PSOUU - TELEGRAF Projekt " Otwórz się na świat a świat otworzy się na Ciebie - integracja społeczna i zawodowa osób z upośledzeniem umysłowym " - współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Wydanie XIX 01.07.2011
Od redakcji Witamy bardzo gorąco w lipcowym numerze gazety internetowej PSOUU.TELEGRAF - newslettera powstającego w ramach projektu Otwórz się na świat a świat otworzy się na Ciebie integracja społeczna i zawodowa osób z upośledzeniem umysłowym współfinansowanym ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Dziś w numerze przedstawimy państwu relację z przeprowadzanych w miesiącu czerwcu działań w ramach projektu. Znajdziecie też państwo artykuły dotyczące pracy zawodowej osób niepełnosprawnych oraz ciekawy artykuł dotyczący obchodzonego w czerwcu Dnia Dogoterapii. No i oczywiście wyczekiwana foto-galeria z majowego wyjazdu do Warszawy w ramach projektu. Na pytania które dotarły do redakcji poprzez pocztę elektroniczną odpowiemy w następnym numerze (sierpniowym). Życzymy miłej lektury. Redakcja Adres do korespondencji: psouutelegraf@o2.pl Strona 2
Czerwcowe Otwórz się na świat W zajęciach warsztatowych w miesiącu czerwcu główny nacisk kładliśmy na utrwalenie nabytych wcześniej umiejętności z zakresu obsługi komputera. Beneficjenci ćwiczyli przekładanie na komputer zdjęć i filmów zrobionych podczas majowego wyjazdu do Warszawy. Ćwiczyli też nagrywanie płyt DVD ze zdjęciami i filmem. Premiera filmu Wycieczka do Warszawy który powstał przy wielkiej pomocy i zaangażowaniu naszych uczestników odbyła się podczas zajęć warsztatowych. Przyjemnie było powspominać wspólne mile spędzone chwile na wycieczkowym szlaku. Grupa naszych uczestników pod opieką trenerów uczestniczyła też w zabawie Noc Świętojańska w Nowodworzu. Kolejni uczestnicy zaliczyli też krótkoterminową próbę pracy (podziękowania dla Stowarzyszenia KANA), odbyły się też indywidualne konsultacje z psychologiem, doradcą zawodowym oraz logopedą. Zajęcia w miesiącu lipcu zapowiadają się równie atrakcyjnie. Będzie to ostatni miesiąc zajęć warsztatowych przed miesięczną wakacyjną przerwą. Zapraszamy do oglądnięcia galerii zdjęć z majowej wycieczki do Warszawy. Zdjęcia w większości są dziełem samych uczestników. Wywiad z uczestniczką projektu Otwórz się na świat na temat majowego wyjazdu do Warszawy: (tekst oryginalny) Proszę o kilka słów na temat majowego wyjazdu do Warszawy - Musieliśmy wstać bardzo rano ale nie żałujemy bo było świetnie. Wspaniała wycieczka, bardzo wiele zwiedziliśmy, było super! A co zwiedzaliście w Warszawie? - zwiedzaliśmy wielki Pałac Nauki (PKiN przyp red.) gdzie oglądaliśmy Warszawę z ostatniego piętra. Jechało się tam windą. Było bardzo wysoko ale pięknie. Byliśmy w Muzeum Techniki gdzie oglądaliśmy różne wynalazki. Potem był obiad a po nim pojechaliśmy zwiedzać rynek i zamek (stare miasto przyp.red.) oraz katedrę. Widzieliśmy też dzwon, który jak się dotknie, to spełniają się marzenia Strona 3
A po zwiedzaniu starego miasta udaliście się - do warszawskich Łazienek, gdzie po alejkach chodziły pawie z pięknymi piórami. Były tam też stawy i piękne budowle. W tym parku byliśmy też na lodach. Co ciekawego dowiedziałaś się o Warszawie? - Wszystko, bo pan przewodnik nam mówił o każdym zabytku i opowiadał różne legendy. Warszawa to stolica polski i mieszka tutaj prezydent Komorowski. Pan przewodnik pokazywał w którym pałacu. I jest tu telewizja i zamek i budują Stadion Narodowy. Warszawa to wielkie miasto, dużo większe od Tarnowa. Czy droga nie była męcząca? - Nie, w autobusie śpiewaliśmy, śmialiśmy się, a jeszcze świetne jedzenie było w tej restauracji jak wracaliśmy. Wszyscy się bardzo najedli. Było naprawdę super. I pan kierowca też był super. A wszyscy na wycieczce byli bardzo grzeczni i nikt się nie zgubił ani nie wygłupiał Gdzie chcielibyście pojechać teraz na wycieczkę? - Wszędzie bo my bardzo lubimy wycieczki. I bardzo lubimy projekt ( Otwórz się na świat przyp.red.) i chcielibyśmy chodzić na niego sto lat! Dziękuję za rozmowę Strona 4
Strona 5
Strona 6
Strona 7
Strona 8
Strona 9
Strona 10
Strona 11
Strona 12
Strona 13
Strona 14
Strona 15
Kilka pytań i odpowiedzi na temat zatrudnienia osób niepełnosprawnych Czy zgodnie z obiegowymi opiniami osoby niepełnosprawne są mniej wydajnymi pracownikami? Zdecydowanie nie. Co więcej często są bardziej zmotywowane do pracy i lojalne wobec pracodawców, bo zależy im na zatrudnieniu. Z punktu widzenia pracodawcy kluczowe znaczenie ma jednak właściwa rekrutacja, czyli dopasowanie osoby z konkretną niepełnosprawnością na dane stanowisko pracy. Nieporozumieniem byłoby np. zatrudnienie osoby niepełnosprawnej ruchowo do ciężkiej pracy fizycznej. Przed wyborem stanowiska pracy dla takiej osoby firma musi dokładnie poznać jego zdolności psychofizyczne, umiejętności intelektualne, wykształcenie. Jeśli skieruje go do pracy zgodnej ze zdobytymi umiejętnościami i warunkami fizycznymi, zyska wartościowego pracownika. Czy na zatrudnienie niepełnosprawnych źle reagują ich pełnosprawni współpracownicy? Trudne są tylko początki. W naszej firmie 20 proc. pracowników stanowią osoby niepełnosprawne i dobrze współpracują z resztą załogi. Czy firmom z otwartego rynku pracy trudno jest ubiegać się o publiczną pomoc na zatrudnienie niepełnosprawnych, w tym np. dofinansowania do ich pensji? Procedury ubiegania się o takie dofinansowania mogłyby być jeszcze prostsze. Małe firmy, których nie stać na zatrudnienie osoby, która zajęłaby się rozliczeniem tej pomocy, rezygnują z zatrudnienia niepełnosprawnych. Ale trzeba podkreślić, że niektóre formy pomocy są bardzo atrakcyjne dla pracodawców. Np. dofinansowanie do przystosowania i wyposażenia miejsca pracy niepełnosprawnego pracownika może wynieść nawet 40 tys. zł. Strona 16
Co obecnie przeszkadza firmom w zatrudnianiu osób niepełnosprawnych? Problemem jest na pewno zbyt często zmieniające się prawo. Jeśli firma nie ma gwarancji, że w najbliższym czasie nie zmienią się przepisy dotyczące pomocy na zatrudnienie niepełnosprawnych, to rzadziej będzie podejmować decyzję o przyjęciu ich do pracy. A niestety propozycje zmian pojawiają się nieustannie. Np. obecnie rozważana jest propozycja obniżenia dofinansowania do wynagrodzenia osób z lekkim stopniem niepełnosprawności, co może negatywnie wpłynąć na liczbę zatrudnionych niepełnosprawnych. Szczególnym utrudnieniem nie są dodatkowe uprawnienia osób niepełnosprawnych, w tym np. krótszy czas pracy i dłuższy urlop. Pomoc publiczna rekompensuje straty, jakie firma może ponieść z tego tytułu. Dzień Dogoterapii 15 czerwiec 15 czerwca po raz drugi w naszym kraju obchodzony jest Ogólnopolski Dzień Dogoterapii, chociaż ta forma pomocy chorym i niepełnospranym jest w Polsce stosowana już od 21 lat. Psy najbardziej pomocne są dzieciom autystycznym, z porażeniem mózgowym, z chorobami centralnego układu nerwowego i niedowładem kończyn. Wspomagają też rozwój emocjonalny, motoryczny, komunikatywność, ogólną edukację, uczą zachowań społecznych. Kontakt z psem otwiera dziecko na otaczający je świat, sprawia, że rehabilitacja nie jest nudna, monotonna i męcząca, a efekty dogoterapii pojawiają się znacznie szybciej niż w przypadku innych rodzajów kuracji. Z dogoterapii korzystają również osoby w podeszłym wieku. Pies - terapeuta zaczyna się uczyć już jako szczeniak i jest przygotowywany do pracy przez kolejne dwa lata. Trening polega na jego socjalizacji, uodpornieniu na bodźce Strona 17
zewnętrzne i zachowania ludzi. Najważniejsze cechy, które określają przydatność do pracy terapeutycznej, to brak agresji, łatwość nawiązywania kontaktu z człowiekiem, predyspozycje i chęci do pracy. Terapia z udziałem psa (w Polsce także pod nazwami kynoterapia lub dogoterapia) metoda wzmacniająca efektywność rehabilitacji, w której motywatorem jest odpowiednio wyselekcjonowany i wyszkolony pies, prowadzony przez wykwalifikowanego terapeutę. Terapia tego rodzaju jest jedną z dziedzin zooterapii. Formy zajęć zostały po raz pierwszy zdefiniowane przez Towarzystwo Delta (USA) jako: AAA (Animal Assisted Activity) dostarcza możliwości motywacyjnych, edukacyjnych i rekreacyjnych lub terapeutycznych korzyści podnoszących jakość życia. Cechy charakterystyczne AAA : cele terapeutyczne nie są planowane z wizyty na wizytę, wolontariusze i terapeuci nie są zobowiązani do prowadzenia dokładnych notatek, przebieg wizyty jest spontaniczny i trwa tak długo (lub krótko) jak jest to konieczne, prowadzone są w formie grupowej. AAT (Animal Assisted Therapy) to działanie terapeutyczne mające określony cel, w którym zwierzę spełniające określone kryteria jest integralną częścią procesu leczenia. AAT jest planowane, aby spowodować poprawę w fizycznym, społecznym, emocjonalnym i poznawczym funkcjonowaniu człowieka. AAT przeprowadza się grupowo, indywidualnie lub naprzemiennie. Cechy charakterystyczne AAT: określone są cele i zadania dla każdego uczestnika, proces jest dokumentowany i rozwijany, postęp jest mierzalny. Europejskie stowarzyszenie ADEu zdefiniowało formy AAA i AAT nieco odmiennie oraz wprowadziło dodatkową formę: AAE (Animal Assisted Education) jest celowym zabiegiem, w którym zespół zwierzę opiekun, spełniający specyficzne kryteria, stanowi integralny element programu opracowanego w celu polepszenia funkcji poznawczych człowieka. AAE winna być kierowana lub prowadzona przez profesjonalnego wychowawcę odpowiedniej specjalności, w ramach jego/jej praktyki zawodowej. AAE może być stosowana w różnych miejscach, może być grupowa, lub indywidualna i może być stosowana do osób w różnym wieku. Proces ten winien być dokumentowany i oceniany. W Towarzystwie Delta zajęcia edukacyjne zawierają się w formie AAA. Ponieważ pomimo takich samych nazw (AAA, AAT) definicje podstawowych form kynoterapii są różne (mówimy tutaj tylko o definicjach organizacji o zasięgu międzynarodowym organizacje krajowe również mają swoje definicje) Polskie Towarzystwo Kynoterapeutyczne zaproponowało polską terminologię form terapii: Spotkanie z psem (SP) zajęcia z psem, które mają na celu stworzenie pozytywnego kontaktu pomiędzy uczestnikami a psem. W trakcie spontanicznej, radosnej zabawy Strona 18
(ukierunkowanej przez prowadzącego) uczestnicy przyzwyczajają się do kontaktu z psem, głaszczą go, wydają polecenia. Zajęcia SP mają za zadanie dostarczenie uczestnikom pozytywnego ładunku emocjonalnego, satysfakcji z obcowania z psem, przełamują lęki w kontaktach z otoczeniem, stymulują rozwój zmysłów i postrzegania, pozwalają oderwać się od otaczającej ich rzeczywistości. W zależności od potrzeb podopiecznych i możliwości placówki mają formę spotkań indywidualnych lub pracy grupowej. Mogą odbywać się w formie spotkań jednorazowych lub zajęć cyklicznych. Czas trwania zwykle nie jest jednoznacznie określony. Zajęcia SP nie wymagają prowadzenia dokumentacji. Edukacja z psem (EP) zajęcia mają na celu usprawnienie sfery intelektualnej i poznawczej dziecka, co wymaga odpowiedniego przygotowania (scenariusza) oraz wiedzy i umiejętności osób prowadzących wykraczających poza ramy SP. Dlatego wyodrębniono je w oddzielnej formie. Zajęcia zwykle odbywają się w przedszkolach i szkołach. Pies używany jako pomoc naukowa, motywuje do nauki i poprzez stworzenie przyjaźniejszych warunków zwiększa możliwości przyswojenia wiedzy. Dziecko chętniej zapamiętuje treści, których bohaterem jest jego nowy przyjaciel pies. EP pomaga również dzieciom o obniżonej percepcji lub niechęci (z różnych powodów) do przyswajania wiedzy i przebywania w szkole. Zajęcia prowadzone są w grupach (klasach) lub indywidualnie. Mają określony scenariusz realizujący program nauczania. Wskazana jest ewaluacja i dokumentacja zajęć, szczególnie w przypadku zajęć indywidualnych. Terapia z psem (TP) jest to zestaw ćwiczeń ukierunkowanych na konkretny, zaplanowany cel rehabilitacyjny, do których układana jest metodyka w porozumieniu z rehabilitantem lub lekarzem prowadzącym. Charakteryzuje się indywidualnym podejściem do każdego uczestnika, jego możliwości i potrzeb. TP jest w pełni dokumentowana: każdy uczestnik ma założoną kartę informacyjną i kartę przebiegu zajęć, w której wpisujemy rodzaj prowadzonych ćwiczeń oraz ich efekty. Pozwala to na okresowe sprawdzenie skuteczności i doboru metod. TP jest systemem rozwijalnym tzn. w miarę postępów w rehabilitacji stosujemy stopniowanie trudności. Najkorzystniejszą formą TP są zajęcia indywidualne lub w bardzo małych grupach (zwykle nie więcej niż 3 osoby). Terapia najbardziej efektywna jest w rehabilitacji dzieci, ze względu na "ukrycie" ćwiczeń rehabilitacyjnych w formie zabawy z psem. Daje również efekty w terapii osób chorych, samotnych i starszych. Działanie w tym przypadku przede wszystkim polega na nawiązaniu psychicznej więzi ze zwierzęciem, co przyspiesza leczenie lub ułatwia przejście choroby. Terapia w formie AAA jest powszechnie wykorzystywana na świecie jako program Visiting Strona 19
pets. Psy niemal codziennie odwiedzają chorych w szpitalach, hospicjach i placówkach opieki społecznej, ośrodkach dla narkomanów oraz więzieniach. Terapię kontaktową z udziałem zwierząt stosuje się coraz częściej jako metodę wspomagającą proces rehabilitacji. Istniejące organizacje w USA i Kanadzie od ponad 20 lat stosują z powodzeniem terapię z udziałem psa. W Polsce dla terapii z udziałem psów używane są nazwy kynoterapia (z gr. kýon - pies, w dopełniaczu: kynós i therapeía - opieka; leczenie) oraz dogoterapia (z ang. dog - pies i therapy - terapia). Terapia z udziałem psa jest stosowana w Polsce od 1987, w 2004 powołano Polski Związek Dogoterapii, a od 2007 w dniu 15 czerwca obchodzony jest Ogólnopolski Dzień Dogoterapii. W Polsce brak jest jeszcze uregulowań prawnych, które porządkowałyby i precyzowały wymagania, jakie spełniać powinni terapeuci oraz psy terapeutyczne. Terapią zajmują się osoby fizyczne, najczęściej są to miłośnicy psów posiadający wykształcenie pedagogiczne oraz fundacje posiadające różniące się między sobą wymagania i procedury pracy. Tematem uporządkowania, standaryzacji i doprowadzenia do uznania terapii z udziałem psa za zawód zajęło się powołane w 2006 przez Hannę Wojciechowską i Włodzimierza Cioć Polskie Towarzystwo Kynoterapeutyczne. Efektem jego działań jest system wymogów obejmujący: Kanon Kynoterapii, Kodeks Etyczny Kynoterapeuty, wzory dokumentacji, system egzaminowania psów terapeutycznych w 3 klasach: K-A (adept), K-I (Klasa Pierwsza) i K-II (Klasa Druga), polska terminologia oraz wpisanie do Klasyfikacji zawodów i specjalności w grupie dużej "Średni personel do spraw zdrowia" Grupa elementarna 3230 - Praktykujący niekonwencjonalne lub komplementarne metody terapii zawodu "Kynoterapeuta (dogoterapeuta)" z kodem 323007. W doborze psa dla terapii istotne jest pierwotne przeznaczenie rasy i związane z tym odruchowe zachowania mające wpływ na bezpieczeństwo zajęć. Stąd preferuje się psy rasowe, u których można spodziewać się występowania z dużym prawdopodobieństwem cech niezbędnych przy prowadzeniu zajęć terapeutycznych. Pies terapeutyczny to: pies społeczny, pies przewidywalny, pies reprezentujący rozumne posłuszeństwo. W terapii nie powinny być używane psy z grup, których pierwotna użytkowość wymagała zachowań agresywnych: psy obronne np. Tosa Inu, psy stróżujące np. Rottweiler, psy bojowe np. Dogo Canario. Nie ma rasy psów szczególnie nadającej się do terapii. O przydatności decydują zawsze cechy osobnicze oraz umiejętności przewodnika. Rasami psów, których spolegliwość i łatwość szkolenia pozwalają na udział w terapii są m.in.: Golden Retriever, Labrador Retriever, Cavalier King Charles Spaniel. Używane w początkowym etapie doświadczeń z terapią rasy Strona 20
psów północy Alaskan Malamute i Siberian Husky wymagają od przewodnika dużego doświadczenia i konsekwencji w prowadzeniu. Rasy te charakteryzują się dużą niezależnością i związanym z tym zwiększonym ryzykiem zachowań niebezpiecznych, stąd nie są proponowanymi rasami dla nowicjuszy w terapii. Strona 21