TEORIA INTEGRACJI GOSPODARCZEJ wykład 14 Mikroekonomiczne aspekty integracji gospodarczej. Wspólny rynek, c.d.

TEORIA INTEGRACJI GOSPODARCZEJ wykład 14 Mikroekonomiczne aspekty integracji gospodarczej. Wspólny rynek, c.d. Prowadzący: Dr K. Śledziewska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego TIG, Dr K. Śledziewska 1

Plan wykładu Polityka regionalna i zróżnicowanie regionalne w UE Liberalizacja przepływu kapitał rozważania teoretyczne czyli integracja a lokalizacja wstęp EG a integracja gospodarcza - teoria TIG, Dr K. Śledziewska 2

Hub-and-spoke arrangements Firmy znajdujące się na obrzeżach mają wyższe koszty i niższy popyt, a ich import z krajów centrum jest ograniczony. Przeniesienie międzynarodowej produkcji do centrum. Jeśli integracja postępuje dość szybko, może to przyspieszyć proces aglomeracyjny w centrum (hub). Wyższe zatrudnienie w centrum powoduje większe zróżnicowanie płac. TIG, Dr K. Śledziewska 3

Regiony UE Regiony gorzej rozwijające się były zawsze głównym priorytetem UE Preambuła Traktatu Rzymskiego Przed 1986, większość wydatków regionalnych była narodowa Drogi, telekomunikacja, elektryfikacja. Wejście Hiszpanii i Portugalii, wraz z Irlandią i Grecją przewaga głosów, przesunięcie wydatków z CAP do wydatków dla biedniejszych regionów Wydatki strukturalne teraz około 1/3 budżetu UE http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docoffic/official/reports/interim6/com _2009_295_annex_en.pdf http://epp.eurostat.ec.europa.eu/guip/introaction.do?profile=cpro&them e=eurind&lang=en TIG, Dr K. Śledziewska 4

Sytuacja i trendy: : różnicer regionalne najbardziej rozwinięte regiony (10% populacji) miały PKB na głowę mieszkańca prawie 5 razy wyższy niż PKB w regionach najmniej rozwiniętych (10% populacji), w 2000 r. był on 6 razy wyższy Źródło: http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docoffic/official/reports/interim6/com_2009_295_annex_en.pdf TIG, Dr K. Śledziewska 5

Analiza GDP pc w PPS. Regiony o najwyższym GPD pc w PPS oraz o najwyższych wzrostach Źródło: http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docoffic/official/reports/interim6/com_2009_295_annex_en.pdf TIG, Dr K. Śledziewska 6

Źródło: http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docoffic/official/reports/interim6/com_2009_295_annex_en.pdf TIG, Dr K. Śledziewska 7

Bezrobocie, analiza Źródło: http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docoffic/official/reports/interim6/com_2009_295_annex_en.pdf TIG, Dr K. Śledziewska 8

Produktywność pracy, analiza Źródło: http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docoffic/official/reports/interim6/com_2009_295_annex_en.pdf TIG, Dr K. Śledziewska 10

Nowe firmy zagraniczne, analiza Źródło: http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docoffic/official/reports/interim6/com_2009_295_annex_en.pdf TIG, Dr K. Śledziewska 12

Polityka spójno jności redukuje wykluczenie społeczne i ubóstwo Polityka spójności współfinansuje szkolenie 9 milionów osób rocznie, w tym ponad połowę stanowią kobiety; Utworzono ponad 450,000 miejsc pracy w okresie między 2000 i 2005 w sześciu krajach, które otrzymały 2/3 finansowania w ramach Celu 2; Szacunki wskazują że około 1.4 miliona dodatkowych miejsc pracy będzie utworzone w regionach objętych celem Konwergencji w latach 2007-2013 TIG, Dr K. Śledziewska 13

Strategia lizbońska Plan rozwoju przyjęty dla Unii Europejskiej przez Radę Europejską na posiedzeniu w Lizbonie w roku 2000. 10 lat Celem planu, Uczynienie Europy najbardziej dynamicznym i konkurencyjnym regionem gospodarczym na świecie, Europa ma się rozwijać szybciej niż Stany Zjednoczone. Maksymalnie wykorzystana innowacyjność oparta na badaniach naukowych, zwłaszcza w nowoczesnych dziedzinach wiedzy TIG, Dr K. Śledziewska 14

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego EFRR (European Regional Development Fund ERDF) ma na celu przyczynianie się do korygowania podstawowych dysproporcji regionalnych we Wspólnocie poprzez udział w rozwoju i dostosowaniu strukturalnym regionów opóźnionych w rozwoju oraz w przekształcaniu upadających regionów przemysłowych Działalność koncentruje się na następujących dziedzinach: inicjatyw na rzecz rozwoju lokalnego oraz zatrudnienia, jak też działalności średnich i małych przedsiębiorstw rentownych inwestycji produkcyjnych umożliwiających tworzenie lub utrzymywanie trwałego zatrudnienia, infrastruktury, rozwoju turystyki oraz inwestycji w dziedzinie kultury, ochrony i poprawy stanu środowiska, rozwoju społeczeństwa informacyjnego TIG, Dr K. Śledziewska 15

Cohesion policy 2007-2013: indicative financial allocations (million EUR, 2004 prices) 1 CONVERGENCE OBJECTIVE Cohesion Fund Convergence Statistical Phasing out REGIONAL COMPETITIVENESS AND EMPLOYMENT OBJECTIVE Phasing in Regional competitiveness and employment EUROPEAN TERRITORIAL COOPERATION OBJECTIVE TOTAL België/Belgique 579 1.268 173 2.019 Ceska Republika 7.830 15.149 373 346 23.697 Danmark 453 92 545 Deutschland 10.553 3.770 8.370 756 23.450 Eesti 1.019 1.992 47 3.058 Ellas 3.289 8.379 5.779 584 186 18.217 Espana 3.250 18.727 1.434 4.495 3.133 497 31.536 France 2.838 9.123 775 12.736 Ireland 420 261 134 815 Italia 18.867 388 879 4.761 752 25.647 Kypros 193 363 24 581 Latvija 1.363 2.647 80 4.090 Lietuva 2.034 3.965 97 6.097 Luxembourg 45 13 58 Magyarorszag 7.589 12.654 1.865 343 22.451 Malta 252 495 14 761 Nederland 1.477 220 1.696 Österreich 159 0 914 228 1.301 Polska 19.562 39.486 650 59.698 Portugal 2.722 15.240 254 407 436 88 19.147 Slovenija 1.239 2.407 93 3.739 Slovensko 3.433 6.230 399 202 10.264 Suomi-Finland 491 935 107 1.532 Sverige 1.446 236 1.682 United Kingdom 2.436 158 883 5.349 642 9.468 Bulgaria 2.015 3.873 159 6.047 Romania 5.769 11.143 404 17.317 1 Figures result from the application of the methodology agreed by the European Council in December 2005. They are inclusive of all additional provisions decided by the European Council. Technical assistance at the initiative of the Commission is included in the national allocations. Amounts under the "European territorial cooperation" objective include the contribution of the ERDF to the financing of crossborder and seabasin programmes on the external borders of the Union. Figures for Bulgaria and Romania are without prejudice to the date of accession of these countries Not allocated 392 392 TOTAL 61.558 177.083 12.521 10.385 38.742 7.750 308.041 TIG, Dr K. Śledziewska 16

Regionalne rozdysponowanie Funduszy Strukturalnych 2007-2013 TIG, Dr K. Śledziewska 17

Teoria integracja gospodarcza a rozwój regionów 2 główne nurty łączące integracje gospodarczą ze zmianami w lokalizacji geograficznej działalności gospodarczej Przewagi komparatywne kraje specjalizują w produkcji dóbr, w których mają przewagi komparatywne New Economic Geography sugeruje, że integracja prowadzi do koncentracji produkcji TIG, Dr K. Śledziewska 19

Aglomeracje & NEG Kiedy czynniki produkcji mogą przemieszczać się pomiędzy krajami integracja może mieć bardzo zróżnicowany efekt Korzyści skali & koszty handlu siły, które wzmacniają powstanie geograficznych skupień (clustering, ośrodków) aktywności gospodarczej. "Overall clustering = niektóre obszary ściągają aktywność gospodarczą, inne pozostają puste, core-periphery "Sectoral clustering" = each sector clusters in one region, but most regions get a cluster TIG, Dr K. Śledziewska 20

Główne pytanie Wpływ integracji europejskiej na powstawanie aglomeracji na poziomie regionów i krajów TIG, Dr K. Śledziewska 21

Aglomeracja & siły dyspersji (rozproszenia) Podstawowa myśl obniżenie kosztów handlu prowadzi do dwóch efektów Siły aglomeracji Lokalizacja przemysłu - skupianie się w sensie geograficznym Siły dyspersji Lokalizacja przemysłu - rozpraszanie się TIG, Dr K. Śledziewska 22

Agglomeration Forces Dużo sił aglomeracyjnych Technological spillovers (e.g. silicon valley) Labour market pooling (e.g. City of London) Demand linkages (a.k.a backward linkages) Supply linkages (a.k.a foreward linkages) NEG (the New Economic Geography) wpływ na popyt i podaż, jasny wpływ integracji gospdorczej (niższe koszty handlu) TIG, Dr K. Śledziewska 23

Circular Causality & Demand Linkages Firmy będą tam lokowały swoją produkcję gdzie będzie większy dostęp do ryku, redukcja kosztów handlu Supply Linkages Większość firm potrzebuje komponentów, surowców, poddostawców itd.. Ze względu na koszty handlu często taniej jest decydować się na lokalizację w której jest rynek dostarczający te komponenty, usługi itd.. TIG, Dr K. Śledziewska 24

Circular Causality & Demand Linkages 1. Jeśli firma decyduje się na lokalizację w większym regionie 4. Produkcja się zmienia, Ze względu na niższe koszty więcej firm chce lokować produkcję tam gdzie większy rynek. 2. Wydatki się zmieniają Pracownicy będą wydawać swoje dochody w dużym regionie zamiast w małym 3. Efekty wielkości rynku: Duży rynek staje się jeszcze większy, mały jeszcze mniejszy TIG, Dr K. Śledziewska 25

Circular Causality & Supply Linkages 1. Jeśli jakiś przemysł przenosi się do dużego regionu 4. Produkcja się zmienia Kolejne firmy przenoszą się z małego rynku do dużego przyciągnięte przez niskie koszty 2. Produkcja się zmienia, Produkty firmy, która się przenosi stają się tańsze na rynku dużym zaś droższe na rynku na rynku mniejszym (koszty handlu) 3. Koszty się zmieniają, Dostępność większej ilości lokalnie dostępnych półproduktów sprawia, że duży rynek jest tańszym miejscem do produkcji TIG, Dr K. Śledziewska 26

Dispersion Forces Dużo powodów dla których firmy będą unikały aglomeracji jako miejsca aktywności gospodarczej Wynajem, ceny gruntów; siła robocza (niewykwalifikowana) Wysoki koszt innych nie-handlowych usług Konkurencja z innymi firmami NEG koncentruje się na konkurencji ( local competition ) ze względu na jej jasne powiązania z kosztami handlu Jeśli koszty handlu spadają, odległość stanowi mniejsze zabezpieczenie przed konkurencją TIG, Dr K. Śledziewska 27

Model EE-KK Bada wpływ integracji na koncentrację geograficzną Założenia upraszczające Tylko dwa regiony (N north i S south) 2 czynniki produkcji, kapitał (mobilny), praca (niemobilna) 2 sektory, usługi (L-intensywny), przemysł (K-intensywny) Zakładamy, że jednostka kapitału potrzebna jest na firmę przemysłową Z tego wynika, że udział N w K to również udział w przemyśle Stosowana jest ta sama technologia, również podaż czynników produkcji jest ta sama (brak przewag komparatywnych) Żaden sektor nie kupuje komponentów brak powiązań kosztowych TIG, Dr K. Śledziewska 29

Funkcja EE s K 1 B 45 o line EE EE A D 0 C s E s E 1 s E TIG, Dr K. Śledziewska 30

Funkcja EE Powiązania popytowe Związek pomiędzy udziałem przemysłu w N i N wydatków Zakładamy, że działa jakiś przemysł (K) Równy podział pomiędzy S & N Taka sama wielkość rynku (wielkość rynku zależy od siły nabywczej lokalnych konsumentów) Ze względu na fakt, że ta sama ilość L & K wydatki na każdym rynku powinny być takie same s K 1 EE A B D 45 o line EE 0 C s E s E 1 s E TIG, Dr K. Śledziewska 31

Funkcja EE B cały K wn (S wciąż ma dochody pracowników, niemobilni) C udział w wydatkach N kiedy cały przemysł w S D N>½ K S mały S K = ½ S E > ½ s K 1 EE B 45 o line EE A D 0 C s E s E 1 s E TIG, Dr K. Śledziewska 32

Funkcja EE EE powiązania popytowe EE nachylenie dodatnie; jeśli N ma większy udział w przemyśle jego rynek staje się większy w stosunku do tego z S. EE ostrzejszy kąt nachylenia od 45 o ; mobilny czynnik produkcji tylko część wydatków. Dla funkcji EE koszty handlu nie mają znaczenia Co ma znaczenie to ile siły roboczej i ile kapitału jest w regionie. s K 1 EE B 45 o line EE Jeśli wzrośnie udział siły roboczej w N, EE przesuwa się w prawo A D C 0 s E s E 1 s E TIG, Dr K. Śledziewska 33

Funkcja KK Cel określić S k S E i zobaczyć jakie zmiany jeśli koszty handlu maleją K mobilny, tak gdzie wyższa stopa zwrotu Wynagrodzenie z jednostki kapitału jest proporcjonalne do sprzedaży Udział N w wydatkach wzrasta, udział przemysłu w N wzrasta Firmy będą preferowały lokalizację na dużym rynku oszczędzają na kosztach handlu Ale: więcej firm, konkurencja ostrzejsza Równowaga pomiędzy siłami aglomeracji i dyspersji (agglomeration and dispersion forces) KK kombinacje S k i S E, które dają wyrównaną pomiędzy regionami stopę zwrotu Determinanty r wynagrodzenie za K proporcjonalne do sprzedaży 1 na 1 stopa zwrotu wyrównuje się pomiędzy regionami o równym udziale w sprzedaży firm; taka sama sprzedaż na firmę w każdym regionie TIG, Dr K. Śledziewska 34

Funkcja KK s K 1 KK D B 45 o line KK (with intermediate trade costs) KK (with infinite trade cost) A KK (with costless trade) C 0 E 1 TIG, Dr K. Śledziewska 35 s E

Funkcja KK Brak handlu A równa sprzedaż, równa liczba firm na region B N ma 100% wydatków, 100% firm C 0% wydatków, S K =0 s K 1 KK D B 45 o line KK (with intermediate trade costs) KK (with infinite trade cost) A KK (with costless trade) C 0 E 1 s E TIG, Dr K. Śledziewska 36

KK Curve KK ma dodatnie nachylenie Ostrzejsza od 45 o (home market effect) Wysokość kosztów handlu będzie miała wpływ na funkcję KK. Koszty handlu, KK bardziej ostra Udział siły roboczej w regionie nie ma wpływu na KK. s K 1 KK (with intermediate trade costs) KK D B 45 o line KK (with infinite trade cost) A KK (with costless trade) C 0 E 1 s E TIG, Dr K. Śledziewska 37

Model EE-KK: równowaga lokalizacyjna KK pokazuje jak zmiana w produkcji prowadzi do zmian w wydatkach s K 1 EE KK EE pokazuje jak zmiany w wydatkach prowadzą so zmian w produkcji Przecięcie EE i KK równowaga pomiędzy s K is E. Jeśli gospodarka w A, wydatki i produkcja przesunięcie do B B A 0 1 s E TIG, Dr K. Śledziewska 38

Model EE-KK: równowaga lokalizacyjna Integracja niższe koszty handlu KK obraca się dookoła ½,½ s K 1 EE KK (lower trade costs) KK Więcej przemysłu przenosi się na duży rynek B to B B Wyjaśnia dlaczego integracja gospodarcza przyśpiesza geographic clustering aktywności gospodarczej (,) B Może dotyczyć całego przemysłu (wyludnienie niektórych regionów) Może dotyczyć sektorów 0 1 s E TIG, Dr K. Śledziewska 39