Wiek a aktywność społeczna: osoby 50+ w Polsce

Wiek a aktywność społeczna: osoby 50+ w Polsce Anna Nicińska Karol Osłowski Uniwersytet Warszawski Wyrównywanie szans na rynku pracy dla osób 50+ Solidarność pokoleń Lublin, 8 listopada 2012

Plan prezentacji 1. Aktywność społeczna a starzenie się 2. Dane o aktywności społecznej Polaków 3. Analiza ekonometryczna 4. Podsumowanie

1 Aktywność społeczna a starzenie się

Dlaczego aktywność społeczna? Sprzyja starzeniu się w dobrym zdrowiu. Sprzyja dobremu samopoczuciu. Nadaje życiu sens. Jest korzystna dla społeczności lokalnych. Buduje kapitał społeczny. Kształtuje postawy innych. Sprzyja poprawnemu rozwojowi społeczeństw i gospodarek.

Konteksty aktywności społecznej Starzenie się ludności Aktywność społeczna Społeczeństwo obywatelskie Aktywność zawodowa Kapitał społeczny Solidarność międzypokoleniowa

Czym jest aktywność społeczna? Zależnie od przyjętej perspektywy różnie można ją definiować: - nauki polityczne, - psychologia społeczna, - interakcjonizm symboliczny.

Czym jest aktywność społeczna? Zależnie od przyjętej perspektywy różnie można ją definiować: - nauki polityczne, - psychologia społeczna, - interakcjonizm symboliczny. Czy aktywność jest reakcją na warunki otoczenia czy trwałą postawą?

Definicja aktywności społecznej Aktywność społeczna obejmuje te działania, które wymagają umiejętności kierowania, inicjatywy, protestu, zachęty, oceny, informowania, pytania, zgody, podporządkowania lub wykonawstwa. za: Gurycka, 1976

Badania porównawcze Aktywność społeczna 50+ w porównaniach międzynarodowych Wolontariat Prace ochotnicze Działalność charytatywna Dobroczynność Stowarzyszenia Koła, związki Kursy szkoleniowe Doskonalenie zawodowe Uczenie się przez całe życie Samokształcenie Społeczność lokalna Sąsiedztwo

Wiek a aktywność Aktywność fizyczna zdaje się maleć z wiekiem. Spadek aktywności fizycznej wraz z wiekiem wynika z rosnących z wiekiem ograniczeń w zdolnościach motorycznych (Rowiński i Dąbrowski, 2011). Nie należy się spodziewać spadku aktywności fizycznej z wiekiem, jeśli zdolności motoryczne nie zmieniają się.

Wiek a kohorta Żeby zbadać wpływ wieku na aktywność społeczną, musimy obserwować zmiany aktywności społecznej tych samych osób w miarę przybywania im lat życia. Jeśli badamy aktywność społeczną osób w różnym wieku na dany moment, obserwujemy wpływ kohorty (roku urodzenia) a nie wieku.

2 Dane o aktywności społecznej Polaków

Miary aktywności społecznej w DS Diagnoza Społeczna (DS): dorośli Polacy 2003-2011 - udział w zebraniach publicznych w ostatnim roku (od momentu badania), - członkostwo w stowarzyszeniach w momencie badania i kiedykolwiek pełnione w nich funkcje, - działania na rzecz społeczności lokalnej w ostatnich 2 latach (od momentu badania).

Badanie SHARE Survey on Health, Ageing and Retirement in Europe (SHARE): Europejczycy 50+ w 2007 Austria, Belgia, Czechy, Dania, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Polska, Szwajcaria, Szwecja i Włochy

Miary aktywności społecznej w SHARE Udział w ostatnim miesiącu poprzedzającym badanie w: - prace ochotnicze, charytatywne, wolontariat; - opieka nad chorym lub niepełnosprawnym dorosłym; - pomoc znajomym lub sąsiadom; - szkolenia lub kursy edukacyjne; - członkostwo w klubach sportowych, towarzyskich i innych; - członkostwo w organizacji religijnej; - członkostwo w organizacji politycznej lub związanej ze społecznością.

Aktywność społeczna Polaków w DS w 2011 roku 25% 20% 15% 10% do 50 lat 50+ lat Ogółem 5% 0% udział w zebraniu udział w stowarzyszeniu działanie na rzecz społeczności lokalnej Źródło: Opracowanie własne na podstawie 13. rundy DS (2011).

Aktywność społeczna Polaków w podziale na grupy wiekowe w DS w 2011 roku 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% do 30 lat 30-39 lat 40-49 lat 50-59 lat 60-69 lat 70-79 lat 80+ lat 0% udział w zebraniu udział w stowarzyszeniu działanie na rzecz społeczności lokalnej Źródło: Opracowanie własne na podstawie 13. rundy DS (2011).

Aktywność społeczna Europejczyków 50+ w SHARE w 2007 roku 80% 70% 60% 50% 40% aktywność społeczna 30% 20% 10% 0% kraj Źródło: Opracowanie własne na podstawie 2 rundy SHARE (2007).

Aktywność społeczna Polaków 50+ w podziale na grupy wiekowe w SHARE w 2007 roku 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 50-59 lat 60-69 lat 70-79 lat 80+ lat 0% organizacja religijna pomoc bliskim opieka nad chorym klub sportowy lub towarzyski prace organizacja społeczne polityczna lub wolontariat szkolenie lub kurs Źródło: Opracowanie własne na podstawie 2. rundy SHARE (2007).

Motywacje do aktywności społecznej Polaków 50+ w podziale na grupy wiekowe w SHARE w 2007 roku 60% 50% 40% 30% 20% 50-59 lat 60-69 lat 70-79 lat 80+ lat 10% 0% zrobić coś pożytecznego ponieważ jestem potrzebny/a spotkać innych ludzi wykorzystać umiejętności lub utrzymywać formę zarobić pieniądze żadne z powyższych Źródło: Opracowanie własne na podstawie 2. rundy SHARE (2007).

3 Analiza ekonometryczna

Założenia modelu probitowego Prawdopodobieństwo bycia aktywnym społecznie zależy od wielu czynników, między innymi od wieku i kohorty. Nieliniowość wpływu czynników: czynniki są zmienne. W zależności od wartości, czynniki mogą zmieniać siłę swojego wpływu na prawdopodobieństwo bycia aktywnym społecznie.

Założenia modelu probitowego Prawdopodobieństwo bycia aktywnym społecznie zależy od wielu czynników, między innymi od wieku i kohorty. Wpływ wieku: dane panelowe, zmienna wiek. Wpływ kohorty: dane przekrojowe, zmienna wiek.

Nieliniowość wpływu czynników Istotne czynniki są zmienne. W zależności od wartości, czynniki mogą zmieniać siłę swojego wpływu na prawdopodobieństwo bycia aktywnym społecznie.

Determinanty aktywności społecznej Polaków w badaniu panelowym DS 2003-2011 Bycie aktywnym społecznie efekt krańcowy istotność statystyczna błąd standardowy Wiek 0,0008 0,001 Kobieta -0,1489 *** 0,012 Logarytm miesięcznego dochodu 0,1471 *** 0,011 Stan cywilny: wolny -0,2671 *** 0,018 Emerytura -0,0902 *** 0,031 Renta -0,0902 *** 0,031 Rolnik 0,4645 *** 0,035 Student 0,3646 *** 0,046 Wykształcenie wyższe 0,1121 *** 0,031 Średnie ogólnokształcące 0,2977 *** 0,03 Średnie zawodowe -0,1936 *** 0,014 Podstawowe -0,4288 *** 0,018 Dolegliwości zdarzają się czasem 0,2087 *** 0,019 Nie zdarzają się nigdy 0,2091 *** 0,014 Zadowolony ze stanu zdrowia -0,0465 * 0,025 Dosyć zadowolony -0,0799 *** 0,025 Dosyć niezadowolony -0,1585 *** 0,028 Niezadowolony -0,097 *** 0,029 Bardzo niezadowolony -0,2184 *** 0,037 Wieś 0,2512 *** 0,012 Log likelihood -35807,084 Liczba obserwacji 59814 Istotność zmiennej: *** 1%, ** 5%, * 1%. Grupa odniesienia: żonaty mężczyzna nieaktywny zawodowo bez wykształcenia, z częstymi dolegliwościami, bardzo zadowolony ze swojego zdrowia i żyjący w mieście. Źródło: opracowanie własne na podstawie rund 9-13. DS (2003-2011).

Determinanty aktywności społecznej Polaków w badaniu panelowym DS 2003-2011 Bycie aktywnym społecznie efekt krańcowy istotność statystyczna błąd standardowy Wiek 0,0008 0,001 Kobieta -0,1489 *** 0,012 Logarytm miesięcznego dochodu 0,1471 *** 0,011 Stan cywilny: wolny -0,2671 *** 0,018 Emerytura -0,0902 *** 0,031 Renta -0,0902 *** 0,031 Rolnik 0,4645 *** 0,035 Student 0,3646 *** 0,046 Wykształcenie wyższe 0,1121 *** 0,031 Średnie ogólnokształcące 0,2977 *** 0,03 Średnie zawodowe -0,1936 *** 0,014 Podstawowe -0,4288 *** 0,018 Dolegliwości zdarzają się czasem 0,2087 *** 0,019 Nie zdarzają się nigdy 0,2091 *** 0,014 Zadowolony ze stanu zdrowia -0,0465 * 0,025 Dosyć zadowolony -0,0799 *** 0,025 Dosyć niezadowolony -0,1585 *** 0,028 Niezadowolony -0,097 *** 0,029 Bardzo niezadowolony -0,2184 *** 0,037 Wieś 0,2512 *** 0,012 Log likelihood -35807,084 Liczba obserwacji 59814 Istotność zmiennej: *** 1%, ** 5%, * 1%. Grupa odniesienia: żonaty mężczyzna nieaktywny zawodowo bez wykształcenia, z częstymi dolegliwościami, bardzo zadowolony ze swojego zdrowia i żyjący w mieście. Źródło: opracowanie własne na podstawie rund 9-13. DS (2003-2011).

Determinanty aktywności społecznej Polaków w badaniu panelowym DS 2003-2011 Bycie aktywnym społecznie efekt krańcowy istotność statystyczna błąd standardowy Wiek 0,0008 0,001 Kobieta -0,1489 *** 0,012 Logarytm miesięcznego dochodu 0,1471 *** 0,011 Stan cywilny: wolny -0,2671 *** 0,018 Emerytura -0,0902 *** 0,031 Renta -0,0902 *** 0,031 Rolnik 0,4645 *** 0,035 Student 0,3646 *** 0,046 Wykształcenie wyższe 0,1121 *** 0,031 Średnie ogólnokształcące 0,2977 *** 0,03 Średnie zawodowe -0,1936 *** 0,014 Podstawowe -0,4288 *** 0,018 Dolegliwości zdarzają się czasem 0,2087 *** 0,019 Nie zdarzają się nigdy 0,2091 *** 0,014 Zadowolony ze stanu zdrowia -0,0465 * 0,025 Dosyć zadowolony -0,0799 *** 0,025 Dosyć niezadowolony -0,1585 *** 0,028 Niezadowolony -0,097 *** 0,029 Bardzo niezadowolony -0,2184 *** 0,037 Wieś 0,2512 *** 0,012 Log likelihood -35807,084 Liczba obserwacji 59814 Istotność zmiennej: *** 1%, ** 5%, * 1%. Grupa odniesienia: żonaty mężczyzna nieaktywny zawodowo bez wykształcenia, z częstymi dolegliwościami, bardzo zadowolony ze swojego zdrowia i żyjący w mieście. Źródło: opracowanie własne na podstawie rund 9-13. DS (2003-2011).

Determinanty aktywności społecznej Polaków w badaniu panelowym DS 2003-2011 Bycie aktywnym społecznie efekt krańcowy istotność statystyczna błąd standardowy Wiek 0,0008 0,001 Kobieta -0,1489 *** 0,012 Logarytm miesięcznego dochodu 0,1471 *** 0,011 Stan cywilny: wolny -0,2671 *** 0,018 Emerytura -0,0902 *** 0,031 Renta -0,0902 *** 0,031 Rolnik 0,4645 *** 0,035 Student 0,3646 *** 0,046 Wykształcenie wyższe 0,1121 *** 0,031 Średnie ogólnokształcące 0,2977 *** 0,03 Średnie zawodowe -0,1936 *** 0,014 Podstawowe -0,4288 *** 0,018 Dolegliwości zdarzają się czasem 0,2087 *** 0,019 Nie zdarzają się nigdy 0,2091 *** 0,014 Zadowolony ze stanu zdrowia -0,0465 * 0,025 Dosyć zadowolony -0,0799 *** 0,025 Dosyć niezadowolony -0,1585 *** 0,028 Niezadowolony -0,097 *** 0,029 Bardzo niezadowolony -0,2184 *** 0,037 Wieś 0,2512 *** 0,012 Log likelihood -35807,084 Liczba obserwacji 59814 Istotność zmiennej: *** 1%, ** 5%, * 1%. Grupa odniesienia: żonaty mężczyzna nieaktywny zawodowo bez wykształcenia, z częstymi dolegliwościami, bardzo zadowolony ze swojego zdrowia i żyjący w mieście. Źródło: opracowanie własne na podstawie rund 9-13. DS (2003-2011).

Determinanty aktywności społecznej Polaków w badaniu przekrojowym DS 2007 Bycie aktywnym społecznie efekt krańcowy istotność statystyczna błąd standardowy Wiek 0,0010 * 0,000 Kobieta -0,0720 *** 0,010 Logarytm miesięcznego dochodu 0,0560 *** 0,009 Stan cywilny: wolny -0,0947 *** 0,014 Emerytura -0,0509 0,031 Renta -0,0227 0,032 Rolnik 0,2201 *** 0,031 Student 0,2540 *** 0,053 Wykształcenie wyższe 0,0428 0,029 Średnie ogólnokształcące 0,1291 *** 0,029 Średnie zawodowe -0,0458 *** 0,012 Podstawowe -0,1246 *** 0,014 Dolegliwości zdarzają się czasem 0,0613 *** 0,019 Nie zdarzają się nigdy 0,0451 *** 0,013 Zadowolony ze stanu zdrowia -0,0037 0,022 Dosyć zadowolony 0,0304 0,023 Dosyć niezadowolony 0,0207 0,025 Niezadowolony 0,0025 0,026 Bardzo niezadowolony -0,0313 0,028 Wieś 0,0950 *** 0,011 Log likelihood -5727,516 Liczba obserwacji 9588 Istotność zmiennej: *** 1%, ** 5%, * 1%. Grupa odniesienia: żonaty mężczyzna nieaktywny zawodowo bez wykształcenia, z częstymi dolegliwościami, bardzo zadowolony ze swojego zdrowia i żyjący w mieście. Źródło: opracowanie własne na podstawie rundy 11. DS (2007).

Determinanty aktywności społecznej Polaków w badaniu przekrojowym DS 2007 Bycie aktywnym społecznie efekt krańcowy istotność statystyczna błąd standardowy Wiek 0,0010 * 0,000 Kobieta -0,0720 *** 0,010 Logarytm miesięcznego dochodu 0,0560 *** 0,009 Stan cywilny: wolny -0,0947 *** 0,014 Emerytura -0,0509 0,031 Renta -0,0227 0,032 Rolnik 0,2201 *** 0,031 Student 0,2540 *** 0,053 Wykształcenie wyższe 0,0428 0,029 Średnie ogólnokształcące 0,1291 *** 0,029 Średnie zawodowe -0,0458 *** 0,012 Podstawowe -0,1246 *** 0,014 Dolegliwości zdarzają się czasem 0,0613 *** 0,019 Nie zdarzają się nigdy 0,0451 *** 0,013 Zadowolony ze stanu zdrowia -0,0037 0,022 Dosyć zadowolony 0,0304 0,023 Dosyć niezadowolony 0,0207 0,025 Niezadowolony 0,0025 0,026 Bardzo niezadowolony -0,0313 0,028 Wieś 0,0950 *** 0,011 Log likelihood -5727,516 Liczba obserwacji 9588 Istotność zmiennej: *** 1%, ** 5%, * 1%. Grupa odniesienia: żonaty mężczyzna nieaktywny zawodowo bez wykształcenia, z częstymi dolegliwościami, bardzo zadowolony ze swojego zdrowia i żyjący w mieście. Źródło: opracowanie własne na podstawie rundy 11. DS (2007).

Determinanty aktywności społecznej Polaków w badaniu przekrojowym DS 2007 Bycie aktywnym społecznie efekt krańcowy istotność statystyczna błąd standardowy Wiek 0,0010 * 0,000 Kobieta -0,0720 *** 0,010 Logarytm miesięcznego dochodu 0,0560 *** 0,009 Stan cywilny: wolny -0,0947 *** 0,014 Emerytura -0,0509 0,031 Renta -0,0227 0,032 Rolnik 0,2201 *** 0,031 Student 0,2540 *** 0,053 Wykształcenie wyższe 0,0428 0,029 Średnie ogólnokształcące 0,1291 *** 0,029 Średnie zawodowe -0,0458 *** 0,012 Podstawowe -0,1246 *** 0,014 Dolegliwości zdarzają się czasem 0,0613 *** 0,019 Nie zdarzają się nigdy 0,0451 *** 0,013 Zadowolony ze stanu zdrowia -0,0037 0,022 Dosyć zadowolony 0,0304 0,023 Dosyć niezadowolony 0,0207 0,025 Niezadowolony 0,0025 0,026 Bardzo niezadowolony -0,0313 0,028 Wieś 0,0950 *** 0,011 Log likelihood -5727,516 Liczba obserwacji 9588 Istotność zmiennej: *** 1%, ** 5%, * 1%. Grupa odniesienia: żonaty mężczyzna nieaktywny zawodowo bez wykształcenia, z częstymi dolegliwościami, bardzo zadowolony ze swojego zdrowia i żyjący w mieście. Źródło: opracowanie własne na podstawie rundy 11. DS (2007).

Determinanty aktywności społecznej Polaków w badaniu przekrojowym DS 2007 Bycie aktywnym społecznie efekt krańcowy istotność statystyczna błąd standardowy Wiek 0,0010 * 0,000 Kobieta -0,0720 *** 0,010 Logarytm miesięcznego dochodu 0,0560 *** 0,009 Stan cywilny: wolny -0,0947 *** 0,014 Emerytura -0,0509 0,031 Renta -0,0227 0,032 Rolnik 0,2201 *** 0,031 Student 0,2540 *** 0,053 Wykształcenie wyższe 0,0428 0,029 Średnie ogólnokształcące 0,1291 *** 0,029 Średnie zawodowe -0,0458 *** 0,012 Podstawowe -0,1246 *** 0,014 Dolegliwości zdarzają się czasem 0,0613 *** 0,019 Nie zdarzają się nigdy 0,0451 *** 0,013 Zadowolony ze stanu zdrowia -0,0037 0,022 Dosyć zadowolony 0,0304 0,023 Dosyć niezadowolony 0,0207 0,025 Niezadowolony 0,0025 0,026 Bardzo niezadowolony -0,0313 0,028 Wieś 0,0950 *** 0,011 Log likelihood -5727,516 Liczba obserwacji 9588 Istotność zmiennej: *** 1%, ** 5%, * 1%. Grupa odniesienia: żonaty mężczyzna nieaktywny zawodowo bez wykształcenia, z częstymi dolegliwościami, bardzo zadowolony ze swojego zdrowia i żyjący w mieście. Źródło: opracowanie własne na podstawie rundy 11. DS (2007).

Determinanty aktywności społecznej Polaków w badaniu przekrojowym DS 2007 Bycie aktywnym społecznie efekt krańcowy istotność statystyczna błąd standardowy Wiek 0,0010 * 0,000 Kobieta -0,0720 *** 0,010 Logarytm miesięcznego dochodu 0,0560 *** 0,009 Stan cywilny: wolny -0,0947 *** 0,014 Emerytura -0,0509 0,031 Renta -0,0227 0,032 Rolnik 0,2201 *** 0,031 Student 0,2540 *** 0,053 Wykształcenie wyższe 0,0428 0,029 Średnie ogólnokształcące 0,1291 *** 0,029 Średnie zawodowe -0,0458 *** 0,012 Podstawowe -0,1246 *** 0,014 Dolegliwości zdarzają się czasem 0,0613 *** 0,019 Nie zdarzają się nigdy 0,0451 *** 0,013 Zadowolony ze stanu zdrowia -0,0037 0,022 Dosyć zadowolony 0,0304 0,023 Dosyć niezadowolony 0,0207 0,025 Niezadowolony 0,0025 0,026 Bardzo niezadowolony -0,0313 0,028 Wieś 0,0950 *** 0,011 Log likelihood -5727,516 Liczba obserwacji 9588 Istotność zmiennej: *** 1%, ** 5%, * 1%. Grupa odniesienia: żonaty mężczyzna nieaktywny zawodowo bez wykształcenia, z częstymi dolegliwościami, bardzo zadowolony ze swojego zdrowia i żyjący w mieście. Źródło: opracowanie własne na podstawie rundy 11. DS (2007).

Determinanty aktywności społecznej Polaków 50+ w badaniu przekrojowym SHARE 2007 Bycie aktywnym społecznie Polska Europa istotność istotność efekt krańcowy statystyczna błąd standardowy efekt krańcowy statystyczna błąd standardowy Wiek -0,0001 0,002-0,0030 *** 0,001 Kobieta -0,0045 0,023 0,0130 0,008 Logarytm miesięcznego dochodu 0,0138 0,010 0,0281 *** 0,003 Owdowiał/a 0,0209 0,030-0,0392 *** 0,014 Emerytura 0,1168 ** 0,057 0,0066 0,033 Praca 0,1818 ** 0,086 0,0003 0,034 ISCED 2 0,2008 0,208-0,0510 *** 0,015 ISCED 3 0,1109 *** 0,028-0,0478 *** 0,012 ISCED 4 0,2452 *** 0,064 0,0547 ** 0,028 ISCED 5 0,2803 *** 0,059 0,1175 *** 0,015 ISCED 6 0,1517 * 0,090 Nie ma trudności 0,0536 *** 0,045 0,0910 *** 0,014 Nie korzysta z usprawnień 0,1281 0,035 0,0994 *** 0,013 Bardzo dobry stan zdrowia we własnej ocenie -0,1428 *** 0,044-0,0483 *** 0,015 Dobry -0,1296 * 0,067-0,1336 *** 0,014 Zadowalający -0,1278 * 0,067-0,1985 *** 0,015 Zły -0,1656 ** 0,068-0,3219 *** 0,015 Wieś 0,0249 0,023-0,0313 *** 0,008 Log likelihood -745,335-11915,658 Liczba obserwacji 1543 18262 Istotność zmiennej: *** 1%, ** 5%, * 1%. Grupa odniesienia: mężczyźni o doskonałej samoocenie zdrowia, w związku, nieaktywni zawodowo, o wykształceniu na poziomie ISCED 1 lub niższym, z co najmniej jedną trudnością w codziennych czynnościach, korzystający z usprawnień i mieszkający w mieście. Źródło: opracowanie własne na podstawie rundy 2. SHARE (2007).

Determinanty aktywności społecznej Polaków 50+ w badaniu przekrojowym SHARE 2007 Bycie aktywnym społecznie Polska Europa istotność istotność efekt krańcowy statystyczna błąd standardowy efekt krańcowy statystyczna błąd standardowy Wiek -0,0001 0,002-0,0030 *** 0,001 Kobieta -0,0045 0,023 0,0130 0,008 Logarytm miesięcznego dochodu 0,0138 0,010 0,0281 *** 0,003 Owdowiał/a 0,0209 0,030-0,0392 *** 0,014 Emerytura 0,1168 ** 0,057 0,0066 0,033 Praca 0,1818 ** 0,086 0,0003 0,034 ISCED 2 0,2008 0,208-0,0510 *** 0,015 ISCED 3 0,1109 *** 0,028-0,0478 *** 0,012 ISCED 4 0,2452 *** 0,064 0,0547 ** 0,028 ISCED 5 0,2803 *** 0,059 0,1175 *** 0,015 ISCED 6 0,1517 * 0,090 Nie ma trudności 0,0536 *** 0,045 0,0910 *** 0,014 Nie korzysta z usprawnień 0,1281 0,035 0,0994 *** 0,013 Bardzo dobry stan zdrowia we własnej ocenie -0,1428 *** 0,044-0,0483 *** 0,015 Dobry -0,1296 * 0,067-0,1336 *** 0,014 Zadowalający -0,1278 * 0,067-0,1985 *** 0,015 Zły -0,1656 ** 0,068-0,3219 *** 0,015 Wieś 0,0249 0,023-0,0313 *** 0,008 Log likelihood -745,335-11915,658 Liczba obserwacji 1543 18262 Istotność zmiennej: *** 1%, ** 5%, * 1%. Grupa odniesienia: mężczyźni o doskonałej samoocenie zdrowia, w związku, nieaktywni zawodowo, o wykształceniu na poziomie ISCED 1 lub niższym, z co najmniej jedną trudnością w codziennych czynnościach, korzystający z usprawnień i mieszkający w mieście. Źródło: opracowanie własne na podstawie rundy 2. SHARE (2007).

Determinanty aktywności społecznej Polaków 50+ w badaniu przekrojowym SHARE 2007 Bycie aktywnym społecznie Polska Europa istotność istotność efekt krańcowy statystyczna błąd standardowy efekt krańcowy statystyczna błąd standardowy Wiek -0,0001 0,002-0,0030 *** 0,001 Kobieta -0,0045 0,023 0,0130 0,008 Logarytm miesięcznego dochodu 0,0138 0,010 0,0281 *** 0,003 Owdowiał/a 0,0209 0,030-0,0392 *** 0,014 Emerytura 0,1168 ** 0,057 0,0066 0,033 Praca 0,1818 ** 0,086 0,0003 0,034 ISCED 2 0,2008 0,208-0,0510 *** 0,015 ISCED 3 0,1109 *** 0,028-0,0478 *** 0,012 ISCED 4 0,2452 *** 0,064 0,0547 ** 0,028 ISCED 5 0,2803 *** 0,059 0,1175 *** 0,015 ISCED 6 0,1517 * 0,090 Nie ma trudności 0,0536 *** 0,045 0,0910 *** 0,014 Nie korzysta z usprawnień 0,1281 0,035 0,0994 *** 0,013 Bardzo dobry stan zdrowia we własnej ocenie -0,1428 *** 0,044-0,0483 *** 0,015 Dobry -0,1296 * 0,067-0,1336 *** 0,014 Zadowalający -0,1278 * 0,067-0,1985 *** 0,015 Zły -0,1656 ** 0,068-0,3219 *** 0,015 Wieś 0,0249 0,023-0,0313 *** 0,008 Log likelihood -745,335-11915,658 Liczba obserwacji 1543 18262 Istotność zmiennej: *** 1%, ** 5%, * 1%. Grupa odniesienia: mężczyźni o doskonałej samoocenie zdrowia, w związku, nieaktywni zawodowo, o wykształceniu na poziomie ISCED 1 lub niższym, z co najmniej jedną trudnością w codziennych czynnościach, korzystający z usprawnień i mieszkający w mieście. Źródło: opracowanie własne na podstawie rundy 2. SHARE (2007).

Determinanty aktywności społecznej Polaków 50+ w badaniu przekrojowym SHARE 2007 Bycie aktywnym społecznie Polska Europa istotność istotność efekt krańcowy statystyczna błąd standardowy efekt krańcowy statystyczna błąd standardowy Wiek -0,0001 0,002-0,0030 *** 0,001 Kobieta -0,0045 0,023 0,0130 0,008 Logarytm miesięcznego dochodu 0,0138 0,010 0,0281 *** 0,003 Owdowiał/a 0,0209 0,030-0,0392 *** 0,014 Emerytura 0,1168 ** 0,057 0,0066 0,033 Praca 0,1818 ** 0,086 0,0003 0,034 ISCED 2 0,2008 0,208-0,0510 *** 0,015 ISCED 3 0,1109 *** 0,028-0,0478 *** 0,012 ISCED 4 0,2452 *** 0,064 0,0547 ** 0,028 ISCED 5 0,2803 *** 0,059 0,1175 *** 0,015 ISCED 6 0,1517 * 0,090 Nie ma trudności 0,0536 *** 0,045 0,0910 *** 0,014 Nie korzysta z usprawnień 0,1281 0,035 0,0994 *** 0,013 Bardzo dobry stan zdrowia we własnej ocenie -0,1428 *** 0,044-0,0483 *** 0,015 Dobry -0,1296 * 0,067-0,1336 *** 0,014 Zadowalający -0,1278 * 0,067-0,1985 *** 0,015 Zły -0,1656 ** 0,068-0,3219 *** 0,015 Wieś 0,0249 0,023-0,0313 *** 0,008 Log likelihood -745,335-11915,658 Liczba obserwacji 1543 18262 Istotność zmiennej: *** 1%, ** 5%, * 1%. Grupa odniesienia: mężczyźni o doskonałej samoocenie zdrowia, w związku, nieaktywni zawodowo, o wykształceniu na poziomie ISCED 1 lub niższym, z co najmniej jedną trudnością w codziennych czynnościach, korzystający z usprawnień i mieszkający w mieście. Źródło: opracowanie własne na podstawie rundy 2. SHARE (2007).

Determinanty aktywności społecznej Polaków 50+ w badaniu przekrojowym SHARE 2007 Bycie aktywnym społecznie Polska Europa istotność istotność efekt krańcowy statystyczna błąd standardowy efekt krańcowy statystyczna błąd standardowy Wiek -0,0001 0,002-0,0030 *** 0,001 Kobieta -0,0045 0,023 0,0130 0,008 Logarytm miesięcznego dochodu 0,0138 0,010 0,0281 *** 0,003 Owdowiał/a 0,0209 0,030-0,0392 *** 0,014 Emerytura 0,1168 ** 0,057 0,0066 0,033 Praca 0,1818 ** 0,086 0,0003 0,034 ISCED 2 0,2008 0,208-0,0510 *** 0,015 ISCED 3 0,1109 *** 0,028-0,0478 *** 0,012 ISCED 4 0,2452 *** 0,064 0,0547 ** 0,028 ISCED 5 0,2803 *** 0,059 0,1175 *** 0,015 ISCED 6 0,1517 * 0,090 Nie ma trudności 0,0536 *** 0,045 0,0910 *** 0,014 Nie korzysta z usprawnień 0,1281 0,035 0,0994 *** 0,013 Bardzo dobry stan zdrowia we własnej ocenie -0,1428 *** 0,044-0,0483 *** 0,015 Dobry -0,1296 * 0,067-0,1336 *** 0,014 Zadowalający -0,1278 * 0,067-0,1985 *** 0,015 Zły -0,1656 ** 0,068-0,3219 *** 0,015 Wieś 0,0249 0,023-0,0313 *** 0,008 Log likelihood -745,335-11915,658 Liczba obserwacji 1543 18262 Istotność zmiennej: *** 1%, ** 5%, * 1%. Grupa odniesienia: mężczyźni o doskonałej samoocenie zdrowia, w związku, nieaktywni zawodowo, o wykształceniu na poziomie ISCED 1 lub niższym, z co najmniej jedną trudnością w codziennych czynnościach, korzystający z usprawnień i mieszkający w mieście. Źródło: opracowanie własne na podstawie rundy 2. SHARE (2007).

Determinanty aktywności społecznej Polaków 50+ w badaniu przekrojowym SHARE 2007 Bycie aktywnym społecznie Polska Europa istotność istotność efekt krańcowy statystyczna błąd standardowy efekt krańcowy statystyczna błąd standardowy Wiek -0,0001 0,002-0,0030 *** 0,001 Kobieta -0,0045 0,023 0,0130 0,008 Logarytm miesięcznego dochodu 0,0138 0,010 0,0281 *** 0,003 Owdowiał/a 0,0209 0,030-0,0392 *** 0,014 Emerytura 0,1168 ** 0,057 0,0066 0,033 Praca 0,1818 ** 0,086 0,0003 0,034 ISCED 2 0,2008 0,208-0,0510 *** 0,015 ISCED 3 0,1109 *** 0,028-0,0478 *** 0,012 ISCED 4 0,2452 *** 0,064 0,0547 ** 0,028 ISCED 5 0,2803 *** 0,059 0,1175 *** 0,015 ISCED 6 0,1517 * 0,090 Nie ma trudności 0,0536 *** 0,045 0,0910 *** 0,014 Nie korzysta z usprawnień 0,1281 0,035 0,0994 *** 0,013 Bardzo dobry stan zdrowia we własnej ocenie -0,1428 *** 0,044-0,0483 *** 0,015 Dobry -0,1296 * 0,067-0,1336 *** 0,014 Zadowalający -0,1278 * 0,067-0,1985 *** 0,015 Zły -0,1656 ** 0,068-0,3219 *** 0,015 Wieś 0,0249 0,023-0,0313 *** 0,008 Log likelihood -745,335-11915,658 Liczba obserwacji 1543 18262 Istotność zmiennej: *** 1%, ** 5%, * 1%. Grupa odniesienia: mężczyźni o doskonałej samoocenie zdrowia, w związku, nieaktywni zawodowo, o wykształceniu na poziomie ISCED 1 lub niższym, z co najmniej jedną trudnością w codziennych czynnościach, korzystający z usprawnień i mieszkający w mieście. Źródło: opracowanie własne na podstawie rundy 2. SHARE (2007).

4 Podsumowanie

Aktywność społeczna 50+ Sposób mierzenia aktywności społecznej ma istotne znaczenie dla uzyskiwanych wyników. Aktywność społeczna Polaków 50+ nieznacznie tylko różni się od aktywności społecznej dorosłych Polaków w wieku do 50 lat. Aktywność społeczna Polaków 50+ jest zróżnicowana w grupach wiekowych.

Aktywność społeczna a starzenie się Nie obserwujemy bezpośredniego ujemnego wpływu wieku ani kohorty na bycie aktywnym społecznie ani w grupie dorosłych Polaków ani w grupie Polaków 50+. Dodatnio na bycie aktywnym społecznie wpływają: dochód, lepsze wykształcenie, studia, bycie mężczyzną, bycie w związku, bycie rolnikiem, mieszkanie na wsi, brak dolegliwości fizycznych, zadowolenie ze stanu zdrowia, nieprzechodzenie na rentę ani na emeryturę.

Dziękuję za uwagę anicinska@wne.uw.edu.pl