Projekcja inflacji Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Czerwiec 2008 r.
Projekcja inflacji czerwiec 2008 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0-1 -2-3 -4-5 proc. 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0-1 -2-3 -4-5 05q1 05q3 06q1 06q3 07q1 07q3 08q1 08q3 09q1 09q3 10q1 10q4 źródło: Instytut Ekonomiczny
Układ prezentacji Model prognostyczny Główne zmiany w modelu prognostycznym Projekcja centralna Punkt startowy na tle projekcji lutowej Projekcja na lata 2008-2010 Rozliczenie odchyleń od poprzedniej projekcji Korekty eksperckie Analiza niepewności projekcji inflacji Czynniki ujmowane w modelu wykresy wachlarzowe Czynniki nie ujęte w modelu
Model prognostyczny
Główne zmiany w modelu prognostycznym Model prognostyczny
Główne zmiany w modelu prognostycznym (1) Rozbudowa strony podażowej: dezagregacja inwestycji na: publiczne, przedsiębiorstw i mieszkaniowe, endogenizacja stóp aktywności zawodowej w podziale na 3 kategorie wiekowe. Wprowadzenie rynku mieszkaniowego Wprowadzenie modelowanych explicite oczekiwań zgodnych ze strukturą modelu: równania inflacji bazowej i deflatora wartości dodanej, reguła Taylora, stopy realne.
Główne zmiany w modelu prognostycznym (2) Zwiększenie oddziaływania cen światowych na ceny krajowe dzięki: zmianie dekompozycji indeksu CPI (podział na 3 komponenty: 1) ceny żywności, 2) ceny paliw, energii elektrycznej i gazu, 3) inflacja bazowa), ceny żywności i nośników energii prognozowane na podstawie cen światowych surowców rolnych i energetycznych, zmianie dekompozycji cen importu (wyłączanie z cen importu cen ropy naftowej i gazu ziemnego). Dokładniejsze modelowanie wpływu na gospodarkę funduszy unijnych: zwiększenie szczegółowości ujęcia funduszy unijnych obecnie wyróżnia się trzy grupy funduszy: 1) transfery bieżące, 2) transfery kapitałowe dla sektora publicznego, 3) transfery inwestycyjne dla przedsiębiorstw, zróżnicowanie kanałów oddziaływania na gospodarkę różnych typów funduszy unijnych.
Główne zmiany w modelu prognostycznym (3) Korekta danych BAEL Dochody do dyspozycji szacunek własny (częściowo wykorzystujący dane GUS) dochodów do dyspozycji, uwzględnienie w dochodach do dyspozycji w sposób jawny transferów od Polaków mieszkających za granicą oraz transferów unijnych. Wyprowadzenie fundamentalnego kursu równowagi wyprowadzenie spójnego z modelem równania dla fundamentalnego kursu równowagi, co pozwala definiować w ćwiczeniach, prognostycznych i symulacyjnych spójne z modelem przesunięcie kursu równowagi. Uwzględnienie danych ESA 95
Projekcja centralna
Punkt startowy projekcji czerwcowej na tle projekcji lutowej PKB i jego składowe Rynek pracy Inflacja
PKB i jego składowe Punkt startowy
Nakłady na środki trwałe: zbliżona dynamika Nakłady brutto na śr. trwałe (r/r) (%) 25 20 15 10 5 0-5 -10-15 02Q1 03Q2 04Q3 05Q4 07Q1 Czerw iec '08 Luty '08
Spożycie indywidualne: niższa dynamika Spożycie indywidualne (r/r) (%) 8 7 6 5 4 3 2 1 0 02Q1 03Q2 04Q3 05Q4 07Q1 Czerw iec '08 Luty '08
Wkład eksportu netto: zbliżony Wkład eksportu netto (r/r) (%) 5 3 1-1 -3-5 02Q1 03Q2 04Q3 05Q4 07Q1 Czerw iec '08 Luty '08
PKB: zbliżona dynamika PKB (r/r) (%) 8 7 6 5 4 3 2 1 0 02Q1 03Q2 04Q3 05Q4 07Q1 Czerw iec '08 Luty '08
Rynek pracy Punkt startowy
ULC: wyższa dynamika* Płace (r/r) (%) Pracujący (r/r) (%) 12 5 9 3 6 3 1-1 -3 0 02Q1 03Q2 04Q3 05Q4 07Q1-5 02Q1 03Q2 04Q3 05Q4 07Q1 Czerw iec '08 Luty '08 ULC (r/r) (%) 10 7 4 1-2 -5 02Q1 03Q2 04Q3 05Q4 07Q1 Czerw iec '08 Luty '08 Czerw iec '08 Luty '08 * Dynamika pracujących oraz ULC podana w kategoriach porównywalnych
Inflacja Punkt startowy
Inflacja: zbliżona Inflacja CPI r/r (%) 6 5 4 3 2 1 0 02Q1 03Q2 04Q3 05Q4 07Q1 Czerw iec '08 Luty '08
Projekcja makroekonomiczna 2008-2010 Stałe stopy procentowe
Założenia Projekcja makroekonomiczna
Wzrost za granicą: niższy od III kw. 2008 r. PKB za granicą (r/r) (%) 5 4 3 2 1 0 02Q1 03Q2 04Q3 05Q4 07Q1 Czerw iec '08 Luty '08 W modelu NECMOD sektor zagraniczny reprezentują trzy gospodarki (odpowiednio z wagami): strefa euro (87,8%) Wielka Brytania (7,2%) Stany Zjednoczone (5,0%)
Wzrost gospodarczy za granicą w porównaniu do projekcji lutowej niższy: w Stanach Zjednoczonych w całym horyzoncie projekcji. w strefie euro w 2009 i 2010 r. w Wielkiej Brytanii w 2009 r.
Stopy procentowe za granicą: niższe do III kw. 2009 r. Stopa procentowa za granicą 5 4 3 2 1 0 02Q1 03Q2 04Q3 05Q4 07Q1 Czerw iec '08 Luty '08
W porównaniu do projekcji lutowej wyższe rynkowe stopy procentowe zagranicą w: w Stanach Zjednoczonych w całym horyzoncie projekcji w strefie euro poza II kw. 2008 r. w całym horyzoncie projekcji w Wielkiej Brytanii wyższe do II kw. 2009 r.
Poziom cen za granicą* Deflator wartości dodanej za granicą (%) 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 02Q1 03Q2 04Q3 05Q4 07Q1 Czerw iec '08 Luty '08 * Lutowa ścieżka deflatora wartości dodanej za granicą szacowana na podstawie lutowej prognozy deflatora PKB za granicą.
Indeks cen surowców energetycznych* 2,6 2,2 1,8 Indeks cen surowców energetycznych (USD) 1,4 1,0 0,6 0,2 02Q1 03Q2 04Q3 05Q4 07Q1 Czerw iec '08 Luty '08 * Światowy indeks cen surowców energetycznych uwzględnia ceny: węgla kamiennego, ropy naftowej, gazu ziemnego. Lutowa prognoza indeksu jest szacunkiem sporządzonym na podstawie zmiany prognozy ścieżek cen ropy naftowej między projekcjami.
Ogólnoświatowe ceny surowców rolnych* Indeks cen surowców rolnych (USD) 1,4 1,2 1,0 0,8 0,6 02Q1 03Q2 04Q3 05Q4 07Q1 Czerw iec '08 * Światowy indeks cen surowców rolnych składa się z cen: pszenicy, mięsa wieprzowego, wołowego, drobiu, ryb, oliwy, cukru oraz pomarańczy i bananów. Wagi indeksu odpowiadają strukturze spożycia konsumentów (koszykowi CPI).
PKB i jego składowe Projekcja makroekonomiczna
Nakłady inwestycyjne: nieznacznie wyższa dynamika w 2008 r., a następnie niższa w długim horyzoncie projekcji Nakłady brutto na śr. trwałe (r/r) (%) 25 20 15 10 5 0-5 -10-15 02Q1 03Q2 04Q3 05Q4 07Q1 Czerw iec '08 Luty '08
Nakłady na środki trwałe: dekompozycja Nakłady brutto na śr. trwałe przed. (r/r) (%) Nakłady brutto na śr. trwałe publ.(r/r) (%) 35 30 25 20 15 10-10 -505-15 -20 02Q1 03Q2 04Q3 05Q4 07Q1 35 30 25 20 15 10 5 0-10 -5 02Q1 03Q2 04Q3 05Q4 07Q1 Czerw iec '08 Czerw iec '08 Nakłady brutto na śr. trwałe mieszk.(r/r) (%) 35 30 25 20 15 10-10 -505-15 02Q1 03Q2 04Q3 05Q4 07Q1 Czerw iec '08
Spożycie indywidualne: wyższe w 2009 r. Spożycie indywidualne (r/r) (%) 8 7 6 5 4 3 2 1 0 02Q1 03Q2 04Q3 05Q4 07Q1 Czerw iec '08 Luty '08
Wkład eksportu netto: nieznacznie wyższy Wkład eksportu netto (r/r) (%) 5 3 1-1 -3-5 02Q1 03Q2 04Q3 05Q4 07Q1 Czerw iec '08 Luty '08
PKB: niższa dynamika do I kw. 2009 r., następnie powyżej ścieżki lutowej PKB (r/r) (%) 8 7 6 5 4 3 2 1 0 02Q1 03Q2 04Q3 05Q4 07Q1 Czerw iec '08 Luty '08
Rynek pracy Projekcja makroekonomiczna
Rynek pracy: szybszy wzrost wydajności i wolniejszy wzrost płac w długim horyzoncie projekcji Płace (r/r) (%) Pracujący (r/r) (%) 12 5,0 9 3,0 6 3 1,0-1,0-3,0 0 02Q1 03Q2 04Q3 05Q4 07Q1-5,0 02Q1 03Q2 04Q3 05Q4 07Q1 Czerw iec '08 Luty '08 Czerw iec '08 Luty '08 Bezrobocie (%) Wydajność pracy (r/r) (%) 24 10 18 8 12 6 6 4 2 0 02Q1 03Q2 04Q3 05Q4 07Q1 0 02Q1 03Q2 04Q3 05Q4 07Q1 Czerw iec '08 Luty '08 Czerw iec '08 Luty '08
ULC: początkowo wyższa, następnie niższa dynamika* ULC (r/r) (%) ULC poza rolnictwem (r/r) (%) 10 7 4 1-2 -5 10,0 7,0 4,0 1,0-2,0-5,0 02Q1 03Q2 04Q3 05Q4 07Q1 02Q1 03Q2 04Q3 05Q4 07Q1 Czerw iec '08 Luty '08 Czerw iec '08 Luty '08 * Dynamika ULC podana w kategoriach porównywalnych
Kurs walutowy Projekcja makroekonomiczna
Kurs walutowy: nieznacznie poniżej ścieżki z lutego Kurs EUR/PLN 5,0 4,8 4,6 4,4 4,2 4,0 3,8 3,6 3,4 3,2 3,0 02Q1 03Q2 04Q3 05Q4 07Q1 Czerw iec '08 Luty '08
Inflacja Projekcja makroekonomiczna
Inflacja bazowa* Inflacja bazowa r/r (%) 6 5 4 3 2 1 0-1 02Q1 03Q2 04Q3 05Q4 07Q1 Czerw iec '08 * Inflacja bazowa nie obejmuje cen żywności i napojów bezalkoholowych oraz cen nośników energetycznych.
10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0-1 -2-3 -4-5 -6-7 -8-9 -10 Determinanty inflacji bazowej Determinanty kosztowe inflacji bazowej r/r (%) Tempo wzrostu r/r (%) 02Q1 02Q3 03Q1 03Q3 04Q1 04Q3 05Q1 05Q3 06Q1 06Q3 07Q1 07Q3 08Q1 08Q3 09Q1 10Q1 10Q3 ceny importu z wyłączeniem cen ropy i gazu ULC poza rolnictwem
Inflacja CPI: wyraźnie wyższa do poł. 2009 r., natomiast niższa w długim horyzoncie projekcji Inflacja CPI r/r (%) 6 5 4 3 2 1 0 02Q1 03Q2 04Q3 05Q4 07Q1 Czerw iec '08 Luty '08
Projekcja czerwcowa na tle projekcji lutowej Projekcja makroekonomiczna
Projekcja czerwcowa na tle projekcji lutowej: inflacja CPI Inflacja CPI utrzymuje się wyraźnie powyżej ścieżki z projekcji lutowej do końca 2009 r. W 2010 r. inflacja kształtuje się poniżej ścieżki z projekcji lutowej.
Rozliczenie inflacji CPI Projekcja makroekonomiczna
Dekompozycja inflacji CPI 4,2 Inflacja cen energii Inflacja cen żywności Inflacja bazowa 3,5 2,8 2,1 1,4 0,7 0,0-0,7 2007Q1 2007Q2 2007Q3 2007Q4 2008Q1 20 2008Q3 2008Q4 2009Q1 2009Q2 20 2009Q4 2010Q1 2010Q2 2010Q3 20 W krótkim horyzoncie największy wkład mają ceny żywności W długim horyzoncie największy wkład ma inflacja bazowa (po wyłączeniu cen żywności i cen nośników energii)
Analiza odchyleń między czerwcową a lutową projekcją inflacji Projekcja makroekonomiczna
Różnica w ocenie sytuacji gospodarczej na świecie 0.8 0.7 0.6 0.5 Odchylenie czerwcowej projekcji inflacji CPI w wyniku zmiany ścieżek zmiennych sektora zagranicznego z lutowej na czerwcową (pkt. proc.) Zmiana inflacji CPI 0.06 0.04 0.02 0.00-0.02 Odchylenie czerwcowej projekcji PKB (r/r) w wyniku zmiany ścieżek zmiennych sektora zagranicznego z lutowej na czerwcową (pkt. proc.) 0.4-0.04 0.3 0.2-0.06-0.08-0.10 Zmiana dynamiki PKB 0.1-0.12 0.0 08Q1 08Q3 08Q4 09Q1 09Q2 09Q4 10Q1 10Q2 10Q3-0.14 08Q1 08Q3 08Q4 09Q1 09Q2 09Q4 10Q1 10Q2 10Q3 Zmiana założeń wpłynęła na wyższą inflację o: 0,2 pkt. proc. w 2008 r. 0,6 pkt. proc. w 2009 r. 0,4 pkt. proc. w 2010 r. Niższy wzrost PKB w krótkim okresie wynika z osłabienia popytu inwestycyjnego spowodowanego dynamicznym wzrostem cen surowców.
Różnica w ocenie sytuacji na rynku pracy* 6% 5% ULC poza rolnictwem % r/r (czerwiec) ULC poza rolnictwem % r/r (luty) 3,0% Efektywna podaż pracy (odchylenie prognozy czerwcowej od prognozy lutowej w pkt. proc.) 2,5% 4% 2,0% 3% 1,5% 2% 1,0% 1% 0,5% 0% 08Q1 08Q3 08Q4 09Q1 09Q2 09Q4 10Q1 10Q2 10Q3 0,0% 08Q1 08Q3 08Q4 09Q1 09Q2 09Q4 10Q1 10Q2 10Q3 * Szeregi ULC z projekcji lutowej i czerwcowej podane zostały w warunkach porównywalnych
Rozliczenie projekcji na modelu ECMOD (projekcja surowa czerwiec vs. surowa luty) 1.0 Odchylenie czerwcowej surowej projekcji inflacji CPI od projekcji lutowej surowej (pkt. proc.) 0.5 Odchylenie scieżki dynamiki PKB r/r w projekcji czerwcowej surowej w stosunku do projekcji lutowej surowej (pkt. proc.) 0.5 0.0 0.0-0.5-0.5-1.0-1.0-1.5-1.5 08Q1 08Q3 08Q4 09Q1 09Q2 09Q4 10Q1 10Q2 10Q3 08Q1 08Q3 08Q4 09Q1 09Q2 09Q4 10Q1 10Q2 10Q3 Wzrost presji inflacyjnej w krótkim okresie i jej istotny spadek w 2010 r. Niższy wzrost dynamiki PKB do początku 2010 r.
Korekty eksperckie Projekcja makroekonomiczna
Korekty eksperckie Korekty głównego scenariusza makroekonomicznego: rynek pracy, deflator eksportu, nadwyżka operacyjna sektora gospodarstw domowych, nakłady brutto na środki trwałe przedsiębiorstw, nakłady brutto na środki trwałe mieszkaniowe oraz deflator inwestycji mieszkaniowych, zapasy.
Korekty eksperckie Korekty uspójniające : ceny nośników energii, ceny żywności, sektor fiskalny. Na następnych slajdach przedstawiono przebiegi zmiennych przed korektami (tzw. projekcja surowa) i po wprowadzeniu do modelu wszystkich korekt eksperckich (projekcja czerwcowa)
6 5 4 3 2 1 0 Łączny wpływ korekt na inflację i PKB Inflacja CPI (%) PKB (r/r) (%) 8 7 6 5 4 3 2 1 0 02Q1 03Q2 04Q3 05Q4 07Q1 02Q1 03Q2 04Q3 05Q4 07Q1 Bez korekt Po korektach Bez korekt Po korektach
Niepewność projekcji inflacji
Czynniki niepewności ujmowane w modeluwykres wachlarzowy Niepewność projekcji
Projekcja inflacji czerwiec 2008 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0-1 -2-3 -4-5 proc. 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0-1 -2-3 -4-5 05q1 05q3 06q1 06q3 07q1 07q3 08q1 08q3 09q1 09q3 10q1 10q4 źródło: Instytut Ekonomiczny
Zestawienie prawdopodobieństw dla inflacji Prawdopodobieństwo, że inflacja będzie: poniżej 1,5% poniżej 2,5% poniżej 3,5% poniżej projekcji centralnej w przedziale (1,5%; 3,5%) II kw. 2008 0,000 0,000 0,112 0,495 0,112 III kw. 2008 0,000 0,006 0,123 0,486 0,123 IV kw. 2008 0,020 0,095 0,286 0,484 0,266 I kw. 2009 0,059 0,146 0,291 0,487 0,232 II kw. 2009 0,108 0,204 0,341 0,492 0,233 III kw. 2009 0,172 0,279 0,405 0,492 0,232 IV kw. 2009 0,261 0,369 0,492 0,500 0,231 I kw. 2010 0,326 0,425 0,533 0,498 0,207 II kw. 2010 0,365 0,459 0,559 0,503 0,194 III kw. 2010 0,387 0,477 0,565 0,505 0,178 IV kw. 2010 0,402 0,479 0,563 0,505 0,160
Projekcja dynamiki PKB czerwiec 2008 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 proc. 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 05q1 05q3 06q1 06q3 07q1 07q3 08q1 08q3 09q1 09q3 10q1 10q4 0 źródło: Instytut Ekonomiczny
Dekompozycja niepewności ścieżki centralnej (dekompozycja wachlarza) Krótki okres (poniżej 1 roku) zmienne endogeniczne: niepewność składnika losowego w równaniach cen żywności, energii, inflacji bazowej, kursu walutowego. zmienne egzogeniczne: niewielka choć rosnąca rola w przypadku światowych cen ropy, gazu i żywności Długi okres (powyżej 1 roku) zmienne endogeniczne: niepewność składnika losowego w równaniach pracujących ogółem, płac, kursu walutowego i wolumenu importu zmienne egzogeniczne: indeks cen surowców rolnych, ceny ropy i gazu, ceny za granicą (deflator wartości dodanej za granicą)
Czynniki niepewności nie ujęte w modelu Niepewność projekcji
1. Natężenie napięć na rynku pracy (Inflacja ) perspektywy utrzymania wysokiego popytu na pracę wpływ ożywienia gospodarczego na wzrost efektywnej podaży pracy wpływ na rynek pracy zmian w polityce fiskalnej i regulacyjnej natężenie i charakter ruchów migracyjnych 2. Charakter spowolnienia gospodarki światowej (Inflacja ) głębsze i bardziej długotrwałę niż zakłada projekcja czerwcowa wyhamowanie wzrostu na świcie 3. Regulacja rynków i wprowadzanie standardów europejskich (Inflacja ) słabość mechanizmów rynkowych na rynkach regulowanych oraz niepewność związana z tempem i zakresem deregulacji rynku energii zwiększają niepewność prognozy cen nośników energii nieznany termin ujednolicenia stawek VAT wpływ na gospodarkę przepisów ograniczających emisję dwutlenku węgla oraz dalszego zaostrzania przepisów związanych z ochronąśrodowiska
4. Utrzymanie się wzrostowego trendu ogólnoświatowych cen surowców energetycznych i rolnych (Inflacja ) brak wystarczających dostosowań podaży surowców w reakcji na wzrost cen brak koordynacji międzynarodowej w kwestii regulacji rynku biopaliw utrzymująca się niepewność na rynkach finansowych powodująca wzrost zainteresowania inwestorów rynkiem surowców wysoka wrażliwość cen surowców na nieprzewidywalne czynniki pogodowe oraz polityczne 5. Skłonność przedsiębiorstw do przenoszenia wzrostu kosztów pracy na ceny w warunkach globalizacji (Inflacja ) ograniczona możliwość przerzucania wzrostu kosztów produkcji na ceny w wyniku wzrostu presji konkurencyjnej zwiększona możliwość redukcji innych niż koszty pracy kosztów produkcji Skala ryzyka mniejsza niż w ostatniej rundzie prognostycznej 6. Kurs walutowy (Inflacja ) trudności z prognozowaniem kursu złotego przekładają się na wysokie ryzyko istotnych odchyleń jego przyszłych realizacji od ścieżki z projekcji
6. Dane po cut-off date Otoczenie zewnętrzne: dane dostępne po cut-off-date potwierdzają lepszą od oczekiwanej sytuację gospodarczą w głównych gospodarkach światowych spodziewane wcześniejsze podwyżki stóp w USA i strefie euro wyższe oczekiwane ceny ropy (w horyzoncie projekcji) Po publikacji przez GUS danych o rachunkach narodowych za I kw. 2008 r. : implikacje dla punktu startowego projekcji: silniejszy wzrost spożycia indywidualnego, niższa dynamika nakładów brutto na środki trwałe, wyższy wkład eksportu wzrost prawdopodobieństwa wolniejszego niż w projekcji domykania się luki popytowej i wolniejszego narastania nierównowagi zewnętrznej Rynek pracy: lepsza niż założono w projekcji sytuacja na rynku pracy: wyższa liczba pracujących, wyższy współczynniki aktywności zawodowej mniejsza niż przyjęto w projekcji redukcja stopy bezrobocia między IV kw. 2007 r. a I kw. 2008 r. wzrost prawdopodobieństwa szybszej realizacji scenariusza projekcyjnego: wzrostu podaży pracy przy jednoczesnym wyhamowaniu spadku stopy bezrobocia CPI: dane o CPI za maj zwiększyły prawdopodobieństwo wyższego wzrostu cen żywności i nośników energii w krótkim horyzoncie projekcji
Czynniki niepewności - podsumowanie Niepewność projekcji
Po uwzględnieniu pozamodelowych czynników niepewności ocenia się, że ryzyko projekcji zarówno dla wzrostu, jak i dla inflacji rozkłada się symetrycznie. Niepewność projekcji