Zakaz dyskryminacji w zatrudnieniu

Informator płacowy Zakaz dyskryminacji w zatrudnieniu 80 wskaźników i stawek aktualnych przydatna w 2015 strategia, i 2016 roku orzecznictwo sądów pracy Zmiany w rozliczaniu wynagrodzeń od 1 stycznia 2016 r.

kierownik grupy wydawniczej Agnieszka Konopacka-Kuramochi Redakcja Renata Kajewska Korekta Anna Marecka Skład i łamanie 6AN Studio ISBN 978-83-269-4412-3 Numer produktowy 1BC94 Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2015 Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. 03-918 Warszawa, ul. Łotewska 9a, NIP: 526-19-92-256 Numer KRS: 0000098264 Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy. Wysokość kapitału zakładowego: 200.000 zł www.wip.pl tel. 22 518 29 29, faks 22 617 60 10 Niniejszy e-book chroniony jest prawem autorskim. Przedruk materiałów opublikowanych w e-booku bez zgody wydawcy jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. Niniejszy ebook został przygotowany z zachowaniem najwyższej staranności i wykorzystaniem wysokich kwalifikacji, wiedzy i doświadczenia. Zaproponowane w e-booku wskazówki, porady i interpretacje dotyczą sytuacji typowych. Ich zastosowanie w konkretnym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji. Publikowane rozwiązania nie mogą być traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. W związku z powyższym redakcja nie może ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w e-booku wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przypadków.

Spis treści K a l e n d a r i u m z m i a n d l a p r a c o d a w c ó w...7 W y n a g r o d z e n i a Wynagrodzenie minimalne w 2016 roku... 10 Dodatek za pracę w porze nocnej... 10 Dodatki za godziny nadliczbowe... 11 Współczynnik urlopowy... 11 Przeciętne wynagrodzenie... 12 Wpłaty na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych... 12 P o t r ą c e n i a z w y n a g r o d z e ń i z a s i ł k ó w Obliczenie wysokości kwot wolnych od potrąceń w 2016 roku... 13 Kwoty wolne od obowiązkowych potrąceń z wynagrodzenia za pracę w 2016 roku dla pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy... 15 Kwoty wolne od dobrowolnych potrąceń z wynagrodzenia za pracę w 2016 roku dla pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy... 15 Kwoty wolne przy potrąceniach z zasiłków od 1 marca 2015 r... 16 O d p r a w y Odprawa z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn nieleżących po stronie pracownika... 18 Odprawa emerytalno-rentowa... 18 Odprawa pośmiertna... 18 S k ł a d k i Zgłoszenie do ubezpieczeń i wyrejestrowanie z nich... 19 Stopy procentowe składek na ubezpieczenia społeczne... 21 Składka na ubezpieczenie zdrowotne... 21 Składki na FGŚP i FP... 21 Składki na ubezpieczenia społeczne dla przedsiębiorców opłacających składki na zasadach ogólnych... 22 Składka na ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorców w 2015 roku... 22 3

Informator płacowy Składki na ZUS dla nowych firm... 23 Składki pracowników młodocianych... 23 Kwota rocznego ograniczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe... 24 Odsetki należne z tytułu nieprzekazanych w terminie składek do OFE... 24 Wpłaty na indywidualne konto emerytalne... 24 Obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu w 2015 i w 2016 roku... 25 Składki na urlopie wychowawczym w 2015 roku... 28 Z a s i ł k i Minimalna podstawa wymiaru wynagrodzenia chorobowego i zasiłku chorobowego (pełny wymiar czasu) w 2016 roku... 29 Świadczenie rehabilitacyjne w 2016 roku... 29 Wskaźnik waloryzacji podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, przyjętej do obliczenia świadczenia rehabilitacyjnego... 30 Zasiłek pogrzebowy... 30 Podstawa wymiaru składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe... 30 Zasiłek dla bezrobotnych... 31 Jednorazowe odszkodowania za wypadki przy pracy... 32 E m e r y t u r y i r e n t y Kwota bazowa... 33 Świadczenie przedemerytalne... 33 Kwoty najniższych gwarantowanych świadczeń emerytalno-rentowych... 33 Dodatki do emerytury/renty... 33 Przychody dodatkowe a zmniejszenia emerytury lub renty... 34 Maksymalne zmniejszenia emerytury lub renty... 34 C z a s p r a c y Czas pracy dla okresów rozliczeniowych 1-miesięcznych w 2016 roku... 35 Czas pracy dla okresów rozliczeniowych 3-miesięcznych w 2016 roku... 35 Czas pracy dla okresów rozliczeniowych 4-miesięcznych w 2016 roku... 36 Godziny pracy pracowników zatrudnionych na 1/2, 1/3 i 1/4 etatu w 2016 roku... 36 4

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku U r l o p y p r a c o w n i c z e Okresy, od których zależy wymiar urlopu wypoczynkowego (20 lub 26 dni)... 37 Urlop proporcjonalny... 38 Urlop okolicznościowy... 38 Najważniejsze zmiany w przepisach o uprawnieniach rodzicielskich rodziców ubezpieczonych ubezpieczeniem chorobowym... 39 Długość zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w 2015 i 2016 roku... 42 Długość zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego w 2015 i 2016 roku... 42 Różnice w zakresie prawa do zasiłku macierzyńskiego z tytułu przyjęcia dziecka na wychowanie w ramach rodziny zastępczej w zależności od wieku dziecka... 43 Wysokość zasiłku macierzyńskiego... 44 U p r a w n i e n i a p r a c o w n i c z e Okresy wypowiedzenia umów o pracę... 46 Tryb rozwiązania umowy o pracę... 48 Skracanie lub wydłużanie okresów wypowiedzenia... 50 Przerwy na karmienie dziecka piersią... 50 Ograniczenia w zatrudnianiu kobiet w ciąży i pracowników opiekujących się dziećmi do 4. roku życia... 51 Badania profilaktyczne pracowników... 54 Prawo do zasiłku opiekuńczego w przypadku sprawowania opieki nad zdrowym dzieckiem do 8 lat... 56 Z U S Z L A Nowe zasady wystawiania zwolnień lekarskich od 1 stycznia 2016 r... 58 P o d a t k i Formularze wystawiane przez płatników... 65 Skala podatku dochodowego... 69 Kwota zmniejszająca podatek... 69 Koszty uzyskania przychodu... 69 Limit kosztów autorskich... 70 5

Informator płacowy K a r y z a b ł ę d y p o d a t k o w e w 2 0 1 6 r o k u...70 O d s e t k i Odsetki od zaległości podatkowych (w stosunku rocznym)... 71 Obniżone odsetki od zaległości podatkowych... 71 Stawki odsetek za zwłokę od 1 stycznia 2016 r... 71 Odsetki ustawowe (w stosunku rocznym)... 72 Opłata prolongacyjna... 72 P o d r ó ż e s ł u ż b o w e Dieta w delegacji krajowej (podróż nieprzekraczająca doby)... 74 Dieta w podróży krajowej trwającej dłużej niż dobę... 74 Dieta po zmniejszeniu jej o każdy zapewniony posiłek... 74 Ryczałty na noclegi i dojazdy... 74 Delegacje zagraniczne diety i limity na nocleg w hotelu... 75 S a m o c h ó d Samochód służbowy wykorzystywany do celów prywatnych... 79 Stawki za kilometr przebiegu pojazdów prywatnych używanych do celów służbowych... 79 Maksymalny limit kilometrów na jazdy lokalne pojazdem prywatnym używanym do celów służbowych... 80 Z F Ś S Wysokość odpisów w 2016 roku... 81 Świadczenie urlopowe odpowiadające wysokości odpisu podstawowego w 2016 roku... 81 6

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku Kalendarium zmian dla pracodawców Data wejścia zmiany w życie 14 sierpnia 2015 r. Konsekwencje zmiany dla pracodawcy Więcej osób ma obecnie prawo do zasiłku opiekuńczego, np. ojciec dziecka, gdy matka ze względu na stan zdrowia nie może opiekować się dzieckiem Nazwa aktu prawnego Ustawa z 15 maja 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1066) 1 października 2015 r. 1 grudnia 2015 r. Refundacja składek na ZUS nie przysługuje niepełnosprawnemu przedsiębiorcy, gdy opłacił on składki z opóźnieniem przekraczającym 14 dni Płatnicy składek mogą skorzystać z odroczenia terminu płatności lub rozłożenia na raty całej zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, w tym również w części finansowanej przez ubezpieczonego Ustawa z 6 lutego 2015 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 493) Ustawa z 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2015 r. poz. 689) 1 stycznia 2016 r. Nowa metoda określania podstawy wymiary zasiłków przedsiębiorców, gdy niezdolność do pracy powstała przed upływem 12 miesięcy i pełnego miesiąca ubezpieczenia Art. 1 pkt 8 12, art. 26 ustawy z 15 maja 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1066) 7

Informator płacowy 1 stycznia 2016 r. Nowe zasady wystawiania zwolnień lekarskich forma papierowa zostanie zastąpiona formą elektroniczną. Płatnik będzie automatycznie informowany o chorobie pracownika Art. 24 ustawy z 15 maja 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1066) 1 stycznia 2016 r. 1 stycznia 2016 r. Podwyższenie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę do 1.850 zł pracodawca więcej zapłaci za świadczenia przysługujące pracownikowi Zmiany w oskładkowaniu zleceń o konieczności rozliczeń z ZUS będzie decydować to, czy zleceniobiorca z racji wykonywania umów zlecenia zarobi co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę Rozporządzenie Rady Ministrów z 11 września 2015 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2016 roku (Dz.U. z 2015 r. poz. 1385) Ustawa z 23 października 2014 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2014 r. poz. 1831) 1 stycznia 2016 r. Dofinansowanie do czesnego za żłobek lub przedszkole dziecka pracownika ze środków obrotowych pracodawcy korzysta ze zwolnienia podatkowego Ustawa z 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1296) 1 stycznia 2016 r. O interpretację podatkową będzie mogła wystąpić grupa podatników, wprowadza się trzy stawki odsetek za zwłokę Ustawa z 10 września 2015 r. o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1649) 8

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku 2 stycznia 2016 r. 2 stycznia 2016 r. Aż 6 zmian w urlopach rodzicielskich mają one umożliwić rodzicom dzielenie się uprawnieniami związanymi z opieką nad dzieckiem Nowa dokumentacja zasiłkowa w związku z nowymi urlopami rodzicielskimi pracodawca otrzyma wnioski na nowych drukach Ustawa z 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1220) Projekt rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub ich wysokość oraz dokumentów niezbędnych do przyznania i wypłaty zasiłków (z 30 czerwca 2015 r.) 22 lutego 2016 r. Zmiany w umowach terminowych dotyczące przede wszystkim limitowania terminowych umów o pracę Ustawa z 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1220) 9

Informator płacowy Wynagrodzenia Wynagrodzenie minimalne w 2016 roku Wymiar etatu Pierwszy rok zatrudnienia Kolejne lata zatrudnienia cały etat 1.480 zł 1.850 zł 3/4 etatu 1.110,00 zł 1.387,50 zł 1/2 etatu 740,00 zł 925 zł 1/3 etatu 493,33 zł 616,67 zł 1/4 etatu 370,00 zł 462,50 zł Art. 4 i art. 6 ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 2008). Rozporządzenie Rady Ministrów z 11 września 2015 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2016 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1385). Dodatek za pracę w porze nocnej Miesiąc Dodatek w 2015 roku Dodatek w 2016 roku Styczeń 2,19 zł 2,43 zł Luty 2,19 zł 2,20 zł Marzec 1,99 zł 2,10 zł Kwiecień 2,08 zł 2,20 zł Maj 2,19 zł 2,31 zł Czerwiec 2,08 zł 2,10 zł Lipiec 1,90 zł 2,20 zł Sierpień 2,19 zł 2,10 zł Wrzesień 1,99 zł 2,10 zł Październik 1,99 zł 2,20 zł Listopad 2,19 zł 2,31 zł Grudzień 2,08 zł 2,20 zł 10

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku Art. 151 8 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.). Dodatki za godziny nadliczbowe Rodzaj nadgodzin Okres, w którym wystąpiły nadgodziny Dodatek Dobowe W nocy, w niedziele i święta niebędące dla pracownika 100% dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, oraz w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy Dobowe W pozostałych dniach 50% Średniotygodniowe Z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, chyba że przekroczenie tej normy nastąpiło w wyniku pracy w nadgodzinach dobowych 100% Art. 151 1, art. 151 2, art. 151 3 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.). Współczynnik urlopowy Wymiar etatu w 2015 i 2016 roku Cały etat 21,00 1/2 etatu 10,50 3/4 etatu 15,75 1/4 etatu 5,25 1/3 etatu 7,00 11

Informator płacowy Art. 171 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.). 19 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. nr 2, poz. 14 ze zm.). 1 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. nr 62, poz. 289 ze zm.). Przeciętne wynagrodzenie Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w III kwartale 2015 roku 3.895,33 zł Komunikat prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z 10 listopada 2015 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w trzecim kwartale 2015 roku (M.P. z 2015 r. poz. 1086). Wpłaty na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych Okres Kwota 40,65% Grudzień 2015 roku luty 2016 roku 3.895,33 zł 1.583,45 zł Wpłaty dokonuje się w wysokości kwoty stanowiącej iloczyn 40,65% przeciętnego wynagrodzenia i liczby pracowników odpowiadającej różnicy między zatrudnieniem zapewniającym osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6% a rzeczywistym zatrudnieniem osób niepełnosprawnych. Komunikat prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z 10 listopada 2015 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w trzecim kwartale 2015 roku (M.P. z 2015 r. poz. 1086). Art. 2 pkt 4 oraz art. 21 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 127, poz. 721 ze zm.). 12

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku Potrącenia z wynagrodzeń i zasiłków Obliczenie wysokości kwot wolnych od potrąceń w 2016 roku Kolejność działań Wynagrodzenie minimalne brutto 1.850 zł Bez PIT-2 i zwykłe KUP PIT-2 i zwykłe KUP Bez PIT-2 i podwyższone KUP PIT-2 i wyższe KUP KROK 1. Obliczamy sumę składek na ubezpieczenia społeczne finansowane przez ubezpieczonego Składki na ubezpieczenia społeczne KROK 2. Obliczamy składkę na ubezpieczenie zdrowotne finansowaną przez ubezpieczonego Składka na ubezpieczenie zdrowotne Składka emerytalna 1.850 zł 9,76% = 180,56 zł Składki rentowe 1.850 zł 1,5% = 27,75 zł Składka chorobowa 1.850 zł 2,45% = 45,33 zł Razem składki społeczne = 253,64 zł Podstawa wymiaru 1.850 zł 253,64 zł = 1.596,36 zł Pełna składka 1.596,36 zł 9% = 143,67 zł Część składki odliczana od podatku 1.596,36 zł 7,75% = 123,72 zł 180,56 zł 180,56 zł 180,56 zł 180,56 zł 27,75 zł 27,75 zł 27,75 zł 27,75 zł 45,33 zł 45,33 zł 45,33 zł 45,33 zł 253,64 zł 253,64 zł 253,64 zł 253,64 zł 1.596,36 zł 1.596,36 zł 1.596,36 zł 1.596,36 zł 143,67 zł 143,67 zł 143,67 zł 143,67 zł 123,72 zł 123,72 zł 123,72 zł 123,72 zł 13

Informator płacowy Kolejność działań Wynagrodzenie minimalne brutto 1.850 zł Bez PIT-2 i zwykłe KUP PIT-2 i zwykłe KUP Bez PIT-2 i podwyższone KUP PIT-2 i wyższe KUP KROK 3. Obliczamy zaliczkę na podatek dochodowy z uwzględnieniem kosztów uzyskania przychodu i danych o PIT-2 KROK 4. Obliczamy wynagrodzenie minimalne w kwocie netto Koszty uzyskania przychodu (pracownicze, ryczałtowe) Podatek dochodowy od osób fizycznych wg stawki 18% Podstawa opodatkowania Naliczony podatek wg skali podatkowej Obliczona zaliczka na podatek do odprowadzenia do US Podstawa wymiaru kwoty wolnej od potrąceń 111,25 zł 111,25 zł 139,06 zł 139,06 zł 1.850 zł 111,25 zł 253,64 zł = 1.485,11 zł; po zaokr. 1.485 zł 1.485 zł 18% = 267,30 zł 267,30 zł 123,72 zł = 143,58 zł; po zaokrągleniu 144 zł 1.850 zł 253,64 zł 143,67 zł 144 zł = 1.308,69 zł 1.485 zł 18% 46,33 zł = 220,97 zł 220,97 zł 123,72 zł = 97,25 zł; po zaokrągleniu 97 zł 1.850 zł 253,64 zł 143,67 zł 97 zł = 1.355,69 zł 1.850 zł 139,06 zł 253,64 zł = 1.457,30 zł; po zaokr. 1.457 zł 1.457 zł 18% = 262,26 zł 262,26 zł 123,72 zł = 138,54 zł; po zaokrągleniu 139 zł 1.850 zł 253,64 zł 143,67 zł 139 zł = 1.313,69 zł 1.457 zł 18% 46,33 zł = 215,93 zł 215,93 zł 123,72 zł = 92,21 zł; po zaokrągleniu 92 zł 1.850 zł 253,64 zł 143,67 zł 92 zł = 1.360,69 zł 14

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku Kwoty wolne od obowiązkowych potrąceń z wynagrodzenia za pracę w 2016 roku dla pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy Rodzaj potrącenia Bez PIT-2 i zwykłe KUP PIT-2 i zwykłe KUP Bez PIT-2 i podwyższone KUP PIT-2 i podwyższone KUP Egzekwowane świadczenia inne niż alimenty 1.308,69 zł 1.355,69 zł 1.313,69 zł 1.360,69 zł Zaliczki pieniężne 1.308,69 zł 75% = 981,52 zł 1.355,69 zł 75% = 1.016,77 zł 1.313,69 zł 75% = 985,27 zł 1.360,69 zł 75% = 1.020,52 zł Kary pieniężne 1.308,69 zł 90% = 1.177,82 zł 1.355,69 zł 90% = 1.220,12 zł 1.313,69 zł 90% = 1.182,32 zł 1.360,69 zł 90% = 1.224,62 zł Kwoty wolne od dobrowolnych potrąceń z wynagrodzenia za pracę w 2016 roku dla pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy Rodzaj potrącenia Bez PIT-2 i zwykłe KUP PIT-2 i zwykłe KUP Bez PIT-2 i podwyższone KUP PIT-2 i podwyższone KUP Należności dla pracodawcy 1.308,69 zł 1.355,69 zł 1.313,69 zł 1.360,69 zł Inne należności 1.308,69 zł x 80% = 1.046,95zł 1.355,69 zł x 80% = 1.084,55 zł 1.313,69 zł x 80% = 1.050,95 zł 1.360,69 zł x 80% = 1.088,55 zł Kwot wolnych od dobrowolnych potrąceń z wynagrodzenia za pracę nie należy ustalać proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy pracownika. 15

Informator płacowy Kwoty wolne przy potrąceniach z zasiłków od 1 marca 2015 r. 440,23 zł, tj. 50% najniższej emerytury (podstawa kwoty wolnej to 880,45 zł) 176,09 zł, tj. 20% najniższej emerytury 528,27 zł, tj. 60% najniższej emerytury przy potrącaniu sum ustalonych na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie należności alimentacyjnych, należności alimentacyjnych potrącanych na wniosek wierzyciela na podstawie przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego oraz potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie należności innych niż świadczenia alimentacyjne (wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi); wskazana kwota wolna od potrąceń obowiązuje zawsze, gdy podstawą egzekucji jest tytuł wykonawczy. z tytułu odpłatności za pobyt osób uprawnionych do świadczeń w domach pomocy społecznej, zakładach opiekuńczo-leczniczych lub zakładach pielęgnacyjnoopiekuńczych przy potrącaniu innych należności Kwoty wolne od potrąceń i egzekucji od 1 marca 2015 r. Rodzaj potrąceń i egzekucji Odpłatności w: domach pomocy społecznej (DPS), zakładach opiekuńczo- -leczniczych (ZOL), zakładach pielęgnacyjno- -opiekuńczych (ZPO) Procent najniższego świadczenia wolnego od potrąceń i egzekucji Rodzaj świadczenia, z którego dokonywane są potrącenia lub egzekucja emerytury, renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, renty socjalnej gwarantowana kwota wypłaty 20 176,09 zł (podstawa kwoty wolnej to 880,45 zł) renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy gwarantowana kwota wypłaty 135,03 zł (podstawa kwoty wolnej to 675,13 zł) 16

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku Należności: egzekwowane i potrącane alimentacyjne należności egzekwowane niealimentacyjne, w tym koszty utrzymania w DPS, ZOL, ZPO Świadczenia wypłacane w kwocie zaliczkowej, kwoty nienależnie pobranych: emerytur, rent i innych świadczeń z ubezpieczenia społecznego lub zaopatrzenia emerytalnego, zasiłków rodzinnych lub pielęgnacyjnych, świadczeń z funduszu alimentacyjnego, zasiłków z pomocy społecznej, zasiłków wypłacanych na podstawie przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu 50 440,23 zł 337,57 zł 60 528,27 zł 405,08 zł Art. 87, art. 87 1 oraz art. 91 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.). 17

Informator płacowy Odprawy Odprawa z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn nieleżących po stronie pracownika Okres zatrudnienia pracownika Krócej niż 2 lata u danego pracodawcy Jeżeli pracownik przepracował u danego pracodawcy 2 lata i więcej lat, jednak nie więcej niż 8 lat Ponad 8 lat u danego pracodawcy Wysokość odprawy 1-miesięczne wynagrodzenie 2-miesięczne wynagrodzenie 3-miesięczne wynagrodzenie Maksymalna wysokość odprawy wynosi w 2015 roku 26.250,00 zł (1.750,00 zł 15), a w 2016 roku 27.750 zł (1.850 zł 15). Art. 8 ust. 1 i 4 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 192). Odprawa emerytalno-rentowa Wysokość odprawy 1-miesięczne wynagrodzenie, bez względu na długość okresu zatrudnienia. Art. 92 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.). Odprawa pośmiertna Okres zatrudnienia pracownika w firmie Wysokość odprawy Jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 10 lat 1-miesięczne wynagrodzenie Jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 10 lat 3-miesięczne wynagrodzenie Jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 15 lat 6-miesięczne wynagrodzenie 18 Art. 93 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.).

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku Składki Zgłoszenie do ubezpieczeń i wyrejestrowanie z nich Termin W terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia Do 5. dnia miesiąca Do 10. dnia miesiąca Do 15. dnia miesiąca Na 30 dni przed terminem przejścia pracownika na emeryturę W terminie 7 dni od: 1) daty zatrudnienia pierwszego pracownika lub powstania stosunku prawnego uzasadniającego objęcie ubezpieczeniami pierwszej osoby, 2) daty powstania obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych dla ubezpieczonych wyłącznie zobowiązanych do płacenia składek na własne ubezpieczenie albo składek na ubezpieczenie osób z nimi współpracujących Obowiązek płatnika składek Zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych Opłacenie składki, przesłanie deklaracji rozliczeniowej i imiennych raportów miesięcznych za poprzedni miesiąc jeśli pracodawca jest jednostką budżetową lub samorządową jednostką budżetową Opłacenie składki, przesłanie deklaracji rozliczeniowej za poprzedni miesiąc w przypadku osób fizycznych opłacających składki wyłącznie za siebie Opłacenie składki, przesłanie deklaracji rozliczeniowej i imiennych raportów miesięcznych za poprzedni miesiąc, jeśli pracodawca jest pozostałym płatnikiem Złożenie wniosków o emeryturę w organie rentowym Zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych płatnika składek 19

Informator płacowy W terminie 14 dni od zaistnienia zmian, stwierdzenia nieprawidłowości we własnym zakresie lub otrzymania zawiadomienia o stwierdzeniu nieprawidłowości przez ZUS Nie później niż do 30 kwietnia następnego roku kalendarzowego Zawiadomienie wskazanej przez ZUS jednostki organizacyjnej o wszelkich zmianach w stosunku do danych wykazanych w zgłoszeniu, o którym mowa w art. 43 ustawy systemowej Sprawdzenie prawidłowość danych przekazanych do ZUS w imiennym raporcie miesięcznym dotyczącym danego roku kalendarzowego W terminie 7 dni od stwierdzenia nieprawidłowości we własnym zakresie lub otrzymania zawiadomienia z ZUS W ciągu 7 dni od wygaśnięcia tytułu do ubezpieczeń Złożenie imiennego raportów miesięcznych korygujących. Jeżeli konieczność korekty danych zgłoszonych w imiennym raporcie miesięcznym jest wynikiem stwierdzenia nieprawidłowości przez ZUS w drodze: 1) decyzji imienny raport miesięczny korygujący powinien być złożony nie później niż w terminie 7 dni od uprawomocnienia się decyzji, 2) kontroli imienny raport miesięczny korygujący powinien być złożony nie później niż w terminie 30 dni od dnia otrzymania protokołu kontroli Wyrejestrowanie zwalnianego pracownika z ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego Nie później niż do 31 marca danego roku za poprzedni rok kalendarzowy Przekazanie informacji Zgłoszenie danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze Art. 36 ust. 4 i 11, art. 41 ust. 7a i 7b, art. 43 ust. 1 art. 44, art. 47 ust. 1 pkt 2 i 3, i ust. 7 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.). Art. 38 ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 965). 20

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku Stopy procentowe składek na ubezpieczenia społeczne Ubezpieczenia Łącznie Część finansowana przez ubezpieczonego emerytalne 19,52% 9,76% 9,76% rentowe 8% 1,5% 6,5% chorobowe 2,45% 2,45% wypadkowe 0,67 3,86% Część finansowana przez płatnika Art. 22 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.). Ustawa z 21 grudnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. nr 291, poz. 1706). Składka na ubezpieczenie zdrowotne W 2015 roku wysokość składki wynosi 9% podstawy wymiaru, z czego 7,75% potrącane jest z zaliczki na podatek dochodowy, a 1,25% to kwota potrącana z dochodu ubezpieczonego. Składkę oblicza się od przychodu brutto (bez odliczania kosztów uzyskania przychodu, ale po odjęciu składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe i chorobowe): 9% (wynagrodzenie brutto pracownika składka na ubezpieczenia emerytalno-rentowe i chorobowe). Art. 79 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 581 ze zm.). Składki na FGŚP i FP FGŚP 0,10% FP 2,45% Składki te nalicza się od podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe. Nie stosuje się ograniczenia do kwoty 30-krotności. 21

Informator płacowy Art. 29 ustawy z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 272 ze zm.). Art. 103 110 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 149 ze zm.). Składki na ubezpieczenia społeczne dla przedsiębiorców opłacających składki na zasadach ogólnych Ubezpieczenia społeczne Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne: 2.375,40 zł Styczeń grudzień 2015 roku emerytalne 463,68 zł rentowe 190,03 zł chorobowe 58,20 zł wypadkowe 1,80%* Fundusz Pracy 58,20 zł * Stopa procentowa składek na ubezpieczenie wypadkowe jest zróżnicowana dla poszczególnych płatników składek i ustalana w zależności od poziomu zagrożeń zawodowych i skutków tych zagrożeń. Od 1 kwietnia 2015 r. wynosi ona od 0,40 do 3,60%. Składka na ubezpieczenie wypadkowe od 1 kwietnia 2015 r., dla płatników składek zgłaszających do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 osób ubezpieczonych, wynosi 1,80%. Składka na ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorców w 2015 roku 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia 3.104,57 zł stawka 9% 279,41 zł stawka do obliczenia podatku (7,75%) 240,60 zł Art. 20 ust. 1 i 3, art. 22, art. 18 ust. 8 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.). Obwieszczenie ministra pracy i polityki społecznej z 27 listopada 2014 r. w sprawie kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w roku 2015 oraz przyjętej do jej ustalenia kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (M.P. z 2014 r. poz. 1137). Obwieszczenie prezesa GUS z 20 stycznia 2015 r. (M.P. z 2015 r. poz. 135). 22

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku Składki na ZUS dla nowych firm Ubezpieczenia społeczne Styczeń grudzień 2015 roku Podstawa wymiaru składek na emerytalne 102,48 zł ubezpieczenia społeczne: 525 zł rentowe 42,00 zł (30% 1.750 zł). chorobowe 12,86 zł wypadkowe 9,45 zł (1,80%)* Fundusz Pracy 12,86 zł** * Stopa procentowa składek na ubezpieczenie wypadkowe wynosi od 0,40 do 3,60%. Dla płatników składek zgłaszających do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 osób ubezpieczonych wynosi ona 1,80%. ** Przedsiębiorcy, którzy nie posiadają innych tytułów do ubezpieczenia społecznego, nie opłacają składki na Fundusz Pracy. W sytuacji gdy przedsiębiorca posiada inne tytuły do ubezpieczeń społecznych, np. umowę o pracę czy umowę zlecenia, ma obowiązek opłacać składkę na Fundusz Pracy, jeżeli łączna podstawa wymiaru składek wyniesie co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę. Art. 18a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.). Składki pracowników młodocianych Od 1 grudnia 2015 r. do 29 lutego 2016 r. Podstawa wymiaru składki Ubezpieczenie płatnik ubezpieczony Finansowanie I rok nauki: 4% = 155,81 zł emerytalne 15,21 zł 15,21 zł rentowe 10,13 zł 2,34 zł chorobowe 3,82 zł wypadkowe x II rok nauki: 5% = 194,77 zł emerytalne 19,01 zł 19,01 zł rentowe 12,66 zł 2,92 zł chorobowe 4,77 zł wypadkowe x III rok nauki: 6% = 233,72 zł emerytalne 22,81 zł 22,81 zł rentowe 15,19 zł 3,51 zł chorobowe 5,73 zł wypadkowe x Stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe wynosi od 0,40 do 3,60% podstawy. 23

Informator płacowy Art. 18 ust.1, art. 20 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.). Rozporządzenie Rady Ministrów z 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 232). Kwota rocznego ograniczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe W 2015 roku 118.770 zł Obwieszczenie ministra pracy i polityki społecznej z 27 listopada 2014 r. w sprawie kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w 2015 roku oraz przyjętej do jej ustalenia kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (M.P. z 2014 r. poz. 1137). Odsetki należne z tytułu nieprzekazanych w terminie składek do OFE Od 1 października do 31 grudnia 2015 r. 4,51% Komunikat prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 9 września 2015 r. w sprawie wysokości odsetek należnych z tytułu nieprzekazania w terminie składek do otwartego funduszu emerytalnego (M.P. z 2015 r. poz. 824). Wpłaty na indywidualne konto emerytalne W 2015 roku 11.877 zł Art. 13 ust. 4 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 1147 ze zm.). Obwieszczenie ministra pracy i polityki społecznej z 18 listopada 2014 r. w sprawie wysokości kwoty wpłat na indywidualne konto emerytalne w roku 2015 (M.P. z 2014 r. poz. 1121). 24

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku Obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu w 2015 i w 2016 roku Rodzaj ubezpieczenia Podmiot ubezpieczenia Tytuł ubezpieczenia emerytalne rentowe chorobowe wypadkowe Pracownik Osoba niemająca innego tytułu ubezpieczenia Osoba mająca zawartą wcześniej umowę zlecenia Umowa zlecenia zawarta nie z własnym pracodawcą i niewykonywana na jego rzecz wynagrodzenie z umowy o pracę jest niższe od minimalnego Umowa zlecenia zawarta nie z własnym pracodawcą i niewykonywana na jego rzecz wynagrodzenie z umowy o pracę jest wyższe od minimalnego Umowa zlecenia zawarta z własnym pracodawcą lub wykonywana na jego rzecz Umowa zlecenia jest jedynym tytułem do ubezpieczeń Kolejna (zawarta równolegle) umowa zlecenia O O D O D D N O, jeżeli osoba zainteresowana przystąpiła do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalno-rentowych O O O O O O D O O O D O Od 1 stycznia 2016 r. Osoba mająca zawartą wcześniej umowę zlecenia, z której otrzymuje wynagrodzenie równe co najmniej minimalnemu i takie jest jej wypłacone Kolejna zawarta równolegle umowa zlecenia D D N O, jeżeli osoba zainteresowana przystąpiła do dobrowolnych ubezpieczeń 25

Informator płacowy Od 1 stycznia 2016 r. Osoba mająca zawartą wcześniej umowę zlecenia, z której otrzymuje wynagrodzenie niższe od minimalnego Emeryt lub rencista zatrudniony na umowę o pracę Emeryt lub rencista zatrudniony na umowę o pracę Kolejna zawarta równolegle umowa zlecenia Umowa zlecenia zawarta nie z własnym pracodawcą i niewykonywana na jego rzecz Umowa zlecenia zawarta z własnym pracodawcą lub wykonywana na jego rzecz O O D O Osoby, które nie są Umowa o dzieło N N N N zatrudnione na umowę o pracę u zamawiającego dzieło Pracownik Umowa o dzieło zawarta O O O O z własnym pracodawcą lub wykonywana na jego rzecz Pracownik Umowa o dzieło zawarta N N N N nie z własnym pracodawcą i niewykonywana na jego rzecz Osoba niemająca zawartej innej umowy cywilno-prawnej i niebędąca pracownikiem Umowa o dzieło N N N N Emeryt, rencista zatrudniony na umowę o pracę Emeryt, rencista zatrudniony na umowę o pracę Umowa o dzieło zawarta z własnym pracodawcą lub wykonywana na jego rzecz Umowa o dzieło zawarta nie z własnym pracodawcą i niewykonywana na jego rzecz D D N O, jeżeli osoba zainteresowana przystąpiła do ubezpieczeń emerytalno-rentowych O O O O O O O O N N N N 26

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku Osoba pobierająca zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego z innego tytułu (np. stosunku pracy) Osoba pobierająca zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego Osoba przebywająca na urlopie wychowawczym z innego tytułu (np. stosunku pracy) Umowa zlecenia D D N O, jeżeli osoba zainteresowana przystąpiła do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych Umowa o dzieło N N N N Umowa zlecenia O O D O Uczeń i student do 26 lat Umowa zlecenia N N N N Uczeń i student do 26 lat Od 1 stycznia 2015 r. Członek Rady Nadzorczej otrzymujący wynagrodzenie i mający miejsce zamieszkania w Polsce Od 1 stycznia 2015 r. Członek Rady Nadzorczej otrzymujący wynagrodzenie i który nie ma miejsca zamieszkania w Polsce Od 1 stycznia 2015 r. Członek Rady Nadzorczej, który nie otrzymuje wynagrodzenia i który ma miejsce zamieszkania w Polsce Umowa o dzieło N N N N Umowa o dzieło jest jedynym tytułem do ubezpieczeń O O N N O O N N N N N N 27

Informator płacowy Od 1 stycznia 2015 r. Członek Rady Nadzorczej, który nie otrzymuje wynagrodzenia i który nie ma miejsca zamieszkania w Polsce Od 1 stycznia 2015 r. Członek Rady Nadzorczej otrzymujący wynagrodzenie i mający miejsce zamieszkania w Polsce Umowa zlecenia bez względu na to, z kim zawarta N N N N O O D O Wyjaśnienie symboli: O ubezpieczenie obowiązkowe; D ubezpieczenie dobrowolne; N ubezpieczony nie podlega ubezpieczeniu Ustawa z 23 października 2014 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2014 r. poz. 1831 ze zm.). Składki na urlopie wychowawczym w 2015 roku Maksymalna podstawa składek społecznych 2.375,40 zł (3.959 zł 60%) Minimalna podstawa składek społecznych 1.312,50 zł (1.750 75%) Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie 520 zł zdrowotne Art. 81 ust. 8 pkt 10, art. 85 ust. 15, art. 86 ust. 1 pkt 13 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 581 ze zm.). Art. 1, art. 5 oraz art. 8 ustawy z 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2013 r. poz. 983). 28

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku Zasiłki Minimalna podstawa wymiaru wynagrodzenia chorobowego i zasiłku chorobowego w 2016 roku Minimalne wynagrodzenie za pracę w pełnym wymiarze czasu pracy Minimalna podstawa wymiaru świadczeń chorobowych (po odjęciu kwoty 13,71%) cały etat 1/2 etatu 3/4 etatu 1/4 etatu w pierwszym roku pracy w latach kolejnych 1.480 zł 1.277,10 zł 638,55 zł 957,82 zł 319,28 zł 1.850 zł 1.596,37 zł 798,19 zł 1.197,28 zł 399,10 zł Świadczenie rehabilitacyjne w 2016 roku Minimalna wysokość świadczenia 1.436,73 zł, czyli 90% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za okres pierwszych 3 miesięcy oraz co najmniej 1.596,37 zł, czyli 100% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w czasie ciąży W pozostałych przypadkach jest to kwota 1.197,28 zł (75%). Art. 45 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 159 ze zm.). 29

Informator płacowy Wskaźnik waloryzacji podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, przyjętej do obliczenia świadczenia rehabilitacyjnego Okres IV kwartał 2015 roku I kwartał 2016 roku Wskaźnik 97,8% Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przyjęta do obliczenia świadczenia rehabilitacyjnego nie podlega waloryzacji w IV kwartale 2015 r. Wskaźnik waloryzacji obliczony jako stosunek przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłaszanego do celów emerytalnych w II kwartale 2015 roku do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w IV kwartale 2014 roku nie przekracza bowiem 100% 96,1% Podobnie jak w IV kwartale 2015 r. podstawa nie podlega waloryzacji Obwieszczenie prezesa ZUS z 18 sierpnia 2015 r. w sprawie wskaźnika waloryzacji podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przyjętej do obliczenia świadczenia rehabilitacyjnego w IV kwartale 2015 r. (M.P. z 2015 r. poz. 780). Obwieszczenie prezesa ZUS z 18 listopada 2015 r. w sprawie wskaźnika waloryzacji podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przyjętej do obliczenia świadczenia rehabilitacyjnego w I kwartale 2016 r. (M.P. z 2015 r. poz. 1177). Zasiłek pogrzebowy 4.000 zł Od 1 marca 2015 r. do kręgu osób bedących członkami rodziny, za które w przypadku śmierci przysługuje zasiłek, dodano: dziadków, dzieci w rodzinie zastępczej oraz osoby, nad którymi ustanowiono opiekę prawną Art. 77 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 748 ze zm.). Art. 46 ustawy z 26 listopada 2010 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz.U. nr 238, poz 1578). 30

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku Podstawa wymiaru składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe W 2015 roku Podstawa wymiaru składki osób, które ubezpieczeniu chorobowemu podlegają dobrowolnie, nie może przekraczać miesięcznie 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia, o którym mowa w art. 19 ust. 10 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Wynagrodzenie to wynosi 3.959 zł. Ograniczenie podstawy wymiaru tej składki wynosi zatem 9.897,50 zł. Od wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe zależy kwota wypłacanych ubezpieczonemu świadczeń z tytułu choroby i macierzyństwa. Art. 1 pkt 8 lit. a, art. 8 ustawy z 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2013 r. nr 983). Zasiłek dla bezrobotnych Przyznany po 31 grudnia 2009 r. od 1 czerwca 2014 r. wynosi w okresie: pierwszych 3 miesięcy posiadania prawa do zasiłku kolejnych miesięcy posiadania prawa do zasiłku Wysokość 664,88 zł (80% kwoty zasiłku okres uprawniający do zasiłku wynosi mniej niż 5 lat), 831,10 zł (100% kwoty zasiłku okres uprawniający do zasiłku wynosi od 5 lat do 20 lat), 997,32 zł (120% kwoty zasiłku okres uprawniający do zasiłku wynosi co najmniej 20 lat) 522,08 zł (80% kwoty zasiłku okres uprawniający do zasiłku wynosi mniej niż 5 lat), 652,60 zł (100% kwoty zasiłku okres uprawniający do zasiłku wynosi od 5 lat do 20 lat), 783,12 zł (120% kwoty zasiłku okres uprawniający do zasiłku wynosi co najmniej 20 lat) Powyższe kwoty zasiłku dla bezrobotnych przysługują tym osobom, które nabyły prawo do zasiłku od 1 stycznia 2010 r. Wysokość zasiłku dla bezrobotnych, który został przyznany do 31 grudnia 2009 r., wynosi 660,60 zł. Obwieszczenie ministra pracy i polityki społecznej z 16 maja 2014 r. w sprawie wysokości zasiłku dla bezrobotnych (M.P. z 2014 r. poz. 367). 31

Informator płacowy Jednorazowe odszkodowania za wypadki przy pracy Rodzaj odszkodowania Za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu oraz za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu z tytułu zwiększenia tego uszczerbku co najmniej o 10 punktów procentowych Z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji ubezpieczonego, a także z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji wskutek pogorszenia się stanu zdrowia rencisty Gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są małżonek lub dziecko zmarłego ubezpieczonego bądź rencisty (jeśli do jednorazowego odszkodowania upoważniony jest inny członek rodziny, to otrzymuje połowę odszkodowania) Gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie małżonek i jedno lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego bądź rencisty oraz 13.242 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na każde z tych dzieci Gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnionych jest równocześnie dwoje lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego bądź rencisty oraz 13.242 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na drugie i każde następne dziecko Gdy obok małżonka lub dzieci do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie inni członkowie rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty; każdemu z nich przysługuje ta kwota, niezależnie od odszkodowania przysługującego małżonkowi lub dzieciom Gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są tylko członkowie rodziny inni niż małżonek lub dzieci zmarłego ubezpieczonego bądź rencisty oraz 13.242 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na drugiego i każdego następnego uprawnionego Od 1 kwietnia 2015 r. do 31 marca 2016 r. 757 zł 13.242 zł 68.102 zł 68.102 zł 68.102 zł 68.102 zł 34.051 zł Obwieszczenie ministra pracy i polityki społecznej z 26 lutego 2015 r. w sprawie wysokości kwot jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej (M.P. z 2015 r. poz. 251). 32

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku Emerytury i renty Kwota bazowa Kwota bazowa wynosi 100% przeciętnego wynagrodzenia pomniejszonego o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia społeczne w poprzednim roku kalendarzowym Od 1 marca 2015 r. 3.308,33 zł Komunikat prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z 10 lutego 2015 r. w sprawie kwoty bazowej w 2014 r. (M.P. z 2015 r. poz. 177). Świadczenie przedemerytalne Kwota świadczenia 1.027,39 zł Kwoty najniższych gwarantowanych świadczeń emerytalno-rentowych Świadczenie Wysokość Emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i renta 880,45 zł rodzinna Renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy 675,13 zł Renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową i renta rodzinna wypadkowa 1.056,54 zł Renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą 810,16 zł zawodową Dodatki do emerytury/renty pielęgnacyjny dla sierot zupełnych kombatancki; za tajne nauczanie 208,17 zł 391,26 zł 208,17 zł 33

Informator płacowy Przychody dodatkowe a zmniejszenia emerytury lub renty Przychód Grudzień 2015 roku luty 2016 roku Kwoty przychodów emerytów i rencistów (w przypadku osób, które nie osiągnęły powszechnego wieku emerytalnego) wpływające na zawieszalność świadczeń: przychód niezmniejszający świadczenia (do równowartości 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w III kwartale 2015 roku) przychód zmniejszający świadczenia (powyżej 70 do 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w III kwartale 2015 roku) do 2.726,80 zł powyżej 2.726,80 zł do 5.064,00 zł przychód zawieszający wypłatę świadczenia (powyżej 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w III kwartale 2015 roku) powyżej 5.064,00 zł Art. 103 106 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 748 ze zm.). Komunikat prezesa ZUS z 18 listopada 2015 r. w sprawie kwot przychodu odpowiadających 70 i 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za III kwartał 2015 r. stostosowanych przy zmniejszaniu albo zawieszaniu emerytur i rent (M.P. z 2015 r. poz. 1117). Maksymalne zmniejszenia emerytury lub renty Dla emerytury lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy Dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy Dla renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba 561,70 zł 421,31 zł 477,47 zł Komunikat prezesa ZUS z 16 lutego 2015 r. w sprawie kwoty dodatku za tajne nauczanie, dodatku kombatanckiego (...) oraz kwot maksymalnych zmniejszeń emerytury i renty (M.P. z 2015 r. poz. 213). 34

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku Czas pracy Czas pracy dla okresów rozliczeniowych 1-miesięcznych w 2016 roku Miesiąc Obliczenia Styczeń 4 40 godz. + 1 8 godz. 2 8 godz. Godziny pracy Dni pracy* 152 19 12 Luty 4 40 godz. 168 21 8 Marzec 4 40 godz. + 3 8 godz. 8 godz. 176 22 9 Kwiecień 4 40 godz. + 8 godz. 168 21 9 Maj 4 40 godz. + 2 8 godz. 2 8 godz. 160 20 11 Czerwiec 4 40 godz. + 2 8 godz. 176 22 8 Lipiec 4 40 godz. + 8 godz. 168 21 10 Sierpień 4 40 godz. + 3 8 godz. 8 godz. 176 22 9 Wrzesień 4 40 godz. + 2 8 godz. 176 22 8 Październik 4 40 godz. + 8 godz. 168 21 10 Listopad 4 40 godz. + 2 8 godz. 2 8 godz. 160 20 10 Grudzień 4 40 godz. + 2 8 godz. 8 godz. 168 21 10 Dni wolne** * przy pełnym etacie **minimalna liczba dni wolnych, którą trzeba zapewnić w każdym systemie czasu pracy Czas pracy dla okresów rozliczeniowych 3-miesięcznych w 2016 roku Okresy 3-miesięczne Godziny pracy Dni pracy Dni wolne Styczeń marzec 496 62 29 Kwiecień czerwiec 504 63 28 Lipiec wrzesień 520 65 27 Październik grudzień 496 62 30 35

Informator płacowy Czas pracy dla okresów rozliczeniowych 4-miesięcznych w 2016 roku Okresy 4-miesięczne Godziny pracy Dni pracy Dni wolne Styczeń kwiecień 664 83 38 Maj sierpień 680 85 38 Wrzesień grudzień 672 84 38 Godziny pracy pracowników zatrudnionych na 1/2, 1/3 i 1/4 etatu w 2016 roku Miesiąc Godziny pracy 1/2 etatu Godziny pracy 1/3 etatu Godziny pracy 1/4 etatu Styczeń 76 50,66667 38 12 Luty 84 56 42 8 Marzec 88 58,66667 44 9 Kwiecień 84 56 42 9 Maj 80 53,33333 40 11 Czerwiec 88 58,66667 44 8 Lipiec 84 56 42 10 Sierpień 88 58,66667 44 9 Wrzesień 88 58,66667 44 8 Październik 84 56 42 10 Listopad 80 53,33333 40 10 Grudzień 84 56 42 10 * Minimalna liczba dni wolnych niezależnie od wymiaru etatu. Dni wolne* Art. 129, art. 130 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.). Art. 1 ustawy z 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 90). 36

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku Urlopy pracownicze Okresy, od których zależy wymiar urlopu wypoczynkowego (20 lub 26 dni) Zatrudnienie na podstawie umowy o pracę Zatrudnienie w dodatkowym miejscu pracy ale tylko ta część tego zatrudnienia, która nie pokrywa się z okresem pracy w zakładzie pracy obecnego pracodawcy Ukończenie nauki w szkole: zasadniczej lub innej równorzędnej zawodowej wlicza się przewidywany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata, średniej zawodowej przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat, średniej zawodowej dla absolwentów zasadniczych (lub równorzędnych szkół zawodowych) 5 lat, średniej ogólnokształcącej 4 lata, policealnej 6 lat, wyższej 8 lat. Ukończenie szkoły trzeba udokumentować świadectwem lub dyplomem. Zatem studentowi, który uzyskał tylko absolutorium (nie uzyskał dyplomu), nie można uwzględniać 8 lat z tytułu ukończenia szkoły wyższej. Z kolei jednak zdobycie dyplomu licencjata oznacza ukończenie studiów wyższych, a zatem daje prawo do wliczenia z tego tytułu 8 lat do stażu urlopowego Okresy, za które pracownik otrzymał odszkodowanie w związku ze skróceniem okresu wypowiedzenia (u kolejnego pracodawcy, a nie u tego, który skrócił informacja o skróconym okresie wypowiedzenia powinna być w świadectwie pracy) Pozostawanie bez pracy, za które sąd przyznał odszkodowanie Urlop bezpłatny na pracę u innego pracodawcy (za zgodą pracownika, na mocy porozumienia pracodawców) Prowadzenie gospodarstwa rolnego, praca w gospodarstwie rolnym rodziców lub teściów, pod warunkiem przejęcia tego gospodarstwa, pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika Zasadnicza i zawodowa służba wojskowa oraz służba w policji i innych formacjach mundurowych Pobieranie zasiłku dla bezrobotnych lub stypendium z tytułu stażu odbywanego na podstawie skierowania z urzędu pracy Urlop bezpłatny na naukę (bez skierowania z zakładu pracy) Urlop bezpłatny związkowca, jeśli zgłosi się w terminie 7 dni od dnia rozwiązania stosunku pracy z wyboru do pracy u macierzystego pracodawcy Pobieranie uposażenia posła lub senatora 37

Informator płacowy Urlop proporcjonalny Wymiar urlopu Wymiar urlopu proporcjonalnego dla pracownika, proporcjonalnego Liczba miesięcy dla pracownika, który ma który ma prawo prawo do 20 dni urlopu do 26 dni urlopu 1 miesiąc 2 dni 3 dni 2 miesiące 4 dni 5 dni 3 miesiące 5 dni 7 dni 4 miesiące 7 dni 9 dni 5 miesięcy 9 dni 11 dni 6 miesięcy 10 dni 13 dni 7 miesięcy 12 dni 16 dni 8 miesięcy 14 dni 18 dni 9 miesięcy 15 dni 20 dni 10 miesięcy 17 dni 22 dni 11 miesięcy 19 dni 24 dni 12 miesięcy pełny wymiar, tj. 20 dni pełny wymiar, tj. 26 dni Art. 152 173 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.). Urlop okolicznościowy Zdarzenie (okoliczność) Ślub pracownika Urodzenie się dziecka pracownika Ślub dziecka pracownika Zgon i pogrzeb małżonka pracownika Zgon i pogrzeb dziecka pracownika Zgon i pogrzeb matki lub ojca pracownika Zgon i pogrzeb macochy lub ojczyma pracownika Zgon i pogrzeb siostry lub brata pracownika Wymiar urlopu 2 dni 2 dni 1 dzień 2 dni 2 dni 2 dni 2 dni 1 dzień 38

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku Zgon i pogrzeb teściowej lub teścia pracownika Zgon i pogrzeb babki lub dziadka pracownika (ale nie babki/ dziadka męża/żony pracownika) Zgon i pogrzeb innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką 1 dzień 1 dzień 1 dzień Rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 1632). Urlopy związane z rodzicielstwem Najważniejsze zmiany w przepisach o uprawnieniach rodzicielskich rodziców ubezpieczonych ubezpieczeniem chorobowym Zakres Lp. zmiany 1. Rodzaje urlopów dla rodziców 2. Wymiar urlopu rodzicielskiego 3. Czas na wykorzystanie urlopu rodzicielskiego Do 1 stycznia 2016 r. Urlop macierzyński, dodatkowy urlop macierzyński, urlop rodzicielski Od 2 stycznia 2016 r. Urlop macierzyński, urlop rodzicielski (brak dodatkowego urlopu macierzyńskiego) 26 tygodni 32 tygodnie (przy urodzeniu jednego dziecka przy jednym porodzie) lub 34 tygodnie przy większej liczbie dzieci urodzonych jednocześnie, wymiar ten wynika z połączenia dodatkowego urlopu macierzyńskiego z urlopem rodzicielskim Całość bezpośrednio (w całości lub w maksymalnie 3 częściach) po wykorzystaniu pełnego dodatkowego urlopu macierzyńskiego 16 (18) tygodni bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, pozostałe 16 tygodni można będzie wykorzystać do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat 39

Informator płacowy Lp. Zakres zmiany 4. Liczba części dodatkowego urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego 5. Stosowanie zasady krotności tygodnia przy dodatkowym urlopie macierzyńskim i urlopie rodzicielskim Do 1 stycznia 2016 r. Łącznie 5 części, tj. 2 części dodatkowego urlopu macierzyńskiego i 3 części urlopu rodzicielskiego Dodatkowy urlop macierzyński: każda część udzielana w wymiarze 1 tygodnia lub krotności tygodnia, urlop rodzicielski: każda część udzielana w wymiarze krotności tygodnia minimum 8 tygodni Od 2 stycznia 2016 r. 4 części urlopu rodzicielskiego (w którym zawiera się obecny dodatkowy urlop macierzyński) Każda część urlopu rodzicielskiego udzielana w wymiarze krotności tygodnia minimum 8 tygodni, ale z wyjątkami dotyczącymi pierwszej części (minimum 6 tygodni) oraz ostatniej części (brak zasady krotności tygodnia oraz minimalnego okresu urlopu) 6. Łączenie urlopu z pracą u pracodawcy udzielającego tego urlopu 7. Czas na wykorzystanie urlopu ojcowskiego 8. Dzielenie urlopu ojcowskiego na części Dotyczy dodatkowego urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego. Nie ma możliwości proporcjonalnego wydłużenia urlopu łączonego z wykonywaniem pracy na nie więcej niż 1/2 etatu Do ukończenia przez dziecko 12. miesiąca życia Brak możliwości Proporcjonalne wydłużenie urlopu rodzicielskiego następuje w odniesieniu do okresu pracy podczas tego urlopu Do ukończenia przez dziecko 24 miesiąca życia Możliwy podział na 2 części w wymiarze 1 tygodnia 40

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku Lp. Zakres zmiany 9. Termin na wykorzystanie urlopu wychowawczego 10. Wpływ liczby części urlopu rodzicielskiego na liczbę części urlopu wychowawczego 11. Terminy składania wniosków o urlopy 12. Przemienność wykorzystywania uprawnień pomiędzy pracownikiem rodzicem oraz rodzicem nieposiadającym statusu pracownika Do 1 stycznia 2016 r. Do ukończenia przez dziecko 5. roku życia Brak wpływu W większości 14-dniowe Ograniczona Od 2 stycznia 2016 r. Do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6. rok życia Pomniejszenie liczby części urlopu wychowawczego o 1 lub 2 części w sytuacji wykorzystywania 16 tygodni urlopu rodzicielskiego w późniejszym okresie, nie bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego W większości 21-dniowe Pełna Uprawnienia rodzicielskie z prawem do zasiłku macierzyńskiego do 1 stycznia 2016 r. 1. Urlop macierzyński 2. Urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego 1. Dodatkowo urlop macierzyński 2. Dodatkowy urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego Urlop rodzicielski 41

Informator płacowy Uprawnienia rodzicielskie z prawem do zasiłku macierzyńskiego od 2 stycznia 2016 r. 1. Urlop macierzyński 2. Urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego Urlop rodzicielski Długość zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w 2015 i 2016 roku Liczba dzieci przyjętych na wychowanie Przysługujący zasiłek macierzyński w tygodniach jedno 20 tygodni 140 dni dwoje 31 tygodni 217 dni troje 33 tygodnie 231 dni czworo 35 tygodni 245 dni pięcioro lub więcej 37 tygodni 259 dni w dniach Długość zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego w 2015 i 2016 roku Liczba dzieci przyjętych na wychowanie Przysługujący zasiłek macierzyński w roku 2015 Przysługujący zasiłek macierzyński w roku 2016 w tygodniach w dniach w tygodniach w dniach jedno 26 tygodni 182 dni 32 tygodnie 224 dni dwoje 26 tygodni 182 dni 34 tygodnie 238 dni troje 26 tygodni 182 dni 34 tygodnie 238 dni czworo 26 tygodni 182 dni 34 tygodnie 238 dni pięcioro lub więcej 26 tygodni 182 dni 34 tygodnie 238 dni 42

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku Różnice w zakresie prawa do zasiłku macierzyńskiego z tytułu przyjęcia dziecka na wychowanie w ramach rodziny zastępczej w zależności od wieku dziecka Do 1 stycznia 2016 r. Od 2 stycznia 2016 r. Wiek dziecka Skończone 7 lat Nieukończone 7 lat lub wobec dziecka podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, do ukończenia przez nie 10. roku życia Skończone 7 lat Nieukończone 7 lat lub wobec dziecka podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, do ukończenia przez nie 10. roku życia Urlop macierzyński 9 tygodni (63 dni) 20 tygodni (140 dni) 9 tygodni (63 dni) 20 tygodni (140 dni) Dodatkowy urlop macierzyński do 3 tygodni (21 dni) do 6 tygodni (42 dni) nie dotyczy nie dotyczy Urlop rodzicielski 26 tygodni (182 dni) 26 tygodni (182 dni) 29 tygodni (203 dni) 32 tygodnie (224 dni) Razem uprawnienie rodzicielskie (maksymalny wymiar) do 38 tygodni (266 dni) do 52 tygodni (364 dni) do 38 tygodni (266 dni) do 52 tygodni (364 dni) 43

Informator płacowy Wysokość zasiłku macierzyńskiego Wysokość podstawy wymiaru zasiłku 100% podstawy wymiaru 80% podstawy wymiaru Do 1 stycznia 2016 r. Od 2 stycznia 2016 r. za okres podstawowego urlopu macierzyńskiego (np. 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie czy 31 tygodni przy urodzeniu bliźniaków) jeżeli ubezpieczona w terminie do 14 dni po porodzie nie wystąpi z wnioskiem o udzielenie jej dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze z góry, za okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego (np. 6 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie lub 8 tygodni w pozostałych przypadkach) jeżeli ubezpieczona w terminie do 14 dni po porodzie nie wystąpi z wnioskiem o udzielenie jej dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze za okres urlopu macierzyńskiego oraz za okres podstawowego urlopu macierzyńskiego (np. 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie czy 31 tygodni przy urodzeniu bliźniaków) jeżeli ubezpieczona w terminie do 21 dni po porodzie nie wystąpi z wnioskiem o udzielenie jej urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze z góry, za okres pierwszych 6 tygodni urlopu rodzicielskiego (w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie) lub 8 tygodni urlopu rodzicielskiego (w przypadku urodzenia większej liczby dzieci przy jednym porodzie lub 3 tygodni w przypadku przyjęcia dziecka na wychowanie) jeżeli ubezpieczona w terminie do 21 dni po porodzie nie wystąpi z wnioskiem o udzielenie jej urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze za okres urlopu macierzyńskiego (20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie) oraz 44

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku Wysokość podstawy wymiaru zasiłku 80% podstawy wymiaru 60% podstawy wymiaru Do 1 stycznia 2016 r. Od 2 stycznia 2016 r. za okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego (łącznie 26 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie) oraz za okres urlopu rodzicielskiego (26 tygodni) jeżeli ubezpieczona w terminie do 14 dni po porodzie wystąpi z wnioskiem o udzielenie jej dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze za okres urlopu rodzicielskiego, tj. maksymalnie za okres 26 tygodni jeżeli ubezpieczona w terminie do 14 dni po porodzie nie wystąpi z wnioskiem o udzielenie jej dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze, lecz z takim wnioskiem wystąpi po upływie 14 dni za okres urlopu rodzicielskiego (32 tygodnie w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie) jeżeli ubezpieczona w terminie do 21 dni po porodzie wystąpi z wnioskiem o udzielenie jej urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze za okres ostatnich 26 tygodni urlopu rodzicielskiego (po wykorzystaniu 6 tygodni tego urlopu) jeżeli ubezpieczona w terminie do 21 dni po porodzie nie wystąpi z wnioskiem o udzielenie jej urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze, lecz z takim wnioskiem wystąpi po upływie 21 dni Ustawa z 28 maja 2013 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2013 r. poz. 675). Art. 180, art. 182 1, art. 182 2, art. 182 3, art. 184, art. 189 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.). Art. 12 ustawy z 6 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 237, poz. 1654). 45

Informator płacowy Uprawnienia pracownicze Okresy wypowiedzenia umów o pracę Rodzaj umowy o pracę Umowa na czas nieokreślony Umowa na czas określony zawarta przed 22 lutego 2016 r. Wypowiedziana przed 22 lutego 2016 r. Wypowiedziana 22 lutego 2016 r. lub później Można ją wypowiedzieć zawsze (jeśli pracodawca ma uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia). Okres wypowiedzenia zależy od zakładowego stażu pracy i obejmuje: 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy, 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy, 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata Umowę można wypowiedzieć (za 2-tygodniowym okresem wypowiedzenia), tylko w przypadku gdy: umowę zawarto na dłużej niż 6 miesięcy i zarazem w umowie przewidziano możliwość jej wypowiedzenia. Jeśli umowa nie spełnia łącznie obu tych warunków, można ją wypowiedzieć tylko w przypadkach: upadłości lub likwidacji pracodawcy lub wypowiedzenia przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 osób stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracownika Można ją wypowiedzieć, tylko w przypadku gdy była wypowiadalna w starym stanie prawnym. Okres wypowiedzenia zależy od stażu zakładowego do którego nie wlicza się jednak okresów zatrudnienia sprzed 22 lutego 2016 r. i obejmuje: 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy, 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy, 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata 46

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku Umowa na czas określony zawarta 22 lutego 2016 r. lub później Umowa na zastępstwo Umowa na okres próbny Umowa na czas wykonywania określonej pracy Można ją wypowiedzieć zawsze. Okres wypowiedzenia zależy od zakładowego stażu pracy (do którego wlicza się wszystkie umowy o pracę) Można ją wypowiedzieć zawsze. Okres wypowiedzenia wynosi w każdym przypadku 3 dni robocze, niezależnie od długości trwania umowy i obejmuje: 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy, 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy, 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata Można ją wypowiedzieć zawsze. Okres wypowiedzenia zależy od tego, na jak długo zawarto umowę i wynosi: 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni, 1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie, 2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące Można ją wypowiedzieć tylko (za 2-tygodniowym okresem wypowiedzenia) w razie: upadłości lub likwidacji pracodawcy lub wypowiedzenia przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 osób stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracownika Od 22 lutego 2016 r. nie można już zawierać tych umów, jeśli jednak zawarto ją wcześniej, wypowiada się ją na identycznych zasadach, jak w starym stanie prawnym * Tabela nie uwzględnia przypadków szczególnej ochrony przed wypowiedzeniem, np. z powodu ciąży, urlopów związanych z rodzicielstwem czy ochrony przedemerytalnej. Nowy wzór umowy o pracę obowiązujący od 22 lutego 2016 r. znajdą Państwo w poradniku Płace w firmie 47

Informator płacowy Tryb rozwiązania umowy o pracę Tryb Rodzaj umowy o pracę Ważne terminy Porozumienie Dotyczy wszystkich umów W każdym terminie stron o pracę Wypowiedzenie dokonane przez pracodawcę lub pracownika Dotyczy umów o pracę: na czas nieokreślony, na okres próbny, na zastępstwo. Przed 22 lutego 2016 r. umowę na czas określony można wypowiedzieć, jeśli zawarto ją na dłużej niż 6 miesięcy i strony w umowie dodały klauzulę o możliwości jej wypowiedzenia. Umowy na czas określony (także krótsze niż 6 miesięcy i bez ww. klauzuli) można też wypowiedzieć: w przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, w razie zwolnień z przyczyn niedotyczących pracownika w zakładzie zatrudniającym co najmniej 20 osób. Od 22 lutego 2016 r. można wypowiedzieć każdą umowę na czas określony zawartą po tym dniu (bez względu na jej długość czy klauzulę umowną). Natomiast umowy zawarte przed 22 lutego 2016 r. można po tym dniu wypowiedzieć tylko pod warunkiem że były wypowiadalne w starym stanie prawnym, czyli np. trwały powyżej 6 miesięcy i zawierały stosowną klauzulę W przypadku umowy na czas nieokreślony i umowy na czas określony (oraz na zastępstwo) od 22 lutego 2016 r., okres wypowiedzenia wynosi: 2 tygodnie jeśli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy, 1 miesiąc jeśli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy, 3 miesiące jeśli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata. W przypadku umowy na okres próbny okres wypowiedzenia (przed i po 22 lutego 2016 r.) wynosi: 3 dni robocze jeśli okres próbny nie przekracza 2 tygodni, 1 tydzień jeśli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie, 2 tygodnie jeśli okres próbny wynosi 3 miesiące. Przed 22 lutego 2016 r.: w przypadku umowy na zastępstwo okres wypowiedzenia wynosi 3 dni robocze, w przypadku umów na czas określony i na czas wykonywania określonej pracy we wszystkich przypadkach, gdy można je wypowiedzieć okres wypowiedzenia wynosi 2 tygodnie (patrz: str. 11) 48

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika (art. 52 Kodeksu pracy) Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia bez winy pracownika (art. 53 Kodeksu pracy) Rozwiązanie stosunku pracy przez pracownika bez wypowiedzenia z winy pracodawcy (art. 55 Kodeksu pracy) Upływ czasu, na który umowa została zawarta Wygaśnięcie umowy Dotyczy wszystkich umów o pracę Dotyczy wszystkich umów o pracę Dotyczy wszystkich umów o pracę Dotyczy to wszystkich umów terminowych, czyli umowy o pracę: na czas określony, na okres próbny, na czas zastępstwa nieobecnego pracownika Dotyczy wszystkich umów o pracę Jest dopuszczalne w terminie 1 miesiąca od dnia, w którym pracodawca dowiedział się o przyczynie uzasadniającej jego zdaniem takie rozwiązanie umowy Jest możliwe dopiero po upływie okresów ochronnych określonych w art. 53 Kodeksu pracy i tylko pod warunkiem że pracownik jest wówczas nadal niezdolny do pracy Jest ono dopuszczalne w terminie 1 miesiąca od dnia, w którym pracownik dowiedział się o przyczynie uzasadniającej jego zdaniem takie rozwiązanie umowy Rozwiązanie umowy następuje z momentem wskazanym w umowie jako dzień ustania zatrudnienia, np. z upływem konkretnej daty Ustanie stosunku pracy następuje w dniu zajścia zdarzenia, z którym przepisy wiążą taki skutek (np. śmierć pracownika, śmierć pracodawcy osoby fizycznej jeśli nikt nie kontynuuje prowadzenia firmy, upływ 3 miesięcy tymczasowego aresztowania) 49

Informator płacowy Skracanie lub wydłużanie okresów wypowiedzenia Rodzaj modyfikacji Warunki Uwagi Skrócenie okresu wypowiedzenia przez pracodawcę Skrócenie okresu wypowiedzenia przez pracownika Oświadczenie o jednostronnym skróceniu pracodawca może złożyć tylko razem z wypowiedzeniem, można w ten sposób skrócić okres wypowiedzenia tylko do 1 miesiąca, pracownikowi należy się odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres, o który skrócono wypowiedzenie Dotyczy tylko umowy na czas nieokreślony z 3- miesięcznym okresem wypowiedzenia Niedopuszczalne Skrócenie okresu wypowiedzenia w drodze porozumienia stron Możliwe w każdym momencie, pod warunkiem uzgodnienia warunków przez obie strony, można dowolnie skrócić w ten sposób okres wypowiedzenia, nie wypłaca się odszkodowania za okres skrócenia Dotyczy każdej umowy Wydłużenie okresu wypowiedzenia Dopuszczalne, pod warunkiem że jest to korzystniejsze dla pracownika, powinno być zawarte w treści umowy o pracę Dotyczy każdej umowy Przerwy na karmienie dziecka piersią Liczba karmionych dzieci Liczba godzin pracy na dobę Wymiar przerw na karmienie dziecka piersią Jedno dziecko Krócej niż 4 godziny Przerwy nie przysługują Więcej niż jedno dziecko Krócej niż 4 godziny Przerwy nie przysługują Jedno dziecko Od 4 do 6 godzin włącznie Jedna 30-minutowa Więcej niż jedno dziecko Od 4 do 6 godzin włącznie Jedna 45-minutowa 50

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku Jedno dziecko Praca ponad 6 godzin Dwie 30-minutowe przerwy, które mogą być na wniosek pracownicy wykorzystywane łącznie (np. skończy ona pracę o godzinę wcześniej) Więcej niż jedno dziecko Praca ponad 6 godzin Dwie 45-minutowe przerwy, które na wniosek pracownicy mogą być łączone Przepisy nie określają, do którego roku życia dziecka pracownica może korzystać z przerw na karmienie dziecka piersią. Na żądanie pracodawcy pracownica powinna przedstawić zaświadczenie od lekarza (najlepiej od lekarza medycyny pracy), że karmi piersią. Ograniczenia w zatrudnianiu kobiet w ciąży i pracowników opiekujących się dziećmi do 4. roku życia Pracownik Ograniczenia Charakter zakazu Uwagi Kobieta w ciąży Kobieta w ciąży Zakaz pracy w godzinach nadliczbowych Zakaz delegowania (wysyłania w podróż służbową poza miejsce pracy) Bezwzględny Nadgodziny wystąpią dopiero wtedy, gdy praca będzie wykonywana ponad 8-godzinną normę dobową czasu pracy. Dlatego pracownicy zatrudnionej na część etatu (np. 4 godziny dziennie) można polecić dłuższe wykonywanie pracy (np. o 2 godziny dłużej), jeżeli nie zostanie przekroczone 8 godzin. Oczywiście jeśli przekroczy zapisany w umowie limit godzin, po przepracowaniu którego należy się wynagrodzenie jak za nadgodziny należy je wypłacić Nie obowiązuje, jeśli pracownica zgodzi się na delegowanie Najlepiej uzyskać zgodę na każdy, konkretny wyjazd (a nie na wszystkie z góry ). Nie ma wymogów co do formy wyrażenia zgody, jednak najlepsza jest forma pisemna 51

Informator płacowy Kobieta w ciąży Kobieta w ciąży Kobieta w ciąży Pracownik opiekujący się dzieckiem do lat 4* Zakaz pracy powyżej 8 godzin na dobę bez względu na system i rozkład czasu pracy Zakaz pracy w przerywanym systemie czasu pracy Zakaz pracy w porze nocnej Zakaz pracy w godzinach nadliczbowych Bezwzględny Nie obowiązuje, jeśli pracownica zgodzi się na pracę w tym systemie Bezwzględny Nie obowiązuje, jeśli pracownik wyrazi zgodę na pracę w nadgodzinach Jeśli pracownica poprzednio pracowała w niektóre dni więcej niż 8 godzin, trzeba jej odpowiednio zmniejszyć dobowy wymiar czasu pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia za czas nieprzepracowany w związku ze zmniejszeniem z tego powodu wymiaru czasu pracy Nie ma wymogów co do formy wyrażenia zgody, jednak najlepsza jest forma pisemna Pracownicy w ciąży zatrudnionej w godzinach nocnych, należy zmienić rozkład czasu pracy lub przenieść ją do innej pracy bez obniżania pensji, a gdy jest to niemożliwe, zwolnić ją z obowiązku pracy w porze nocnej z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Porę nocną określa pracodawca (w regulaminie pracy lub informacji o warunkach zatrudnienia) wybierając dowolne kolejne 8 godzin między godzinami 21.00 a 7.00 Nadgodziny wystąpią dopiero wtedy, gdy praca będzie wykonywana ponad 8-godzinną normę dobową czasu pracy. Dlatego pracownikowi zatrudnionemu na część etatu (np. 4 godziny dziennie, można polecić dłuższe wykonywanie pracy (np. o 2 godziny dłużej), jeśli nie zostanie przekroczone 8 godzin. Oczywiście jeśli przekroczy zapisany w umowie limit godzin, po przepracowaniu którego należy się wynagrodzenie jak za nadgodziny należy je wypłacić 52

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku Pracownik opiekujący się dzieckiem do lat 4* Pracownik opiekujący się dzieckiem do lat 4* Pracownik opiekujący się dzieckiem do lat 4* Pracownik opiekujący się dzieckiem do lat 4* Zakaz delegowania (wysyłania w podróż służbową poza miejsce pracy) Zakaz pracy powyżej 8 godzin na dobę bez względu na system i rozkład czasu pracy Zakaz pracy w przerywanym systemie czasu pracy Zakaz pracy w porze nocnej Nie obowiązuje, jeśli pracownik wyrazi zgodę na delegowanie Nie obowiązuje, jeśli pracownik wyrazi zgodę na pracę powyżej 8 godzin (np. w systemie równoważnym przez 12 godzin w niektóre dni, a w zamian przez 4 godziny w inne dni) Nie obowiązuje, jeśli pracownik wyrazi zgodę na pracę w tym systemie Nie obowiązuje, jeśli pracownik wyrazi zgodę na pracę w nocy Najlepiej uzyskać zgodę na każdy, konkretny wyjazd (a nie na wszystkie z góry ). Nie ma wymogów co do formy wyrażenia zgody, jednak najlepsza jest forma pisemna Pracownikowi, który poprzednio pracował w niektóre dni więcej niż 8 godzin, trzeba odpowiednio zmniejszyć dobowy wymiar czasu pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia za czas nieprzepracowany w związku ze zmniejszeniem z tego powodu wymiaru czasu pracy za dany miesiąc Nie ma wymogów co do formy takiej zgody, jednak najlepsza jest forma pisemna Porę nocną określa pracodawca (w regulaminie pracy lub informacji o warunkach zatrudnienia) wybierając dowolne kolejne 8 godzin między godzinami 21.00 a 7.00 * Przy czym jeśli obydwoje rodzice lub opiekunowie dziecka, które nie ukończyło 4 lat, są zatrudnieni na podstawie stosunku pracy, z uprawnień tych może skorzystać tylko jedno (art. 189 1 Kodeksu pracy). 53

Informator płacowy Dodatkowe obowiązki związane z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych Zapewnienie skróconych norm czasu pracy 7 godz. dziennie i 35 godz. tygodniowo w przypadku pełnego etatu przy nieobniżonym wynagrodzeniu (nie dotyczy to pracowników ochrony oraz przypadku, gdy pracownik uzyska zaświadczenie lekarskie o możliwości stosowania zwykłej normy) Zakaz zatrudniania w nadgodzinach i w porze nocnej Zapewnienie dodatkowej 15-minutowej przerwy w pracy na gimnastykę lub wypoczynek Zapewnienie dodatkowego10-dniowego urlopu (przysługuje po przepracowaniu przez pracownika roku od dnia zaliczenia do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności) Udzielenie zwolnienia od pracy na uczestnictwo w turnusie rehabilitacyjnym w wymiarze nieprzekraczającym łącznie z 10-dniowym urlopem 21 dni (zwolnienie płatne) Udzielenie zwolnienia na badania specjalistyczne, zabiegi lecznicze oraz uzyskanie lub naprawę zaopatrzenia ortopedycznego jeśli zabieg nie może odbyć się poza godzinami pracy (zwolnienie płatne) Dostosowanie stanowiska pracy i urządzeń higienicznosanitarnych oraz dojść do nich do potrzeb osoby niepełnosprawnej Badania profilaktyczne pracowników Badanie Kiedy trzeba zlecać Uwagi Wstępne Przed dopuszczeniem do wykonywania pracy (najlepiej skierować przyszłego pracownika na badania wstępne jeszcze przed podpisaniem umowy o pracę) Na badania wstępne pracodawca musi skierować: osobę przyjmowaną do pracy (chyba że pracownik ma aktualne zaświadczenie z poprzedniego miejsca pracy stwierdzające brak przeciwskazań do pracy w warunkach odpowiadających warunkom występującym na nowym stanowisku, a przerwa między rozwiązaniem poprzedniego stosunku pracy a nawiązaniem obecnego nie przekroczyła 30 dni), 54

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku Okresowe Kontrolne Przed upływem terminu wskazanego w orzeczeniu z badań wstępnych lub okresowych Przed dopuszczeniem pracownika do pracy po trwającej ponad 30 dni niezdolności do pracy z powodu choroby pracownika, z którym podpisuje kolejną umowę o pracę, jeśli zmieniają mu się warunki pracy albo między jedną a drugą umową (na to samo stanowisko lub stanowisko o takich samych warunkach) jest przerwa dłuższa niż 30 dni, pracownika młodocianego przenoszonego na inne stanowisko, dorosłego pracownika przenoszonego do innej pracy, przy której będzie narażony na działanie czynników szkodliwych lub uciążliwych dla zdrowia Uznaje się, że w przypadku wcześniejszego wydania badań kontrolnych pracodawcę obowiązuje termin następnych badań wskazany w najnowszym (aktualnym) zaświadczeniu lekarskim Badania zleca się w dniu stawienia się pracownika do pracy po chorobie * Dotyczy pracowników o znacznym i umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. ** Nie dotyczy pracowników niepełnosprawnych zatrudnionych przy pilnowaniu oraz niepełnosprawnych, w stosunku do których lekarz medycyny pracy lub lekarz leczący na ich wniosek wyraził zgodę na taką pracę (bez względu na stopień ich niepełnosprawności). Ustawa z 7 listopada 2014 r. o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej (Dz.U. z 2014 r. poz. 1662). 55

Informator płacowy Prawo do zasiłku opiekuńczego w przypadku sprawowania opieki nad zdrowym dzieckiem do 8 lat Okoliczność Nieprzewidziane zamknięcie: żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza. Choroba niani, z którą rodzicie dziecka podpisali umowę uaktywniającą Choroba dziennego opiekuna sprawującego opiekę nad dzieckiem Poród lub choroba rodzica dziecka ubezpieczonego, stale opiekującego się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwiły temu rodzicowi sprawowanie opieki nad dzieckiem, albo pobyt rodzica dziecka ubezpieczonego stale opiekującego się dzieckiem w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej. Według dotychczasowych przepisów prawo do zasiłku opiekuńczego przysługiwało tylko współmałżonkowi 56 Opis Jeżeli ubezpieczony, którego dziecko uczęszcza do placówki, zostanie powiadomiony o jej zamknięciu w terminie krótszym niż 7 dni, można wówczas uznać, że nastąpiło nieprzewidziane zamknięcie placówki. Przyczyną zamknięcia placówki może być np. awaria ogrzewania czy kanalizacji uniemożliwiająca jej funkcjonowanie. Prawo do zasiłku opiekuńczego mają również rodzice dziecka z powodu choroby niani, z którą zawarli umowę uaktywniającą na podstawie art. 50 ustawy z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3. Dziennym opiekunem jest osoba fizyczna sprawująca opiekę nad dzieckiem w wieku od ukończenia 20. tygodnia życia, zatrudniana przez gminy, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej na podstawie umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Za rodzica stale opiekującego się dzieckiem uważamy osobę niezatrudnioną lub przebywającą na urlopie wychowawczym. Zasiłek z tego tytułu przysługuje również rodzicom dziecka niepozostającym w formalnym związku małżeńskim, lecz prowadzącym wspólne gospodarstwo domowe (w tzw. konkubinacie).

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku Art. 2 ustawy z 15 maja 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1066). Art. 17, art. 32 35 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 159 ze zm.). Art. 1 pkt 5 i pkt 6 ustawy z 15 maja 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1066). Art. 166 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.). Art. 166 ustawy z 4 lutego 2011 r. o opiece nad chorym dzieckiem do lat 3 (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 1457 ze zm.). ZUS ZLA Nowe zasady wystawiania zwolnień lekarskich od 1 stycznia 2016 r. Forma elektroniczna Kontrole ZUS Profil informacyjny Forma papierowa zostanie docelowo zastąpiona formą elektroniczną, co z jednej strony spowoduje, że zwolnienie szybciej trafi do płatnika i ubezpieczony wcześniej otrzyma należne mu świadczenie, a jednocześnie w jego przekazanie nie będzie już on zaangażowany. O zwolnieniu i jednostce chorobowej informację niezwłocznie otrzyma i ZUS i płatnik. Spowoduje to że ZUS będzie mógł kontrolować zasadność wystawienia także krótkich zwolnień. Aby płatnik mógł otrzymywać zwolnienia lekarskie, musi założyć profil informacyjny. Będzie on tworzony za pomocą systemu teleinformatycznego, jaki nieodpłatnie udostępni ZUS. Obowiązek założenia profilu dotyczy wszystkich płatników, którzy zgłaszają powyżej 5 ubezpieczonych, i są zobowiązani do przekazywania dokumentów rozliczeniowych w formie elektronicznej. 57

Informator płacowy Forma zwolnień lekarskich Zmiany nie dotyczą więc płatników, którzy mają do 5 ubezpieczonych i dokumenty do ZUS składają w formie papierowej. Ci płatnicy będą zobowiązani poinformować swoich ubezpieczonych, a więc pracowników, zleceniobiorców, o konieczności dostarczania zwolnień lekarskich w formie wydruku. Tę informację powinni przekazać swoim ubezpieczonym na piśmie 1. dnia podlegania przez nich ubezpieczeniu chorobowemu. W związku z tym, że nowe przepisy obowiązują od 1 stycznia 2016 r., informację w formie pisemnej ubezpieczeni powinni otrzymać nie później niż 1 stycznia lub wcześniej. Natomiast osoba zatrudniane w 2016 roku informację powinni otrzymać w dniu zatrudnienia. Jeżeli płatnik założy profil, w terminie 7 dni powinien przekazać tę informację zatrudnionym ubezpieczonym aby wiedzieli oni o konieczności przekazywania zwolnień poprzez profil i aby nie przekazywali już zwolnień w formie wydruku. Profil powinien zostać założony do 31 grudnia 2015 r. Jeżeli płatnik założy profil, a później będzie miał mniej niż 5 ubezpieczonych, to i tak będzie miał obowiązek utrzymywać profil i w ten sposób będzie otrzymywał zwolnienia. Informacja o tym, że płatnik ma założony profil, będzie widoczna w systemie dla lekarza wystawiającego zwolnienie. Zmiany nie dotyczą także osób prowadzących działalność, którzy prowadzą działalność samodzielnie lub mają nie więcej niż 4 ubezpieczonych. Celem ustawodawcy jest, aby docelowo wszystkie zwolnienia były wystawiane w formie elektronicznej. Tak jednak będzie dopiero od 1 stycznia 2018 r. W okresie przejściowym ubezpieczony będzie mógł otrzymywać zwolnienie na druku ZUS ZLA. Dodatkowo, obok zaświadczenia w formie elektronicznej, ma funkcjonować wydruk zaświadczenia z systemu, zawierający pieczęć lekarza i podpis. Ubezpieczony otrzyma wersję papierową zwolnienia, gdy: płatnik nie ma profilu, i ubezpieczony ma obowiązek dostarczyć zwolnienie w formie wydruku, ubezpieczony złoży takie żądanie, lekarz wystawiający nie ma dostępu do internetu i nie może wysłać zwolnienia do ZUS, 58

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku Pomyłka w zaświadczeniu lekarskim Taki sposób postępowania obowiązuje, gdy brak będzie dostępu do internetu lub braku możliwości uwierzytelnienia informacji lub zaświadczenia lekarskiego z wykorzystaniem kwalifikowanego certyfikatu lub profilu zaufanego epu- AP np. podczas wizyt domowych. Wówczas lekarz będzie mógł wystawić stosowne zaświadczenie wydrukowane z programu. Dane potrzebne do jego wypełnienia przekaże ubezpieczony. Natomiast lekarz w terminie 3 dni od wystawienia zwolnienia lub ustania przyczyn uniemożliwiających przekazanie zaświadczenia lekarskiego będzie zobowiązany wprowadzić dane do systemu teleinformatycznego ZUS. W szczegółowy sposób określono postępowanie, gdy zaświadczenie wystawione przez lekarza zawiera błędy. Wówczas lekarz wystawiający to zwolnienie będzie zobowiązany w terminie 3 dni roboczych od dnia stwierdzenia błędu lub otrzymania informacji o tym od płatnika, ubezpieczonego lub ZUS przekazać na elektroniczną skrzynkę podawczą odpowiednio: informację o stwierdzeniu nieprawidłowości zaświadczenia, w którym został popełniony błąd oraz nowe zaświadczenie lekarskie zawierające identyfikator i datę jego wystawienia oraz pozostałe dane W przypadku gdy z powodu braku dostępu do internetu lub z innych przyczyn przekazanie zaświadczenia w terminie 3 dni nie jest możliwe informacja o tym powinna zostać przekazana nie później niż w terminie 3 dni roboczych od ustania przyczyn uniemożliwiających przekazanie zaświadczenia. Korekta inaczej niż obecnie nie będzie polegała na poprawieniu formularza tylko na jego unieważnieniu i wystawieniu nowego formularza z wszystkimi prawidłowymi danymi. W przypadku płatnika który nie ma profilu informacyjnego informację o stwierdzeniu nieważności zaświadczenia lekarskiego w którym został popełniony błąd będzie przekazywana ubezpieczonemu w formie pisemnej. 59

Informator płacowy Zwolnienie do płatnika zasiłków Oczywiście lekarz powinien wówczas przekazać także ubezpieczonemu nowe zaświadczenie z prawidłowymi danymi. Jeżeli błąd w zaświadczeniu lekarskim ma wpływ na prawo do przyznanego zasiłku lub jego wysokości, ZUS wydaje decyzję o braku prawa do zasiłku lub o zmianie jego wysokości. Jeżeli zaś do wypłaty zasiłku jest obowiązany płatnik składek, decyzja jest wydawana na wniosek płatnika lub ubezpieczonego. Nowe ZUS ZLA zawiera m.in.: dane ubezpieczonego, dane płatnika, okres orzeczonej niezdolności do pracy, w tym okres pobytu w szpitalu, informacje o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłku lub jego wysokości (np. okresy wcześniejsze choroby), wskazanie, czy chory może chodzić. Najważniejszą zmianą jest brak pieczątki lekarza oraz pieczątki zakładu opieki zdrowotnej. Zamiast tego będzie to forma dokumentu elektronicznego uwierzytelnionego z wykorzystaniem kwalifikowanego certyfikatu lub profilu zaufanego epuap. Sam formularz zostanie udostępniony przez ZUS za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Do 31 grudnia 2015 r. ubezpieczeni są zobowiązani przekazywać zwolnienie lekarskie swoim płatnikom składek, czyli pracodawcy (zleceniodawcy), nie później niż w terminie 7 dni od daty jego otrzymania. Jeżeli płatnik składek nie jest uprawniony do wypłaty zasiłków, to otrzymane zwolnienie płatnik przekazuje niezwłocznie do ZUS, podając datę dostarczania tego zwolnienia przez ubezpieczonego. W przypadku przekazania zaświadczenia z opóźnieniem należny zasiłek ulega obniżeniu o 25% wysokości zasiłku przysługującego za okres od 8. dnia orzeczonej niezdolności do pracy do dnia dostarczenia zwolnienia. W przypadku przekazywania zaświadczenia w wersji elektronicznej informacja o tym zostanie udostępniona płatnikowi zasiłków najpóźniej 2. dnia od daty, kiedy otrzyma ją ZUS. 60

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku Wypłata zasiłku Profil informacyjny lekarza W związku z tą zmianą ubezpieczeni co do zasady nie będą już przekazywali płatnikowi zwolnień w formie papierowej (poza wskazanymi wyjątkami). Nowelizacja całkowicie znosi sankcję związaną z nieprzekazaniem zwolnienia w terminie 7 dni. Postępowanie w sprawie przyznania i wypłaty zasiłku będzie wszczynane na wniosek złożony w formie pisemnej lub w formie dokumentu elektronicznego. Wobec tego z chwilą pojawienia się zaświadczenia na profilu płatnika albo z chwilą przekazania przez ubezpieczonego zwolnienia będą biegły terminy do wypłaty świadczeń. Analogiczne zasady wystawiania zwolnień przewidziano dla dokumentów wystawianych przez lekarza orzecznika, czyli po kontroli ubezpieczonego przez ZUS. Zatem lekarze orzecznicy będą wystawiać dokument elektroniczny podpisany z wykorzystaniem certyfikatu kwalifikowanego lub profilu zaufanego epuap z tą różnicą, że będą mieli obowiązek przekazać w wersji drukowanej zaświadczenie o braku przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. Ubezpieczony natomiast będzie miał obowiązek przekazać je płatnikowi składek. W celu wystawiania zaświadczeń na nowych zasadach wystawiający zaświadczenie lekarskie tworzy za pomocą systemu teleinformatycznego udostępnionego przez ZUS profil informacyjny. ZUS zaś w celu wystawienia zaświadczenia udostępnia wystawiającemu zaświadczenie dane z Centralnego Rejestru Ubezpieczonych tj. imię nazwisko, datę urodzenia, adres zamieszkania ubezpieczonego, dane jego płatnika(ów), informacje o zgłoszonych przez niego członków rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego datę urodzenia chorego członka rodziny i stopień jego pokrewieństwa lub powinowactwa z ubezpieczonym, a także informacje o wcześniejszych zwolnieniach zgromadzonych w rejestrze, a także informacje czy płatnik posiada profil informacyjny. Dane dotyczące ubezpieczonego (a także członków rodziny) będą udostępniane po podaniu nr PESEL lub nr paszportu. Prawidłowość tych danych będzie potwierdzał ubezpieczony. 61

Informator płacowy Gdy stwierdzi on, że dane udostępnione przez ZUS są nieaktualne lub niekompletne albo nieprawidłowe wystawiający zwolnienie prawidłowe dane uzyska od ubezpieczonego. Okres przejściowy Elektroniczne zwolnienie może funkcjonować w pełnym zakresie tylko wówczas, gdy wszystkie trzy strony procesu (tj. lekarz, ZUS i płatnik składek) będą posiadać dostęp do systemu informatycznego ZUS. Płatnicy (poza tymi którzy mają do 5 ubezpieczonych) będą gotowi do zmian od 1 stycznia 2016 r. w tym celu muszą założyć profil płatnika. W przypadku lekarzy okres stosowania starych zasad został wydłużony. Do 31 grudnia 2017 r. będą jeszcze funkcjonowały obecnie obowiązujące druki, a lekarze w pełni na nowy system będą musieli przejść od stycznia 2018 r. Do tego czasu będą więc stosowane zarówno nowe jak i stare zasady. Oznacza to, że płatnik otrzyma e-zwolnienie, jeżeli jego pracownik pójdzie do lekarza który przejdzie na nowy system, a stary druk obowiązujący obecnie gdy pracownik pójdzie do lekarza który nie wdrożył nowego systemu. W konsekwencji o tym, kiedy nowy system zacznie działać, zadecydują w praktyce lekarze. Zwolnienie Lekarz wystawia ZUS ZLA przekazuje jeden egzemplarz ubezpieczonemu, drugi przesyła do ZUS, a trzeci archiwizuje. Ubezpieczony w terminie 7 dni przekazuje ZUS ZLA do płatnika składek (może wysłać pocztą decyduje data stempla). Przekroczenie terminu skutkuje obniżeniem zasiłku chorobowego. Jeśli płatnik albo ZUS stwierdzi błędy w zaświadczeniu, odsyła je ubezpieczonemu. E-zwolnienie Lekarz wystawia zaświadczenie w formie dokumentu elektronicznego. Dane ubezpieczonego otrzymuje z ZUS po podaniu jego PESEL-u Lekarz po wystawieniu zwolnienia przesyła zaświadczenie wyłącznie na elektroniczną skrzynkę podawczą ZUS. ZUS udostępnia zaświadczenie lekarskie płatnikowi składek na profilu informacyjnym płatnika najpóźniej dzień po jego otrzymaniu od lekarza. W terminie 3 dni roboczych od dnia stwierdzenia błędu lub otrzymania informacji o tym od płatnika, 62

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku Ubezpieczony musi się udać do lekarza, aby ten na druku dokonał poprawy. Lekarz skreśla błąd, wpisuje prawidłowe dane, parafuje i pieczętuje. Dodatkowo ma obowiązek dokonać korekty na kopii zwolnienia wysyłanej do ZUS. Płatnik wypłaca zasiłek na podstawie prawidłowo wystawionego zaświadczenia w terminie 30 dni od ustalenia uprawnienia. W przypadku błędu w zaświadczeniu i konieczności jego poprawienia przez lekarza wypłata świadczenia może się przesunąć na następny miesiąc. ubezpieczonego lub ZUS przekazuje na elektroniczną skrzynkę podawczą informację o stwierdzeniu nieprawidłowości zaświadczenia i nowe zaświadczenie Płatnik w terminie 30 dni wypłaca zasiłek Ustawa z 15 maja 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 poz. 1066). O innych zmianach w orzekaniu o czasowej niezdolności do pracy przeczytają Państwo w poradniku Płace w firmie 63

Informator płacowy Podatki Formularze wystawiane przez płatników za 2015 rok Formularz PIT-4R (6) (do dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2015 r.) PIT-8AR (6) (do dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2015 r.) Kto powinien wystawić Komu należy przekazać Termin wystawienia płatnik będący m.in. pracodawcą i zleceniodawcą określony w art. 31 i 33 35, oraz art. 41 ust. 1 ustawy o PIT, a także komornik sądowy lub podmiot niebędący następcą prawnym zakładu pracy, przejmujący jego zobowiązania wynikające m.in. ze stosunku służbowego i stosunku pracy płatnik podatku zryczałtowanego, o którym mowa w art. 41 ustawy o PIT do urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania płatnika, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby do urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania płatnika, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym (do 1 lutego 2016 r. za 2015 r., ponieważ 31 stycznia 2016 r. przypada w niedzielę), w razie zaprzestania przez tych płatników prowadzenia działalności przed końcem stycznia roku następującego po roku podatkowym deklarację PIT-4R płatnik przekazuje w terminie do dnia zaprzestania tej działalności; w tym terminie deklarację PIT-4R składa się niezależnie od formy jej złożenia (w wersji elektronicznej lub papierowej) do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym (do 1 lutego 2016 r. za 2015 r., ponieważ 31 stycznia 2016 r. przypada w niedzielę), w razie zaprzestania przez tych płatników prowadzenia działalności przed końcem stycznia roku następującego po roku podatkowym Podstawa prawna art. 38 ust. 1a i 1b, art. 42 ust. 1a, art. 42e ust. 5 ustawy o PIT art. 42 ust. 1a ustawy o PIT 64

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku PIT-11 (23) (do dochodów uzyskanych od stycznia 2015 r.) płatnik będący m.in. pracodawcą i zleceniodawcą określony w art. 39 ust. 1 i art. 41 ust. 1 ustawy o PIT, a także komornik sądowy lub podmiot niebędący następcą prawnym zakładu pracy, przejmujący jego zobowiązania wynikające m.in. ze stosunku służbowego i stosunku pracy gdy płatnik nie posiada siedziby podatnikowi i urzędowi skarbowemu właściwemu według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku nierezydenta urzędowi skarbowemu właściwemu w sprawach opodatkowania osób zagranicznych deklarację PIT-4R płatnik przekazuje w terminie do dnia zaprzestania tej działalności; w tym terminie deklaracje PIT-8AR składa się niezależnie od formy jej złożenia (w wersji elektronicznej lub papierowej) w wersji elektronicznej: do końca lutego następnego roku (do 29 lutego 2016 r. za 2015 r., jeśli obowiązek pobierania zaliczek ustał w ciągu roku, płatnicy określeni w art. 31, 33 i 35 ustawy o PIT, wystawiają PIT- 11 na pisemny wniosek podatnika w terminie 14 dni od dnia złożenia tego wniosku; w razie zaprzestania przez płatnika (art. 41 ustawy o PIT) prowadzenia działalności przed końcem lutego następnego roku, płatnik przekazuje PIT-11 w terminie do dnia zaprzestania działalności; w wersji papierowej: do końca stycznia następnego roku (za 2015 rok do 1 lutego 2016 r. w poniedziałek, ponieważ 31 stycznia 2016 r. przypada w niedzielę) art. 39 ust. 1 i 2, art. 42 ust. 2 pkt 1 i ust. 3, art. 42e ust. 6 ustawy o PIT 65

Informator płacowy PIT-R (18) (zwykle jest to załącznik do PIT- 11) płatnik dokonujący wypłaty świadczeń z tytułu pełnienia obowiązków społecznych i obywatelskich PIT-8C (8) podmioty wymienione w art. 42a ustawy o PIT dokonujące wypłaty świadczeń oraz wypłaty należności z innych źródeł (art. 20 ust. 1 ustawy o PIT), a także podmiot wypłacający stypendia określone w art. 21 ust. 1 pkt 40b ustawy o PIT jak w przypadku PIT-11, przy czym, jeśli płatnik wypłaca osobie fizycznej jedynie należności za pełnienie obowiązków społecznych i obywatelskich, wówczas nie wypełnia PIT-11, lecz tylko informację PIT-R, której egzemplarz płatnik przesyła do urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania podatnika, a drugi egzemplarz przekazuje podatnikowi podatnikowi (w tym stypendyście) oraz urzędowi skarbowemu właściwemu według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku nierezydentów urzędowi skarbowemu właściwemu w sprawach opodatkowania osób zagranicznych jak w przypadku PIT-11 art. 13 pkt 5 i 6 ustawy o PIT w wersji elektronicznej: do końca lutego następnego roku (do 29 lutego 2016 r. za 2015 r.); w wersji papierowej: do końca stycznia następnego roku (za 2015 rok do 1 lutego 2016 r. w poniedziałek, ponieważ 31 stycznia 2016 r. przypada w niedzielę) art. 42a i art. 35 ust. 10 ustawy o PIT 66

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku PIT-40 (22) płatnicy określeni w art. 31, art. 33 lub art. 35 ust. 1 pkt 1, 2, 4 i 7 ustawy o PIT, którzy otrzymają od podatnika przed 10 stycznia roku następującego po roku podatkowym oświadczenie PIT-12 IFT-1/IFT płatnicy (art. 41 ust. 4-1R (13) ustawy o PIT) zryczałtowanego podatku dochodowego od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych z tytułu określonego w art. 29 ustawy o PIT podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu właściwemu według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku nierezydentów urzędowi skarbowemu właściwemu w sprawach opodatkowania osób zagranicznych urzędom skarbowym właściwym w sprawach opodatkowania osób zagranicznych w wersji elektronicznej: w terminie do końca lutego po upływie roku podatkowego (do 29 lutego 2016 r. za 2015 r.; w wersji papierowej: do końca stycznia następnego roku (za 2015 rok do 1 lutego 2016 r. w poniedziałek, ponieważ 31 stycznia 2016 r. przypada w niedzielę) w wersji elektronicznej: w terminie do końca lutego po upływie roku podatkowego (do 29 lutego 2016 r. za 2015 r.) w razie zaprzestania przez płatnika prowadzenia działalności przed końcem lutego roku następującego po roku podatkowym do dnia zaprzestania tej działalności w wersji papierowej: do końca stycznia następnego roku (za 2015 rok do 1 lutego 2016 r. w poniedziałek, ponieważ 31 stycznia 2015 roku przypada w niedzielę). art. 37 ust. 1 ustawy o PIT Art. 42 ust. 2 pkt 2 i ust. 3 4 ustawy o PIT Rozporządzenie ministra finansów z 23 listopada 2015 r. w sprawie określenia niektórych wzorów oświadczeń, deklaracji i informacji podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1998). Rozporządzenie ministra finansów z 26 listopada 2015 r. w sprawie określenia wzorów rocznego obliczenia podatku oraz zeznań podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz.U. z 2015 r. poz. 2001). 67

Informator płacowy Skala podatku dochodowego Podstawa obliczenia podatku w 2016 roku Podatek ponad do 85.528 zł 18% minus kwota zmniejszająca podatek 556,02 zł 85.528 zł 14.839,02 zł + 32% nadwyżki ponad 85.528 zł Art. 27 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatu dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.). Kwota zmniejszająca podatek Miesięczna Roczna Roczny dochód niepowodujący obowiązku zapłaty podatku 46,33 zł 556,02 zł 3.091 zł Art. 27 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatu dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.). Koszty uzyskania przychodu Z jednego stosunku pracy Miesięcznie 111,25 zł Rocznie 1.335 zł Z kilku stosunków pracy Nie może przekroczyć rocznie 2.002,05 zł Z jednego stosunku pracy Miesięcznie 139,06 zł dla dojeżdżających Rocznie 1.668,72 zł Z kilku stosunków pracy dla dojeżdżających Nie może przekroczyć rocznie 2.502,56 zł Art. 22 ust. 2 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.). 68

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku Limit kosztów autorskich Koszty autorskie są ograniczone do wysokości 1/2 podstawy obliczenia podatku określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej. Roczny limit kosztów wynosi 42.764 zł Art. 2c ustawy z 24 października 2012 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r. poz. 1278). Kary za błędy podatkowe w 2016 roku Granica między wykroczeniem a przestępstwem Grzywna za wykroczenie skarbowe wymierzona przez urząd skarbowy mandatem Grzywna za wykroczenie skarbowe wymierzona przez sąd wyrokiem Grzywna za wykroczenie skarbowe wymierzona przez sąd nakazem Stawka dzienna Grzywna za przestępstwo skarbowe wymierzone wyrokiem Grzywna za przestępstwo skarbowe wymierzone nakazem 9.250 zł od 185 zł do 3.700 zł od 185 zł do 37.000 zł od 185 zł do 18.500 zł od 61,66 zł do 24.664 zł od 616,60 zł do 17.758,080 zł od 616,60 zł do 4.932,800 zł Art. 23, art. 48 1, art. 53 3 ustawy z 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 186 ze zm.). Rozporządzenie Rady Ministrów z 11 września 2015 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2016 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1385). 69

Informator płacowy Odsetki Odsetki od zaległości podatkowych (w stosunku rocznym) W stosunku rocznym % od 9 października 2014 r. 8,00 Obniżone odsetki od zaległości podatkowych do 31 grudnia 2015 r. W stosunku rocznym % od 9 października 2014 r. 6,00 Do 31 grudnia 2015 r. obniżoną stawkę odsetek za zwłokę w wysokości 75% stawki zwykłych odsetek od zaległości stosuje się w przypadku złożenia prawnie skutecznej korekty deklaracji wraz z uzasadnieniem przyczyn korekty i zapłaty w całości w ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty, zaległości podatkowej. Stawki odsetek za zwłokę od 1 stycznia 2016 r. Stawka Wysokość Podstawowa Tak jak wcześniej będzie to suma podwójnej stopy kredytu lombardowego i 2%. Obniżona Podwyższona Wyniesie ona 50% stawki podstawowej. Taka stawkę zastosują podatnicy, którzy sami ujawnią błędy i w ciągu 6 miesięcy złożą korektę, a następnie i uiszczą zaległe sumy w ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty. Będzie ją można zastosować do zaległości podatkowych powstałych do 31 grudnia 2015 r., w sytuacji gdy zaległość zostanie ujawniona w wyniku korekty złożonej w pierwszym półroczu 2016 r. i opłacona w ciągu 7 dni od dokonania korekty deklaracji. Będzie dotyczyła zaległości podatkowych w zakresie VAT i podatku akcyzowego oraz cła. Stawka wyniesie 150% stawki podstawowej w skali roku. Taka stawka będzie stosowana, gdy zobowiązanie podatkowe zostało zaniżone (lub też została zawyżona nadpłata lub kwota do zwrotu podatku) o ponad 25% kwoty należnej i wyższej niż pięciokrotność minimalnego wynagrodzenia 70

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku Art. 56 1 i 1a ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 613). Ustawa z 10 września 2015 r. o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1649). Odsetki ustawowe (w stosunku rocznym) Od 23 grudnia 2014 r. 8% Art. 359 3 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 121). Rozporządzenie Rady Ministrów z 16 grudnia 2014 r. w sprawie wysokości odsetek ustawowych (Dz.U. z 2014 r. poz. 1858). Opłata prolongacyjna Stawka opłaty prolongacyjnej wynosi 50% stawki odsetek od zaległości podatkowych, z dnia wydania decyzji w sprawie odroczenia lub rozłożenia na raty podatku, odroczenia lub rozłożenia na raty zaległości podatkowej. Opłatę prolongacyjną oblicza się według wzoru: K L S = On = OPpz 365 gdzie: K kwota odroczonego lub rozłożonego na raty podatku, odroczonej lub rozłożonej na raty zaległości podatkowej, L liczba dni, na którą termin płatności podatku lub zapłatę zaległości podatkowej bądź rozłożono na raty zapłatę podatku lub zaległości podatkowej, S stawka opłaty prolongacyjnej, 365 liczba dni w roku, OP kwota opłaty prolongacyjnej, OPpz kwota odsetek po zaokrągleniu. Art. 57 2 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 613). Rozporządzenie ministra finansów z 9 lutego 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie naliczania odsetek za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej, a także zakresu informacji, które muszą być zawarte w rachunkach (Dz.U. nr 40, poz. 204). 71

Informator płacowy Podróże służbowe Dieta w delegacji krajowej (podróż nieprzekraczająca doby) Podróż od 8 do 12 godzin Podróż powyżej Podróż do 8 godzin (50% diety) 12 godzin dieta nie przysługuje 15 zł 30 zł Dieta w podróży krajowej trwającej dłużej niż dobę Każda pełna doba Niepełna, ale rozpoczęta doba do 8 godzin (50% diety) 30 zł 15 zł 30 zł Niepełna, ale rozpoczęta doba ponad 8 godzin (100% diety) Dieta po zmniejszeniu jej o każdy zapewniony posiłek Posiłki zapewnione pracownikowi (za które nie musi on płacić) Niepełna, ale rozpoczęta doba do 8 godzin Brak zapewnionych posiłków 15 zł 30 zł Zapewnione śniadanie 7,50 zł 22,5 zł Zapewniony obiad 0 zł 15 zł Zapewniona kolacja 7,50 zł 22,5 zł Zapewniony obiad i śniadanie 0 zł 7,5 zł lub obiad i kolacja Zapewnione wszystkie posiłki 0 zł 0 zł Ryczałty na noclegi i dojazdy Ryczałt za nocleg (150% diety) Pełna albo niepełna, ale rozpoczęta doba ponad 8 godzin Ryczałt za dojazdy środkami komunikacji miejscowej (20% diety) 45 zł 6 zł Rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz.U. z 2013 r. poz. 167). 72

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku Delegacje zagraniczne diety i limity na nocleg w hotelu Lp. Państwo Waluta Kwota diety 1. Afganistan EUR 47 140 2. Albania EUR 41 120 3. Algieria EUR 50 200 4. Andora jak w Hiszpanii 5. Angola USD 61 180 6. Arabia Saudyjska EUR 45 180 7. Argentyna USD 50 150 8. Armenia EUR 42 145 9. Australia AUD 88 250 10. Austria EUR 52 130 11. Azerbejdżan EUR 43 150 12. Bangladesz USD 50 120 13. Belgia EUR 48 160 14. Białoruś EUR 42 130 15. Bośnia i Hercegowina EUR 41 100 16. Brazylia EUR 43 120 17. Bułgaria EUR 40 120 18. Chile USD 60 120 19. Chiny EUR 55 170 20. Chorwacja EUR 42 125 21. Cypr EUR 43 160 22. Czechy EUR 41 120 23. Dania DKK 406 1.300 24. Egipt USD 55 150 25. Ekwador USD 44 110 26. Estonia EUR 41 100 27. Etiopia USD 55 300 28. Finlandia EUR 48 160 29. Francja EUR 50 180 Kwota limitu na nocleg 73

Informator płacowy 30. Grecja EUR 48 140 31. Gruzja EUR 43 140 32. Hiszpania EUR 50 160 33. Indie EUR 38 190 34. Indonezja EUR 41 110 35. Irak USD 60 120 36. Iran EUR 41 95 37. Irlandia EUR 52 160 38. Islandia EUR 56 160 39. Izrael EUR 50 150 40. Japonia JPY 7 532 22.000 41. Jemen USD 48 160 42. Jordania EUR 40 95 43. Kambodża USD 45 100 44. Kanada CAD 71 190 45. Katar EUR 41 200 46. Kazachstan EUR 41 140 47. Kenia EUR 41 150 48. Kirgistan USD 41 150 49. Kolumbia USD 49 120 50. Kongo, Demokratyczna Republika Konga USD 66 220 51. Korea Południowa EUR 46 170 52. Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna EUR 48 170 53. Kostaryka USD 50 140 54. Kuba EUR 42 110 55. Kuwejt EUR 39 200 56. Laos USD 54 100 57. Liban USD 57 150 58. Libia EUR 52 100 59. Liechtenstein jak w Szwajcarii 74

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku 60. Litwa EUR 39 130 61. Luksemburg jak w Belgii 62. Łotwa EUR 57 132 63. Macedonia EUR 39 125 64. Malezja EUR 41 140 65. Malta EUR 43 180 66. Maroko EUR 41 130 67. Meksyk USD 53 140 68. Mołdowa EUR 41 85 69. Monako jak we Francji 70. Mongolia EUR 45 140 71. Niderlandy EUR 50 130 72. Niemcy EUR 49 150 73. Nigeria EUR 46 240 74. Norwegia NOK 451 1.500 75. Nowa Zelandia USD 58 180 76. Oman EUR 40 240 77. Pakistan EUR 38 200 78. Palestyńska Władza Narodowa jak w Izraelu 79. Panama USD 52 140 80. Peru USD 50 150 81. Portugalia EUR 49 120 82. Republika Południowej Afryki USD 52 275 83. Rosja EUR 48 200 84. Rumunia EUR 38 100 85. San Marino jak we Włoszech 86. Senegal EUR 44 120 87. Republika Serbii i Republika Czarnogóry EUR 40 100 88. Singapur USD 56 230 89. Słowacja EUR 43 120 75

Informator płacowy 90. Słowenia EUR 41 130 91. Stany Zjednoczone Ameryki (USA) w tym: Nowy Jork Waszyngton USD 59 200 350 300 92. Syria USD 50 150 93. Szwajcaria CHF 88 200 94. Szwecja SEK 459 1.800 95. Tadżykistan EUR 41 140 96. Tajlandia USD 42 110 97. Tanzania USD 53 150 98. Tunezja EUR 37 100 99. Turcja USD 53 173 100. Turkmenistan EUR 47 90 101. Ukraina EUR 41 180 102. Urugwaj USD 50 80 103. Uzbekistan EUR 41 140 104. Wenezuela USD 60 220 105. Węgry EUR 44 130 106. Wielka Brytania GBP 35 200 107. Wietnam USD 53 160 108. Włochy EUR 48 174 109. Wybrzeże Kości EUR 33 100 Słoniowej 110. Zimbabwe EUR 39 90 111. Zjednoczone Emiraty EUR 39 200 Arabskie 112. Państwa inne niż wymienione w lp.1 111 EUR 41 140 Przy podróżach do: Gibraltaru dieta i kwota limitu za nocleg jak w Wielkiej Brytanii, Hongkongu dieta wynosi 55 USD, a kwota limitu za nocleg 250 USD, Tajwanu dieta wynosi 40 EUR, a kwota limitu za nocleg 142 EUR. 76

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku Samochód Samochód służbowy wykorzystywany do celów prywatnych Wartość pieniężna nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi 250 zł miesięcznie dla samochodów o pojemności silnika do 1600 cm 3 400 zł miesięcznie dla samochodów o pojemności silnika powyżej 1600 cm 3 Maksymalna wartość pieniężna nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych wynosi 250 zł lub 400 zł miesięcznie. Jedynymi kryteriami przy ustalaniu przychodu pracownika są: pojemność silnika i czas używania samochodu przez niego. Art. 11 ust. 2, art. 12 ust. 2a 2c ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.). Ustawa z 7 listopada 2014 r. o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej (Dz.U. z 2014 r. poz. 1662). Stawki za kilometr przebiegu pojazdów prywatnych używanych do celów służbowych Samochód osobowy o poj. skokowej silnika do 900 cm 3 Samochód osobowy o poj. skokowej silnika powyżej 900 cm 3 Motocykl Motorower 0,5214 zł 0,8358 zł 0,2302 zł 0,1382 zł Limit dla pojazdów do celów służbowych w służbie leśnej może zostać podwyższony, przy czym nie może on przekroczyć 1.500 km. Limit dla pojazdów do celów służbowych w służbach ratowniczych i w innych właściwych instytucjach w sytuacji zagrożenia klęską żywiołową lub usuwania jej skutków, albo skutków katastrofy ekologicznej, może zostać podwyższony, przy czym nie może on przekroczyć 3.000 km. 77

Informator płacowy Maksymalny limit kilometrów na jazdy lokalne pojazdem prywatnym używanym do celów służbowych Rodzaj pojazdu Limit 300 km (gmina lub miasto do 100 tys. mieszkańców) Limit 500 km (gmina lub miasto od 100 tys. do 500 tys. mieszkańców) Limit 700 km (gmina lub miasto powyżej 500 tys. mieszkańców) Samochód osobowy o poj. 156,42 zł 260,70 zł 364,98 zł skokowej do 900 cm 3 Samochód osobowy o poj. 250,74 zł 417,90 zł 585,06 zł skokowej powyżej 900 cm 3 Motocykl 69,06 zł 115,10 zł 161,14 zł Motorower 41,46 zł 69,10 zł 96,74 zł Rozporządzenie ministra infrastruktury z 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz.U. nr 27, poz. 271 ze zm.). ZFŚS Świadczenie urlopowe odpowiadające wysokości odpisu podstawowego w 2016 roku 1. Dla pracownika zatrudnionego w normalnych warunkach pracy na pełny etat 1.093,93 zł na 1/2 etatu 546,97 zł na 3/4 etatu 820,45 zł na 1/4 etatu 273,48 zł 2. dla pracownika zatrudnionego w szczególnie uciążliwych warunkach pracy na pełny etat 1.458,57 zł na 1/2 etatu 729,29 zł na 3/4 etatu 1.093,93 zł na 1/4 etatu 364,64 zł 3. Dla młodocianego w 1. roku nauki 145,86 zł, w 2. roku nauki 175,03 zł, w 3. roku nauki 204,20 zł 78

80 wskaźników i stawek aktualnych w 2015 i 2016 roku Wysokość odpisów w 2016 roku Pracownik Pracownik zatrudniony w normalnych warunkach (37,5%) Pracownik wykonujący prace w szczególnych warunkach lub prace o szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów o emeryturach pomostowych (50%) Pracownik młodociany: w I roku nauki (5%), w II roku nauki (6%), w III roku nauki (7%) Dobrowolne zwiększenie odpisu (o 6,25%) na: każdą zatrudnioną osobę, w stosunku do której orzeczono znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności, każdego emeryta lub rencistę byłego pracownika zakładu Każdy zatrudniony, w stosunku do którego orzeczono znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności (43,75%) Podstawa do obliczenia wysokości odpisów 2.917,14 zł Kwota 1.093,93 zł 1.458,57 zł 145,86 zł 175,03 zł 204,20 zł 182,32 zł 1.276,25 zł Art. 5 i 5b ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 111). Obwieszczenie prezesa GUS z 18 lutego 2011 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w 2010 r. i w drugim półroczu 2010 r. (M.P. nr 15, poz. 156). 79

PŁACE W FIRMIE. ROZLICZANIE WYNAGRODZEŃ W PRAKTYCE Dlaczego warto mieć pod ręką aktualne wydanie poradnika,,płace w firmie. Rozliczanie wynagrodzeń w praktyce : - ponieważ kompleksowo pomaga w najtrudniejszych przypadkach rozliczeń płacowych - przedstawia przykładowe listy płac oraz wyliczeń na rozbudowanych przykładach - podsuwa rozwiązania, jak korygować poszczególne błędy składkowo-płacowe Oferta obejmuje prenumeratę roczną poradnika Płace w firmie. Rozliczanie wynagrodzeń w praktyce na specjalnych warunkach ZAMÓW JUŻ DZIŚ i odbierz prezenty + TABLET KALENDARZ kadrowo-płacowy na 2016 rok KSIĄŻKA Kodeks pracy 2016 Prenumerata roczna poradnika + gratis prezenty: tablet, Kodeks pracy 2016, Kalendarz kadrowo-płacowy 2016. To nie wszystko! W ramach prenumeraty otrzymujesz również: - e-mailowy dyżur eksperta - elektroniczny,,przegląd ZUS i płace - dostęp do serwisu: www.placewfirmie.pl JAK ZAMÓWIĆ W celu złożenia zamówienia prosimy o bezpośredni kontakt z naszym Centrum Obsługi Klienta: cok@wip.pl lub tel. 22 518 29 29 i podanie kodu WNAH Oferta jest ważna w ciągu 14 dni

Prawo pracy dla specjalistów WYJĄTKOWEEBOOKIZADARMODLACIEBIE Jeśli: jesteśspecjalistąds.personalnych,księgowych,pracujeszlubzarządzasz działemkadr, chceszwiedzieć,codziejesięwprawiepracyijakiesąskutkizmian prawapracywpraktyce, chceszznaćinterpretacjebieżącychproblemówpoprzezstanowiska urzędóworazorzeczenia WEJDŹ NA STRONĘ www.pobierzebook.wip.pl/?p=09 i pobierz bezpłatne e-poradniki!