dr inż. Paweł Morawski Technologie informacyjne semestr letni 2016/2017
kontakt / informacje dr inż. Paweł Morawski Katedra Marketingu i Logistyki SAN e-mail: pmorawski@spoleczna.pl www: http://pmorawski.spoleczna.pl konsultacje: informacje na stronie WWW 2
CEL PRZEDMIOTU Celem przedmiotu Technologie informacyjne jest wyjaśnienie roli informacji i informatyzacji w nowoczesnych organizacjach. Uczestnicy zapoznają się z podstawowymi kategoriami, cechami i parametrami systemów informatycznych zarządzania oraz poznają uwarunkowania informatycznego wspomagania procesów zarządzania w organizacjach. Omówione zostaną także formy i możliwości wykorzystania Internetu w działalności organizacji a także oczekiwania odnośnie stosowania rozwiązań teleinformatycznych ICT. 3
PERSPEKTYWY 1. Techniczno-Technologiczny 2. Biznesowo-Funkcjonalny 3. Kosztowo-Ekonomiczny 4
Literatura podstawowa Wrycza S. (red.), Informatyka ekonomiczna, Wyd. PWE, Warszawa 2010 Tadeusiewicz R., Informatyka medyczna, Wyd. UMCS, Lublin 2011 Januszewski A., Funkcjonalność informatycznych systemów zarządzania - T.1 Zintegrowane systemy transakcyjne, Wyd. PWN, Warszawa 2008 Januszewski A., Funkcjonalność informatycznych systemów zarządzania - T.2 Systemy Business Intelligence, Wyd. PWN, Warszawa 2008 5
Tematyka zajęć 1 - SPRAWY ORGANIZACYJNE, WPROWADZENIE 2 - DANE I INFORMACJE POJĘCIA PODSTAWOWE 3 - PODEJŚCIE SYSTEMOWE: SYSTEM INFORMACYJNY I INFORMATYCZNY 4 - TECHNOLOGIE INFORMATYCZNE I TELEKOMUNIKACYJNE 5 - ZINTEGROWANE SYSTEMY INFORMATYCZNE W SŁUŻBIE ZDROWIA 6 - ASPEKTY WDROŻENIOWE, TRENDY ORAZ KOSZTY 6
zaliczenie przedmiotu 1. Uczestnictwo w zajęciach i 2. Praca w zintegrowanym systemie informatycznym 7
Wstęp - motto Jeśli nie możesz czegoś zmierzyć - nie możesz tym zarządzać to motto stojące u podstaw ilościowej metody mierzenia efektywności działań przedsiębiorstw BSC (ang. Balanced ScoreCard) czyli tzw. zrównoważonej karty wyników jest hasłem wyjściowym do zrozumienia roli i znaczenia informatycznych systemów zarządzania 8
Wstęp - teza Sprawne pozyskiwanie, przechowywanie, przetwarzanie, udostępnianie i umiejętne wykorzystanie danych i informacji jest obecnie warunkiem koniecznym efektywnego zarządzania. 9
Rola i otoczenie systemu informacyjnego w przedsiębiorstwie 10
Wstęp - definicje Informatyka ekonomiczna to dyscyplina naukowa zajmująca się systemami informatycznymi w organizacjach. Celem zastosowania narzędzi informatyki ekonomicznej jest usprawnienie funkcjonowania organizacji, zwiększenie skuteczności procesów zarządzania oraz efektywności jej działań, jako całości. 11
Wstęp - definicje Dane są to ciągi symboli uporządkowane zgodnie z przyjętymi regułami i zapisane na nośniku danych (kartka papieru, dysk twardy komputera). Według innej definicji dane to fakty, zdarzenia, transakcje, które zostały zapisane. Dane to surowy materiał wejściowy, z którego produkowane są informacje. Z kolei fizyczny zapis wartości danych jest nazywany bazą danych. 12
Wstęp - definicje Same dane jako takie są tylko nośnikiem informacji. Dane stają się informacją po ich przetworzeniu, zorganizowaniu i właściwej, zależnej od zdolności percepcyjnych odbiorcy, prezentacji. Definicyjnie informacja to treść komunikatu przekazywanego za pomocą danych. 13
Wstęp - model przetwarzania danych 14
Wstęp - poziomy agregacji informacji 15
Wstęp zależność pojęć 16
Relacje między pojęciami 17
Wstęp - jakość informacji Jakość informacji jest determinowana przez: dostępność informacji dokładność i aktualność informacji efektywność przekazywania informacji 18
SYSTEM SYSTEM to wyodrębniony ze swojego otoczenia zbiór powiązanych ze sobą elementów, na który składają się: cel systemu zbiór elementów systemu zbiór relacji mechanizm transformacji 19
KLASYFIKACJE SYSTEMÓW 20
PRZEDSIĘBIORSTWO JAKO SYSTEM 21
PRZEDSIĘBIORSTWO JAKO SYSTEM cel systemu ->??? zbiór elementów systemu ->??? zbiór relacji ->??? mechanizm transformacji ->??? 22
SYSTEM INFORMACYJNY Wychodząc z definicji systemu na bazie teorii szkoły systemowej, a w szczególności jej nurtów cybernetycznego i analizy systemowej, można podać bazową definicję systemu informacyjnego, jako takiego, który przetwarza dane w informacje. Jest to system komunikacyjny organizacji, który łączy w jedną całość elementy systemu zarządzania. 23
SYSTEM INFORMACYJNY 24
SYSTEM INFORMACYJNY Uszczegóławiając, system informacyjny to zbiór elementów, które zbierają i gromadzą dane (input), zmieniają ich treść i formę (processing), emitują dane i informacje (output) oraz dostarczają sprzężenia zwrotnego (feedback), aby osiągnąć zamierzony cel 25
SYSTEM INFORMACYJNY - definicje System informacyjny jest to mechanizm przekształcający wejścia do systemu w wyjście z tego systemu (tu. dane w informacje) System informacyjny jest to zbiór wszystkich elementów systemu (i relacji między nimi) odgrywający rolę w procesie przepływu informacji w organizacji. 26
SYSTEM INFORMACYJNY - definicje System informacyjny jest specyficznym układem nerwowym, który łączy w jedną całość elementy systemu zarządzania. System informacyjny stanowi zaprojektowaną i stosowaną w przedsiębiorstwie organizację pracy bazującą na przepływach informacyjnych. 27
SYSTEM INFORMACYJNY - definicje System informacyjny jest to zestaw współdziałających składników w celu gromadzenia, przetwarzania, przechowywania i udostępniania informacji, aby wspomagać podejmowanie decyzji, koordynowanie, sterowanie, analizowanie i wizualizację informacji w organizacji. 28
Rola i otoczenie systemu informacyjnego w przedsiębiorstwie 29
SYSTEM INFORMACYJNY - definicje Od strony formalnej system informacyjny (SI) charakteryzuje następująca formuła: gdzie: SI = {P, I, T, F, M, Z, R} P - podmioty gospodarcze, będące użytkownikami systemu I - zbiór zasobów informacyjnych (dane i informacje) T - zbiór środków technicznych (techniczna infrastruktura zarzadzania) F - system zarządzania (np. scentralizowana, zdecentralizowana) M - zbiór opisu informacji (metainformacje) P - zbiór opisu źródeł danych R - zbiór relacji zachodzących pomiędzy powyższymi elementami SI 30
SYSTEM INFORMATYCZNY Jeśli chociaż jeden z rozpatrywanych elementów zbioru T (zbioru środków technicznych) dotyczy sprzętu komputerowego, wtedy mówimy, że jest to system informatyczny. Definicyjnie system informatyczny to wyodrębniona część systemu informacyjnego, która jest z punktu widzenia przyjętych celów skomputeryzowana. 31
SYSTEM INFORMATYCZNY System informatyczny składa się z: sprzętu komputerowego HW (ang. hardware), oprogramowania (ang. software), baz danych, urządzeń i środków łączności (sieci), ludzi oraz procedur. Celem systemu informatycznego jest wspomaganie funkcjonowania przedsiębiorstw z wykorzystaniem powyższych elementów. 32
SYSTEM INFORMATYCZNY 33
SYSTEM INFORMATYCZNY Stopień informatyzacji, czyli poziom nasycenia systemu informacyjnego sprzętem komputerowym (komputery wraz z oprogramowaniem oraz inny sprzęt teleinformatyczny), może być rozmaity i zależny od wielu czynników, na przykład od: poziomu potrzeb informacyjnych przedsiębiorstwa, skali i złożoności realizowanych procesów, od nakładów finansowych, jakie przedsiębiorstwo może przeznaczyć na informatyzację, poziomu kompetencji i świadomości kadry zarządzającej. 34
KOMPONENTY SYSTEMU INFORMATYCZNEGO 35
SYSTEM INFORMATYCZNY - LUDZIE Istnieją trzy grupy osób, które mogą być traktowane, jako składowe szeroko rozumianego systemu informatycznego: twórcy systemu, użytkownicy systemu, osoby zabezpieczające eksploatację i rozwój systemu. 36
Sekwencja systemów: komputerowy, informatyczny, informacyjny 37
INFORMATYCZNY SYSTEM ZARZĄDZANIA W każdym przedsiębiorstwie zasadniczo wyróżnia się dwa, ściśle ze sobą powiązane, podsystemy: wykonawczy i zarządzania. Warunkiem koniecznym skutecznego działania podsystemu zarządzania w przedsiębiorstwie jest istnienie sprawnego systemu zbierania, przetwarzania i prezentacji informacji. W przedsiębiorstwie musi zatem istnieć system informatyczny zarządzania (SIZ). 38
INFORMATYCZNY SYSTEM ZARZĄDZANIA System informatyczny zarządzania (SIZ) definiowany jest, jako skomputeryzowana część systemu informacyjnego organizacji, która przetwarza dane ekonomiczne i techniczne, opisujące organizację gospodarczą (lub inną instytucję), zdarzenia i procesy w niej zachodzące oraz jej otoczenie, w informacje ułatwiające podejmowanie decyzji. 39
INFORMATYCZNY SYSTEM ZARZĄDZANIA XXI wiek to czas informatyzacji, cyfryzacji i elektronizacji przepływów oraz wirtualizacji działań zarządczych. Rozwój technologii informatycznych przyczynił się do tego, iż w obszarze zarządzania bardzo wiele czynności może być wykonywane z wykorzystaniem elektronicznych środków komunikacji, a w szczególności Internetu. 40
SI oraz technologie informacyjno-komunikacyjne ICT 41
WIRTUALIZACJA Wirtualizacja jest traktowana, jako swoiste odmiejscowienie działalności gospodarczej i wykorzystanie sieci oraz systemów komputerowych w tym celu. Wirtualizacja stwarza możliwość istnienia i funkcjonowania w dowolnym czasie i miejscu, dzięki czemu organizacja może, za pomocą systemów multimedialnych, w każdej lokalizacji zarówno prezentować swoje wyroby, jak i świadczyć usługi 42
WIRTUALIZACJA Zarządzanie w dobie globalizacji, dynamicznego postępu w obszarze technologii informacyjnych i komunikacyjnych ICT oraz wszechobecnego wykorzystania sieci Internet, staje obecnie przed nowymi wyzwaniami. Pojawiają się nowe pojęcia jak np. e-gospodarka czy e-konsument. 43
WIRTUALIZACJA Przenoszenie, tam gdzie jest to możliwe, części swojej aktywności w obszar wirtualny jest z jednej strony sposobem na osiąganie przewagi konkurencyjnej, a z drugiej daje wręcz nieograniczone możliwości integracyjne przedsiębiorstwom, otwierając je na współpracę z nowymi partnerami. Przedsiębiorstwa realizujące kompleksowe cele biznesowe zmuszone są do korzystania z osiągnięć teorii i praktyki w obszarze technologii informatycznych. 44
INFORMATYCZNY SYSTEM ZARZĄDZANIA 45
IT w Zarządzaniu - ZSI Zarządzanie procesowe zyskuje na efektywności gdy bazuje na zintegrowanym systemie informatycznym (ZSI), w którym poszczególni użytkownicy pełnią role kompatybilne z rolami pełnionymi w procesie. Odpowiednio wdrożony ZSI wiąże procesy podstawowe przedsiębiorstwa (nastawione na dodanie wartości dla klienta) z procesami wspomagającymi (zarządzanie, administracja, rozliczanie-księgowość). Użytkownicy systemu mają do spełnienia określone role w procesie a system w takim podejściu przejmuje część uprawnień decyzyjnych stając się niejako członkiem organizacji. 46
EWOLUCJA ZSI Marketing Management Information System Financial Management Information System electronic information exchange (eg. e-mail) Manufacturing Management Information System Other Management Information System TPS (privide data input from processes)
EWOLUCJA ZSI Marketing Management Information System Common database Manufacturing Management Information System Financial Management Information System Other Management Information System TPS (privide data input from processes)
EWOLUCJA ZSI Marketing Management Information System ONE INTEGRATED SYSTEM ERP CLASS system Common database Manufacturing Management Information System Financial Management Information System Other Management Information System TPS (privide data input from processes)
Klasy ZSI MRP / MRP II ERP CRM BI SCM WMS (Logistyka) 50
ZSI - ERP ERP - (ang. Enterprise Resource Planning), Planowanie Zasobów Przedsiębiorstwa - określenie klasy systemów informatycznych służących wspomaganiu zarządzania przedsiębiorstwem, poprzez gromadzenie danych oraz umożliwienie wykonywania operacji na zebranych danych. Wspomaganie to może obejmować wszystkie lub część szczebli zarządzania i ułatwia optymalizację wykorzystania zasobów przedsiębiorstwa oraz zachodzących w nim procesów. Systemy ERP są oprogramowaniem modułowym, tj. składają się z niezależnych od siebie choć współpracujących ze sobą aplikacji. 51
ZSI - ERP 52
ZSI - CRM CRM - (ang. Customer Relationship Management) - klasa systemów wspomagających współpracę z klientami; informatyczna obsługa bazy wiedzy o relacjach, jakie mamy z naszymi kontrahentami (klientami, dostawcami, wykonawcami ). Wyróżnia się trzy typy/obszary CRM: - operacyjny - analityczny - komunikacyjny CRM wywodzi się z systemów automatyzacji sprzedaży (SFA) oraz systemów wsparcia obsługi po-sprzedażnej (CSS). 53
ZSI - CRM 54
DOSTAWCY ZSI (źródła) - DANE GUS - RAPORTY (np. Computerworld TOP 200) - OPRACOWANIA DOSTAWCÓW - SERWISY INTERNETOWE 55
INFORMATYCZNE SYSTEMY ZARZĄDZANIA 1. ASPEKTY WDROŻENIOWE ISZ 2. KOSZTY WDROŻEŃ ISZ 3. WSPÓŁCZESNE TRENDY W ISZ 56
ASPEKTY WDROŻENIOWE ISZ MODELE WDROŻENIOWE ISZ: 1. ON-PREMISSES 2. HOSTING SYSTEMU (CZĘŚCIOWY OUTSOURCING) 3. CAŁKOWITY OUTSOURCING 57
ASPEKTY WDROŻENIOWE ISZ ETAPY PROJEKTU WDROŻENIOWEGO ISZ: A. etap analizy przedwdrożeniowej B. pozyskanie systemu C. wdrożenia systemu D. użytkowania systemu 58
ASPEKTY WDROŻENIOWE ISZ Wybór odpowiedniego systemu na etapie wdrożeniowym, a potem zapewnienie odpowiedniego poziomu wsparcia dla systemu informatycznego w okresie jego użytkowania stanowi KLUCZOWY element prawidłowego funkcjonowania całego rozwiązania. 59
ASPEKTY WDROŻENIOWE ISZ Zestaw usług informatycznych, jakie świadczone są w ramach takiego wsparcia oraz czas reakcji i usuwania problemów reguluje umowa serwisowa, którą określa się mianem SLA (ang. Service Level Agreement). 60
ASPEKTY WDROŻENIOWE ISZ Definiuje ona także priorytety dla zgłaszanych przez użytkowników problemów oraz kary umowne, jeśli dostawca usług serwisowych nie jest w stanie rozwiązać zgłoszonego problemu w określonym, wynikającym z umowy czasie. 61
KOSZTY WDROŻENIA I POSIADANIA ISZ Metoda TCO (ang. Total Cost of Ownersip) to metoda zakładająca przeprowadzenie kompleksowej analizy wszystkich czynności wykonywanych w związku z faktem nabycia i użytkowania systemu informatycznego w całym okresie jego życia. 62
KOSZTY WDROŻENIA I POSIADANIA ISZ Analiza taka skutkuje identyfikacją kosztów: - bezpośrednich, np. koszt nabycia (w tym licencji, sprzętu oraz instalacji), administrowania oraz wsparcia technicznego - pośrednich, do których zaliczyć można np. czas nauki poświęcony przez pracowników przedsiębiorstwa na całkowite opanowanie systemu, czy dodatkowe wyposażenie serwerowni w system podtrzymania zasilania UPS 63
KOSZTY WDROŻENIA I POSIADANIA ISZ 1. KOSZTY WDROŻENIA I POSIADANIA ISZ 64
KOSZTY WDROŻENIA I POSIADANIA ISZ TYPOWA STRUKTURA KOSZTÓW WDROŻENIA W MODELU TRADYCYJNYM: - licencje oprogramowania użytkowego do 40% całego projektu - usługi wdrożeniowe do 40% całego projektu - infrastruktura techniczna do 20% 65
WSPÓŁCZESNE TRENDY W ISZ Bez wątpienia głównym trendem w rozwoju Informatycznych Systemów Zarządzania jest obecnie ich udostępnianie przez dostawców w modelu tzw. chmury obliczeniowej (ang. cloud computing). 66
WSPÓŁCZESNE TRENDY W ISZ Według definicji Amerykańskiego Narodowego Instytutu Standardów i Technologii, cloud computing jest to model dostępu do puli współdzielonych zasobów przetwarzających dane, które mogą być dynamicznie rozdysponowane i udostępnione w sieci na żądanie, przy minimalnym udziale dostawcy. 67
WSPÓŁCZESNE TRENDY W ISZ Według definicji Amerykańskiego Narodowego Instytutu Standardów i Technologii, cloud computing jest to model dostępu do puli współdzielonych zasobów przetwarzających dane, które mogą być dynamicznie rozdysponowane i udostępnione w sieci na żądanie, przy minimalnym udziale dostawcy. 68
WSPÓŁCZESNE TRENDY W ISZ 1. WSPÓŁCZESNE TRENDY W ISZ 69
WSPÓŁCZESNE TRENDY W ISZ 1. WSPÓŁCZESNE TRENDY W ISZ 70