Program prac konserwatorskich wraz z badaniami odkrywkowymi dawnej Willi Lentza

ETAP / BRANŻA: RAPORT / ARCHITEKTURA - KONSERWACJA DATA: SZCZECIN, VI. 2010 TECZKA: 1 TOM: 1 NAZWA PROJEKTU Program prac konserwatorskich wraz z badaniami odkrywkowymi dawnej Willi Lentza ADRES / DZIAŁKA 70-482 SZCZECIN, al. Wojska Polskiego 84 NR WPISU REJESTRU ZABYTKÓW 766 z dnia 20.12.1974r INWESTOR Samorządowa Instytucja Kultury - SZCZECIN 2016 70-482 SZCZECIN, al. Wojska Polskiego 84 OŚWIADCZENIE W trybie art. 20 pkt. 4 Ustawy Prawo Budowlane z dnia 7 lipca 1994r. z późniejszymi zmianami Niniejszym oświadczamy, że opracowana i sprawdzona przez nas dokumentacja, jest opracowana zgodnie z obowiązującymi na dzień jej wykonania przepisami oraz zasadami wiedzy techniczne. OPRACOWANIE KONSERWATORSKIE OPRACOWANIE: mgr EWA PALACZ OPRACOWANIE: mgr MACIEJ SŁOMIŃSKI

O P I S

1. PRZEDMIOT, PODSTAWA OPRACOWANIA I INFORMACJE OGÓLNE 1.1. Przedmiot opracowania Opracowanie obejmuje wykonanie programu prac konserwatorskich wraz z badaniami odkrywkowymi dawnej Willi Lentza, 1.2. Podstawa opracowania 1. Zlecenie inwestora, 2. Wytyczne Miejskiego Konserwatora Zabytków, 3. Badania organoleptyczne, 4. Dokumentacja fotograficzna. 1.3. Dane inwestora Samorządowa Instytucja Kultury SZCZECIN 2016 70-482 Szczecin, al. Wojska Polskiego 84 1.4. Lokalizacja inwestycji 70-482 Szczecin, al. Wojska Polskiego 84; 1.5. Opracowanie mgr Ewa Palacz mgr Maciej Słomiński 2. ZAKRES PRAC Badaniami odkrywkowymi objęto wszystkie pomieszczenia dawnej Willi Lentza wpisanej do rejestru zabytków nr. 766 w dniu 20.12.1974r. Badania przeprowadzono na tynkowanych ścianach i sufitach, sztukateriach, stiukach, stolarce drzwiowej, listwach przypodłogowych, kolumnach, stopniach schodów, kaloryferach, sufitach drewnianych, stolarce okiennej, piecach ceramicznych i wszystkich elementach mogących pokazać pierwotny charakter zabytkowych wnętrz Willi Lentza. Badania mają na celu ocenę stanu zachowania pierwotnych elementów dekoracji i wytyczenie programu prac konserwatorskich oraz w przyszłości stworzenia projektu wnętrz Willi, pozwalającego możliwie najbardziej oddać jej charakter z okresu powstania oraz stworzyć odpowiednią oprawę i harmonię z potrzebami właściciela. 3. HISTORIA OBIEKTU Budynek zbudowany w 1890r. dla przemysłowca Augusta Lentza, według projektu architekta Maxa Drechski. W budowie i wyposażeniu Willi uczestniczyło wiele firm z Berlina i Szczecina o różnych specjalizacjach. Od 1899r Willę odziedziczyła po ojcu Margarete Tegeder. Sprzedana w maju Romanusowi Conradowi. W 1906r. właścicielem budynku został zięć Lentza G. Tegeder. Kolejnym właścicielem od 1911 był kupiec Doring, który wprowadził wiele zmian w budynku. Przed wojną budynek był rezydencją prezydenta miasta. W latach 30-40 tych Willa wynajmowana była przez partię hitlerowską (z tego okresu pochodzi schron betonowy w części piwnicy) i wojsko Trzeci Zwiadowczy Pułk Lotnictwa. Po wojnie stała się siedzibą biskupa szczecińskiego. W 1951r. przejęta przez Skarb Państwa przeszła w użytkowanie Towarzystwa Przyjaciół

Dzieci, a nieco później została przejęta na Pałac Młodzieży. Do 2007 r. Willa Lentza użytkowana była przez Pomorskie Centrum Edukacji (pracownie wychowania estetycznego, galeria Amfilada ). Obecnie jest zajmowana przez SZCZECIN 2016 Samorządowa Instytucja Kultury. 4. OPIS OBIEKTU Willa założona na rzucie zbliżonym do kwadratu o wymiarach 22.50 x 23.11 m. Od strony południowo - zachodniej znajdują się dwa półokrągłe w rzucie wykusze z tarasami w poziomie parteru. Ściana po stronie południowo-wschodniej zakończona jest wykuszem na rzucie połowy ośmioboku z tarasem na poziomie I piętra; W części północno- zachodniej elewacji zlokalizowany jest portyk z przejazdem w parterze i tarasem na I piętrze. Natomiast na elewacji północno-wschodniej widoczny jest balkon na wysokości I piętra. Budynek zbudowany na kamiennej podmurówce, murowany z cegły pełnej, w pierwszej kondygnacji tynkowany z rustyką, w drugiej kondygnacji cegła klinkierowa. Wnętrze: pomieszczenia skupione symetrycznie wokół eliptycznego świetlika i klatki schodowej. Hall Centralny doświetlony na parterze przez świetlik dachowy i przeszklony witrażowo w stropie w poziomie poddasza nieużytkowego. Stropy w budynku zdobione sztukaterią gipsową lub kasetonami drewnianymi (snycerka). Ściany tynkowane, w Hallu na parterze i I piętrze bogato zdobione sztukateriami często złoconymi oraz marmoryzowanymi płycinami. W pozostałych pomieszczeniach przetrwały elementy wystroju w postaci wykładzin drewnianych (boazerie) i wbudowanych w nie meble. Otwory drzwiowe ujęte w neobarokowe plastyczne portale (drewniane). W czterech pomieszczeniach zachowały się oryginalne piece. Zachowane schody drewniane i cynkowe latarnie. Zachowane trzy oryginalne żyrandole. 5. ZALECENIA KONSERWATORSKIE DOTYCZĄCE SPOSOBU SPRAWOWANIA OPIEKI NAD RESTAUROWANYM ZABYTKIEM A WYNIKAJĄCYM Z TECHNOLOGII ZASTOSOWANYCH MATERIAŁÓW Zaleca się zastosowanie urządzeń klimatyzacyjnych gdyż pomieszczenia Willi Lentza są miejscami użyteczności publicznej o bardzo specyficznych wymaganiach dotyczących instalacji klimatyzacyjnych. Działanie tych układów służyć ma bowiem nie tyle zapewnieniu odpowiednich warunków przebywania ludzi, co przede wszystkim ochronie przechowywanych i eksponowanych obiektów zabytkowych. Ochrona ta polega na kształtowaniu parametrów mikroklimatu zgodnie z wymaganiami profilaktyki muzealnej. Zastosowanie urządzeń klimatyzacyjnych jest rozwiązaniem, pozwalającym na spełnienie wymogu przechowywania dzieł sztuki i muzealiów w warunkach stabilnej wilgotności i stabilnej temperatury powietrza. Najważniejszymi czynnikami wpływającymi na stan zachowania restaurowanych elementów jest utrzymanie właściwych parametrów takich czynników jak właściwa wilgotność, temperatura powietrza oraz natężenie światła. Wilgotność i temperatura ściśle są ze sobą związane. Obniżenie temperatury przy stanie nasycenia prowadzi do skraplania. Wzrost temperatury bez zmiany zawartości pary wodnej powoduje obniżenie wilgotności względnej. Różnice wilgotności pomiędzy powietrzem i materiałem drewnianym i drewnopochodnym, tynkowym, gipsowym będzie prowadziło do ustalenia się stanu równowagi w wyniku absorpcji wody z otoczenia. Proces ten wiąże się ze zmianami kształtu i objętości rekonstruowanych obiektów i eksponatów znajdujących się w tym pomieszczeniu. Wzrost wilgotności powyżej 60% sprzyja rozwojowi grzybów i może powodować korozję. Ogólnie najlepiej utrzymać właściwy reżim temperaturowo

wilgotnościowy w postaci utrzymania stałej wilgotność w granicach 50-60%, i temperatury 18-20C. Monitorowanie temperatury i wilgotności wykonuje się urządzeniami zwanymi higrografem, higrometrem włosowym i termometrem. Istotną rolę na stan restaurowanych obiektów ma natężenie światła. Pomiar wykonuje się urządzeniem zwanym fluksometr. Po zakończeniu prac konserwatorskich konserwator technolog ustali w zależności od stanu zachowania obiektów odpowiednie natężenie światła i czas emisji jakie jest dopuszczalne dla restaurowanych obiektów. Ilość Luxów jest dobierana indywidualnie np. może wynosić 150 300. Przy wystawie eksponatów jeżeli konserwator technolog odpowiedzialny za eksponaty nie zaleci innych parametrów z uwagi na ich stan zachowania zaleca się utrzymanie parametrów mikroklimatu w następujących przedziałach obiekty drewniane (rzeźba, malarstwo na desce): t = 14-18 C, RH = 55±5%; obrazy olejne: t = 16-18 C, RH = 55±5%; starodruki, archiwalia, obiekty papierowe: t = 14-18 C, RH = 50-65%; metale: RH <50%; kamień, gips: RH <55%; kolekcje mieszane: t = 18-24 C, RH =50±5%. 6. WNIOSKI I WYTYCZNE DO PROJEKTOWANIA W ZAKRESIE PROJEKTÓW BRANŻY. 6.1. Branża elektryczna w zakresie prowadzenia instalacji zasilającej W trakcie projektowania instalacji zasilającej należy konsultować się z konserwatorem. Projekt musi być zatwierdzony przez Konserwatora Miejskiego z siedzibą w Szczecinie. Podczas przeprowadzania prac związanych z prowadzeniem instalacji zasilającej nie wolno uszkodzić ani zasłonić (np. korytkami) zabytkowego wystroju Willi. 6.2. Branża elektryczna w zakresie oświetlenia Kinkiety, lampy zwisające, dekoracyjne, oświetlenie ewakuacyjne, bezpieczeństwa, poziomu natężenia światła, rodzaju emisji, itp. W trakcie projektowania oświetlenia i osłon należy konsultować się z konserwatorem. Projekt musi być zatwierdzony przez Konserwatora Miejskiego z siedzibą w Szczecinie. Elementy oświetlenia muszą być stylizowane i dopasowane do wystroju wnętrza tak aby tworzyły spójność w odbieraniu przestrzeni 6.3. Branża instalacji teleinformatycznej W trakcie projektowania instalacji telefonicznej należy konsultować się z konserwatorem. Projekt musi być zatwierdzony przez Konserwatora Miejskiego z siedzibą w Szczecinie. Żadne przewody nie mogą być widoczne, natomiast w trakcie zakładania instalacji nie wolno naruszyć zabytkowego wnętrza Willi. 6.4 Branża instalacji grzewczej. W trakcie projektowania instalacji grzewczej należy konsultować się z konserwatorem. Projekt musi być zatwierdzony przez Konserwatora Miejskiego z siedzibą w Szczecinie. W miarę możliwości ukryć rury grzewcze bądź pomalować je w sposób maskujący i neutralny z podłożem. Zabytkowe kaloryfery zachować, oczyścić i pomalować zgodnie z pierwotną kolorystyką. Na etapie projektowym wyszukać alternatywnego miejsca dla dwóch grzejników z Hallu Centralnego tak aby nie zasłaniały konsol pod rzeźb.

I N W E N T A R Y Z A C J A K O N S E R W A T O R S K A I Z A Ł O Ż E N I A D O P R O J E K T U W N Ę T R Z ( p i w n i c a )

1. POMIESZCZENIE 01.04 1.1. STAN ZACHOWANIA Sklepienie krzyżowe. Pomieszczenie podzielone na trzy sale bez zamknięcia drzwiami. Dwa wejścia z korytarza w trakcie południowo - zachodnim i ze schodów w części północno - zachodniej, połączonych z przedsionkiem wejścia głównego. Po południowej stronie pomieszczenie służące jako zaplecze. Posadzka wyłożona płytkami z lastryka, zakryta wykładziną Przejście do dalszych części piwnicy oddzielone współczesną kratą stalową. Ściany gładkie, jedna wykończona w formie baranka wykonanego z zaprawy tynkarskiej. Na ścianach oraz sklepieniu podczas przeprowadzania prac odkrywkowych odnaleziono ozdobne wzory. 1.2. WYTYCZNE KONSERWATORSKIE Polichromia ścian i sklepień. Na podstawie śladów odkrytych w trakcie ostatnich badań zrekonstruować dekorację na sklepieniu oraz w bocznych pasach sklepiennych, pozostawiając w miejscach obecnych odkrywek dobrze zachowane relikty polichromii jako tzw. świadki. Fragmenty te należy poddać konserwacji i koniecznym uzupełnieniom. Żyrandol zachować, poddać zabiegom konserwacji, wymienić klosze na stylizowane. 1.3. POMIESZCZENIE SPEŁNIA FUNKCJĘ POMOCNICZĄ 1.4. HARMONOGRAM PRAC. 1. Oczyszczenie z warstw wtórnych, wszystkich elementów znajdujących się w pomieszczeniu. 2. Orzeczenie o stanie zachowania możliwe zmiany projektowe. 3. Wzmocnienie, podklejenie substancji historycznej wymagającej tego zabiegu. 4. Przeprowadzenie prac instalacyjnych elektrycznych, grzewczej i teleinformatycznej. 5. Uzupełnienie ubytków, scalanie kolorystyczne. 6. Impregnacja, zabezpieczenie powierzchni naprawionej i poddanej procesom konserwacji. 7. Wszystkie prace związane z ułożeniem nowej posadzki. 1.5.PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH. 1.5.1. Konserwacja polichromii: dekoracja malarska na ścianach. 1. Oczyszczenie powierzchni ścian z przemalowań olejnych i klejowych metodą mechanicznochemiczną /np. preparat remosol, abaizer, rozpuszczalniki: toluen, metanol, benzyna, kompresy i tampony z waty i wody destylowanej, szpachelki, skalpele, noże/. 2. Wykonanie iniekcji wzmacniających oryginalnej, osłabionej struktury zaprawy: Primal AC 33, POW w dyspersji wodnej. 3. Zabezpieczenie malatury w miejscach pęknięć i niewielkich otworów bibułką japońską, na czas podklejania zaprawy. 4. Usunięcie starych łat i kitów. 5. Podklejanie odspojonego tynku i spęcherzeń przy pomocy POW w dyspersji wodnej, żółci wołowej zagęszczone gipsem. Brzegi długich spękań na sufitach po wzmocnieniu przymocowane do podbitki deskowania za pomocą pajączków z tworzywa sztucznego, podkleić pęknięcia zaprawą STO Trass HM 0,1 modyfikowaną dodatkiem Primalu (stemplowanie powierzchni podklejanej). 6. Zabezpieczenie krawędzi oryginału wyprawy opaską z tynku wapiennego.

7. Konsolidacja odspojonych fragmentów warstwy malarskiej z podłożem: Paraloid - B72 i Primal AC 33. 8. Wypełnienie ubytków zaprawy kitami na bazie zaprawy wapienno-piaskowej, imitującymi fakturę powierzchni. 9. Pogłębienie rys i spękań i wypełnienie elastyczną masą do wypełniania rys STO RISSFULLER 10. Uzupełnienie ubytków tynków, tynkiem wapienno-trasowym TKM-L TRASS KALK MASCHINENLIECHTPUTZ PL. Nałożenie wyprawy wykończeniowej STO TRASSGLATTPUTZ. Zagruntowanie preparatem STO PRIM GRUNDEX rozcieńczonym STO FLUID AF 1:1. Malować farbami silikatowymi w kolorach określonych na podstawie sondażowych badań kolorystyki i wg projektu. 11. Punktowanie ubytków warstwy malarskiej farbami akrylowymi, punktowanie kropką, plamą/ w zależności od stopnia przetarcia/, z lawowaniem podkładu. Rekonstrukcja brakujących fragmentów w nawiązaniu do oryginału. 12. Ściany nie posiadające dekoracji malarskich, malowane farbami silikatowymi określonymi na podstawie sondażowych badań, w odniesieniu do próbnika NCS, farby do wnętrza np. Tikurilla, Beckers. 13. Przed przystąpieniem do malowania należy wykonać próby testowe koloru do akceptacji. 1.5.2. Konserwacja elementów wykonanych z metalu żyrandol. 1. Oczyszczenie metalu z nawarstwień. 2. Zaprojektowanie zamocowań żarówek. 3. Uzupełnienie ubytków metalu i ozdobnych detali. 1.5.3. Obiekty wykonane z żeliwa /grzejniki/ 1. Demontaż elementów. 2. Oczyszczenie z powłok farby /piaskowanie/ 3. Pokrycie farba antykorozyjna na bazie mini. 4. Pomalowanie farbą do metalu w kolorze ścian np. farby alkidowe do metalu firmy Beckers. 5. Montaż obiektów.

I N W E N T A R Y Z A C J A K O N S E R W A T O R S K A I Z A Ł O Ż E N I A D O P R O J E K T U W N Ę T R Z ( p a r t e r )

1. POMIESZCZENIE NR 1.01 SIEŃ, WIATROŁAP. 1.1. STAN ZACHOWANIA Od strony północno zachodniej umiejscowione główne wejście do budynku. Pomieszczenie małe, wysokie. Strop kolebkowy, zdobiony płycinami obramionymi profilowanymi listwami gipsowymi. Ściany tynkowane, zdobione płycinami marmoryzowanymi stiukowymi, które są obramowane profilowanymi listwami gipsowymi. Ściany i sufit popękane, widoczne zarysowania i odspojenia malatury wraz z wierzchnią warstwą tynku. Powierzchnie marmoryzowane w dobrym stanie zachowania, silnie zabrudzone, posiadają rysy. Stolarka drzwiowa drewniana, rozrzeźbiona wykonana z drewna sosnowego. Skrzydła drzwiowe posiadają wtórne przeszklenie. Drewno charakteryzuje się uszkodzoną politurą oraz ubytkami i otarciami wierzchniej struktury drewna. Drzwi prowadzące do piwnic wtórne. Na oryginalnej stolarce drzwiowej zachowane wszystkie elementy metalowe w postaci klamek i szyldów. Podłoga lastriko w średnio zadowalającym stanie. Widoczne pęknięcia, rysy i ubytki. Cokolik wykonany z kamienia. Zauważalne liczne braki w jego elementach. 1.2. WYTYCZNE KONSERWATORSKIE Dekoracja ścian i stropu wraz elementami sztukateryjnymi i stiukowymi płycinami. Odsłonić oryginalne warstwy malarskie. Zachowane oryginalne elementy poddać konserwacji i restauracji. Drzwi wejściowe oraz prowadzące do westybulu poddać zabiegom konserwacji. Uzupełnić braki w detalach drewnianych. W drzwiach prowadzących do westybulu usunąć wtórne kraty. Ujednolicić szklenie w drzwiach. Drzwi prowadzące do piwnic wymienić na nowe dopasowane stylowo, zwracając szczególną uwagę na dopasowanie klamek, szyldów i zawiasów do oryginałów. Posadzka i cokoliki poddać zabiegom konserwacji. Uzupełnić braki w elementach kamiennych cokolików. Lampa wymienić na nową, z oprawą stylizowaną. 1.3. POMIESZCZENIE SPEŁNIA FUNKCJĘ WIATROŁAPU. 1.4. PROGRAM FUNKCJONALNO UŻYTKOWY POMIESZCZENIA. Po dokładnej analizie funkcji pomieszczenia i jego obecnym wyposażeniu zaleca się: Zamontowanie kurtyny powietrznej. Głównym jej celem jest wytworzenie bariery pomiędzy pomieszczeniem a środowiskiem zewnętrznym. Dla zwiększenia bezpieczeństwa należało by zamontować w drzwiach wejściowych dwa zamki ze stylizowanymi szyldami. Dla celów bezpieczeństwa drzwiach wejściowych do budynku zaleca się wymianę szklenia na szyby zespolone, antywłamaniowe typu P4, przeźroczyste. Uszczelnienie skrzydeł drzwiowych, oraz naświetla nad drzwiami. W drzwiach wahadłowych wymienić szklenie na szkło bezpieczne laminowane, przeźroczyste. 1.5. HARMONOGRAM PRAC. 1. Zabezpieczenie i demontaż powierzchni zabytkowej. 2. Oczyszczenie z warstw wtórnych, wszystkich elementów znajdujących się w pomieszczeniu.

Oczyszczenie w kolejności sufit i jego elementy następnie ściany i jej elementy. 3. Orzeczenie o stanie zachowania możliwe zmiany projektowe. 4. Wzmocnienie, podklejenie substancji historycznej wymagającej tego zabiegu. 5. Przeprowadzenie prac instalacyjnych elektrycznych. 6. Uzupełnienie ubytków, scalanie kolorystyczne. 7. Impregnacja, zabezpieczenie powierzchni naprawionej i poddanej procesom konserwacji. 8. Montaż elementów technicznych i uprzednio demontowanych. 9. Zabezpieczenie powierzchni poddanych konserwacji. 10. Wszystkie prace związane z konserwacją posadzki. 1.6. PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH. 1.6.1. Konserwacja polichromii: dekoracja malarska na ścianach i sufitach 1. Oczyszczenie powierzchni ścian z przemalowań olejnych i klejowych metodą mechanicznochemiczną /np. preparat remosol, abaizer, rozpuszczalniki: toluen, metanol, benzyna, kompresy i tampony z waty i wody destylowanej, szpachelki, skalpele, noże/. 2. Wykonanie iniekcji wzmacniających oryginalnej, osłabionej struktury zaprawy: Primal AC 33, POW w dyspersji wodnej. 3. Zabezpieczenie malatury w miejscach pęknięć i niewielkich otworów bibułką japońską, na czas podklejania zaprawy. 4. Usunięcie starych łat i kitów. 5. Podklejanie odspojonego tynku i spęcherzeń przy pomocy POW w dyspersji wodnej, żółci wołowej zagęszczone gipsem. Brzegi długich spękań na sufitach po wzmocnieniu przymocowane do podbitki deskowania za pomocą pajączków z tworzywa sztucznego, podkleić pęknięcia zaprawą STO Trass HM 0,1 modyfikowaną dodatkiem Primalu (stemplowanie powierzchni podklejanej). 6. Zabezpieczenie krawędzi oryginału wyprawy opaską z tynku wapiennego. 7. Konsolidacja odspojonych fragmentów warstwy malarskiej z podłożem: Paraloid - B72 i Primal AC 33. 8. Wypełnienie ubytków zaprawy kitami na bazie zaprawy wapienno-piaskowej, imitującymi fakturę powierzchni. 9. Pogłębienie rys i spękań i wypełnienie elastyczną masą do wypełniania rys STO RISSFULLER 10. Uzupełnienie ubytków tynków, tynkiem wapienno-trasowym TKM-L TRASS KALK MASCHINENLIECHTPUTZ PL. Nałożenie wyprawy wykończeniowej STO TRASSGLATTPUTZ. Zagruntowanie preparatem STO PRIM GRUNDEX rozcieńczonym STO FLUID AF 1:1. Malować farbami silikatowymi w kolorach określonych na podstawie sondażowych badań kolorystyki i wg projektu. 11. Ściany nie posiadające dekoracji malarskich, malowane farbami silikatowymi określonymi na podstawie sondażowych badań, w odniesieniu do próbnika NCS, farby do wnętrza np. Tikurilla, Beckers. 12. Przed przystąpieniem do malowania należy wykonać próby testowe koloru do akceptacji. 1.6.2. Konserwacja dekoracyjnych wypraw: stiuki 1. Oczyszczenie powierzchni delikatne oczyszczenie woda z dodatkiem łagodnego detergentu - delikatne pocieranie zwilżoną gąbką, natychmiast wytrzeć do sucha.

2. Usuniecie pozostałości zabezpieczeń, zanieczyszczeń woskowych tampon zwilżony terpentyną lub benzyną. 3. Wzmocnienie i utwardzenie zwietrzałych, osłabionych partii - woda wapienna, woda barytowa lub preparatem Ampli Silan Putzfestiger. f-my Caparol. 4. Konsolidacja tynku z murem /w miejscach występowania rozwarstwień i pęcherzy podtynkowych/ - przy pomocy spoiwa Ledan TC1 i Ledan TC1 plus, opartego na wapnie hydraulicznym z wypełniaczem mineralnym. 5. Sklejanie rozwarstwień, spęcherzeń, odspojeń w stiuku - woda wapienna, mleko wapienne z dodatkiem gipsu, zastrzyki z wodnej dyspersji polioctanu winylu /dociski/. 6. Uzupełnienie brakujących elementów i reperacje w miejscach uszkodzeń masa stiukowa oparta na bazie oryginalnych materiałów /gips z dodatkiem kleju glutynowego/ z zachowaniem odpowiednich barw i motywu wzorniczego - użylenia oryginalnego stiuku. Uzupełnienia, po stwardnieniu poddać obróbce: a/ szlifowanie: przy pomocy kamieni polerskich np. zielony piaskowiec, serpentynit, krwawnik b/ utwardzenie gorący roztwór kleju glutynowego z niewielkim dodatkiem gipsu c/ polerowanie szlifowanie powierzchni materiałami polerskimi o wysokiej miałkości /ziemia okrzemkowa, cynasz/. 7. Zabezpieczenie powierzchni pastą na bazie wosku syntetycznego np. cosmolloid 80H 1.6.3. Konserwacja elementów zdobniczych - detal architektoniczny, sztukaterie. 1. Oczyszczenie powierzchni detalu z przemalowań olejnych i klejowych metodą mechanicznochemiczną /np. preparat remosol, abaizer, rozpuszczalniki: toluen, metanol, benzyna, kompresy i tampony z waty i wody destylowanej, 10% roztwór wodny kwasu octowego lub STO HELGOL z doczyszczaniem parą wodną (wytwornica pary wodnej 100-110 º C ). 2. Wzmocnienie elementów preparatem Ampli Silan Putzfestiger firmy Caparol. 3. Uzupełnienie uszkodzonych fragmentów detalu masą gipsową /gips ceramiczny/, mniejsze element z ręki, większe elementy z szablonu /wykonanego z oryginału/ szlifowanie, położenie izolacji np. roztwór alkoholowy szelaku, lub Unigrunt firmy Atlas, malowanie sztukaterii zgodnie z pierwotną kolorystyką, np. farby akrylowe firmy Tikurilla, Remmers, Beckers. 1.6.4. Konserwacja lastrico, kamień naturalny posadzka, cokoliki. 1. Oczyszczenie powierzchni z zabrudzeń wodą z dodatkiem detergentów kamień, lastrico- preparat Remmers Alkutex Fassadenreiniger Paste. 2. Usunięcie starych uzupełnień. 3. Uzupełnienie ubytków - spękań w kamieniu i w sztucznym kamieniu, dobranymi odpowiednim rodzajem kruszywa i zaprawy mineralnej, np. Funcosil Restauriermortel. 4. Wypolerowanie uzupełnień. 5. Uzupełnienie ubytków fleki z kamienia naturalnego /marmur cokoliki/ a/ fleki klejone na żywicę np. epidian 5, dodatkowo montowane na bolce mosiężne, szlifowanie fleków pasta polerską do kamienia np. cynasz. 6. Impregnacja środkiem zabezpieczającym powierzchnię woski do kamienia, posadzek np. firmy Starwax.

1.6.5. Konserwacja drewna - stolarka drzwiowa. 1. Demontaż obiektów /skrzydeł drzwiowych/, należy wykonać oznakowanie poszczególnych elementów. 2 Oczyszczenie drewna z powłok lakieru, politury: metodą chemiczno-mechaniczną przy pomocy preparatu np. remosol 3. Uzupełnienie ubytków drewna fleki z drewna dobrane do oryginału/ sosna, dębina, orzech/ i drobnych spękań szpachlówka akrylowa do drewna. Uzupełnienie ubytków forniru wraz z podklejeniem pęcherzy / klej skórny/. 4. Szlifowanie powierzchni drewna pod politurę. 5. Scalenie kolorystyczne drewna - patynowanie bejcą. - wykonać próbki barwienia drewna i przedstawić do akceptacji. 6. Wykończenie powierzchni położenie lakieru o połysku jedwabistym np. Syntirol. lub szlachetnej powłok z politury szelakowej. 7. Montaż obiektów /skrzydeł drzwiowych/. 1.6.6. Konserwacja elementów wykonanych z metalu detale na stolarce. Obiekty wykonane z mosiądzu /detale na stolarce, okucia, klamki/ 1. Demontaż elementów. 2. Oczyszczenie metalu z powłok lakierów przy pomocy preparatu Remosol. 3. Oczyszczenie metalu/mosiądz/ z nawarstwień powierzchniowych - pasta metal cleaner firmy Amway lub neoxyd firmy Avon. 4. Uzupełnienie brakujących elementów detalu rekonstrukcja. 5. Zabezpieczenie metalu Paraloidu B-72 w toluenie. 6. Montaż obiektów. 7. W miejscach braku oryginalnych elementów lub wtórnie wstawionych klamek i okuć zamontować nowe stylizowane na oryginalne.

2. POMIESZCZENIE NR 1.02 SIEŃ 2.1. STAN ZACHOWANIA. Pomieszczenie dwupoziomowe, nakryte trzema prostokątnymi przęsłami krzyżowego sklepienia. Schody szerokie, dziewięciostopniowe wykonanymi z marmuru. Stan schodów zadowalający, jednakże występują na nich ubytki w części nosków, oraz spękania i rysy. Schody ujęte gipsową balustradą tralkową zakończoną słupami, na których widnieją herby właściciela. Ściany zdobione marmoryzowanymi stiukowymi płycinami obramionymi gipsowymi listwami profilowanymi oraz wykonanymi w tej samej technice pilastry jońskie. Dekoracja stiukowa zachowana w dość dobrym stanie. Posiada drobne ubytki i rysy w materiale. Pokryta kurzem i brudem, dwie płyciny stiukowe zamalowane farbami. Na elementach stiukowych oznaczenia drogi ewakuacyjnej wykonane farbą olejną. Otwory drzwiowe obramione gipsowymi portalami z naczółkami: w kształcie trójkąta nad głównym przejściem do Hallu i półkolistymi nad przejściami do bocznych pomieszczeń. Liczne uszkodzenia krawędzi i narożników na elementach sztukateryjnych, szczególnie na wysokości do 1,50m. Drzwi prowadzące do Hallu Centralnego drewniane z wtórnym przeszkleniem w skrzydle drzwiowym i z witrażowym naświetlem. Witraż o motywie geometrycznym, szkło katedralne łączone dwuteownikiem ołowianym. Stan zachowania dobry. Stolarka drzwiowa drewniana, płycinowa, obramiona profilowanymi listwami. Drewno charakteryzuje się uszkodzoną politurą oraz drobnymi ubytkami i otarciami wierzchniej struktury drewna. Zachowana jedna oryginalna klamka z szyldem oraz jeden uchwyt przy drzwiach wahadłowych. Posadzka - lastriko w mało zadowalającym stanie. Widoczne pęknięcia, rysy i ubytki. Kaloryfery datowane na ok. 1912r. Oryginalna lampa z wtórnym przeszkleniem nie pasującym do oprawy. 2.2. WYTYCZNE KONSERWATORSKIE Dekoracja ścian i stropu wraz elementami sztukateryjnymi i stiukowymi płycinami. Odsłonić oryginalne warstwy malarskie. Zachowane oryginalne elementy poddać konserwacji i restauracji. Stiuki oczyszczenie dwóch płycin z przemalowań farbami, zdjęcie oznakowań drogi ewakuacyjnej z powierzchni stiukowej. Przeprowadzenie zabiegów konserwatorskich na powierzchni stiuków. Stolarkę drzwiową i okienną poddać zabiegom konserwacji. Uzupełnić braki w detalach drewnianych. W drzwiach oraz w oknach prowadzących do Hallu zrekonstruować witrażowe przeszklenia na wzór tego, które zachowało się w nadświetlu drzwi. Uzupełnić braki w metalowych elementach stolarki drzwiowej: drzwi między wiatrołapem a sienią brak jednego uchwytu; drzwi do pijalni, sali teatralnej i Hallu brak oryginalnych klamek i szyldów. Posadzka, schody i cokoliki poddać zabiegom konserwacji. Uzupełnić braki w elementach kamiennych cokolików. Lampa zwisająca ze sklepienia konserwacja elementów metalowych, szklenie do wymiany na szkło dopasowane do zachowanego witraża elementy przeźroczyste, bezbarwnw. Kaloryfery poddać zabiegom konserwatorskim. Skrzynka elektryczna przeniesienie w miejsce niewidoczne w sposób jak najmniej naruszający historyczną substancję. 2.3. POMIESZCZENIE SPEŁNIA FUNKCJĘ SIENI 2.4. PROGRAM FUNKCJONALNO UŻYTKOWY POMIESZCZENIA. Po dokładnej analizie funkcji pomieszczenia i jego obecnym wyposażeniu zaleca się:

Dodatkowe doświetlenie łuków sklepiennych, portalu z głową Merkurego prowadzącego do Hallu Centralnego oraz dwóch głów kobiecych znajdujących się przy drzwiach z wiatrołapu. 2.5. HARMONOGRAM PRAC. 1. Zabezpieczenie i demontaż powierzchni zabytkowej. 2. Oczyszczenie z warstw wtórnych, wszystkich elementów znajdujących się w pomieszczeniu. Oczyszczenie w kolejności sufit i jego elementy następnie ściany i jej elementy. Usunięcie ośmiu stalowych elementów wystających ze ścian. 3. Orzeczenie o stanie zachowania możliwe zmiany projektowe. 4. Wzmocnienie, podklejenie substancji historycznej wymagającej tego zabiegu. 5. Przeprowadzenie prac instalacyjnych elektrycznych, grzewczych. 6. Uzupełnienie ubytków, scalanie kolorystyczne. 7. Impregnacja, zabezpieczenie powierzchni naprawionej i poddanej procesom konserwacji. 8. Montaż elementów technicznych i uprzednio demontowanych. 9. Zabezpieczenie powierzchni poddanych zabiegom konserwacji. 10. Wszystkie prace związane z konserwacją posadzki. 2.6. PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH. 2.6.1. Konserwacja polichromii: dekoracja malarska na ścianach i sufitach 1. Oczyszczenie powierzchni ścian z przemalowań olejnych i klejowych metodą mechanicznochemiczną /np. preparat remosol, abaizer, rozpuszczalniki: toluen, metanol, benzyna, kompresy i tampony z waty i wody destylowanej, szpachelki, skalpele, noże/. 2. Usunąć płaskowniki wystające ze ściany. 3. Wykonanie iniekcji wzmacniających oryginalnej, osłabionej struktury zaprawy: Primal AC 33, POW w dyspersji wodnej. 4. Zabezpieczenie malatury w miejscach pęknięć i niewielkich otworów bibułką japońską, na czas podklejania zaprawy. 5. Usunięcie starych łat i kitów. 6. Podklejanie odspojonego tynku i spęcherzeń przy pomocy POW w dyspersji wodnej, żółci wołowej zagęszczone gipsem. Brzegi długich spękań na sufitach po wzmocnieniu przymocowane do podbitki deskowania za pomocą pajączków z tworzywa sztucznego, podkleić pęknięcia zaprawą STO Trass HM 0,1 modyfikowaną dodatkiem Primalu (stemplowanie powierzchni podklejanej). 7. Zabezpieczenie krawędzi oryginału wyprawy opaską z tynku wapiennego. 8. Konsolidacja odspojonych fragmentów warstwy malarskiej z podłożem: Paraloid - B72 i Primal AC 33. 9. Wypełnienie ubytków zaprawy kitami na bazie zaprawy wapienno-piaskowej, imitującymi fakturę powierzchni. 10. Pogłębienie rys i spękań i wypełnienie elastyczną masą do wypełniania rys STO RISSFULLER 11. Uzupełnienie ubytków tynków, tynkiem wapienno-trasowym TKM-L TRASS KALK MASCHINENLIECHTPUTZ PL. Nałożenie wyprawy wykończeniowej STO TRASSGLATTPUTZ. Zagruntowanie preparatem STO PRIM GRUNDEX rozcieńczonym STO FLUID AF 1:1. Malować farbami silikatowymi w kolorach określonych na podstawie sondażowych badań kolorystyki i wg projektu.

12. Punktowanie ubytków warstwy malarskiej farbami akrylowymi, punktowanie kropką, plamą /w zależności od stopnia przetarcia/, z lawowaniem podkładu. Rekonstrukcja brakujących fragmentów w nawiązaniu do oryginału. 13. Rekonstrukcja malowideł w miejscach ubytków elementy geometryczne rozrysowanie według oryginału /paski, figury geometryczne/. 14. Ściany nie posiadające dekoracji malarskich, malowane farbami silikatowymi określonymi na podstawie sondażowych badań, w odniesieniu do próbnika NCS, farby do wnętrza np. Tikurilla, Beckers. 15. Przed przystąpieniem do malowania należy wykonać próby testowe koloru do akceptacji. 2.6.2. Konserwacja dekoracyjnych wypraw: stiuki 1. Oczyszczenie powierzchni delikatne oczyszczenie woda z dodatkiem łagodnego detergentu - delikatne pocieranie zwilżoną gąbką, i natychmiast wycieranie do sucha. Stiuki pokryte są farbami należy najpierw je delikatnie oczyścić. 2. Usuniecie pozostałości zabezpieczeń, zanieczyszczeń woskowych tampon zwilżony terpentyną lub benzyną. 3. Wzmocnienie i utwardzenie zwietrzałych, osłabionych partii - woda wapienna, woda barytowa lub preparatem Ampli Silan Putzfestiger. f-my Caparol. 4. Konsolidacja tynku z murem /w miejscach występowania rozwarstwień i pęcherzy podtynkowych/ - przy pomocy spoiwa Ledan TC1 i Ledan TC1 plus, opartego na wapnie hydraulicznym z wypełniaczem mineralnym. 5. Sklejanie rozwarstwień, spęcherzeń, odspojeń w stiuku - woda wapienna, mleko wapienne z dodatkiem gipsu, zastrzyki z wodnej dyspersji polioctanu winylu /dociski/. 6. Usunięcie wtórnych uzupełnień z zaprawy cementowej. 7. Uzupełnienie brakujących elementów i reperacje w miejscach uszkodzeń masa stiukowa oparta na bazie oryginalnych materiałów /gips z dodatkiem kleju glutynowego/ z zachowaniem odpowiednich barw i motywu wzorniczego - użylenia oryginalnego stiuku. Uzupełnienia, po stwardnieniu poddać obróbce: a/ szlifowanie: przy pomocy kamieni polerskich np. zielony piaskowiec, serpentynit,krwawnik b/ utwardzenie gorący roztwór kleju glutynowego z niewielkim dodatkiem gipsu c/ polerowanie szlifowanie powierzchni materiałami polerskimi o wysokiej miałkości /ziemia okrzemkowa, cynasz/. 8. Zabezpieczenie powierzchni pastą na bazie wosku syntetycznego np. cosmolloid 80H 2.6.3. Konserwacja elementów zdobniczych - detal architektoniczny, sztukaterie. 1. Oczyszczenie powierzchni detalu z przemalowań olejnych i klejowych metodą mechanicznochemiczną /np. preparat remosol, abaizer, rozpuszczalniki: toluen, metanol, benzyna, kompresy i tampony z waty i wody destylowanej, 10% roztwór wodny kwasu octowego lub STO HELGOL z doczyszczaniem parą wodną (wytwornica pary wodnej 100-110 º C ). 2. Wzmocnienie elementów preparatem Ampli Silan Putzfestiger. firmy Caparol. 3. Uzupełnienie uszkodzonych fragmentów detalu masą gipsową /gips ceramiczny/, mniejsze element z ręki, większe elementy z szablonu /wykonanego z oryginału/ szlifowanie, położenie izolacji np. roztwór alkoholowy szelaku, lub Unigrunt firmy Atlas, malowanie sztukaterii zgodnie z pierwotną

kolorystyką, np. farby akrylowe firmy Tikurilla, Remmers, Beckers. 4. Oczyszczenie elementów złoconych z powierzchniowych zabrudzeń przy pomocy mieszaniny rozpuszczalników, wody z dodatkiem detergentów. 5. Złocenia - złocenie metalem pozłotniczym - szlagmetal na wytrawie olejnej /mikstion/ z zachowaniem reżimu technologicznego. Izolacja zaprawy pod złocenie i zabezpieczenie złoceń lakierem szelakowym na spirytusie. Złocenia wykonać przed malowaniem. 2.6.4. Konserwacja marmur, lastrico schody, cokoliki, posadzka. 1. Oczyszczenie powierzchni z zabrudzeń wodą z dodatkiem detergentów kamień, lastrico- preparat Remmers Alkutex Fassadenreiniger Paste. 2. Usunięcie wtórnych uzupełnień. 3. Uzupełnienie ubytków - spękań w kamieniu i w sztucznym kamieniu, dobranymi odpowiednim rodzajem kruszywa i zaprawy mineralnej, np. Funcosil Restauriermortel. 4. Wypolerowanie uzupełnień. 5. Uzupełnienie ubytków fleki z kamienia naturalnego /marmur np. noski stopni/ a/ fleki klejone na żywicę np. epidian 5, dodatkowo montowane na bolce mosiężne, szlifowanie fleków pasta polerską do kamienia np. cynasz. 6. Impregnacja posadzki środkiem zabezpieczającym powierzchnię woski do kamienia, posadzek np. firmy Starwax. 2.6.5. Konserwacja drewna - stolarka drzwiowa i okienna. 1. Demontaż obiektów /skrzydła drzwiowe/, należy wykonać oznakowanie poszczególnych elementów. 2 Oczyszczenie drewna z powłok lakieru, politury: metodą chemiczno-mechaniczną przy pomocy preparatu np. remosol 3. Uzupełnienie ubytków drewna fleki z drewna dobrane do oryginału/ sosna, dębina, orzech/ i drobnych spękań szpachlówka akrylowa do drewna. Uzupełnienie ubytków forniru wraz z podklejeniem pęcherzy / klej skórny/. 4. Szlifowanie powierzchni drewna pod politurę. 5. Scalenie kolorystyczne drewna - patynowanie bejcą. - Należy wykonać próbki barwienia drewna i przedstawić do akceptacji. 6. Wykończenie powierzchni położenie lakieru o połysku jedwabistym np. Syntirol. lub szlachetnej powłok z politury szelakowej. 7. Rekonstrukcja brakujących elementów dekoracyjnych / szyldy, okucia, klamki itp./ w oryginalnym metalu. 8. Montaż obiektów /skrzydeł drzwioeych/. 2.6.6. Konserwacja elementów wykonanych z mosiądzu detale na stolarce. 1. Demontaż elementów. 2. Oczyszczenie metalu z powłok lakierów przy pomocy preparatu Remosol. 3. Oczyszczenie metalu/mosiądz/ z nawarstwień powierzchniowych - pasta metal cleaner firmy Amway lub neoxyd firmy Avon. 4. Uzupełnienie brakujących elementów detalu rekonstrukcja.

5. Zabezpieczenie metalu Paraloidu B-72 w toluenie. 6. Montaż obiektów. 7. W miejscach braku oryginalnych lub wtórnie wstawionych klamek i okuć zamontować nowe stylizowane na oryginalne.

3. POMIESZCZENIE NR 1.03 HALL CENTRALNY. 3.1. STAN ZACHOWANIA Pomieszczenie bardzo reprezentacyjne. Na ścianach występują marmoryzowane stiukowe półkolumny i pilastry jońskie na wysokich cokołach. Podtrzymują one profilowany gzyms, na listwach którego widoczne są ornamenty o motywach perełek, ząbków i kimationa jońskiego. Gzyms wykończony palmetami. Z tego miejsca zaczyna się złocona faseta ozdobiona dekoracyjną kratką regencyjną. Na fasecie w linii pilastrów przy wszystkich otworach przejściowych widoczne kroksztyny w formie wolut. Powierzchnia fasety dobrze zachowana, nie posiada uszkodzeń mechanicznych a jedynie zubożenie ze względu na zamalowane części elementów złoconych. Powyżej zamiast sklepienia owalny otwór świetlika z ozdobnym profilowaniem. Dekoracja stiukowa zachowana w dobrym stanie. Posiada liczne ubytki i rysy w materiale na wysokości do 1,50m. Występują liczne nieudolne naprawy powierzchni stiukowej. Pokryta jest kurzem i brudem. Monumentalne portale, stanowiące obramienie wejść do westybulu, na korytarz i klatkę schodową oraz do salonu, ob. sali teatralnej. Otwory przejściowe zamknięte drzwiami drewnianymi, płycinowymi, zachowanymi w dobrym stanie, z wyjątkiem przejścia na korytarz gdzie wstawiona jest wtórna kuta, ozdobna krata oraz przejścia do sali 1.06 gdzie pozostała drewniana ościeżnica a brakuje skrzydeł drzwiowych. Od strony sieni oraz korytarza po dwa okienka zwieńczone półokrągło, przeszklone różnymi rodzajami szkła. Oryginalnie przeszklone witrażowo. Posadzka drewniana, parkiet z klepek ułożonych w pojedynczą jodełkę w dwóch tonacjach. Parkiet wtórny. Kaloryfery datowane na 1912r., malowane farbą olejną. Dwa kaloryfery ustawione w złym miejscu ponieważ zakrywają konsole pod rzeźby. Zachowane trzy kratki wentylacyjne. 3.2. WYTYCZNE KONSERWATORSKIE 11. Dekoracja ścian i stropu. Poddać procesom konserwacji i restauracji. 12. Krata. Poddać zabiegom konserwatorskim. 13. Stolarkę drzwiową i okienną poddać zabiegom konserwacji. Uzupełnić braki w detalach drewnianych. W drzwiach oraz w oknach prowadzących do westybulu zrekonstruować witrażowe przeszklenia na wzór tego, które zachowało się w nadświetlu drzwi. Drzwi do pomieszczenia byłej bawialni - do odtworzenia na podstawie ikonografii. 14. Oświetlenie. Wymiana na nowe stylizowane. 15. Figury we wnękach ściany od strony sali teatralnej. Na rysunkach projektowych Willi widoczne są figury we wnękach po obu stronach wejścia do Hallu, w miejscach gdzie obecnie znajdują się okienka, brak figur w obecnie istniejących wnękach. Można jednak przypuszczać, że właśnie tam ustawione były rzeźby, bowiem w nowej, zrealizowanej wersji projektu, brak było innego miejsca na ich umieszczenie. W związku z tym proponuje się wykonać i ustawić na konsolach we wnękach nowe figury. Wobec braku przekazów ikonograficznych nie mogą to być ścisłe rekonstrukcje, można natomiast wykonać posągi będące zgodnie z duchem epoki alegoriami np. przemysłu i handlu, lub też przedstawieniami mitologicznymi. 16. Grzejniki - usunąć odsłaniając podziały architektoniczne. 3.3. POMIESZCZENIE SPEŁNIA FUNKCJĘ POMIESZCZENIA KONFERENCYJNEGO, EKSPOZYCYJNEGO. 3.4. PROGRAM FUNKCJONALNO UŻYTKOWY POMIESZCZENIA. Po dokładnej analizie funkcji pomieszczenia i jego obecnym wyposażeniu zaleca się:

Wprowadzenie dodatkowego oświetlenia. Przy rekonstrukcji przesuwnych drzwi do byłej bawialni ze względów ułatwiających obsługę zaleca się zastosowanie mechanizmu otwierającego, w taki sposób aby mechanizm był nie widoczny i przy jego montażu nie zniszczyć substancji historycznej. Ze względów estetycznych zaleca się wymianę wtórnego parkietu na drewnianą mozaikę z ułożeniem pasa desek wzdłuż ścian gdyż w pasie tym istniej możliwość schowania instalacji elektrycznej. 3.5. HARMONOGRAM PRAC. 1. Zabezpieczenie i demontaż powierzchni zabytkowej. 2. Oczyszczenie z warstw wtórnych, wszystkich elementów znajdujących się w pomieszczeniu. Oczyszczenie w kolejności sufit i jego elementy następnie ściany i jej elementy. 3. Orzeczenie o stanie zachowania możliwe zmiany projektowe. 4. Wzmocnienie, podklejenie substancji historycznej wymagającej tego zabiegu. 5. Przeprowadzenie prac instalacyjnych elektrycznych, grzewczych. 6. Uzupełnienie ubytków. 7. Scalanie kolorystyczne. 8. Impregnacja, zabezpieczenie powierzchni naprawionej i poddanej procesom konserwacji. 9. Montaż elementów technicznych i uprzednio demontowanych. 10. Ułożenie nowej posadzki. 3.6. PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH. 3.6.1. Konserwacja polichromii: dekoracja malarska na ścianach. 1. Oczyszczenie powierzchni ścian z przemalowań olejnych i klejowych metodą mechanicznochemiczną /np. preparat remosol, abaizer, rozpuszczalniki: toluen, metanol, benzyna, kompresy i tampony z waty i wody destylowanej, szpachelki, skalpele, noże/. 2. Wykonanie iniekcji wzmacniających oryginalnej, osłabionej struktury zaprawy: Primal AC 33, POW w dyspersji wodnej. 3. Zabezpieczenie malatury w miejscach pęknięć i niewielkich otworów bibułką japońską, na czas podklejania zaprawy. 4. Usunięcie starych łat i kitów. 5. Podklejanie odspojonego tynku i spęcherzeń przy pomocy POW w dyspersji wodnej, żółci wołowej zagęszczone gipsem. Brzegi długich spękań na sufitach po wzmocnieniu przymocowane do podbitki deskowania za pomocą pajączków z tworzywa sztucznego, podkleić pęknięcia zaprawą STO Trass HM 0,1 modyfikowaną dodatkiem Primalu (stemplowanie powierzchni podklejanej). 6. Zabezpieczenie krawędzi oryginału wyprawy opaską z tynku wapiennego. 7. Konsolidacja odspojonych fragmentów warstwy malarskiej z podłożem: Paraloid - B72 i Primal AC 33. 8. Wypełnienie ubytków zaprawy kitami na bazie zaprawy wapienno-piaskowej, imitującymi fakturę powierzchni. 9. Pogłębienie rys i spękań i wypełnienie elastyczną masą do wypełniania rys STO RISSFULLER 10. Uzupełnienie ubytków tynków, tynkiem wapienno-trasowym TKM-L TRASS KALK MASCHINENLIECHTPUTZ PL. Nałożenie wyprawy wykończeniowej STO TRASSGLATTPUTZ.

Zagruntowanie preparatem STO PRIM GRUNDEX rozcieńczonym STO FLUID AF 1:1. Malować farbami silikatowymi w kolorach określonych na podstawie sondażowych badań kolorystyki i wg projektu. 11. Punktowanie ubytków warstwy malarskiej farbami akrylowymi, punktowanie kropką, plamą /w zależności od stopnia przetarcia/, z lawowaniem podkładu. Rekonstrukcja brakujących fragmentów w nawiązaniu do oryginału. 12. Ściany nie posiadające dekoracji malarskich, malowane farbami silikatowymi określonymi na podstawie sondażowych badań, w odniesieniu do próbnika NCS, farby do wnętrza np. Tikurilla, Beckers. 13. Przed przystąpieniem do malowania należy wykonać próby testowe koloru do akceptacji. 3.6.2. Konserwacja dekoracyjnych wypraw: stiuki 1. Oczyszczenie powierzchni delikatne oczyszczenie woda z dodatkiem łagodnego detergentu - delikatne pocieranie zwilżoną gąbką, i natychmiast wycieranie do sucha. 2. Usuniecie pozostałości zabezpieczeń, zanieczyszczeń woskowych tampon zwilżony terpentyną lub benzyną. 3. Wzmocnienie i utwardzenie zwietrzałych, osłabionych partii - woda wapienna, woda barytowa lub preparatem Ampli Silan Putzfestiger. f-my Caparol. 4. Konsolidacja tynku z murem /w miejscach występowania rozwarstwień i pęcherzy podtynkowych/ - przy pomocy spoiwa Ledan TC1 i Ledan TC1 plus, opartego na wapnie hydraulicznym z wypełniaczem mineralnym. 5. Sklejanie rozwarstwień, spęcherzeń, odspojeń w stiuku - woda wapienna, mleko wapienne z dodatkiem gipsu, zastrzyki z wodnej dyspersji polioctanu winylu /dociski/. 6. Usunięcie wtórnych uzupełnień. 7. Uzupełnienie brakujących elementów i reperacje w miejscach uszkodzeń masa stiukowa oparta na bazie oryginalnych materiałów /gips z dodatkiem kleju glutynowego/ z zachowaniem odpowiednich barw i motywu wzorniczego - użylenia oryginalnego stiuku. Uzupełnienia, po stwardnieniu poddać obróbce: a/ szlifowanie: przy pomocy kamieni polerskich np. zielony piaskowiec, serpentynit,krwawnik b/ utwardzenie gorący roztwór kleju glutynowego z niewielkim dodatkiem gipsu c/ polerowanie szlifowanie powierzchni materiałami polerskimi o wysokiej miałkości /ziemia okrzemkowa, cynasz. 8. Zabezpieczenie powierzchni pastą na bazie wosku syntetycznego np. cosmolloid 80H 3.6.3. Konserwacja elementów zdobniczych - detal architektoniczny, sztukaterie. 1. Oczyszczenie powierzchni detalu z przemalowań olejnych i klejowych metodą mechanicznochemiczną /np. preparat remosol, abaizer, rozpuszczalniki: toluen, metanol, benzyna, kompresy i tampony z waty i wody destylowanej, 10% roztwór wodny kwasu octowego lub STO HELGOL z doczyszczaniem parą wodną (wytwornica pary wodnej 100-110 º C ). 2. Wzmocnienie elementów preparatem Ampli Silan Putzfestiger. firmy Caparol. 3. Uzupełnienie uszkodzonych fragmentów detalu masą gipsową /gips ceramiczny/, mniejsze element z ręki, większe elementy z formy kauczukowej lub z szablonu /wykonanych z oryginału/ szlifowanie, położenie izolacji np. roztwór alkoholowy szelaku, lub Unigrunt firmy Atlas, malowanie

sztukaterii zgodnie z pierwotną kolorystyką, np. farby akrylowe firmy Tikurilla, Remmers, Beckers. 4. Oczyszczenie elementów złoconych z powierzchniowych zabrudzeń przy pomocy mieszaniny rozpuszczalników, wody z dodatkiem detergentów. 5. Złocenia - złocenie metalem pozłotniczym - szlagmetal na wytrawie olejnej /mikstion/ z zachowaniem reżimu technologicznego. Izolacja zaprawy pod złocenie i zabezpieczenie złoceń lakierem szelakowym na spirytusie. Złocenia wykonać przed malowaniem. 3.6.4. Konserwacja kamienia cokolik. 1. Oczyszczenie powierzchni z zabrudzeń wodą z dodatkiem detergentów preparat Remmers Alkutex Fassadenreiniger Paste. 2. Uzupełnienie ubytków - spękań w kamieniu, dobranymi odpowiednim rodzajem kruszywa i zaprawy mineralnej, np. Funcosil Restauriermortel. 3. Wypolerowanie uzupełnień. 4. Uzupełnienie ubytków fleki z kamienia naturalnego. a/ fleki klejone na żywicę np. epidian 5, dodatkowo montowane na bolce mosiężne, szlifowanie fleków pasta polerską do kamienia np. cynasz. 5. Impregnacja środkiem zabezpieczającym powierzchnię woski do kamienia, posadzek np. firmy Starwax. 3.6.5. Konserwacja drewna - stolarka drzwiowa i okienna. 1. Demontaż obiektów /skrzydeł drzwiowych/, należy wykonać oznakowanie poszczególnych elementów. 2 Oczyszczenie drewna z powłok lakieru, politury: metodą chemiczno-mechaniczną przy pomocy preparatu np. remosol 3. Uzupełnienie ubytków drewna fleki z drewna dobrane do oryginału/ sosna, dębina, orzech/ i drobnych spękań szpachlówka akrylowa do drewna. Uzupełnienie ubytków forniru wraz z podklejeniem pęcherzy / klej skórny/. 4. Szlifowanie powierzchni drewna pod politurę. 5. Scalenie kolorystyczne drewna - patynowanie bejcą. - Należy wykonać próbki barwienia drewna i przedstawić do akceptacji. 6. Wykończenie powierzchni położenie lakieru o połysku jedwabistym np. Syntirol. lub szlachetnej powłok z politury szelakowej. 7. Naprawa mechanizmu rozsuwania stolarki drzwiowej. 8. Montaż obiektów /skrzydeł drzwiowych/. 3.6.6. Konserwacja elementów wykonanych z metalu. Obiekty wykonane z mosiądzu /detale na stolarce, okucia, klamki itp./ 1. Demontaż elementów. 2. Oczyszczenie metalu z powłok lakierów przy pomocy preparatu Remosol. 3. Oczyszczenie metalu/mosiądz/ z nawarstwień powierzchniowych - pasta metal cleaner firmy Amway lub neoxyd firmy Avon. 4. Uzupełnienie brakujących elementów detalu rekonstrukcja. 5. Zabezpieczenie metalu Paraloidu B-72 w toluenie.

6. Montaż obiektów. 7. W miejscach braku oryginalnych lub wtórnie wstawionych klamek i okuć zamontować nowe stylizowane na oryginalne. Obiekty wykonane z żeliwa /krata/ 1. Demontaż elementów. 2. Oczyszczenie z powłok farby /piaskowanie/ 3. Pokrycie farba antykorozyjna na bazie mini. 4. Pomalowanie farbą do metalu w kolorze ścian np. farby alkidowe do metalu firmy Beckers. 5. Montaż obiektów. 3.6.7. Konserwacja witraży 1. Oczyszczenie powierzchni woda destylowaną dodatkiem detergentu. 2. Wymiana zniszczonych i brakujących elementów szkła wraz z oprawą /ołowiana/.

4. POMIESZCZENIA NR 1.04, 1.05 DAWNE POKOJE: PANA, PANI I SALON. 4.1. STAN ZACHOWANIA Dziś sala teatralna i scena powstałe w wyniku remontu i połączenia w 1950 r. trzech pomieszczeń. Po stronie południowej mieści się scena, w pozostałej części widownia w formie amfiteatru. Jako elementy zabytkowe wystroju pomieszczeń zachowały się portale wraz z drzwiami oraz nisze okienne. Ściany pokryte masą klejową w postaci baranka. Strop płaski, bez dekoracji. Ściany i sufit zabrudzone z wieloma drobnymi rysami. Na suficie widoczne ślady po zalewaniu. Dawne dekoracje sufitów (okładziny drewniane, lub dekoracje stiukowe) nie zachowały się uległy zniszczeniu zapewne przy adaptacji wnętrz na salę teatralną. Posadzka drewniana, parkiet z klepek (40,0 x 8,5 cm) ułożonych w pojedynczą jodełkę w dwóch tonacjach. Duże rozszczelnienia pomiędzy klepkami, zniszczenia wierzchniej warstwy drewna, uszkodzenia powierzchni zabezpieczającej. Kaloryfery malowane farbą olejną. 4.2. WYTYCZNE KONSERWATORSKIE Drewniane elementy wystroju poddać konserwacji. Z światła okna usunąć elementy rurowania ogrzewania centralnego, uzupełnić braki w elementach drewnianych w postaci prętów na zasłony. Naprawić mechanizm rolet. Wtórne skrzydło drzwiowe prowadzące do skarbca wymienić na nowe stylizowane na wzór zachowanych. Z portalu głównego prowadzącego do Hallu usunąć stalowe elementy. W drzwiach uzupełnić braki z klamkach i szyldach. Zachowana jedna oryginalna klamka i szyld w drzwiach głównych. 4.3. POMIESZCZENIE SPEŁNIA FUNKCJĘ SALI TEATRALNEJ. 4.4. PROGRAM FUNKCJONALNO UŻYTKOWY POMIESZCZENIA. Po dokładnej analizie funkcji pomieszczenia i jego obecnym wyposażeniu zaleca się: Wprowadzenie dodatkowego oświetlenia podświetlającego walory dwóch rozbudowanych portali. Przy konserwacji przesuwnych drzwi do byłej bawialni ze względów ułatwiających obsługę zaleca się zastosowanie mechanizmu elektrycznego otwierającego, w taki sposób aby mechanizm był nie widoczny i przy jego montażu nie zniszczyć substancji historycznej. Po zdemontowaniu podestu sceny i widowni należy podjąć decyzję w związaną z zachowaniem lub wymianie parkietu na nowy, należy jednak pamiętać o ułożeniem pasa desek wzdłuż ścian gdyż w pasie tym występuje możliwość schowania instalacji elektrycznej. 4.5. HARMONOGRAM PRAC. 1. Zabezpieczenie i demontaż powierzchni zabytkowej. 2. Usunięcie podestu sceny i widowni, ocena stany zachowania klepek parkietu. 3. Oczyszczenie z warstw wtórnych, wszystkich elementów znajdujących się w pomieszczeniu. Oczyszczenie w kolejności sufit i jego elementy następnie ściany i jej elementy. 4. Orzeczenie o stanie zachowania możliwe zmiany projektowe. 5. Wzmocnienie, podklejenie substancji historycznej wymagającej tego zabiegu. 6. Przeprowadzenie prac instalacyjnych elektrycznych i grzewczej. 7. Uzupełnienie ubytków, scalanie kolorystyczne. 8. Impregnacja, zabezpieczenie powierzchni naprawionej i poddanej procesom konserwacji.