ANALIZA EKONOMICZNA - ĆWICZENIA dr Piotr Lis PROGRAM ZAJĘĆ DLA STUDIÓW FORMA ZAJĘĆ: wykład i ćwiczenia STACJONARNYCH WYMIAR ZAJĘĆ: 15 godzin wykładu i 30 godzin ćwiczeń I-STOPNIA - ĆWICZENIA RODZAJ PRZEDMIOTU: obowiązkowy (rok 2, semestr 3) CELE PRZEDMIOTU: nabycie umiejętności wykorzystania narzędzi analizy ekonomicznej, wraz z interpretacją uzyskanych wyników. PROGRAM ĆWICZEŃ 1. Zagadnienia organizacyjne. Wprowadzenie do analizy ekonomicznej. Metoda czteroczynnikowa 2. Analiza wyniku finansowego. Model następstwa szeregowego 3. Rentowność - wskaźniki opłacalności zaangażowanego kapitału 4. Rentowność - wskaźniki rentowności obrotu 5. Rentowność - zależności przyczynowo-skutkowe w analizie rentowności 6. Płynność ujęcie statyczne 7. Płynność ujęcie dynamiczne 8. Analiza kosztów własnych przedsiębiorstwa 9. Analiza sytuacji majątkowej przedsiębiorstwa 10. Analiza sytuacji finansowej przedsiębiorstwa i pokrycia finansowego majątku 11. Analiza gospodarowania kapitałem obrotowym netto 12. Analiza symptomów zagrożenia przedsiębiorstwa upadłością 13. Analiza gospodarowania czynnikiem ludzkim 14. Prezentacja projektów 15. Podsumowanie zajęć i oceny końcowe 1
LITERATURA Podstawowa Hamrol M., pod red., 2010, Analiza finansowa przedsiębiorstwa - ujęcie sytuacyjne, Wydanie czwarte zmienione, Wydawnictwo UEP, Poznań 2010. Uzupełniająca Bednarski L., Borowiecki R., Duraj J., Kurtys E., Waśniewski T., Wersty B., 2003, Analiza ekonomiczna przedsiębiorstwa, 2003, Wydanie 6, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław. Damodaran A., 2007, Finanse korporacyjne, Teoria i praktyka, Wydanie II polskie, Wydawnictwo Helion. M. Sierpińska, T. Jachna, 2004, Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Waśniewski T., 2002, Skoczylas W., Teoria i praktyka analizy finansowej w przedsiębiorstwie, Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, Warszawa. 2
ZALICZENIE PROJEKTY 2011/12 [1] Firmy do wyboru 1. Witchen S.A. 2. Gino Rossi S.A. 3. Monnari Trade S.A. 4. Alma Market S.A. 5. Ambra S.A. 6. Bakalland S.A. 7. Bytom S.A. 8. Comarch S.A. 9. Cersanit S.A. 10. Drop S.A. 11. TVN S.A. ZALICZENIE PROJEKTY 2011/12 [2] Firmy do wyboru 1. Decora S.A. 2. DGA S.A. 3. Izolacja Jarocin S.A. 4. BSC Drukarnia Opakowań S.A. 5. POZBUD T&R S.A. 6. Pani Teresa Medica S.A. 7. Talex S.A. 8. Zakłady Przemysłu Jedwabniczego "Wistil S.A. 9. TESGAS S.A. 10. Tell S.A. 3
ZALICZENIE PROJEKTY 2011/12 [3] Firmy do wyboru 1. HYDROBUDOWA POLSKA S.A. 2. ONE-2-ONE S.A. 3. PC GUARD S.A. 4. Komputronik S.A. 5. Amica Wronki S.A. 6. Inter Groclin Auto S.A. 7. Colian S.A. (m.in. Jutrzenka) 8. Próchnik S.A. 9. Rainbow Tours S.A. 10. Suwary S.A. ZALICZENIE PROJEKTY 2011/12 [4] Firmy do wyboru 1. Redan S.A. 2. Budvar Centrum S.A. 3. Pollena Eva S.A. 4. Pamapol S.A. 5. Koelner S.A. 6. Travelplanet.pl S.A. 7. PPH Wadex S.A. 8. Toya S.A. 9. POLCOLORIT S.A. 10. Intakus S.A. 4
ANALIZA I SYNTEZA Proces dekompozycji zjawisk, procesów, problemów i przedmiotów. Łączenie różnych części w całość po uprzednim zbadaniu tych części ANALIZA Analiza metoda postępowania naukowego, która polega na dzieleniu danej całości na części i następnie rozpatrywaniu każdej z nich osobno. Może mieć dwojaki cel: wykrycie struktury badanej całości, związków i zależności występujących między elementami strukturalnymi oraz między każdym elementem a całością analiza strukturalna poznanie mechanizmów funkcjonowania badanej całości, zmian, jaki w niej zachodzą, identyfikację czynników oddziałujących na tę całość oraz kierunku i natężenia wpływu poszczególnych czynników na stwierdzone zmiany analiza przyczynowa 5
ANALIZA EKONOMICZNA wykrywanie struktury zjawisk i procesów w działalności gospodarczej przedsiębiorstwa, ustalenie wewnętrznych i zewnętrznych powiązań, ustalenie przyczyn odchyleń stanów rzeczywistych od postulowanych, projektowanie działań korekcyjnych. [M.S.,T.J.] 6
FINANSE PRZEDSIĘBIORSTW TE SAME WYBORY, ALE RÓŻNA SKALA Boeing Zainwestować w nowego Jumbo Jeta z 500 miejscami na pokładzie? Finansowanie nową emisją akcji, czy obligacji? Jaka część środków z bieżącej działalności może być zwrócona akcjonariuszom? Badanie decyzji finansowych jakie musi podjąć każda firma [A.D.] Mała księgarnia Uruchomić bar kawowy, aby być bardziej konkurencyjny? Własne oszczędności, czy kredyt bankowy? Samodzielne oszacowanie ile pieniędzy można wybrać z firmy? 7
TRZY KLUCZOWE ZASADY ZASADA INWESTYCJI OCZEKIWANA STOPA ZWROTU WYŻSZA NIŻ MINIMALNA AKCEPTOWANA STOPA ZWROTU Określając wysokość minimalnej akceptowanej stopy zwrotu należy brać pod uwagę relację długu do kapitałów własnych i stopę zwrotu z innych alternatywnych przedsięwzięć ZASADA FINANSOWANIA PROPORACJA DŁUGU I KAPITAŁU WŁASNEGO POWINNA MAKSYMALIZOWAĆ WARTOŚĆ INWESTYCJI ZASADA DYWIDENDY PRZY BRAKU INWESTYCJI SPEŁNIAJĄCEJ WARUNEK PKT 1 ZWRÓCIĆ WŁAŚCICIELOM GENEROWANĄ NADWYŻKĘ GOTÓWKI [A.D.] ZASADA INWESTYCJI Minimalna akceptowana stopa zwrotu powinna być wyższa dla projektów bardziej ryzykownych i powinna uwzględniać proponowaną strukturę finansowania [A.D.] 8
ZASADA FINANSOWANIA Zysk końcowy > kosztu końcowego zaciągnięcia długu [A.D.] ZASADA DYWIDENDY W jaki sposób firma wynagradza właścicieli? Reinwestowanie środków właścicieli w nowe inwestycje podnoszące wartość ich udziałów Pozwolenie, aby właściciele wypłacali fundusze i inwestowali je gdzieś indziej Ile reinwestować a ile zwrócić właścicielom W firmie prywatnej właściciel może w każdej chwili wypłacić sobie nadwyżkę środków pieniężnych W spółkach publicznych istnieją dwie możliwości Wypłacanie dywidendy Wykup przez firmę własnych akcji w celu ich umorzenia [A.D.] 9
CEL FIRMY Maksymalizowanie wartości firmy W szczególności maksymalizowanie ceny akcji Ile warta jest firma? Tyle ile warte są aktywa, które nabyłem wartość księgowa Historyczna wartość Nie akceptuje przyszłych przepływów z aktywów Wartość rynkowa Wartość firmy: Zarządzanie aktywami Reinwestowanie środków w nowe aktywa 10
11
ZADANIE 1. Proszę przeanalizować strukturę ładu korporacyjnego wybranej firmy i ocenić, kto ma największą władzę: urzędujący menadżerowie, czy akcjonariusze? 1. Czy w firmie funkcja zarządzania jest oddzielona od funkcji właścicielskiej? Jeśli tak to w jakim stopniu menadżerowie realizują cele akcjonariuszy? 2. Czy istnieje potencjalny konflikt pomiędzy akcjonariuszami i pożyczkodawcami tej firmy? Jeśli tak to jak ten konflikt jest rozstrzygany? 3. W jaki sposób firma działa na rynkach finansowych? Jak firma przekazuje rynkom informacje? 4. W jaki sposób ta firma traktuje swoje zobowiązania społeczne i jak zarządza wizerunkiem społecznym? 12
Wybrane źródła informacji: www.gpw.pl www.corp-gov.gpw.pl GMID Global Market Information Database EMIS Emerging Markets Information Services Polska oraz państwa Europy Centralno-Wschodniej i Południowej DealWatch METODA CZTEROCZYNNIKOWA obrazuje zależność zysku z działalności operacyjnej od stopnia wykorzystania czynników produkcji Z o R W gdzie: Z o zysk z działalności operacyjnej, R zatrudnienie w grupie przemysłowej, W m wyposażenie majątkowe jednego zatrudnionego, P m produktywność majątku, W rs rentowność (operacyjna) sprzedaży. m P m W rs 13
Odchylenia zysku łączne: rok 200c Z 200c Z 200b = rok 200d Z 200d Z 200c = Dynamika poszczególnych elementów: rok 200c...=... rok 200d...=... Zlogarytmizowanie tej nierówności: rok 200c...=... rok 200d...=... Dzielimy obie strony przez wartość znajdującą się po lewej stronie: rok 200c 1=... rok 200d 1=... Ustalamy wpływ poszczególnych czynników na kształtowanie odchyleń zysku w stosunku do roku ubiegłego Objaśnienia Rok 200c Rok 200d Zatrudnienie w grupie przemysłowej R R =. R R =. Wyposażenie majątkowe jednego zatrudnionego R Wm =... R Wm =... Produktywność majątku R Pm =... R Pm =... Rentowność (operacyjna) sprzedaży Zysk z działalności operacyjnej R Wrs =. R Wrs =....... Wnioski:... 14
ROZWIĄZANIE Odchylenia zysku łączne: rok 200c Z 200c Z 200b =17722-45501=-27779 rok 200d Z 200d Z 200c =103400-17722=85678 Dynamika poszczególnych elementów: rok 200c 0,3895=0,984x0,984x0,9091x0442 rok 200d 5,8346=0,97x1,2995x1,161x3,995 Zlogarytmizowanie tej nierówności: rok 200c -0,4095=-0,007-0,007-0,0413-0,3545 rok 200d 0,766=-0,013+0,114+0,065+0,601 Dzielimy obie strony przez wartość znajdującą się po lewej stronie: rok 200c 1=0,017+0,017+0,1+0,866 rok 200d 1=-0,017+0,149+0,084+0,784 Objaśnienia Rok 200c Rok 200d Zatrudnienie w grupie przemysłowej R R = -27779x0,017=-472 R R = 85678x(-0,017)=-1456 Wyposażenie majątkowe jednego zatrudnionego R Wm =-27779x0,017=-472 R Wm =85678x0,149=12766 Produktywność majątku R Pm =-27779x0,1=-2778 R Pm =85678x0,084=7197 Rentowność (operacyjna) sprzedaży Zysk z działalności operacyjnej R Wrs =-27779x0,866=-24057 R Wrs =85678x0,784=67172-27779 85678 Ustalamy wpływ poszczególnych czynników na kształtowanie odchyleń zysku w stosunku do roku ubiegłego Wnioski: oddziaływanie czynników jakościowych. Spadek zysku w roku 200c i wzrost w roku 200d był spowodowany zmianami w zakresie rentowności sprzedaży W rs i produktywności majątku. W roku 200d wpływ wywierał również czynnik ilościowy - W m wzrost wyposażenia majątkowego jednego zatrudnionego 15