Monika Żurek, Roman Warzecha IHAR- PIB Radzików

Monika Żurek, Roman Warzecha IHAR- PIB Radzików

Prace nad dawnymi odmianami kukurydzy prowadzone są w ramach Programu Wieloletniego pt. Tworzenie naukowych podstaw postępu biologicznego i ochrona roślinnych zasobów genowych źródłem innowacji wsparcia zrównoważonego rolnictwa oraz bezpieczeństwa żywnościowego kraju koordynowanego przez IHAR-PIB a finansowanego przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi (Zad 1.6 temat 3-1-06-0-02) 1

1. Wstęp Kukurydza (Zea mays L.) jest obecnie jedną z najważniejszych roślin uprawnych w Polsce i na Świecie. W ostatnich latach areał uprawy kukurydzy w Polsce przekroczył 1 mln ha. Produkty wytwarzane z ziarna kukurydzy znajdują zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu. Wraz ze wzrostem świadomości ekologicznej społeczeństwa zainteresowanie uprawą dawnych odmian warzyw, owoców oraz roślin zbożowych. W wielu krajach (np.: USA, Wielka Brytania, Kanada) coraz prężniej rozwija się sektor lokalnych firm zajmujących się sprzedażą nasion dawnych odmian warzyw i zbóż. Jedną z głównych przyczyn powrotu do zapomnianych gatunków i odmian roślin uprawnych jest drastyczne zmniejszenie się różnorodności biologicznej dostępnego pokarmu roślinnego. Zapomniane odmiany, niejednokrotnie mniej plenne od odmian współczesnych, posiadają szereg cech atrakcyjnych dla konsumentów- wyjątkowy kształt, kolor, smak i zapach. Niewątpliwym atutem dawnych odmian jest również ich zróżnicowanie genetyczne, co wpływa na wzrost bioróżnorodności danej rośliny uprawnej. Dawne odmiany, wypierane przez plenniejsze odmiany nowoczesne, zanikają bezpowrotnie. Ochroną zasobów genetycznych roślin przed ich bezpowrotną utratą, zajmuje się Krajowe Centrum Roślinnych Zasobów Genowych w Radzikowie. W zasobach KCRZG znajduje się wiele dawnych odmian roślin uprawnych. Mogą one stanowić również źródło materiału roślinnego do ponownego wprowadzenia do uprawy jako odmiany regionalne. Zgodnie z definicją Ustawy o nasiennictwie (art.3 ust.1 pkt. 4) odmiana regionalna (odmiana dla zachowania bioróżnorodności) oznacza populację miejscową lub odmianę naturalnie przystosowaną do warunków lokalnych, zagrożoną postępującą z czasem utratą różnorodności genetycznej między populacjami i w obrębie populacji lub odmian tego samego gatunku lub ograniczeniem bazy genetycznej gatunku spowodowanym ingerencją człowieka lub zmianami warunków środowiskowych (erozja genetyczna) roślin rolniczych lub roślin warzywnych". Polskie prawodawstwo umożliwia rejestrację odmian regionalnych, a tym samym uprawę i wprowadzanie do obrotu ich materiału siewnego. 2

W zasobach zgromadzonych w KCRZG znajduje się 1101 obiektów kukurydzy, w tym 16 dawnych polskich odmian populacyjnych kukurydzy (tab.1). Odmiany te uprawiane były w Polsce w latach 50 i 60-tych ubiegłego wieku. Stanowią one niezwykle cenne dziedzictwo zarówno przyrodnicze jak również kulturowe polskiej wsi oraz hodowli, które należy ocalić od zapomnienia dla przyszłych pokoleń rolników i hodowców. Początki hodowli kukurydzy w Polsce związane były z pracami prowadzonymi na materiałach amerykańskich, z których po zaaklimatyzowaniu otrzymano pierwsze odmiany populacyjne. Za symboliczny początek hodowli odmian mieszańcowych kukurydzy w Polsce uważana jest rejestracja, w 1957 roku, pierwszego mieszańca odmianowego Wiel - Wi otrzymanego w wyniku krzyżowania odmian populacyjnych: Wielkopolanki i Wigoru. Dawne odmiany populacyjne kukurydzy reprezentują ogromne zróżnicowanie genotypowe i fenotypowe. Z uwagi na brak efektu spadku plonu w kolejnym pokoleniu (F2) możliwa jest reprodukcja nasion w obrębie własnego gospodarstwa, co jest niewątpliwą zaletą tych odmian w przypadku uprawy w gospodarstwach ekologicznych. Ponadto dawne odmiany populacyjne uprawiane były w warunkach rolnictwa ekstensywnego, przez co są mniej wymagające pod względem warunków środowiskowych niż współczesne odmiany. Uprawiając stare odmiany populacyjne należy pamiętać o ich ograniczeniach. Odmiany populacyjne osiągają plony na poziomie 60% plonu odmian mieszańcowych. Rośliny odmian populacyjnych są niższe niż odmian mieszańcowych. Posiadają również mniejsze kolby. W przypadku uprawy na kiszonkę całkowity plon zielonej suchej masy stanowi ok. 55% plonu odmian mieszańcowych, przy zachowaniu dobrych parametrów żywieniowych. Odmiany te reprezentują różne typy ziarna oraz kierunki wykorzystania (na ziarno, na kiszonkę, popcorn). Z uwagi na to iż nie są to odmiany mieszańcowe, nie występuje u nich efekt spadku plonu w kolejnym pokoleniu, co pozwala na rozmnażanie nasion w obrębie gospodarstwa (możliwość wykorzystania w rolnictwie ekologicznym). Większość tych 3

odmian powstała poprzez zaaklimatyzowanie amerykańskich odmian mieszańcowych. 2. Charakterystyka wybranych dawnych odmian populacyjnych - Wielkopolanka- odmiana wyhodowana przez Zygmunta Tomaszewskiego i Aleksandrę Brodowską. Powstała w wyniku krzyżowania materiału wyjściowego Małopolanki z mieszańcem kukurydzy zwykłej pochodzenia amerykańskiego (W25 X 15). Hodowlę tej odmiany prowadzono w Stacji Hodowlano-Badawczej w Przebędowie. Rośliny o wysokości 155-200 cm. Kolba osadzona średniowysoko, stożkowata, średnio o 12-14 rzędach, osadka gruba, biała. Ziarno żółte, typu flint. Masa 1000 ziaren (MTZ) 350-400 g. Odmiana plenna, o krótkim okresie wegetacji, wynoszącym 115-130 dni. Średnio wytrzymała na wiosenne przymrozki. - Dar Północy- odmiana wyprowadzona z amerykańskiej odmiany North Western Dent. Hodowlą tej odmiany zajmowała się Stacja Hodowlano- Badawcza IHAR w Brudzyniu. Łodyga średniej wysokości, duża skłonność do krzewienia. Ziarno typu flint, ciemnoczerwone z żółtą koronką. Ze względu na ciekawe ubarwienie kolb odmiana ta może być traktowana jako odmiana ozdobna. Okres wegetacji 120-135 dni. Odmiana średniowczesna. 4

3. Zalecenia uprawowe a) Przygotowanie pola Z perspektywy plonowania, a także presji szkodników oraz chorób na rośliny, najkorzystniejszym systemem uprawy dawnych odmian kukurydzy jest płodozmian. Rezygnując ze zmianowania naraża się rośliny na działanie czynników stresowych, związanych z akumulacją chorób, szkodników, chwastów, jak również pogorszeniem jakości siedliska poprzez jednostronne wyczerpanie składników pokarmowych. Badania przeprowadzone w IHAR- PIB w latach 2012-2016 wykazały przydatność dawnych odmian populacyjnych kukurydzy w warunkach rolnictwa ekologicznego. Kukurydza mimo oszczędnej gospodarki wodnej, jest rośliną o dużym zapotrzebowaniu na wodę w trakcie wegetacji. Gromadzenie wody w glebie najlepiej rozpocząć już w trakcie zabiegów jesiennych, wykonując podorywkę po zbiorze przedplonu. Kukurydza dobrze znosi wszelkie uproszczenia uprawy, w tym spłycanie orki, które pozwalają ograniczyć ponoszone nakłady. Stosując międzyplony, wykonujemy orkę wiosenną tak aby gleba zdążyła się odleżeć przed siewem kukurydzy. Po orce jesiennej, pozostawionej w ostrej skibie, należy wykonać włókowanie, a następnie zastosować agregat przedsiewny. Wiosenna uprawa roli nie powinna być głębsza niż na 4 5 cm. Należy pamiętać o tym aby nie przesuszać nadmiernie gleby, ponieważ podsiąkanie wody od dołu poprzez nieprzerwane kapilary 5

jest niezbędne do kiełkowania nasion. Szerokie międzyrzędzia sprzyjają erozji wodnej i wietrznej. Jednym ze sposobów ograniczenia zjawiska erozji jest siew bezpośredni z pominięciem orki. b) Siew Wybór optymalnego terminu siewu ma kluczowe znaczenie dla rozwoju kukurydzy oraz jej plonowania. Wczesny siew prowadzi zwykle do wyższych plonów ziarna. Wybór terminu siewu jest elementem agrotechniki, który obok wielu innych czynników decyduje także o poziomie plonowania. Opóźnianie terminu siewu przy zmiennym przebiegu pogody w latach należy łączyć z większym bądź mniejszym spadkiem plonu ziarna i niewykorzystaniem potencjału uprawianej odmiany. Najkorzystniej jest rozpoczynać siew wraz z początkiem kwitnienia tzw. roślin wskaźnikowych, czyli w przypadku kukurydzy- mniszka lekarskiego oraz czeremchy. Ważnym aspektem jest również temperatura gleby w czasie siewu. Dla optymalnych warunków kiełkowania powinna ona wynosić 8-10 0C na głębokości 5 cm. W temperaturze 0-5 0C rośliny mogą ulec przechłodzeniu, a jeśli takie warunki utrzymują się przez dłuższy czas, może nastąpić zamieranie roślin. Kukurydzę powinno się wysiewać na głębokość 4 5 cm. Głębsze siewy zapewniają lepsze uwilgotnienie, jednak temperatura gleby wokół ziarniaka jest wtedy niższa i następuje wolniejsze pobieranie składników pokarmowych, które również silnie zależy od temperatury. Właściwa obsada roślin powinna z jednej strony zapewnić jak najmniejszą konkurencję roślin względem siebie, z drugiej gwarantować jak największą liczbę dobrze zaziarnionych kolb na jednostce powierzchni. Optymalna obsada roślin to nie tylko liczba roślin na jednostce powierzchni, ale również równomierne ich rozmieszczenie w rzędzie. Obsada roślin powinna przy uprawie odmian ziarnowych wynosić 70 80 tys. szt./ha, przy uprawie kukurydzy na kiszonkę może być nieco wyższa i dochodzić do 90 tys. szt./ha. c) Pielęgnacja 6

Najważniejszym aspektem pielęgnacji uprawy kukurydzy jest ograniczenie konkurencyjności chwastów. Nadmierna ilość chwastów w łanie powoduje istotne obniżenie plonu, zarówno ziarna (nawet o 70%) jak i ilości oraz jakości kiszonki sporządzanej z kukurydzy. Zachwaszczeniu upraw kukurydzy sprzyja szeroki rozstaw rzędów (70 75 cm), rzadki siew (7 10 roślin/m2) oraz wolne tempo wzrostu w początkowym okresie wegetacji. Ze względu na pionowy wzrost wąskiej w przekroju, nierozgałęziającej się rośliny, kukurydza stanowi niewielką konkurencję dla chwastów, zwłaszcza w początkowym okresie rozwoju. Kukurydza jest zachwaszczana przez wiele gatunków chwastów dwuliściennych i jednoliściennych. Ich obecność zależy od wielu czynników: przedplonu, typu gleby, technologii uprawy, warunków klimatycznych, a w szczególności od depozytu nasion chwastów w glebie. Jednym z najważniejszych czynników powodujących problemy ze skutecznym zabezpieczeniem upraw kukurydzy przed zachwaszczeniem są uproszczenia uprawowe oraz odchodzenie od tradycyjnego płodozmianu na rzecz kilkuletnich monokultur kukurydzy. W monokulturze obserwuje się znaczny wzrost nasilenia występowania chwastnicy jednostronnej i komosy białej, a zaniechanie tradycyjnego zmianowania przyczynia się do pojawiania się nowych gatunków chwastów, takich jak: psianka czarna i poziewnik szorstki. Z uwagi na brak badań dotyczących stosowania herbicydów w uprawie dawnych odmian populacyjnych kukurydzy, nie jest poznana wrażliwość tych odmian w stosunku do herbicydów stosowanych w uprawach odmian nowoczesnych. W uprawie kukurydzy w warunkach ekologicznych, do regulacji zachwaszczenia stosuje się przede wszystkim metodę agrotechniczną oraz mechaniczną. Metoda agrotechniczna Wykonanie podorywki na głębokości 5 7 cm, jak najwcześniej po zbiorze przedplonu (roślin zbożowych, strączkowych i mieszankach zbożowo- 7

strączkowych), skutecznie niszczy rosnące chwasty, pobudzając kolejne nasiona do kiełkowania. Po podorywce należy zabronować pole, aby uniknąć strat wody w glebie. Kilkakrotne bronowanie podorywki zwalcza wschodzące chwasty. Orka przedzimowa, wykonana na głębokość 25-30 cm i pozostawiona w ostrej skibie, pozwala na ograniczenie liczebności chwastów jarych, które kiełkując, giną w okresie zimowym. Pierwszym zabiegiem wiosennym jest włókowanie (na glebach ciężkich) lub bronowanie (na glebach lżejszych). Czynność ta ogranicza parowanie i prowadzi do szybszego nagrzania gleby, co w efekcie pobudza kolejne nasiona chwastów do kiełkowania. Bezpośrednio przed siewem należy rolę doprawić najlepiej przy pomocy agregatu uprawowego. Liczbę wiosennych zabiegów należy ograniczyć do niezbędnego minimum, tak by nie spowodować zbytniego rozpylenia lub ugniecenia gleby. Metoda mechaniczna Metoda mechaniczna polega na mechanicznym lub ręcznym usuwaniu chwastów. W metodzie tej najczęściej wykorzystuje się różnego rodzaju pielniki, opielacze z biernymi lub aktywnymi elementami roboczymi, które umożliwiają usunięcie chwastów z międzyrzędzi, a także narzędzia ręczne, takie jak motyki, do usuwania chwastów z rzędów kukurydzy. Z uwagi na nierównomierne wschody i zróżnicowane fazy rozwojowe chwastów w trakcie pielenia często koniecznie jest wykonanie conajmniej dwukrotnego pielenia mechanicznego, np. w fazie 2 3 liści oraz 5 7 liści kukurydzy. Metoda mechaniczna nie jest całkowicie skuteczna, gdyż trudno usunąć chwasty w rzędach oraz w ich bezpośrednim sąsiedztwie. Usuwanie chwastów zaawansowanych w rozwoju grozi uszkodzeniem systemu korzeniowego młodej kukurydzy. Dla uzyskania lepszego efektu, zabieg pielenia mechanicznego najlepiej wykonywać na lekko przesuszoną glebę (chwasty z przerwanym systemem korzeniowym skutecznej zasychają). Pielenie podczas silnego uwilgotnienia gleby, skutkuje wtórnym ukorzenieniem się chwastów. 8

d) Odporność na choroby Kukurydzy w Polsce zagraża około 400 patogenów, które są odpowiedzialne za rozwój wielu chorób. Najliczniejszą oraz najgroźniejszą grupę stanowią choroby o podłożu grzybowym. W warunkach sprzyjających rozwojowi, choroby grzybowe kukurydzy mogą prowadzić do bezpośrednich strat w wysokości plonu ziarna szacowanych w skali kraju na około 10 15%. Znacznie jednak poważniejsze są straty pośrednie związane ze spadkiem jakości ziarna, związanym z jego skażeniem przez szkodliwe metabolity grzybów- mikotoksyny. Poziom tych związków podlega rygorystycznej kontroli, podczas skupu ziarna. Do najważniejszych chorób grzybowych kukurydzy należą: Zgorzel siewek (sprawcy: grzyby rodzaju Fusarium oraz Phytium) pierwotnym źródłem porażenia jest zainfekowana gleba lub materiał siewny. Rozwojowi choroby sprzyja zbyt głęboki lub wczesny siew niezaprawionego ziarna w słabo ogrzaną glebę, a także chłodna i wilgotna pogoda podczas kiełkowania nasion i wschodów roślin. Rośliny zwykle jako pierwsze infekują grzyby rodzaju Phytium, a wraz z rosnącą temperaturą, grzyby rodzaju Fusarium. Grzybnia rozwija się na zewnątrz i wewnątrz porażonych tkanek prowadzając do obumierania. Wyróżnia się zgorzel przedwschodową, która poraża pęczniejące i kiełkujące ziarniaki oraz zgorzel powschodową infekującą siewki i młode rośliny. Objawy chorobowe pojawiają się na korzeniach i na podstawie łodygi w postaci żółtych, później brunatniejących plam, stopniowo przechodzących w czerniejące smugi. Silne uszkodzenie tych organów, a zwłaszcza szyjki korzeniowej prowadzi do wypadania roślin. Niekiedy rośliny słabo porażone nie zamierają, ale rosną dalej, przy czym są bardziej podatne na porażenie przez inne patogeny, zwłaszcza wywołujące zgniliznę korzeni i zgorzel podstawy łodygi Głownia kukurydzy (guzowata) (sprawca: grzyb Ustilago maydis) pierwotnym źródłem porażenia jest gleba, resztki pożniwne kukurydzy lub zainfekowany materiał siewny. W Rozwojowi choroby i jej rozprzestrzenianiu się w uprawie sprzyjają uszkodzenia powodowane zwłaszcza szkodniki 9

(mszyce, ploniarka zbożówka, omacnica prosowianka). Objawy chorobowe mają postać narośli (guzów) zlokalizowanych na blaszkach liściowych, łodygach, wiechach i kolbach, we wnętrzu których znajduje się masa zbitych, szaro-czarnych zarodników. Początkowo narośla są jasne i jędrne, z czasem brunatnieją, marszczą się i pękają. Głownia pyląca kukurydzy (sprawca: grzyb Sphacelotheca reiliana) zagraża uprawom kukurydzy, zwłaszcza prowadzonym w wieloletniej monokulturze. Pierwotnym źródłem infekcji jest gleba, resztki pożniwne oraz zainfekowany materiał siewny. Grzyb poraża młode rośliny kukurydzy na początku ich wzrostu, przy czym rozwija się w ukryciu wewnątrz tkanek, a pierwsze objawy chorobowe widoczne są dopiero w lipcu. Rośliny zainfekowane są niższe od zdrowych i bladozielone. Zmiany chorobowe widoczne są na kolbach oraz w mniejszym stopniu na wiechach. Organy te całkowicie lub częściowo przekształcają się w ciemnobrunatną lub czarną masę grzybni i zarodników. Zgnilizna korzeni i zgorzel podstawy łodygi (sprawca: grzyby rodzaju Fusarium) potoczna nazwa: fuzarioza łodyg. Jest to jedna z najgroźniejszych chorób kukurydzy w Polsce. Pierwotnym źródłem infekcji są zarodniki znajdujące się w glebie, na resztkach pożniwnych, jak również przenoszone przez wiatr lub wodę. Często rozwija się w następstwie wcześniejszego porażenia roślin przez zgorzel siewek lub też w wyniku niezależnych infekcji, którym sprzyjają uszkodzenia powodowane przez szkodniki, w szczególności przez omacnicę prosowiankę. Pierwsze objawy chorobowe widoczne są w lipcu w postaci więdnących i zasychających od dołu ku górze blaszek liściowych. Z czasem całe rośliny stają się chlorotyczne i osłabione we wzroście. W warunkach ciepłej i wilgotnej pogody szybko następuje gnicie tkanek wewnątrz łodygi co sprawia, że rośliny nie są w stanie utrzymać się w pionie i łamią się w miejscach silnego porażenia. Objaw ten przypomina złomy łodyg powodowane przez omacnicę prosowiankę. Porażone tkanki łodyg przybierają kolor czerwonawy lub łososiowy. Kolby porażonych roślin charakterystycznie zwieszają się w dół, 10

jakby były podgryzione u nasady. Grzyby odpowiedzialne za tą chorobę posiadają bezpośredni wpływu na wysokość plonu ziarna, a także sa odpowiedzialne za wytwarzanie mikotoksyn. Fuzarioza kolb (grzyby rodzaju Fusarium) to druga najważniejsza choroba kukurydzy w kraju. Pierwotnym źródłem infekcji są zarodniki grzyba znajdujące się w glebie oraz na resztkach pożniwnych kukurydzy. Wystąpienie choroby może być także wynikiem wcześniejszego opanowania roślin przez zgniliznę korzeni i zgorzel podstawy łodygi, gdy grzybnia przerasta do kolb. Rozwojowi fuzariozy kolb sprzyjają lata ciepłe i wilgotne oraz uszkodzenia powodowane przez szkodniki, a zwłaszcza omacnicę prosowiankę. Pierwsze objawy chorobowe widoczne są w okresie mlecznej i woskowej dojrzałości ziarna na liściach okrywowych kolb i ziarniakach w postaci białej, różowej lub czerwonej grzybni. Przy wczesnym porażeniu kolb dochodzi przeważnie do obumierania ziarniaków. Późniejsze infekcje prowadzą do słabszego wypełnienia ziarna, ich matowienia i pękania, a także porażania przez inne patogeny. Grzyby odpowiedzialne za fuzariozę kolb posiadają zdolność wytwarzania mikotoksyn. Dawne odmiany populacyjne są mniej odporne na porażenie przez choroby grzybowe, dlatego też niezwykle ważnym aspektem w ich uprawie jest stosowanie właściwych praktyk mających na celu ograniczenie występowania chorób grzybowych, a mianowicie: - wybór właściwego stanowiska pod uprawę- stanowisko powinno być ciepłe, nasłonecznione, nie zalewane przez wodę (podmokłe), - stosowanie płodozmianu- aby uniknąć przenoszenia zarodników grzybów z resztek pożniwnych - izolacja przestrzenna od zeszłorocznych pól na których uprawiana była kukurydza- ogranicza to migrację szkodników i zarodników - stosowanie zdrowego materiału siewnego- w celu uniknięcia wprowadzenia do gleby zarodników z nasionami 11

- optymalne nawożenie- dobrze odżywione rośliny są mniej podatne na porażenie patogenami - ograniczanie zachwaszczenia - usuwanie roślin porażonych chorobami z plantacji - przeprowadzenie terminowego zbioru - dokładne rozdrobnienie ścierniska - wykonanie orki przed zimą e) Zbiór Określenie właściwego terminu zbioru kukurydzy jest trudne, ponieważ z jednej strony opóźnianie łączy się z pożądanym spadkiem zawartości wody w ziarnie, z drugiej strony warunki pogodowe w okresie jesieni (obfite opady deszczu) często zwiększają straty wynikające z rozwoju szkodników i chorób, zwłaszcza powodowanych przez grzybów rodzaju Fusarium spp. Wskaźnikiem dojrzałości roślin kukurydzy jest stadium czarnej plamki. Współczesne odmiany kukurydzy stadium czarnej plamki osiągają przy wilgotności około 35%, jednak w zależności od odmiany wartość ta może wahać się od 31% (odmiana wczesna) do 37% (średnio wczesna). Wyznaczenie tego stadium w warunkach polowych jest podstawą do ustalenia prawidłowego terminu zbioru kukurydzy na ziarno. Termin osiągnięcia dojrzałości omłotowej zależy od wczesności odmiany oraz przebiegu pogody. Ważnym wskaźnikiem dojrzałości ziarna kukurydzy jest jego wilgotność. Ziarno kukurydzy nie zgromadzi maksymalnej ilości suchej masy zanim jego wilgotność nie spadnie poniżej 35%, a nawet 28%. Powyższe wartości graniczne wilgotności ziarna są również wskaźnikami dojrzałość ziarna kukurydzy. Z technicznego punktu widzenia do zbioru kombajnem można przystąpić, kiedy zawartość wody w ziarnie obniży się poniżej 38%, jednak z uwagi na fizjologię rośliny, tak wczesny zbiór jest niewskazany. Bardzo ważne jest zbieranie ziarna o możliwie najniższej wilgotności. 12

Z uwagi na dość dużą podatność odmian populacyjnych na wyleganie (np. odmiany Dar Północy), zbiór na ziarno należy przeprowadzić możliwe najszybciej, po pojawieniu się na ziarniakach tzw. czarnej plamki. Terminowość zbioru jest bardzo ważnym elementem ograniczającym porażenie ziarna przez grzyby patogeniczne. Kolby dawnych odmian populacyjnych kukurydzy posiadają szerokie, duże osadki co może obniżać ich wymłacalność. 4. Dawne odmiany kukurydzy w Programie Wieloletnim IHAR-PIB Prace nad dawnymi odmianami kukurydzy są jednym z elementów prac prowadzonych w ramach Programu Wieloletniego pt. Tworzenie naukowych podstaw postępu biologicznego i ochrona roślinnych zasobów genowych źródłem innowacji wsparcia zrównoważonego rolnictwa oraz bezpieczeństwa żywnościowego kraju koordynowanego przez IHAR-PIB a finansowanego przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi : Zad 1.6 temat 3-1-06-0-02. Celem tego tematu jest zwiększenie różnorodności roślin uprawnych poprzez upowszechnianie starych i miejscowych odmian gatunków roślin rolniczych oraz ochrony dzikich gatunków pokrewnych i roślin towarzyszących a także podnoszenie świadomości społeczeństwa poprzez edukację (szkolenia, wykłady, udział w imprezach branżowych, konferencjach) w zakresie znaczenia roślinnych zasobów genowych. W ramach tego tematu prowadzone są działania mające na celu wytypowanie dawnych i miejscowych odmian roślin rolniczych i gatunków roślin zielarskich w oparciu o istniejącą bazę danych oraz dane literaturowe, a także odmian mających znaczenie w rejonie ich pochodzenia, dla zachowania różnorodności roślin uprawnych oraz w celu ich reintrodukcji. Niewielkie ilości nasion dawnych odmian można bezpłatnie otrzymać poprzez stronę internetową: egiset.ihar.edu.pl. 13