W kierunku nowej kultury mobilności w Poznaniu wyzwania, problemy, wdroŝenia Henryk Spychalski Wydział Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Urząd Miasta Poznania Płock 30 sierpnia 2010 r.
Plan prezentacji I. Poznań informacje podstawowe II. Polityka transportowa (zobowiązania, główne cele w ramach poszczególnych systemów gałęziowych) III. Zdiagnozowane problemy w zakresie realizacji wyznaczonych celów IV. Przykłady wdroŝeń i podejmowanych działań w zakresie zrównowaŝonego transportu (realizacja zobowiązań i wyznaczonych celów głównych Polityki transportowej) V. Przykłady planowanych działań 3
Poznań podstawowe informacje Jedno z najstarszych miast w Polsce Stolica Wielkopolski jednego z najbardziej rozwiniętych regionów w Polsce PołoŜenie w połowie drogi pomiędzy Berlinem i Warszawą Ponadregionalne centrum: Przemysłowe i handlowe Bankowe i finansowe Naukowe i edukacyjne Turystyczne, sportowe i kulturowe 4
Poznań podstawowe informacje Powierzchnia: 232 km 2 Ludność: Poznań: 554 000 mieszkańców 590 000 Aglomeracja poznańska: ok. 870 000 mieszkańców Poznań 870 000 Poznań aglomeration 580000 570000 560000 550000 540000 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 860000 850000 840000 830000 820000 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Zmiana liczby mieszkańców w POZNANIU (2000-2008) Zmiana liczby mieszkańców w AGLOMERACJI POZNAŃSKIEJ (2000-2008) 5
Poznań podstawowe informacje Gospodarka dane na 31.12.2009 Stopa bezrobocia 3,1% PKB na mieszkańca: 62 400 PLN Sektor usługowy generuje: blisko 70% PKB blisko 70% miejsc pracy w Poznaniu 93 000 firm Ocena ratingowa: A3 jedna z najlepszych w Polsce 6
Poznań podstawowe informacje Ilość samochodów osobowych na 1000 mieszkańców: +100% +16% 218 (1990r.) 436 (2007r.) 507 (2009r.) Ilość samochodów osobowych ogółem 280 845 Samochody cięŝarowe i specjalne 60 893 Autobusy 1 052 Praca przewozowa realizowana przez transport zbiorowy (tramwaj+autobus) 200,6 [mln pasaŝ. rocznie] 0,55 [mln pasaŝ. / dobę] * Dane za rok 2009 7
Poznań na tle głównych dróg w Wielkopolsce - 11 - KOSZALIN Wielkopolska - 2 - BERLIN A2 Poznań - 5 - GDAŃSK - 2 - WARSZAWA A2 Drogi krajowe przebiegające przez Poznań Pozostałe drogi krajowe Autostrada Węzły Warta - 5 - WROCŁAW - 11 - KATOWICE 8
Sieć drogowa Poznania Miasto Poznań Autostrada Drogi ekspresowe Drogi krajowe Drogi główne oprócz krajowych Drogi pozostałe Rzeka Warta II Rama komunikacyjna I Rama komunikacyjna 9
Polityka Transportowa Miasta Poznania - wprowadzenie 1. Przyjęta 18 listopada 1999 r. 2. Celem generalnym polityki transportowej Miasta jest osiągnięcie pod kątem: zrównowaŝonego systemu transportowego gospodarczym, przestrzennym, ekologicznym, społecznym, w ramach politycznie uzgodnionych priorytetów i instrumentów wdraŝania 10
Polityka Transportowa Miasta Poznania główne zobowiązania dla Zarządu Miasta 1. Przygotowanie programów realizacyjnych Polityki Transportowej w zakresie: Polityki parkingowej Transportu zbiorowego Budowy i modernizacji dróg i ulic wraz z systemem sterowania ruchem Systemu dróg rowerowych 2. Opracowanie struktury zarządzania systemem transportu Poznania 3. Składanie dorocznie informacji o stanie realizacji Polityki transportowej 11
Polityka Transportowa Miasta Poznania główne cele 1. Rozbudowa i modernizacja sieci drogowo-ulicznej: a) uwolnienie obszarów zabudowy mieszkaniowej od ruchu tranzytowego b) zapewnienie warunków dla obsługi komunikacją zbiorową (dostępność terenu) c) stworzenie warunków dla uspokojenia ruchu w śródmieściu oraz w innych obszarach konfliktowych d) zapewnienie dostępności stacji i przystanków kolejowych, dworców autobusowych, terminali towarowych oraz parkingów przesiadkowych e) poprawa bezpieczeństwa ruchu f) tworzenie znośnych warunków dla ruchu samochodów osobowych 12
Polityka Transportowa Miasta Poznania główne cele 2. Rozwój miejskiego transportu zbiorowego: a) stworzenie warunków konkurencyjność w stosunku do transportu indywidualnego; b) stworzenie warunków atrakcyjności ekonomicznej i uŝytkowej; c) obniŝka jednostkowych kosztów eksploatacji; d) wzrost udziału transportu zbiorowego w podróŝach; 3. Rozwój transportu kolejowego: a) rozwój szybkich powiązań krajowych; b) lepsze dostosowanie układu kolejowego do obsługi Miasta i strefy; c) stworzenie warunków dla kombinowanego (multi-modalnego) transportu towarów d) eliminacja cięŝkiego ruchu towarowego oraz przewozów masowych ładunków niebezpiecznych przez tereny intensywnego zagospodarowania miejskiego, a zwłaszcza zwartej zabudowy mieszkaniowej 13
Polityka Transportowa Miasta Poznania główne cele 4. Rozwój ciągów i stref ruchu pieszego: a) stworzenie dogodnych powiązań komunikacyjnych; b) zapewnienie dostępności przystanków i dworców transportu zbiorowego; c) eliminacja uciąŝliwości funkcjonalnych pochodzących od ruchu samochodowego d) poprawa bezpieczeństwa pieszych; e) stworzenie warunków dla rozwoju funkcji centrum. 5. Rozwój infrastruktury rowerowej: a) zapewnienie warunków poruszania się bezpiecznie w dogodnych warunkach środowiskowych; b) uczynienie z roweru silnie konkurencyjnego środka transportu. 14
Polityka Transportowa Miasta Poznania główne cele 6. Rozwój transportu towarów (w układzie wielogałęziowym): a) utworzenie systemu logistycznego oferującego kompleksowe świadczenie usług wraz z operacjami za- i wyładunkowe, dowozowymi i odwozowymi, magazynowania i składowania; b) zorganizowanie transportu kombinowanego, który w aglomeracji Poznania powinien objąć przewozy kolej /droga i ew. droga /Ŝegluga rzeczna; c) oferowanie usług ekspresowych od drzwi do drzwi w gwarantowanym terminie, wyspecjalizowanym taborem, dostosowanym do charakteru ładunku; d) poprawa jakości przewozów towarowych, takŝe w celu zmniejszenie obciąŝenia dróg cięŝkim taborem samochodowym, zwłaszcza obszarów śródmiejskich. 15
Zdiagnozowane problemy w zakresie realizacji wyznaczonych celów 1. Brak wyraźnie określonych, rzeczywistych mierników realizacji wyznaczonych celów 2. Szybki wzrost zatłoczenia Miasta 3. Niedostateczna ilość wydzielonych pasów autobusowych i torowisk tramwajowych (problem z dostępnością terenu, zwarta zabudowa) 4. Wysoki wskaźnik dekapitalizacji taboru tramwajowego i dróg 5. Znaczny rozwój peryferii Miasta i związany z tym wzrost zatłoczenia 16
Zdiagnozowane problemy w zakresie realizacji wyznaczonych celów 6. Ograniczone środki finansowe Miasta na realizację załoŝeń określonych w dokumentach strategicznych: Znaczne wydatki na bieŝącą eksploatację i remonty Ograniczenie wskaźnika zadłuŝenia miasta <60% 7. Nieuregulowane stany prawne gruntów pod inwestycje 8. Trudności z aktualizacją danych ruchowych (modelowanie i prognozowanie ruchu) podstawa KBR 2000, rozpoczęte kluczowe inwestycje drogowe 9. Zaledwie ok. 27% powierzchni Miasta objęte miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego 17
Zdiagnozowane problemy w zakresie realizacji wyznaczonych celów 10. Brak miejskich parkingów Park&Ride 11. Brak wykorzystania sieci kolejowej do obsługi Miasta i Aglomeracji 12. Brak zamknięcia planowanych Ram komunikacyjnych 13. Wyprowadzenie samochodów cięŝarowych z Centrum i osiedli mieszkaniowych (brak alternatyw, egzekwowanie zakazów) 14. Organizacja dostaw towarów tarasowanie ruchu przez pojazdy dostawcze 18
Zdiagnozowane problemy w zakresie realizacji wyznaczonych celów 15. Problemy prawne i społeczne z wprowadzeniem strefy śródmiejskiej Opłaty w Strefie Płatnego Parkowania Wprowadzenie stref ruchu uspokojonego z dopuszczeniem tylko transportu zbiorowego, ruchu pieszego i rowerowego Wprowadzenie stref środowiskowych z dostępem opartym o normy emisji spalin np. EURO III-V 16. Trudności z pozyskaniem Partnerów Prywatnych do realizacji inwestycji: Podział ryzyk pomiędzy partnerów, wysokość dopłat Niezrozumienie róŝnic pomiędzy PPP a koncesją 19
Polityka Transportowa Miasta Poznania realizacja głównych zobowiązań 1. Uchwalenie i wdraŝanie polityk i programów branŝowych: ZrównowaŜony Plan Rozwoju Transportu Publicznego Aglomeracji Poznańskiej (24 października 2006 r.) Program Rowerowy Miasta Poznania (15 stycznia 2008 r.) Polityka Parkingowa Miasta Poznania (10 czerwca 2008 r.) Program Drogowy dla Miasta Poznania (16 września 2008 r.) 2. Powołanie Zarządu Transportu Miejskiego oddzielenie zarządzania od świadczenia usług wzmocnienie instytucjonalne. 3. Coroczne sprawozdania z realizacji Polityki Transportowej DODATKOWO: Opracowanie i przyjęcie Strategii Miasta Poznania do roku 2030 (11 maja 2010) wyznaczenie programów i kierunków rozwoju transportu 20
Przykłady wdroŝeń - Strefa Płatnego Parkowania / parkingi buforowe 1) Realizacja załoŝeń Polityki transportowej w zakresie: uporządkowania organizacji ruchu, odzyskiwania przestrzeni dla pieszych, rowerzystów oraz transportu zbiorowego (m.in. realizacja załoŝeń Programu rowerowego), uspokojenia ruchu, poprawy bezpieczeństwa ruchu. 2) SPP Utworzona w 1992 roku jako Strefa Ograniczonego Postoju 3) Najnowocześniejsza strefa parkowania w Polsce 4) Obecnie około 6170 płatnych miejsc postojowych 5) Godziny obowiązywania: poniedziałek piątek w godzinach od 10 00 18 00
Przykłady wdroŝeń - Strefa Płatnego Parkowania / parkingi buforowe planowany stan na maj 2011 Podstrefa A Podstrefa B Podstrefa C 22
Przykłady wdroŝeń - Strefa Płatnego Parkowania / parkingi buforowe Dalsze rozszerzenie SPP 23
Przykłady wdroŝeń - Strefa Płatnego Parkowania / parkingi buforowe 1) 8 Lokalizacji parkingów buforowych na terenie Miasta: a) 3 na terenie SPP b) 5 poza obszarem SPP 2) MoŜliwość bezpłatnego parkowania rowerów 3) Opłaty za parkowanie na parkingach buforowych: a) na terenie SPP: 2,5zł/h w godzinach funkcjonowania SPP 3,0zł/h poza godzinami obowiązywania SPP b) poza obszarem SPP: 2,0zł/h w godzina funkcjonowania SPP 3,0zł/h poza godzinami obowiązywania SPP 24
Przykłady wdroŝeń - Strefa Płatnego Parkowania / parkingi buforowe 25
Przykłady wdroŝeń - Strefa Płatnego Parkowania / parkingi buforowe Centrum - parkowanie w SPP 26
Przykłady wdroŝeń - Strefa Płatnego Parkowania / parkingi buforowe WILDA parkowanie poza SPP
Przykłady wdroŝeń - zarządzanie ruchem Centrum Sterowania Ruchem Realizacja celów Polityki transportowej w zakresie: Zarządzania ruchem Tworzenia właściwych warunków ruchu dla transportu zbiorowego i indywidualnego Poprawy bezpieczeństwa ruchu Obsługa ponad 210 spośród 271 sygnalizacji świetlnych w Mieście Wykrywanie pojazdów oparte na: detekcji indukcyjnej, wideodetekcji, wiedeodetekcji z monitoringiem Łącznie ponad 4100 detektorów dla pojazdów samochodowych i ponad 420 dla tramwajów Główne zadania Centrum Stała kontrola pracy sygnalizacji (wykrywanie awarii i usterek Zdalne oddziaływanie na pracę sygnalizacji
Przykłady wdroŝeń - BUSPASY Realizacja celów Polityki transportowej w zakresie: Poprawa jakości usług transportu zbiorowego Tworzenia właściwych warunków ruchu dla transportu zbiorowego Wzrost konkurencyjności transportu zbiorowego Poprawy bezpieczeństwa ruchu ObniŜenie kosztów jednostkowych transportu zbiorowego Problemy realizacji: zbyt mała przepustowość istniejących ulic wzrost natęŝenia ruchu opór kierowców brak miejsca (zwarta zabudowa, zbyt wąskie ulice) W Poznaniu obecnie funkcjonuje 660m wyznaczonych pasów autobusowych 29
Przykłady wdroŝeń - BUSPASY 30
Przykładowe działania Miasta na rzecz zrównowaŝonego transportu projekt SUGAR Główne cele projektu a) Zarządzanie miejskim systemem transportowym, ze szczególnym uwzględnieniem logistyki w mieście, szczególnie ograniczeń transportu cięŝkiego w granicach miasta b) Wymiana doświadczeń pomiędzy partnerami z duŝym i mniejszym doświadczeniem c) Konkretne działania dotyczyć będą transportu oraz ochrony środowiska i planowania przestrzennego. 31
Przykładowe działania Miasta na rzecz zrównowaŝonego transportu projekt SUGAR Projekt realizowany w ramach Programu Współpracy Międzyregionalnej INTERREG IVC, dofinansowany z EFRR Zakładana wymianę doświadczeń i dobrych praktyk między administracjami miast i regionów Dot. zwiększenia efektywności transportu towarowego i logistyki w miastach w celu ochrony środowiska Czas trwania: 09.2008 02.2012 32
Przykładowe działania Miasta na rzecz zrównowaŝonego transportu projekt SUGAR Wymiana doświadczeń na 3 obszarach: Transport kontrola dostępu, ITS, pobór opłat Ochrona Planowanie środowiska zachęty do wykorzystywania pojazdów napędzanych czysta energią, regulacje w zaleŝności od typu pojazdu i strefy ekologicznej przestrzenne planowanie, rozwijanie obszarów dystrybucji, stref za- i wyładunku, centra logistyczne 33
Działania Miasta na rzecz zrównowaŝonego transportu projekt SUGAR Oczekiwany rezultat: Stworzenie na bazie doświadczeń projektu dodatkowego programu Polityki transportowej: Ekologiczna dostawa towarów 34
Działania Miasta na rzecz zrównowaŝonego transportu projekt SUGAR W ramach programu Ekologiczna dostawa towarów zakłada się: Uporządkowanie zasad dot. dostaw towarów (np. dostawy nocne, regulacje w zakresie hałasu wyznaczenie okien czasowych, zatoczek ładunkowych); Promowanie pojazdów przyjaznych środowisku, wykorzystujących alternatywne źródła energii (pojazdy hybrydowe, elektryczne, napędzane paliwami alternatywnymi np. CNG) Promowanie rozwiązań w zakresie dostaw ostatniej mili (tworzenie zbiorczych punktów/banków odbioru zamówionych przesyłek) Organizowanie Miejskich Centrów Konsolidacji Współpracę z operatorami logistycznymi Promowanie alternatywnych form transportu towarów (np. transport multimodalny, tramwaj towarowy) 35
Przykładowe działania Miasta na rzecz zrównowaŝonego transportu projekt SUGAR Rozwój systemu zarządzania ruchem Integracja istniejących w mieście systemów wspomagających zarządzanie ruchem na jednej platformie informatycznej Dynamiczne, taktyczne i strategiczne zarządzanie ruchem na poziomie arterii, podobszaru, obszaru i aglomeracji Predykcja stanów sieci (przewidywanie natęŝenia ruchu) Realizacja zadań kryzysowych (np. obsługa wypadków drogowych) System informacji parkingowych System informacji pogodowej (obecnie 9 funkcjonujących stacji) Informacje dla uŝytkowników sieci o: nasyceniu ruchu z informacją o optymalnych trasach przejazdu wolnych miejscach parkingowych utrudnieniach w ruchu Realizacja systemu ITS Poznań 36
Planowane, przykładowe działania Miasta na rzecz zrównowaŝonego transportu Budowa systemu ITS Poznań Cele szczegółowe projektu: kontrolowanie ruchu samochodowego w sieci drogowej oraz zmniejszenie stanu jej zatłoczenia, bardziej efektywne wykorzystanie istniejącej infrastruktury drogowej i transportowej, usprawnienie i zwiększenie atrakcyjności oferty przewozowej w transporcie publicznym, poprawa bezpieczeństwa i komfortu ruchu poprzez działania na rzecz zwiększenia konkurencyjności transportu publicznego wobec alternatywnych form transportu jakim jest ruch samochodowy oraz jego zmniejszenie zwłaszcza w obszarze projektu, skrócenie czasu podróŝy transportem publicznym poprzez wprowadzenie priorytetów przejazdu oraz systemu informacji pasaŝerskiej 37
Planowane, przykładowe działania Miasta na rzecz zrównowaŝonego transportu Budowa systemu ITS Poznań Cele szczegółowe projektu (c.d.): obniŝenie kosztów przewozów w transporcie publicznym zahamowanie odpływu pasaŝerów transportu zbiorowego obserwowane w wielu miastach w Polsce poprawa bezpieczeństwa ruchu w wyniku zmniejszenia pracy przewozowej w transporcie samochodowym wynikającym z poprawy oferty w transporcie publicznym zmniejszenie ruchu samochodowego w wyniku uruchomienia systemów informacji o zatłoczeniu i miejscach postojowych eliminujących zbędny ruch samochodowy Poprawa stanu środowiska naturalnego w wyniku zmniejszenia pracy przewozowej w transporcie samochodowym w wynikającym z poprawy oferty w transporcie publicznym 38
Planowane, przykładowe działania Miasta na rzecz zrównowaŝonego transportu Budowa systemu ITS Poznań Zakres projektu: rozbudowa obecnie istniejącej infrastruktury technicznej, wdroŝenie platformy informatycznej (zakup oprogramowania i licencji), realizacja systemu tablic i znaków zmiennej treści, wprowadzenie rozwiązań informatycznych wspierających zarządzanie parkingami i strefami ograniczonego postoju, usprawnienie systemu sterowania ruchem i sygnalizacją świetlną, przebudowa istniejących urządzeń sterowania ruchem 39
Planowane, przykładowe działania Miasta na rzecz zrównowaŝonego transportu Kontynuacja rozwoju systemu busapasów w Poznaniu WdraŜanie przyjętych rozwiązań na rzecz logistyki towarów wynikających z uczestnictwa projektu SUGAR 40