Dlaczego potrzebujemy uniwersytetów trzeciego wieku, czyli o korzyściach z bycia studentem na emeryturze

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Dlaczego potrzebujemy uniwersytetów trzeciego wieku, czyli o korzyściach z bycia studentem na emeryturze"

Kazimiera Lewicka
8 lat temu
Przeglądów:

1 Dlaczego potrzebujemy uniwersytetów trzeciego wieku, czyli o korzyściach z bycia studentem na emeryturze Nieformalna droga rozwoju STOWARZYSZENIE Europe4Youth Łucja Krzyżanowska Kraków, 27 marca 2014 Projekt finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Obserwatorium Kultury

2 Agenda 1. Podstawowe informacje o polskich UTW 2. Co UTW dają swoim słuchaczom 3. Co UTW dają społeczeństwu 4. Podsumowanie

3 Podstawowe informacje o polskich UTW

4 Rok powstania UTW Pierwszy uniwersytet trzeciego wieku został założony w 1973 roku w Tuluzie we Francji przez prof. Pierre a Vellasa. W Polsce pierwszy uniwersytet, pod nazwą Studium III Wieku, założyła w 1975 roku prof. Halina Schwarc w Warszawie. Pod koniec 2012 roku w Polsce działało około 400 UTW. Ponad połowa UTW powstała między 2007 a 2012 rokiem. Najstarsze UTW stanowią prawie 10% wszystkich UTW

5 Gdzie powstają UTW Jak dotychczas ruch UTW rozwija się niemal wyłącznie w miastach. Na wsi działa 11% wszystkich UTW. Uniwersytety są obecne zarówno w metropoliach, jak i w miasteczkach. Jednak akcent należałoby tu położyć raczej na miasteczka połowa UTW działa w miastach do 50 tys. mieszkańców.

6 Forma prawna UTW Wśród UTW założonych przed 2000 r. aż 57% stanowiły samodzielne stowarzyszenia. Po 2007 proporcje są inne 38% nowopowstałych UTW to samodzielne stowarzyszenia, 13% działa przy większych organizacjach pozarządowych a 17% założyły prywatne uczelnie.

7 Słuchacze Na UTW w Polsce w roku akademickim 2011/2012 uczęszczało około 74 tys. kobiet i 14 tys. mężczyzn. Kobiety stanowią ok. 85% słuchaczy! Większość słuchaczy to świeżo upieczeni seniorzy. Większość rozmówców, zarówno przedstawicieli instytucji w różny sposób związanych z UTW, jak i samych słuchaczy, podkreślała inteligenckość i elitarność UTW.

8 Co UTW dają swoim słuchaczom

9 Korzyści z bycia słuchaczem UTW 1/2 Zdobywanie wiedzy: Nowej Pozwalającej odnaleźć się we współczesnym świecie Praktycznej Rekompensującej braki Która imponuje członkom rodziny i zmienia pozycję osoby starszej Która pozwala zachować sprawność intelektualną gimnastyka mózgu Zapewniającej młodość

10 Korzyści z bycia słuchaczem UTW 2/2 Dodanie chęci do życia i lekarstwo na starość Utrzymanie formy Wsparcie w trudnych sytuacjach Odświętność dnia wykładowego Bycie na bieżąco Ułatwienie w codziennym życiu Wspólne tematy do rozmów Dowartościowanie słuchaczy Przewartościowanie starości i przełamanie negatywnego wizerunku osób starszych Zmiana relacji w rodzinie

11 Piramida potrzeb Maslowa a UTW Samorealizacja Szacunek i uznanie Miłość i przynależność zmienili nastawienie do siebie i do życia na emeryturze zdobywają nową wiedzę, pogłębiają zainteresowania wierzą w siebie uczestniczą w kulturze angażują się w działania na rzecz innych młodsi (np. wnuki) nabierają szacunku do dziadków, doceniają ich wiedzę, a zwłaszcza nowo nabyte umiejętności wzbudzają zainteresowanie i podziw (a czasami zazdrość) w swoim środowisku czują się potrzebni UTW to ich miejsce - są "wśród swoich" na UTW spotykają się z dawnymi znajomymi, zdobyli też nowych przyjaciół są dumni z przynależności do UTW UTW jest widoczny na zewnątrz Bezpieczeństwo Potrzeby fizjologiczne na UTW czują się bezpiecznie - lubią tam być; UTW sprawia, że chcą wyjść z domu, zadbać o siebie, ich życie nabrało sensu starość widzą w jasnych barwach - czują się młodsi poradzili sobie z trudnymi życiowymi doświadczeniami (syndrom pustego gniazda, śmierć małżonka, choroba)

12 Co UTW dają społeczeństwu

13 Działania społeczne UTW 50% badanych UTW poza regularną działalnością edukacyjną prowadzi również różnego rodzaju działania na rzecz społeczności lokalnej, innych osób lub całego społeczeństwa. W przeciętnym UTW prowadzącym działalność społeczną jest w nią zaangażowanych około 38 osób. Można zatem szacować, że dzięki UTW w całej Polsce około 7500 osób pracuje społecznie. Przedstawiciele 38% wszystkich UTW biorą udział w konsultacjach społecznych organizowanych przez samorząd lub administrację centralną. 21% UTW działa w obszarze rzecznictwa i reprezentuje interesy osób starszych.

14 Komu pomagają UTW? Na rzecz jakich osób i instytucji prowadzone są działania społeczne? instytucji kultury (biblioteka, dom kultury, muzeum) osób chorych sąsiedztwa 12% 13% 14% dzieci w wieku przedszkolnym dzieci w wieku szkolnym 18% 19% osób starszych słuchaczy UTW, którzy potrzebują pomocy Odpowiedzi powyżej 10% wskazań 25% 27% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30%

15 UTW a kapitał społeczny UTW nie tylko dysponują sporym kapitałem społecznym, ale pomagają rozwijać go w społecznościach, w których działają: Współpracują z różnorodnymi instytucjami, sieciują je i są dla nich atrakcyjnym partnerem Część UTW prowadzi działania nakierowane na społeczność lokalną Działania międzypokoleniowe i wolontariat

16 Podsumowanie

17 Na zakończenie Boom na UTW sprzyja: Poprawie jakości życia na starość Przełamywaniu stereotypów związanych ze starością Rozwojowi społeczeństwa obywatelskiego Budowaniu lokalnego kapitału społecznego

18 Metodologia Ankieta internetowa Metoda Analiza semantyczna wizerunku UTW w prasie Studia przypadków w 12 wybranych na podstawie wyników ankiety internetowej UTW Analiza semiotyczna materiałów przygotowywanych przez UTW Etap realizacji 282 wypełnionych ankiet Analiza 200 artykułów: 100 z 2012 i 100 z 2011 z prasy ogólnopolskiej i regionalnej w proporcji 3:1 197 wywiadów indywidualnych i grupowych (376 rozmówców) Materiały zebrane w 12 UTW + 2 panele eksperckie i konsultacje z radą ekspercką złożoną z przedstawicieli środowiska UTW

19 Towarzystwo Inicjatyw Twórczych ę Warszawa, ul. Mokotowska 55 lok Dziękuję za uwagę

Podobne dokumenty

Małgorzata Dzienniak

Małgorzata Dzienniak Trzy fazy starości: Młodzi starzy 60/65-74 lata Starzy starzy 75-84 lata Najstarsi starzy - >85 lat Trzeci wiek Czwarty wiek 75,0 70,0 65,0 60,0 55,0 50,0 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0