E.KS.0201-01/07 Koszalin 2007-02-05 Realizacja zajęć pozalekcyjnych w szkołach w 2006 roku. KaŜdego roku samorząd m. Koszalina przeznacza środki finansowe na realizację dodatkowych zadań w szkołach. Zadania te realizuje się min. w formie zajęć pozalekcyjnych w ramach: kół przedmiotowych, kół zainteresowań, zajęć sportowych, a takŝe pokrywania kosztów powszechnej nauki pływania uczniów klas II. Ogółem na dodatkowe zadania realizowane w szkołach publicznych w formie zajęć pozalekcyjnych i nauki pływania z budŝetu miasta przeznaczono w 2006 roku kwotę 1.635.941,00 zł. Kwota ta została podzielona w następujący sposób : 399.107,00 złotych - zajęcia pozalekcyjne realizowane w szkołach podstawowych i gimnazjach 244.873,00 złotych - zajęcia pozalekcyjne realizowane w szkołach ponadgimnazjalnych i placówkach o charakterze specjalnym. 946.628,00 złotych - nauka pływania uczniów klas II szkół publicznych oraz treningi klas pływacki Zespołu Szkół Sportowych 15.333,00 złotych - nauka pływania uczniów klas II szkół specjalnych 30.000,00 złotych - nauka pływania uczniów klas II szkół niepublicznych Środki przeznaczone na zajęcia pozalekcyjne rozdysponowane zostały zgodnie z zasadą w której pod uwagę została wzięta liczba oddziałów, osiągnięcia szkół i placówek. W przypadku szkół podstawowych i gimnazjów dodatkowo podzielono kwotę 100 tys. złotych dla szkół, które w organizacji placówki w 2006 r. - osiągnęły współczynnik określony w standardzie koszalińskim (bon oświatowy). Dodatkowe środki zostały rozdzielone pomiędzy następujące szkoły: SP Nr 3, SP Nr 7, SP Nr 18 i G Nr 9. Na pokrycie kosztów nauki pływania w 2006 roku dla wszystkich uczniów klas II szkół podstawowych oraz klas sportowych w Zespole Szkół 1
Sportowych - z budŝetu miasta przekazano ogółem 991.961,00 zł. Dzięki własnym środkom budŝetowym, przekazywanym kaŝdego roku przez władze miasta Koszalina - wszyscy uczniowie klas II szkół podstawowych są objęci powszechną nauką pływania. Przy podziale środków dla poszczególnych szkół podstawowych uwzględniono: ilość oddziałów klas II oraz okres /od stycznia 2006 do grudnia 2006 z wyłączeniem przerwy wakacyjnej/ realizacji zajęć na brodziku. Organizacja zajęć pozalekcyjnych wymaga znacznych środków. Dotychczasowe działania w tym zakresie pokazują, Ŝe ta sprawa była i jest doceniana przez radnych, dzięki czemu, szkoły są wspierane bardzo znacznymi środkami finansowymi przeznaczanymi na dodatkowe zajęcia, które mają istotne znaczenie z wychowawczego i społecznego punktu widzenia. Doświadczenia ostatnich lat, wskazują na kryzys funkcji wychowawczej w rodzinie, co przejawia się w zjawiskach przemocy, agresji. Problemy te przenoszone są na grunt szkoły. Zadaniem szkoły jest: przekazanie wiedzy, kształcenie umiejętności, a w konsekwencji kształtowanie osobowości. Realizacja tych trzech elementów w prawidłowych proporcjach, powinna prowadzić do przeciwdziałania zjawiskom patologii. Szkoła jako istotne ogniowo wpływające na kształtowanie osobowości wykorzystuje róŝne metody oddziaływania na uczniów. Wśród opiekuńczo-wychowawczych działań szkoły istotną rolę odgrywają dodatkowe zajęcia, które przyczyniają się do wszechstronnego rozwoju uczniów, rozwijają ich zainteresowania, wypełniają czas wolny dzieci i młodzieŝy. Takie podejście do zagospodarowania wolnego czasu uczniów, powoduje, Ŝe oferty szkół z kaŝdym rokiem stają się bardziej atrakcyjne, ciekawsze, umoŝliwiają uaktywnienie się uczniów o róŝnych predyspozycjach. W szkołach stwarza się uczniom moŝliwość spędzania czasu po lekcjach w ramach tzw. zajęć pozalekcyjnych. Zajęcia te mają zróŝnicowany charakter, a ich efekty zaleŝą jedynie od kreatywnej postawy nauczycieli i uczniów. Środki finansowe zostały przeznaczone na cały rok budŝetowy 2006 i były w dyspozycji dyrektorów placówek. W ramach rządowego programu wspierania powstawania i realizacji regionalnych lub lokalnych programów wyrównywania szans edukacyjnych dzieci i młodzieŝy w 2006 r. pn. Aktywizacja i wspieranie jednostek samorządu terytorialnego i organizacji pozarządowych w zakresie udzielania uczniom 2
pomocy materialnej o charakterze edukacyjnym miasto otrzymało 50.000 tys. zł. W ramach tych środków - w szkołach podstawowych, gimnazjach i ponadgimnazjalnych - realizowany był program Moje miasto. W okresie od 4 września do 8 grudnia 2006 r. w ramach w/w programu w placówkach odbyły się dodatkowe zajęcia pozalekcyjne, które swoim zakresem objęły obszar terapeutyczno-edukacyjny, rozwijający umiejętności, zamiłowania i zainteresowania. Rodzaj realizowanych zajęć w poszczególnych placówkach wynikał z rozpoznania potrzeb dzieci i młodzieŝy, a takŝe ich oczekiwań w tym min. pogłębiania wiedzy i wyrównywania braków w zakresie dydaktyki (j. obce, matematyka, biologia; zajęcia korekcyjno-kompensacyjne, szkolne koła sportowe,, humanistyczne; w przypadku szkół ponadgimnazjalnych były to równieŝ zajęcia przygotowujące do matury). ZAJECIA POZALEKCYJNE REALIZOWANE WE WSZYSTKICH SZKOŁACH W 2006 ROKU % udział uczniów w poszczególnych rodzajach kół 33% 12% 15% 18% Porównując ilość uczniów korzystających z róŝnych form zajęć pozalekcyjnych /zał. nr 4/ to wśród nich największym zainteresowaniem cieszą się koła 33% / 2510 uczniów/ i w dalszej kolejności: koła inne /1665 uczniów/, koła róŝne 18 % /1327 uczniów /, zespoły 15%/ 1138 uczniów/, zajęcia sportowe 12% /926 uczniów/. Uwzględniając poszczególne typy placówek i udział w ich pracach uczniów - największym zainteresowaniem cieszą się: w szkołach podstawowych koła /710 uczniów/, koła róŝne /698 uczniów/, koła inne /670 uczniów /, zespoły 21% /643 uczniów /, sportowe 13% / 392 uczniów /. 3
% udział uczniów szkół podstawowych uczestniczących w kołach przedmiotowych 21% 13% w gimnazjach: koła 39% /760 uczniów/, koła inne /422 uczniów/, koła róŝne 13% /264 uczniów/ i zespoły 14% /282 uczniów/, sportowe 12% /229 uczniów/ % udział uczniów gimnazjów uczestniczących w kołach przedmiotowych 12% 39% 14% 13% w szkołach ponadgimnazjalnych zdecydowanie najwięcej uczniów uczestniczy w kołach przedmiotowych 41% /1040 uczniów/, kołach innych 23 % /573 uczniów/. 4
% udział uczniów szkół ponadgimnazjalnych uczestniczących w kołach przedmiotowych 12% 23% 41% 9% 15% Analizując ilość godzin przeznaczanych na wymienione w zestawieniu tabelarycznym koła /zał. nr 4/ - najwięcej godzin zostało przeznaczonych na zajęcia organizowane w ramach: kół przedmiotowych 8728 godzin (23%), kół sportowych 8943 godzin (23%), natomiast na zajęcia w ramach kół innych przeznaczono 13284 godzin (35%) - z zastrzeŝeniem, Ŝe prawie połowę tych godzin, przeznaczono na zajęcia wyrównawcze w szkołach podstawowych i gimnazjach. Zajęcia wyrównawcze ze względu na swój charakter mimo duŝej ilości godzin (5374) są skierowane do niewielkiej części uczniów - 158. W tej kategorii, pojawiają się takŝe koła typowe dla szkół kształcących w określonych zawodach. W dalszej kolejności przeznaczono: 3566 godzin (9%) na koła róŝne oraz zespoły - 3665 godzin (10%). Nadal największą popularnością cieszą się zajęcia sportowe oraz koła. PoniŜej graficzne zestawienie informacji, obrazującej w układzie procentowym liczbę godzin przeznaczoną na poszczególne typy zajęć: ZAJĘCIA POZALEKCYJNE REALIZOWANE WE WSZYSTKICH SZKOŁACH W 2006 ROKU udział % zrealizowanych godzin ogółem z uwzględnienim kół przedmiotowych i zajęć sportowych 35% 23% 9% 23% 10% 5
Uwzględniając typy szkół to: w szkołach podstawowych /zał. nr 1/przeznaczono na koła inne (7901 godzin) co stanowi 40% ogólnej ilości godzin, zajęcia sportowe (4802 godziny) - 25%, koła (2935 godzin)- 15%, koła róŝne (1777 godzin) 9%, zespoły (2095 godzin) 11%. udział % zrealizowanych godzin ogółem w szkołach podstawowych z uwzględnieniem kół przedmiotowych i zajęć sportowych 40% 15% 9% 25% 11% W gimnazjach /zał. nr 2/ przeznaczono: Na zajęcia: inne (3285 godzin) - co stanowi 36% ogólnej ilości godzin, koła (2306 godzin) - 27%, zajęcia sportowe (1946 godzin) -, udział % zrealizowanych godzin ogółem w gimnazjach z uwzględnienim kół przedmiotowych i zajęć sportowych 36% 27% 7% 9% 6
Natomiast w szkołach ponadgimnazjalnych /zał. nr 3/ największą ilość godzin przeznacza się na koła (3487 godzin) co stanowi 37% ogólnej ilości godzin, następnie koła inne (2098 godzin) 21%, koła róŝne (1174 godziny) 12% i sportowe (2195 godzin) - chociaŝ w kołach sportowych uczestniczy mniej uczniów, niŝ w kołach róŝnych oraz zespoły (808 godzin) 8%.. udział % zrealizowanych godzin ogółem w szkołach ponadgimnazjlanych z uwzględnieniem kół przedmiotowych i zajęć sportowych 21% 37% 8% 12% Zainteresowanie uczniów zajęciami realizowanymi w ramach kół przedmiotowych, skupione jest w kołach: komputerowych, matematycznych, historycznych, j. angielskiego, j. polskiego. Inną formą realizowaną w ramach zajęć pozalekcyjnych jest gimnastyka korekcyjna. Tego rodzaju zajęcia w większości przypadków były skierowane do uczniów klas młodszych. W placówkach, zajęcia z gimnastyki korekcyjnej prowadzone są przez nauczycieli danej szkoły, którzy posiadają odpowiednie przygotowanie. Mimo duŝych nakładów miasta na zajęcia pozalekcyjne - część nauczycieli prowadzi zajęcia społecznie, jak równieŝ rodzice dopłacają do zajęć dodatkowych - jest to zauwaŝalne przy kołach przedmiotowych takich jak : matematyczne, j. polskiego, j. angielskiego i j. niemieckiego, róŝnego rodzaju zajęciach artystycznych, turystycznych i kołach komputerowych. Szczególnie ten ostatni rodzaj zajęć, cieszy się duŝym zainteresowaniem wśród młodzieŝy szkolnej. Wynika to z faktu powszechnej dostępność do pracowni komputerowych i internetu na poziomie wszystkich szkół. 7
ŹRÓDŁA FINANSOWANIA ZAJĘĆ W 2006 ROKU Moje Miasto 11% z innych źródeł 11% przepracowane społecznie przez nauczycieli 28% budŝet miasta 50% Oferta szkół jest bardzo róŝnorodna : od zajęć w Klubie Europejskim, Klubie Dziennikarskim, przez koła turystyczne, komputerowe, dziennikarskie po zespoły. Zdecydowana większość zajęć finansowana jest z budŝetu miasta /wykres powyŝej/, choć swój udział mają teŝ środki gromadzone przez Rady Rodziców, a takŝe w znacznej części - 1 / 3 ogółu zrealizowanych zajęć - to zajęcia prowadzone społecznie przez nauczycieli. Z dostarczonych ankiet wynika, iŝ nauczyciele w naszych szkołach najwięcej własnego czasu poświęcają na zajęcia realizowane społecznie w ramach: - koła inne (4046 godzin) 36% ogółu godzin przepracowanych społecznie, największy udział mają nauczyciele szkół podstawowych w ramach godzin przeznaczonych na zajęcia wyrównawcze (1547 godzin), - kół przedmiotowych (2678 godzin) co stanowi 24% ogółu godzin przepracowanych społecznie /zał. nr 4/. W tej kategorii zajęć największy udział mają nauczyciele szkół podstawowych i ponadgimnazjalnych w ramach godzin przeznaczonych na koła (odpowiednio 1305 i 863 godzin zał. nr 1 i nr 3), 8
Zajęcia realizowane we wszystkich szkołach w 2006 roku % liczba godzin przepracowanych przez nauczycieli społecznie z uwzględnienim typów kół 36% 24% 13% 13% 14% PoniŜszy wykres prezentuje dane dotyczące procentowego udziału liczby zajęć pozalekcyjnych zrealizowanych społecznie przez nauczycieli w poszczególnych typach szkół. % liczba godzin zajęć pozalekcyjnych zrealizowana społecznie przez n-eli w poszczególnych typach szkół podstawowe 65% gimnazja 16% ponadgimnazj alne 19% W ramach czasu przeznaczonego na rozwijania zainteresowań uczniów, co raz większy udział mają zajęcia związane z integracją europejską. KaŜdego roku są rozgrywane w szkołach: turnieje, konkursy przybliŝające uczniom tę tematykę. Uczestniczyły w nich całe społeczności uczniowskie z danych typów 9
szkół. Uczniowie wykazują się wiedzą teoretyczną, a takŝe praktyczną zdobytą w ciągu kilku miesięcy, min. w ramach zajęć pozalekcyjnych - realizowanych równieŝ społecznie - pod kierunkiem swoich pedagogów. Na uwagę zasługują równieŝ formy zajęć, które są prowadzone w szkołach od dwóch - trzech lat : min. koła młodego Europejczyka, koła dziennikarskie, zajęcia poligrafii uŝytkowej. Ze względu na ilość dodatkowych form wymienionych w sprawozdaniach, nie sposób było umieścić je wszystkie w zestawianiu tabelarycznym. Wobec powyŝszego w katalogach zajęć pozalekcyjnych zostały wpisana pozycja dotycząca zajęć realizowanych formach innych niŝ te wymienione w tabeli. W ramach tych form wymieniane były : - budowlano-instalacyjne - spawalnicze - euro - edukacja obronna - edukacja filozoficzna - młodego kucharza - regionalno - strzeleckie - klub miłośników architektury - elektroniczne - ligi morskiej i rzecznej - caritas - introligatorskie - przyjaciół biblioteki - mnemotechniki - komunikacyjne - esperanto - kowalstwo - techniczne - aerobik - gimnastyka artystyczna - rekreacyjno-sportowe - judo - praca z uczniem zdolnym - terapeutyczno-edukacyjne - wolontariat - gastronomiczne - zespół młodych talentów - koło młodych humanistów 10
- terapii pedagogicznej - misyjne - miłośników czytania - koło etyki - biblijne - róŝańcowo-misyjne - ZHP Zajęcia pozalekcyjne wiąŝą się z ponoszeniem przez Miasto znacznych nakładów finansowych na ten cel. DuŜa część młodzieŝy uczestniczy w zajęciach rekreacyjno - sportowych. Popularnością cieszą się koła komputerowe w gimnazjach i szkołach podstawowych, część szkół juŝ dysponuje dwiema pracowniami komputerowymi. MoŜliwości internetu, kultura korzystania z jego zasobów, umiejętność samych uczniów, innowacyjne programy wprowadzane juŝ od klas drugich szkół podstawowych, pozwalają mieć nadzieję na szeroko rozumianą powszechną edukacją informatyczną uczniów. W szkołach podstawowych w zajęciach pozalekcyjnych biorą udział generalnie dzieci od klasy IV. Limit godzin pozalekcyjnych nie pokrywa potrzeb dzieci klas młodszych. Zapotrzebowanie jest zaleŝne od poziomu szkoły tzn. podstawowa, gimnazjalna, ponadgimnazjalna. Wiele kół ma powiązanie z profilem placówki stąd koła: elektroniczne, ekonomiczne, budowlane itp. W placówkach gimnazjalnych i ponadpodstawowych dominują koła, które rozwijają zainteresowania, pogłębiają wiedzę potrzebną w późniejszej edukacji w tym równieŝ i wyborze kierunku studiów. Zmiana nastąpiła w obrębie zajęć innych w ramach których, bardzo duŝa ilość godzin jest przeznaczana na zajęcia wyrównawcze, logopedyczne, reedukacyjne. Wszyscy dyrektorzy stwierdzają, Ŝe zajęcia pozalekcyjne wpływają na poprawę wyników nauczania i rozwinęły zainteresowania uczniów. 11