała lub duża, gdy słońce skryje, świat się zachmurza. /chmura/ Przynoszę deszcze, szarugi, dzień krótki a wieczór długi. Perkoza wysyłam za morza i jeża usypiam w norze. /jesień/ Choć ten muzyk nie ma instrumentu w dłoni, Lecz bębni po dachu i o szyby dzwoni.
/deszcz/ Spadają z drzewa żółte, czerwone. Wiatr je niesie w tę i tamtą stronę. /liście/ Spadłem nagle z drzewa, leżę na trawniku, w brązowej koszulce, w zielonym płaszczyku. /kasztan/ Huczy, świszcze, leci w pole, czyni w koło swe swawole. Zrywa ludziom kapelusze I wyrywa parasole. /wiatr/ Kolorowy, rozłożysty, kiedy dzień jest bardzo dżdżysty. Wąski płaszczyk skromnie wkłada, kiedy deszcz przestaje padać. /parasol/ Co jesienią z dębu spada? Co ze smakiem dzik zajada? /żołędzie/ Ma gruby brzuszek I ogonek mały. Będzie z niego pewnie Barszczyk doskonały. /burak/ Ma on nóżkę nie ma buta, ma kapelusz nie ma głowy, Czasem gorzki i trujący, Często smaczny jest i zdrowy. /grzyb/ Biała niteczka w powietrzu lata, Pajączek leci na podbój świata, A dzieci klaszczą, cieszą się na to Wołają: - patrzcie, już /babie lato/ W październiku a dokładnie 31 niektórzy obchodzą Haloween a 29 listopada to tradycyjny wieczór wróżb, przeddzień imienin Andrzeja. Andrzejkowe wróżby Stare polskie przysłowie mówi Na świętego Andrzeja błyska pannom nadzieja, gdyż wigilia św. Andrzeja przypadająca 29 listopada to tradycyjny wieczór wróżb. W tym dniu
dziewczęta próbowały dowiedzieć się czegoś o swoim przyszłym losie. Łączy się to z dawnymi wierzeniami, według których właśnie wtedy na ziemię przybywają duchy. Obecnie w wigilię św. Andrzeja wróżą sobie dziewczęta i chłopcy. Jest to wspaniała zabawa. Tak nie wiele trzeba drodzy rodzice, aby zorganizować ją dziecku w domu. Oto kilka naszych wróżb i zarazem zabaw: Kim będę? Na stole kładziemy kubki. Pod kubkami umieszczamy zwyczajne (ale tego dnia magiczne) przedmioty lub ilustracje, które przedstawiają jakiś przedmiot. Dziecko podnosi kubek i od dorosłych dowiaduje się kim zostanie w przyszłości, np. nici krawcowa, długopis pisarz, piłka sportowiec, znak drogowy kierowca, recepta lekarz, pieniądze bankier, pędzel malarz, klucz ślusarz, itd. Wirująca butelka Na karteczkach wypisujemy szczęśliwe wróżby i układamy je w kole na dywanie. Po środku koła kładziemy butelkę. Dziecko kręci butelkę. Po zatrzymaniu szyjka butelki wskazuje szczęśliwy los np. wkrótce pojedziesz na wycieczkę, spełnią się twoje marzenia, rodzice kupią ci psa, czeka cię miłe spotkanie, dostaniesz lalkę Barbie, dostaniesz duży samochód, itd. Mowa kwiatów Na stole rozkładamy ilustracje kwiatów. Dziecko losuje kwiat, a osoba dorosła wyjaśnia, co mu kwiat przepowiada: róża szczęście w życiu, powodzenie, stokrotka jesteś piękny i młody, goździk jesteś kochany, bez podziwiam twoją urodę, bratek bądźmy przyjaciółmi aster jesteś wiecznym optymistą Buty Dzieci i rodzice zdejmują po jednym bucie. Ustawiają je jeden za drugim. Czyj but pierwszy wyjdzie za próg pokoju, ten pojedzie na daleką wycieczkę. A teraz wosku lanie, co ma stać się niech się stanie... Na stoliku, stawiamy miskę z wodą, wcześniej rozpuszczamy wosk w garnku. Dziecko przy pomocy osoby dorosłej leje wosk przez klucz do miski. Swój odlew kładzie na kartce papieru, a następnie przy pomocy światła próbuje wraz z rodzicem odczytać swoją przyszłość. Serce Wycinamy serca z papieru i piszemy na nich imiona męskie i damskie, jedno zostawiamy puste. Następnie odwracamy serce zapisaną stroną do dołu i prosimy, aby dziecko wybrało sobie serce i przekłuło igłą. Imię, na które natrafi należy do jego przyszłego ukochanego/ukochanej. Jeżeli na przekłutym sercu nie ma żadnego imienia to oznacza, że na miłość musi jeszcze poczekać. Życzymy miłej, radosnej jesieni w rodzinnych gronie. Opracowały: Barbara Michniewicz, Edyta Krzysiek
Literatura: 1. Maria Kownacka, Razem ze słonkiem. Złota jesień, Warszawa 1975; 2. Maria Kownacka, Razem ze słonkiem. Szaruga jesienna, Warszawa 1975; 3. Maria Przybysz-Piwko, Zbiór przysłów i zagadek dla dzieci, Warszawa 1995; 4. Własne zbiory zabaw, zagadek, wierszy.